Phân tích 16 câu giữa bài Vội vàng – Mẫu 1
Xuân Diệu là một trong những nhà thơ lớn của trào lưu Thơ Mới. Nhắc đến Xuân Diệu là nhắc đến một hồn thơ lãng mạn, rạo rực, bâng khuâng. Đó là một tâm hồn luôn thiết tha, gắn bó với cuộc sống. Khát khao giao cảm ấy đã được kết tinh lại trong bài thơ “ Vội vàng ”. Đây là một trong những bài thơ mang đậm dấu ấn hồn thơ Xuân Diệu và nhất là cảm nhận của ông về thời hạn được biểu lộ trong khổ 2 bài thơ .
Bài thơ Vội vàng in trong tập Thơ thơ – thi phẩm đầu tay của “Ông hoàng thơ tình” Xuân Diệu. Nếu ở khổ thơ đầu, Xuân Diệu gây ấn tượng với người đọc bằng bức tranh thiên nhiên tươi vui tràn đầy sức sống thì ở những dòng thơ tiếp theo nhà thơ lại thể hiện những suy nghĩ trăn trở về thời gian, về cuộc sống.
Qua đoạn 2, người đọc cảm nhận được nhà thơ Xuân Diệu đã đưa ra những phát hiện về sự chảy trôi của thời hạn. Mở đầu đoạn thơ là hai câu thơ với cách ngắt nhịp lẻ 3/5 như một sự vỡ lẽ. Bước chân của thời hạn cứ thế mà trôi đi qua từng câu chữ
“ Xuân đương tới nghĩa là xuân đương qua Xuân còn non nghĩa là xuân sẽ già ”
Các trạng thái của thời hạn lần lượt được nêu ra. Nhưng đó không phải là khung cảnh sinh động mà là những trạng thái trái chiều “ đương tới ” – “ đương qua ” và “ còn non ” – “ sẽ già ”. Các trạng thái ấy cũng chính là sự tiếp nối của chúng trong vòng xoay của thời hạn .
Thời gian hoạt động không ngừng, mọi thứ cũng không ngừng thay đổi. Nếu trong văn học trung đại, thời hạn là một vòng tròn tuần hoàn không ngừng lặp lại của sinh lão bệnh tử. Vì vậy, con người trung đại tuy ý thức được sự nhỏ bé của mình trước dòng chảy của thời hạn nhưng rất ít khi ta thấy họ cất lời than phiền vì đời sống ngắn ngủi. Như Mãn Giác thiền sư từng viết
“ Xuân khứ bách hoa lạc Xuân đáo bách hoa khai ”
( Cáo tật thị chúng – Mãn Giác thiền sư )
Nhưng trong thời đại Thơ mới, con người đã ý thức rõ sự hạn hữu của đời người. Thời gian không còn là vòng tròn bất tận mà là một đường thẳng tuyến tính. Trong dòng chảy của thời hạn, con người chỉ như một hạt cát nhỏ bé giữa sa mạc. Thời gian vô tận mà đời người hạn hữu. Vì vậy mà đứng trước thời hạn con người thường thấy mình nhỏ bé bất lực, chỉ hoàn toàn có thể buông xuôi nhìn thời hạn qua lẽ tay. Mới khi nào mùa xuân còn tươi đẹp thì mai đây nó sẽ trở nên già cỗi như một quy luật tất yếu
“ Hoa nở để mà tàn Trăng tròn để mà khuyết ”
( Hoa nở để mà tàn – Xuân Diệu )
Bước đi của màu xuân cũng là bước tiến của thời hạn và bước tiến của đời người. Phép điệp “ nghĩa là ” càng nhấn mạnh vấn đề thêm sự giật mình có phần hoảng loạn về dòng chảy của thời hạn của cuộc sống. Người ta thường chỉ tiếc mọi thứ khi nó đã qua đi, khi nó chỉ còn là kỷ niệm nhưng Xuân Diệu là tiếc mùa xuân ngay khi nó đang đến, ngay khi ông đang đắm mình trong bức tranh xuân ấy. Đó không chỉ là mùa xuân của đất trời mà còn là mùa xuân của đời người. Phân tích bài thơ vội vàng đoạn 2 để thấy Xuân Diệu còn lấy thời hạn của đời người để làm thước đo cho thời hạn của ngoài hành tinh .
