Phân tích 8 câu thơ đầu bài Việt Bắc – Tố Hữu để thấy hình ảnh bịn rịn giữa kẻ ở và người về, thể hiện tình cảm đặc biệt của người dân Việt Bắc dành cho người lính.
Hướng dẫn phân tích 8 câu đầu bài Việt Bắc
Đề bài: Phân tích 8 câu thơ đầu bài Việt Bắc của Tố Hữu
1. Phân tích đề
– Yêu cầu của đề bài : phân tích nội dung 8 câu thơ đầu bài Việt Bắc .
– Phạm vi tư liệu, dẫn chứng : các câu thơ, từ ngữ, chi tiết tiêu biểu trong 8 câu thơ đầu trong bài thơ Việt Bắc của Tố Hữu.
– Phương pháp lập luận chính : phân tích .
2. Hệ thống vấn đề
– Luận điểm 1: Nỗi nhớ của người ở lại dành cho người ra đi
– Luận điểm 2: Tiếng lòng của người ra đi mang bao nhớ thương, bịn rịn
3. Lập dàn ý chi tiết cụ thể
a) Mở bài:
– Giới thiệu tác giả, tác phẩm :+ Tố Hữu là nhà thơ tiêu biểu vượt trội cho khuynh hướng thơ trữ tình chính trị, là lá cờ đầu của thơ ca cách mạng Nước Ta .
+ Việt Bắc là đỉnh cao của thơ Tố Hữu và cũng là đỉnh cao của thơ ca kháng chiến chống Pháp.
– Khái quát nội dung 8 câu thơ đầu bài Việt Bắc : Đoạn thơ đã tái hiện niềm thương nỗi nhớ, cũng chính là niềm trăn trở chung của đồng bào ta trong lần chia tay lịch sử vẻ vang .
b) Thân bài: Phân tích nội dung 8 câu thơ đầu
* 4 câu đầu:
Nỗi nhớ của người ở lại dành cho người ra điNỗi nhớ của người ở lại dành cho người ra đi- Khơi gợi kỷ niệm về một tiến trình đã qua, về khoảng trống nguồn cội, nghĩa tình .
- Điệp từ “nhớ” thể hiện nỗi nhớ da diết, sâu nặng
- Cách xưng hô “mình – ta” : thân mật gần gũi như trong ca dao
- Điệp cấu trúc “mình về mình có nhớ” : lời ướm hỏi, khơi gợi lại những kỉ niệm về “mười lăm năm ấy thiết tha mặn nồng”, về thiên nhiên Việt Bắc nghĩa tình.
=> Hai câu hỏi đều hướng về nỗi nhớ, một nỗi nhớ về thời hạn “ mười lăm năm ”, một nỗi nhớ về khoảng trống : sông, núi, nguồn .=> Đó là khoảng chừng thời hạn gắn bó biết bao kỉ niệm của dân cư Việt Bắc với người lính .
* 4 câu sau: Tiếng lòng của người về xuôi mang bao nỗi nhớ thương, bịn rịn
- Từ láy “bâng khuâng” thể hiện sự xao xuyến, “bồn chồn” thể hiện sự không yên tâm trong dạ, không nỡ rời bước
- Hình ảnh “áo chàm” chỉ người dân Việt Bắc thân thương giản dị
- Cử chỉ “cầm tay nhau” thay lời nói chứa đầy cảm xúc.
=> Không khí buổi chia tay thân tình, thân mật, bịn rịn không muốn chia xa .- Lời người ở lại nhắn gửi tới người ra đi : Lời nhắn gửi được biểu lộ dưới hình thức những câu hỏi : nhớ về Việt Bắc cội nguồn quê nhà cách mạng, nhớ vạn vật thiên nhiên Việt Bắc, nhớ những địa điểm lịch sử dân tộc, nhớ những kỉ niệm ân tình …
- Liệt kê hàng loạt các kỉ niệm
- Ẩn dụ, nhân hóa: rừng núi nhớ ai
- Điệp từ “mình”
- Cách ngắt nhịp 4/4 đều tha thiết nhắn nhủ người về thật truyền cảm.
=> Thiên nhiên, mảnh đất và con người Việt Bắc với biết bao tình nghĩa, ân tình, thủy chung .