“ Mà xuân hết nghĩa là tôi cũng mất Lòng tôi rộng nhưng lượng trời cứ chật Không cho dài thời trẻ của nhân gian Nói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoàn Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại Còn trời đất nhưng chẳng còn tôi mãi Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời ”
Những câu thơ được nối kết nhau bởi từ “ xuân ”. Điệp từ “ xuân ” được lặp lại để nhấn mạnh vấn đề mùa xuân của đất trời cũng như nhấn mạnh vấn đề mùa xuân của tuổi trẻ. Đó đều là những gì đẹp nhất của đất trời, của đời người. Phân tích bài thơ Vội vàng đoạn 2, những tưởng thời hạn bốn màu xuân hạ thu đông cứ thể mà chảy trôi mặc kệ sự sống sót của con người, nhưng trong những dòng thơ của Xuân Diệu chúng lại có mối quan hệ kết nối với nhau .
Thời gian vạn vật thiên nhiên kết thúc “ xuân hết ” nhưng kéo theo đó “ tôi cũng hết ”. Câu thơ vang lên như nhue một tiếng thở dài cùng đất trời. Tuổi trẻ qua đi thì sự sống sót của “ tôi ” cũng trở nên không có ý nghĩa. Bởi tuổi trẻ qua đi, tình yêu không còn thì mọi thứ cũng cứ thế mà trôi đi cùng dòng chảy của thời hạn. “ Lòng tôi ” và “ lượng trời ” vốn đã là hai thế cực tương phản của sự hạn hữu và vô hạn .
Tuy nhiên trong góc nhìn của Xuân Diệu thì cái vốn hữu hạn như đời người lại được lan rộng ra đến vô cùng “ lòng tôi rộng ” còn thứ vốn tưởng chừng vô hạn trong thời hạn của đất trời lại trở nên nhỏ bé “ lượng trời cứ chật ”. Phân tích bài thơ vội vàng đoạn 2 còn cho thấy thời hạn đất trời dường cũng đang trêu chọc con người. Mùa xuân của đất trời dù sẽ lặp lại nhưng màu xuân của đời người – tuổi trẻ thì vĩnh viễn không hề quay trở lại. Vì thế dù thời hạn có lặp lại thì mọi thứ cũng không có ý nghĩa bởi lúc đó “ tôi ” không còn là “ tôi ” của thời điểm ngày hôm nay. Như chính Xuân Diệu đã từng nói
“ Cái bay không đợi cái trôi Từ tôi phút ấy sang tôi phút này ”
( Đi thuyền – Xuân Diệu )
Sự hạn hữu của đời người với thời hạn được bộc lộ rõ nét nhất ở dòng thơ “ Còn trời đất nhưng chẳng còn tôi mãi ”. Trời đất cứ thế mà xoay vần nhưng tôi sẽ không vĩnh hằng cùng đất trời. Lúc này, hẹn ước ba sinh hay một đời sống chốn thiên đường cũng không hề xoa dịu tâm hồn thi nhân. Bởi lẽ điều ông cần không phải là niềm hạnh phúc ở một kiếp nào khác mà phải là được tận thưởng hương sắc cuộc sống được niềm hạnh phúc ngay trong khoảng thời gian ngắn hiện tại khi tuổi trẻ đang đến, tình yêu đang xuân sắc .
Thế nhưng, phân tích bài thơ Vội vàng đoạn 2, người đọc sẽ thấy dù biết trước “ tôi ” sẽ không sống sót vĩnh viễn để tiếp đón vạn vật thiên nhiên đất trời tươi đẹp nhưng Xuân Diệu không tiếc cho mình, tiếc cho tuổi trẻ mà điều ông tiếc nhất chính “ cả đất trời ”. Xuân Diệu có vẻ như đang hụt hẫng vì không hề tận thưởng hết mọi hương sắc của cuộc sống. Qua đây ta thấy những dòng thơ này, mạng lưới hệ thống từ ngữ, hình ảnh được đặt trong thế tương phản trái chiều cao độ “ rộng ” – “ chật ”, “ xuân tuần hoàn ” – “ tuổi trẻ chẳng hai lần ”, “ còn ” – “ chẳng còn ”. Điều đó đã góp thêm phần làm điển hình nổi bật tâm trạng hụt hẫng trước thời hạn, cuộc sống .
Trước dòng chảy ấy không chỉ Xuân Diệu cảm thấy hụt hẫng mà mọi vật cũng mang sắc tố u buồn, đầy mất mát chia tay .
“ Mùi tháng năm đều rớm vị li biệt Khắp sông núi vẫn than thầm tiễn biệt ”
Tháng năm – thời hạn không được cảm nhận qua sự đổi khác biến thiên của vạn vật trôi qua kẽ lá mà được cảm nhận bằng khứu giác “ mùi tháng năm ”. Khi phân tích bài thơ vội vàng đoạn 2, ta nghe có chút gì xao xuyến rưng rưng vừa uất ức nghẹn ngào vừa hụt hẫng hụt hẫng trong từ “ rớm ” ấy. Hóa ra thời hạn không vô tình như ta vẫn thường nghĩ mà tháng năm có vẻ như cũng đang hụt hẫng cho chính bản thân mình. Ý thơ ấy gợi ta liên tương đến cảm nhận của Đoàn Phú Tứ
“ Màu thời hạn không xanh Màu thời hạn tím ngát Hương thời hạn không nồng Hương thời hạn thanh thanh ”
( Màu thời hạn – Đoàn Phú Tứ )
Cuộc chia tay báo trước không thể nào thoát khỏi. Không chỉ thời hạn mà cả khoảng trống cũng tràn ngập dự cảm chia lìa. Đó là khoảng trống to lớn của cả sông núi. Cảnh vật tươi đẹp hiện tại rồi sẽ trở thành quá khứ. Mỗi phút mỗi giây đều trôi đi không níu lại được. Cuộc chia tay mỗi phút mỗi giây vẫn cứ diễn ra như vậy. Phân tích bài thơ Vội vàng đoạn 2, người đọc thấy rằng từ cảm nhận chung về cả khoảng trống to lớn, Xuân Diệu mở màn vẽ ra cuộc chia tay của vạn vật một cách đơn cử hơn
“ Cơn gió xinh thì thào trong lá biếc, Phải chăng hờn vì nỗi phải bay đi ? Chim rộn ràng bỗng đứt tiếng reo thi, Phải chăng sợ độ phai tàn sắp sửa ? ”
Vẫn là hình ảnh chim, gió nhưng không còn rộn ràng sung sướng của khúc ca yến anh hay của cành tơ phơ phất mà cũng hòa vào bản nhạc buồn chia tay của sông núi. Cơn gió không reo vui cùng cành lá, đem lời ca niềm vui lan tỏa đến mọi người mà cơn gió ấy chỉ “ thì thào trong lá biếc ” có vẻ như đang hờn giận điều gì .
Đến tiếng chim không còn gảy khúc tình si mà bỗng dưng lặng im. Hót để mà chi khi sau cuối vẫn phải nói lời ly biệt. Phân tích bài thơ Vội vàng đoạn 2, người đọc phát hiện ra biện pháp nhân hóa đã được sử dụng tinh xảo để góp thêm phần tô đậm thêm nỗi buồn vạn vật trước thời gian biệt ly sắp đến. Mỗi sự vật có vẻ như đang tiễn biệt chính mình, khoảng trống cất lên khúc hát tiễn biệt thời hạn. Mọi thứ cứ thế chảy trôi theo quy luật quản lý và vận hành tự nhiên của nó không sao cưỡng lại được .
Trước bài ca ly biệt của núi sông, thi nhân cũng cất lên một tiếng thở dài cùng đất trời đầy nuối tiếc .
“ Chẳng khi nào ôi ! chẳng khi nào nữa ”
Câu thơ như một lời kêu đầy tá hỏa và bất lực. Hốt hoảng bởi lẽ đời sống trần gian ngắn ngủi nhưng hương sắc cuộc sống lại bát ngát khi thi nhân vừa phát hiện một chốn bồng lai nơi hạ giới. Bất lực là bởi trước dòng chảy của thời hạn con người lại không hề xoay vần con tạo cứ thế mà bị cuốn trôi đi không sao níu giữ .
Phép điệp “ chẳng khi nào ” được lặp lại hai lần càng nhấn mạng thêm tâm trạng bàng hoàng hụt hẫng ấy. Phân tích bài thơ Vội vàng đoạn 2, ta còn thấy thán từ “ ôi ” Open như một sự uất nghẹn giữa dòng thơ. Câu thơ vì vậy mà càng trở nên da diết hơn. Tuy bàng hoàng tá hỏa hụt hẫng nhưng Xuân Diệu không buông xuôi. Ông bất lực trước dòng chảy của thời hạn nhưng không buông bỏ, ngồi im chờ đón thời hạn trôi. Xuân Diệu đã tìm ra một cách xử lý .