* Đặc sắc nghệ thuật
– Thể thơ lục bát truyền thống cuội nguồn- Sử dụng hình ảnh đối đáp quen thuộc trong ca dao- Sử dụng hình ảnh hoán dụ, từ láy, câu hỏi tu từ, lặp cấu trúc .- Giọng thơ trữ tình, đằm thắm- Ngôn ngữ giàu hình ảnh, nhịp điệu .
c) Kết bài
– Khái quát nội dung 8 câu thơ đầu bài Việt Bắc.
– Cảm nhận của em về đoạn thơ .
Tham khảo thêm mẫu dàn ý và tuyển chọn các bài cảm nhận 8 câu thơ đầu bài Việt Bắc hay nhất
4. Sơ đồ tư duy phân tích 8 câu đầu bài Việt Bắc
Xem thêm: Sơ đồ tư duy Việt Bắc của Tố Hữu
Qua phân tích 8 câu thơ đầu bài Việt Bắc đã phần nào giúp các em cảm nhận được tình cảm đặc biệt của người dân Việt Bắc dành cho những người lính.
Để hiểu rõ hơn về tác phẩm, về cách mạng, về cuộc kháng chiến và con người kháng chiến những em hoàn toàn có thể tìm hiểu thêm qua hướng dẫn cụ thể và những bài văn phân tích Việt Bắc rực rỡ nhất được ĐọcTàiLiệu biên soạn .
Top 3 bài văn mẫu hay phân tích 8 câu thơ đầu bài Việt Bắc
Bài văn số 1
Khung cảnh chia ly đầy tâm trạng bịn rịn, lưu luyến bâng khuâng của kẻ ở người đi
Sau thắng lợi Điện Biên Phủ, hiệp định Geneve được ký kết, tháng 10 năm 1954, những cơ quan Trung ương của Đảng và nhà nước rời chiến khu Việt Bắc trở về TP.HN. Nhân sự kiện có đặc thù lịch sử dân tộc ấy, Tố Hữu sáng tác bài thơ Việt Bắc, khắc họa lại cuộc chia tay lịch sử vẻ vang với những tình cảm thủy chung son sắt. Tình cảm ấy được biểu lộ qua những câu thơ sau :“ Mình về mình có nhớ taMười lăm năm ấy thiết tha mặn nồngMình về mình có nhớ khôngNhìn cây nhớ núi, nhìn sông nhớ nguồnTiếng ai tha thiết bên cồnBâng khuâng trong dạ, bồn chồn bước điÁo chàm đưa buổi phân liCầm tay nhau biết nói gì ngày hôm nay ”Đoạn thơ tràn trề một nỗi nhớ tưởng như không hề kìm nén được, cứ trào ra theo ngòi bút và tuôn chảy thành những dòng thơ. Có đến bốn chữ “ nhớ ” trong một đoạn thơ tám câu chắc rằng nỗi nhớ ấy phải thật da diết và sâu nặng. Đây là nỗi nhớ quê nhà cách mạng của người đã từng gắn bó thâm thúy với vùng đất thiêng đầy kỷ niệm ấy, là nỗi nhớ của nghĩa tình, của ân tình thủy chung .Khúc hát dạo đầu đã nhắc đến nỗi nhớ của đạo lí Nước Ta, cảnh tiễn đưa bâng khuâng trong nỗi nhớ, người ở lại hỏi người ra đi cũng chỉ một nỗi nhớ và người ra đi vấn đáp bằng chính nỗi nhớ ấy của mình. Tố Hữu đã miêu tả nỗi nhớ quê nhà cách mạng bằng tiếng nói ngọt ngào, tha thiết của khúc hát đối đáp giao duyên nam nữ trong dân ca. Khúc hát ấy thấm nhuần đạo lí ân tình thủy chung :“ Mình về mình có nhớ taMười lăm năm ấy thiết tha mặn nồngMình về mình có nhớ khôngNhìn cây nhớ núi nhìn sông nhớ nguồn ” .Nghe như ca dao, lại phảng phất âm hưởng thơ Kiều, hai câu đầu gợi ta nhớ đến một câu thơ trong Truyện Kiều :“ Mười lăm năm ấy biết bao nhiêu tình ”Việt Bắc đã hỏi người cán bộ về xuôi có còn nhớ mình không ? Có còn nhớ những tình cảm thiết tha, mặn nồng trong suốt khoảng chừng thời hạn mười lăm năm gắn bó. Nhìn cây còn có nhớ núi, nhìn sông còn có nhớ đến nguồn ? Bốn câu thơ nhưng thực ra là hai câu hỏi tu từ. Lời của người ở nhưng thực ra là lời nói của người đi để nói lên đạo lí Nước Ta truyền thống lịch sử vốn là thực chất tốt đẹp của dân tộc bản địa ta. Không chỉ nói lên mà chính là nhắc nhở mọi người, nhắc nhở chính mình chính bới cái đạo lí ấy thiêng liêng lắm, quý giá lắm, phải giữ gìn và phát huy .