“ Mau đi thôi, mùa chưa ngả chiều hôm ”
Lời thơ như một lời giục giã, thúc giục con người hãy đứng lên đừng buồn vì sự chia tay sẽ đến mà quên lãng đi thực tại. Thời gian chảy trôi nhưng hiện tại “ mùa chưa ngả chiều hôm ” đời sống vẫn đang tiếp nối, cảnh sắc trần gian vẫn còn đó đầy tươi đẹp điệu đàng lòng người .
Vì vậy, buồn mà chi, tuyệt vọng trước điều không hề biến hóa để làm gì. “ Mau đi thôi ”, mau cố gắng nỗ lực trân trọng lấy từng phút giây hiện tại để tận thưởng bữa tiệc vui tươi mà vạn vật thiên nhiên mùa xuân đã bày sẵn trước mắt ta. Phân tích bài thơ Vội vàng đoạn 2, người đọc cảm nhận được đây chính là một lẽ sống tích cực. Một thanh âm trong trẻo xóa tan đi khúc nhạc u buồn chia tay .
Bằng những nét phác họa vạn vật thiên nhiên cùng với việc sử dụng từ ngữ khôn khéo, Xuân Diệu đã vẽ ra một cuộc chia tay của núi sông. Giọng thơ như phân tách làm hai, nhà thơ đang tự nói với chính mình, giãi bày nỗi lòng mình mà có vẻ như lời nói ấy cũng hướng ra ngoài .
Trên cái nền chia tay ấy, người ta dễ rơi vào những xúc cảm xấu đi buồn bã, oán than, phẫn nộ, bỏ mặc buông xuôi cuộc sống. Nhưng Xuân Diệu lại không bỏ mặc hay phẫn nộ trước cuộc sống. Bởi ông hiểu đó là điều tất yếu của đời sống. Vì vậy, Xuân Diệu không oán than hờn trách nữa ông đồng ý và nỗ lực sống hết mình từng phút giây ngắn ngủi nhưng đầy hương sắc. Vì thế, vội vàng không phải là lối sống xấu đi mà là một khát khao mãnh liệt sống trọn với cuộc sống. Phân tích bài thơ Vội vàng đoạn 2 người đọc sẽ thấy khát khao sống cháy bỏng của thi nhân
Tóm lại, phân tích bài thơ Vội vàng đoạn 2, người đọc nhận ra tuy biểu lộ tâm trạng nuối tiếc thời hạn và cuộc sống nhưng qua đó ta còn phát hiện một khát khao can đảm và mạnh mẽ, một tình yêu say đắm mà ông dành cho đời. Lời thơ cũng do đó là chính là tiếng lòng của Xuân Diệu dành cho người cho đời. Đọc mỗi dòng thơ, ta càng thêm yêu thêm quý những ý niệm sống mới mẻ và lạ mắt đầy tích cực được thi sĩ Xuân Diệu truyền tải trong thơ .
Phân tích 16 câu giữa bài Vội vàng – Mẫu 2
Mở bài
Xuân Diệu là nhà thơ mới nhất trong những nhà thơ mới với hồn thơ tiêu biểu vượt trội cho lời nói thiết tha, tình yêu đời sống, con người và rạo rực khát khao giao cảm với đời. Thơ Xuân Diệu tinh xảo, quyến rũ, độc lạ trong vật liệu cũng như trong bút pháp thi ca. ” Vội vàng ” không chỉ là thi phẩm rực rỡ nhất trong tập thơ Thơ – bài thơ đầu tay Xuân Diệu dàng Tặng Ngay cho trần gian mà còn là bài thơ hay nhất cả đời sống sáng tác của ông. Bài thơ vừa như một nguồn cảm hứng trào dâng vừa là tuyên ngôn sống của một nhà thơ khao khát yêu đời. Đặc biệt đoạn thơ sau đây trong bài thơ là đoạn thơ hay nhất bộc lộ quan niện nhân sinh mới lạ của Xuân Diệu về thời hạn và tuổi trẻ .
( trích thơ )
Giới thiệu chung:
Với “ Vội vàng ” nhà thơ đã xây lầu thơ giữa vẻ đẹp cuộc sống. Bài thơ mê hoặc người đọc không chỉ bởi sự phối hợp hòa giải, thuần thục giữa mạch cảm hứng dồi dào và mạch luận lý thâm thúy trong một giọng điệu sôi sục, đắm say mà còn mang đến sự trải ngiệm mới lạ về sự cải cách thẩm mỹ và nghệ thuật độc lạ của một hồn thơ mới Xuân Diệu. Đoạn thơ mà ta cảm nhận nằm giữa bài Vội Vàng. Nếu ở 13 câu đầu thi sĩ đã bộc lộ tình yêu vạn vật thiên nhiên – đời sống tha thiết đắm say thì ở đạon thơ này, thi sĩ đã tập trung chuyên sâu biểu lộ ý niệm mới mẻ và lạ mắt về thời hạn .
Thân bài :
” Xuân đương tới nghĩa là xuân đương qua
Xuân còn non nghĩa là xuân sẽ già
Mà xuân hết nghĩa là tôi cũng mất ”
Thời gian trong thơ ca trung đại là thời hạn “ tuần hoàn ” nghĩa là thời hạn được tưởng tượng như 1 vòng tròn liên tục tái diễn, hết 1 vòng lại quay về vị trí xuất phát, cử trở đi rồi trở lại mãi mãi, ví dụ điển hình như Hồ Xuân Hương nói : ” Ngặt nỗi, xuân đi, xuân lại lại ”. Quan niệm này xuất phát từ cái nhìn “ tĩnh ”, lấy cả sinh mệnh ngoài hành tinh để làm thước đo cho thời hạn. Còn so với Xuân Diệu, ông nhìn đời bằng cái nhìn “ động ”, với ông, thời hạn là tuyến tính, nghĩa là thời hạn như 1 vòng chảy xuôi chiều, mỗi khoảnh khắc trôi qua là mất đi vĩnh viễn. Đoạn thơ sử dụng cặp từ trái chiều “ tới – qua ”, “ Non – già ”, và từ “ xuân ” lặp lại 5 lần đã cho người đọc thấy được sự cảm nhận rất đỗi tinh xảo của thi sĩ về bước tiến của thời hạn. Thời gian như 1 dòng chảy không nghừng nghĩ, cái ta đang có cũng chính là cái ta đang mất. Ở hiện tại đã có quá khứ và hé mở tương lai và thi sĩ luôn thấp thỏm, ám ảnh về thời hạn bởi : ” tuổi trẻ qua đi, tuổi già mau tới ”. Điệp ngữ ” nghĩa là ” 3 lần đã làm cho mạch thơ trở nên ngặt nghèo, thâm thúy hơn bộc lộ 1 ý niệm nhân sinh tích cực của Xuân Diệu về đời sống. Nếu những nhà thơ xưa lấy sinh mệnh của ngoài hành tinh làm thước đo cho cuộc sống thì Xuân Diệu lại lấy sinh mệnh thành viên mình làm thước đo cho thời hạn. Vì vậy : “ Mà xuân hết nghĩa là tôi cũng mất ”. Thậm chí Xuân Diệu còn lấy quãng đời ngắn nhất trong sinh mệnh con người là tuổi trẻ để làm thước đo nên giọng thơ càng trở nên chua chát hơn. Từ “ xuân ” vừa là xuân của đất trời, vừa là xuân của tuổi trẻ. Mùa xuân của vạn vật thiên nhiên còn mãi mà mùa xuân của đời người đã hết thì “ tôi cũng mất ”. Vì vậy mà 6 câu thơ tiếp hteo mang giọng thơ dỗi hờn, trách móc .
” Lòng tôi trộng nhưng lượng trời cứ chật
Không cho dài thời trẻ của nhân gian
Nói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoàn
Nếu tuổi trể chẳng hai lần thắm lại
Còn trời đất nhưng chẳng còn tôi mãi
Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời. ”
Dù tình yêu đời sống có “ rộng ” đến bao nhiêu thì “ lượng trời vẫn cứ chật ” nên tuổi trẻ nhân gian không lê dài thêm mãi. Ở đây, đoạn thơ đã sử dụng 1 mạng lưới hệ thống từ ngữ hình ảnh được đặt trong thế tương phẩn trái chiều cao độ ( rộng – chật, xuân tuần hoàn – tuổi trẻ chẳng hai lần, còn – chẳng còn ) đễ làm điển hình nổi bật tâm trạng hụt hẫng thời hạn, cuộc sống. Vũ trụ hoàn toàn có thể vĩnh viễn, mùa xuân của con người chỉ có một lần. Rõ ràng Xuân Diệu đã lấy sinh mệnh thành viên để làm thước đo cho thời hạn. Vì vậy khi nghĩ về tính hạn chế của kiếp người, Xuân Diệu đã đem đến 1 nỗi ngậm ngùi thật mới mẻ và lạ mắt .