Sâu nặng biết bao trong “mười lăm năm ấy thiết tha mặn nồng”, ân tình biết bao khi “nhìn cây nhớ núi, nhìn sông nhớ nguồn”. Bốn câu thơ mà có đến bốn chữ “mình”, bốn chữ “nhớ” hòa quyện quấn quýt cùng chữ “ta”, khiến cái đạo lí ân tình Việt Nam đã trở thành sợi chỉ đỏ xuyên suốt bài thơ Việt Bắc, trở thành chủ đề lớn của tác phẩm.
Sau khúc hát mở đầu là cảnh tiễn đưa bâng khuâng trong nỗi nhớ của người ra đi và cả người ở lại:
“ Tiếng ai tha thiết bên cồnBâng khuâng trong dạ bồn chồn bước điÁo chàm đưa buổi phân liCầm tay nhau biết nói gì thời điểm ngày hôm nay ”Có âm thanh da diết và sắc tố đậm đà thủy chung, có bước chân bồn chồn và những cái nắm tay đầy lưu luyến. Mỗi bước chân của người đi mang theo nỗi niềm luyến lưu cho người ở lại. “ Tiếng ai ” không phải là câu hỏi, cũng chẳng phải là đại từ phiếm chỉ mà đó chính là cách nói biểu lộ nỗi niềm “ bâng khuâng trong dạ, bồn chồn bước tiến ”. “ Bâng khuâng ” vì “ đi không nỡ ”, nhưng “ bồn chồn ” vì ở cũng chẳng đành bởi lẽ Việt Bắc đã trở thành ký ức, thành tình yêu, thành tâm hồn :“ Khi ta ở chỉ là nơi đất ởKhi ta đi đất bỗng hóa tâm hồn ”Từ láy bâng khuâng, bồn chồn được Tố Hữu sử dụng rất tinh xảo ở câu thơ này. Nó bộc lộ được nỗi niềm, được tâm trạng và cả những hoạt động trong cảm hứng, để rồi hình ảnh tiếp theo Open là chiếc áo chàm qua thủ pháp hoán dụ gợi tả con người Việt Bắc :“ Áo chàm đưa buổi phân liCầm tay nhau biết nói gì ngày hôm nay ”Màu áo chàm là một hình ảnh đầy ý nghĩa, đó là màu áo của Việt Bắc đậm đà, son sắt như chính lòng thủy chung của con người nơi đây. Màu áo ấy nhắc nhở người ra đi nhiều ký ức khó phai nhòa .Câu thơ “ cầm tay nhau biết nói gì ngày hôm nay ” mang một giá trị biểu cảm rất lớn. “ Cầm tay nhau ” nhưng chẳng “ biết nói gì ” vì có quá nhiều nỗi niềm cần bày tỏ, vì trong lòng họ tràn ngập nỗi nhớ thương nên không biết nói điều gì trước, điều gì sau, điều gì nên giãi bày, điều gì nên giấu kín trong tim. Cho nên chẳng “ biết nói gì ” chính là nói lên rất nhiều tấm lòng thương nhớ. Câu thơ ngắt nhịp 3/3/2 như sự ngập ngừng lưu luyến, làm ta liên tưởng đến buổi tiễn đưa của người chinh phu và chinh phụ trong Chinh phụ ngâm :
“Bước đi một bước, giây giây lại dừng”.