” Còn trời đất nhưng chẳng còn tôi mãi
Nên bâng khâng tôi tiếc cả đất trời ”
Đọc hai câu thơ ta như nghe rất rõ tiếng thở dài bất lực của thi nhân. Và ta cũng nghe rất rõ cái bâng khuâng nuối tiếc của nhà thơ phả vào đất trời. Dường như trước mắt người đọc giờ đây cả một trời hụt hẫng .
” Mùi tháng năm đều rớm vị chia lìa
Khắp sông núi vẫn than thầm tiễn biệt ”
Đây là hai câu thơ bộc lộ rõ nhất cách cảm nhận ấy không chỉ bằng thị giác mà còn bằng cả khứu giác “ mùi tháng năm ” và vị giác “ vị chia lìa ”. Mỗi khoảnh khắc giờ đây như đang vội bỏ hiện tại để trở thành quá khứ và hé mở tương lai là một chân trời chia li mất mát. Thời gian thấm đậm mùi vị của sự chia lìa và trải trộng ra khắp sông núi, len lỏi đến từng thành viên .
” Con gió sinh thì thào trong lá biếc
Phải chăng hờn vì nỗi phải ra đi
Chim rộn ràng bỗng đứt tiếng reo thi
Phải chăng sợ độ phai tàn sắp sửa ”
Gió luà trong lá giờ đây không còn là những âm thanh vui tươi của vạn vật thiên nhiên mà là lời thì thào về nỗi hờn giận, buồn thương vì gió phải chia tay với cây lá để bay đi. Chim chóc trên cây đang ca hát rộn ràng để chào xuân thì bỗng ” đứt tiếng reo thi ” vì phải lo ngại cho mùa xuân sắp sửa trôi qua. Biện pháp nhân hóa trong câu thơ khắc họa rõ nét hơn nỗi buồn thương nuối tiếc không của riêng gì Xuân Diệu mà của cả vạn vật trong vạn vật thiên nhiên. Vì đã nhận thức được quy luật nghiệt ngã của thời hạn 1 đi không trở lại. Phải chăng thế cho nên mà Xuân Diệu đã đưa ra 1 pháp luật hài hòa và hợp lý cho mình và cả mọi người ” Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân ” .
Và đoạn thơ kết thúc là 1 tiếng thốt biểu lộ niềm nuối tiếc tột cùng .
“ Chẳng khi nào, ôi ! Chẳng khi nào nữa … ”
Đây là 1 lời than vãn đầy nuối tiếc về sự ra đi của thời hạn. Câu thơ cảm thán với cách ngắt nhịp biến hóa làm điển hình nổi bật nỗi lòng vừa lo ngại bâng khuâng, vừa luống cuống, tiếc rẽ của thi nhân. Không thể “ buộc gió, tắt nắng ” cũng không hề cầm, giữa được thời hạn thì chỉ còn có cách thực tiễn nhất là chạy đua với thời hạn, là phải tranh thủ sống. Vì vậy mà đoạn thơ cuối mở màn bằng lời giục giả sống vội vàng và những câu thơ cuối bài thơ đã bộc lộ một phong thái sống vội vàng của Xuân Diệu, bộc lộ 1 cái tôi luôn khao khát sống hết mình với mùa xuân tuổi trẻ, cuộc sống .
Đoạn thơ sử dụng nhiều điệp từ điệp ngữ, giọng thơ sôi nỗi nhưng không che giấu được niềm nuối tiếc xót xa vì thời hạn qua đi, từ ngữ, hình ảnh thơ được đặt trong thế trái chiều, tưởng phản cao độ. Tất cả đã tạo nên một đoạn thơ rực rỡ, giàu ý nghĩa và mang đậm dấu ấn của Xuân Diệu. Tóm lại, đoạn thơ trên đã bộc lộ tâm trạng nuối tiếc cuộc sống của Xuân Diệu xuất phát từ ý niệm nhân sinh mới lạ .
Kết bài
Qua đoạn thơ, người đọc thêm trân trọng cái thông điệp mà Xuân Diệu muốn gửi tới người trẻ tuổi : Hãy sống hết mình, hãy biết trân trọng từng khoảng thời gian ngắn của cuộc sống mình vì thời hạn là tuyến tính, một đi không khi nào trở lại. Đây cũng là một tiếng lòng chân thành nhất của 1 tâm hồn nghệ sĩ luôn cháy bỏng với đời sống – Xuân Diệu .
Phân tích 16 câu giữa bài Vội vàng – Mẫu 3
Thơ Xuân Diệu tinh xảo, quyến rũ, độc lạ trong vật liệu cũng như trong bút pháp thi ca. Nhắc tới ông, ta không hề không nhắc tới một bài thơ in đậm dấu ấn và phong thái của ông : Vội vàng. Bài thơ vừa như một nguồn cảm hứng trào dâng vừa là tuyên ngôn sống của một nhà thơ khao khát yêu đời. Đặc biệt, nếu phần tiên phong của bài thơ là mong ước táo bạo cùng vẻ đẹp độc lạ của mùa xuân thì sang phần thơ thứ hai, nhà thơ đã bộc lộ ý niệm nhân sinh mới lạ về thời hạn và tuổi trẻ .
Thời gian trong thơ ca trung đại là thời hạn “ tuần hoàn ” nghĩa là thời hạn được tưởng tượng như 1 vòng tròn liên tục tái diễn, hết 1 vòng lại quay về vị trí xuất phát, cứ trở đi rồi trở lại mãi mãi. Quan niệm này xuất phát từ cái nhìn “ tĩnh ”, lấy cả sinh mệnh ngoài hành tinh để làm thước đo cho thời hạn. Còn so với Xuân Diệu, ông có ý niệm rất mới về thời hạn :
Xuân đương tới nghĩa là xuân đương qua ,
Xuân còn non nghĩa là xuân sẽ già ,
Mà xuân hết nghĩa là tôi cũng mất .
Nếu người xưa luôn yên tâm bình thản trước sự trôi chảy của thời hạn bởi họ ý niệm thời hạn là tuần hoàn thì Xuân Diệu lại ý niệm thời hạn, mùa xuân, tuôi trẻ một đi không trở lại. Thế nên ông luôn hoảng loạn lo âu khi thời hạn trôi mau. Điều thi sĩ sợ là tuổi trẻ qua đi, tuổi già mau tới bới thời hạn như một dòng chảy mà mỗi một khoảnh khắc trôi qua là mất đi vĩnh viễn. Cách sử dụng cặp từ trái chiều “ tới – qua ”, “ non – già ” đã cho thấy sự cảm nhận tinh xảo của nhà thơ trước bước tiến của thời hạn. Cùng với hàng loạt câu thơ văn xuôi theo lối định nghĩa cùng sự tái diễn liên tục điệp ngữ “ nghĩa là ”, Xuân Diệu đã khẳng định chắc chắn cứng ngắc một thực sự hiển nhiên không gì phủ nhận : Dù xuân đương tới, xuân còn non nhưng xuân sẽ qua, sẽ già, sẽ hết và tuổi trẻ cũng mất. Đối diện với thực sự hiển nhiên mà phũ phàng ấy, Xuân Diệu không khỏi thảng thốt. Liên tiếp những dấu phẩy được kêu gọi tạo nên điệu thơ ngậm ngùi, nghẹn ngào :
Lòng tôi rộng, nhưng lượng trời cứ chật ,
Không cho dài thời trẻ của nhân gian ,
Nói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoàn ,
Nếu đến nữa không phải rằng gặp lại .
Còn trời đất, nhưng chẳng còn tôi mãi ,
Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời ;
“ Lòng tôi ” và “ lượng trời ” vốn đã là hai thế cực tương phản của sự hạn hữu và vô hạn. Tuy nhiên trong góc nhìn của Xuân Diệu thì cái vốn hữu hạn như đời người lại được lan rộng ra đến vô cùng “ lòng tôi rộng ” còn thứ vốn tưởng chừng vô hạn trong thời hạn của đất trời lại trở nên nhỏ bé “ lượng trời cứ chật ”. Một loạt hình ảnh được đặt trong thế tương phản trái chiều cao độ “ rộng ” – “ chật ”, “ xuân tuần hoàn ” – “ tuổi trẻ chẳng hai lần ”, “ còn ” – “ chẳng còn ”. Điều đó đã góp thêm phần làm điển hình nổi bật tâm trạng hụt hẫng trước thời hạn, cuộc sống .
Sự hạn hữu của đời người với thời hạn được biểu lộ rõ nét nhất ở dòng thơ “ Còn trời đất nhưng chẳng còn tôi mãi ”. Đúng vậy, giữa cái bát ngát của thiên hà, vô cùng, vô tận của thời hạn, tuổi trẻ, sự sống của con người bỗng trở nên quá ngắn ngủi. Nhưng ở đây, Xuân Diệu không tiếc cho mình, tiếc cho tuổi trẻ mà điều ông tiếc nhất chính “ cả đất trời ” .
Suy ngẫm về điều đó, Xuân Diệu càng cảm nhận thấm thía sự phôi pha, phai tàn đang bí mật diễn ra trong lòng ngoài hành tinh trên cả hai trục khoảng trống và thời hạn .
Mùi tháng năm đều rớm vị li biệt
Khắp núi sông vẫn than thầm tiễn biệt
Con gió xinh thì thào trong lá biếc
Phải chăng hờn vì nỗi phải bay đi ?
Chim rộn ràng bỗng đứt tiếng reo thi
Phải chăng sợ độ phai tàm sắp sửa .
Thời gian vốn vô hình dung, vô ảnh, không mùi, không vị, đi vào thơ Xuân Diệu bỗng có mùi, có vị chia lìa, có vẻ như khắp khoảng trống đâu đâu cũng vọng lên khúc chia li, lời than thầm tiễn biệt. Tựa như ta nghe thấy có chút gì xao xuyến rưng rưng vừa uất ức nghẹn ngào vừa hụt hẫng hụt hẫng trong từ “ rớm ” ấy .
Gió đùa trong lá không phải là những âm than vui mắt, sôi động của thiên nhiêm mà vì hờn tủi trước sự trôi chảy của thời hạn. Chim hót những bản nhạc chào xuân rộn ràng bỗng ngừng bặt, chẳng có mối nguy hại hiểm nào cả, mà vì chúng sợ độ tàn phai, héo úa. Vậy là vạn vật cứ thế chảy trôi theo quy luật quản lý và vận hành tự nhiên của nó mà không sao cưỡng lại được .
Khép lại phần thơ là dòng thơ tràn ngập cảm hứng :
Chẳng khi nào, ôi ! Chẳng khi nào nữa …
Đến đây thi sĩ đã vỡ lẽ chẳng khi nào hoàn toàn có thể tắt nắng buộc gió, níu giữ mãi tuổi trẻ mùa xuân ở lại. Phép điệp “ chẳng khi nào ” được lặp lại hai lần càng nhấn mạng thêm tâm trạng bàng hoàng hụt hẫng ấy. Khát vọng cháy bỏng, mong ước táo bạo đã tan thành mấy khói. Chỉ còn lại nỗi bàng hoàng, thảng thốt mà càng trở nên da diết hơn với dấu chấm lửng cuối dòng thơ. Và trong sự bất lực, Xuân Diệu có vẻ như tìm ra một cách xử lý .
“Mau đi thôi, mùa chưa ngả chiều hôm”
Lời thơ như một lời giục giã, thúc giục con người hãy đứng lên đừng buồn vì sự chia tay sẽ đến mà quên lãng đi thực tại. “ Mau đi thôi ”, mau nỗ lực trân trọng lấy từng phút giây hiện tại để tận thưởng bữa tiệc vui tươi mà vạn vật thiên nhiên mùa xuân đã bày sẵn trước mắt ta .
Chỉ với 16 câu thơ nhưng dường như Xuân Diệu đã cho ta thấy một ý niệm nhân sinh rất văn minh về thời hạn, về mùa xuân và tuổi trẻ của tác giả. Ta cũng nhận ra mặc dầu Xuân Diệu bộc lộ tâm trạng nuối tiếc thời hạn và cuộc sống nhưng qua đó ta còn phát hiện một khát khao can đảm và mạnh mẽ, một tình yêu say đắm mà ông dành cho đời .
Source: https://tbdn.com.vn
Category: Văn học