Trong màn đối đáp giao duyên của cuộc chia tay lịch sử vẻ vang ấy, Tố Hữu đã để cho người ở lại lên tiếng trước. Điều này không riêng gì hài hòa và hợp lý, tế nhị mà còn thiết yếu cho sự tăng trưởng mạch thơ trong cả bài thơ .Bằng việc sử dụng đại từ “ mình – ta ” cùng thể thơ lục bát, Tố Hữu đã tái hiện cuộc chia tay lịch sử dân tộc của Việt Bắc và người chiến sỹ cách mạng với biết bao ân tình, chung thủy. Con người dễ cộng khổ nhưng khó đồng cam, Việt Bắc sinh ra chính là lời nhắc nhở tình nghĩa gắn bó cùng đạo lý tri ân muôn đời của dân tộc bản địa .
Xem thêm: Phân tích khổ thơ đầu Việt Bắc
Nghe bài văn phân tích 8 câu đầu bài Việt Bắc hay nhất
Bài văn số 2
8 câu thơ đầu bài Việt Bắc: Cuộc chia ly đầy lưu luyến giữa kẻ ở người đi
Tố Hữu là nhà thơ trữ tình chính trị, tiêu biểu cho thơ ca cách mạng Việt Nam. Thơ Tố Hữu thể hiện lẽ sống lớn, tình cảm lớn của con người Cách mạng. Thơ ông đậm đà tính dân tộc trong nội dung và hình thức thể hiện. Bài thơ “Việt Bắc” là đỉnh cao của thơ Tố Hữu và cũng là đỉnh cao của thơ ca kháng chiến chống Pháp. “Việt Bắc” là một trong những bài thơ được xếp vào hạng những bài thơ “tống biệt” của Tố Hữu. Mặc dù là đề tài cũ, nhưng bài thơ vẫn mới mẻ bởi “Việt Bắc” ra đời trong cuộc chia tay đặc biệt giữa nhân dân Việt Bắc và cán bộ kháng chiến vào tháng 10/1954. Ra đời trong hoàn cảnh ấy, bài thơ không mang cảnh trạng của một cuộc chia ly với nỗi buồn đầy nước mắt, mà là nỗi niềm chia ly trong tình cảm giữa cán bộ và nhân dân sâu đậm ân tình. Đoạn thơ mở đầu của bài thơ là sự thể hiện tinh tế và sâu sắc những rung động trong trái tim của người đi và người ở trong giờ phút phân li:
– Mình về mình có nhớ taMười lăm năm ấy thiết tha mặn nồng .Mình về mình có nhớ khôngNhìn cây nhớ núi, nhìn sông nhớ nguồn ?- Tiếng ai tha thiết bên cồnBâng khuâng trong dạ, bồn chồn bước điÁo chàm đưa buổi phân liCầm tay nhau biết nói gì thời điểm ngày hôm nay …Bốn câu thơ đầu là lời của người ở lại nói với người ra đi :- Mình về mình có nhớ taMười lăm năm ấy thiết tha mặn nồng .Mình về mình có nhớ khôngNhìn cây nhớ núi, nhìn sông nhớ nguồn ?Tác giả mở màn bằng một câu hỏi mang âm hưởng ca dao, tình yêu : ” Mình về mình có nhớ ta “. ” Mình về ” là thực trạng để người ở lại thể hiện nỗi niềm. ” Về ” gợi đến sự chia li, đó là sự chia li của người ra đi và người ở lại. Về mặt cấu trúc câu thơ thì ” mình ” đứng ở đầu câu, còn ” ta ” đứng ở cuối câu thơ. Nó gợi lên cái khoảng cách giữa ” ta ” và ” mình “. Nỗi niềm gợi lên qua câu hỏi ấy của người ở lại là nỗi nhớ, tình cảm của người ở lại hướng tới người ra đi. Đứng giữa câu thơ là một từ ” nhớ “, nó làm cho ” mình ” và ” ta ” có vẻ như được xích lại gần nhau hơn. Cơ sở tạo nên nỗi nhớ ấy là : ” Mười lăm năm ấy thiết tha mặn nồng “. Câu thơ phảng phất âm hưởng của thơ Kiều, nhưng từ âm hưởng đó lại vang lên nỗi niềm tình cảm của những con người trong một thời kháng chiến. ” Mười lăm năm ấy ” gợi đến một quãng thời hạn khó khăn vất vả, một thời đau thương, mất mát. Tuy vậy, có vẻ như toàn bộ mất mát đau thương ấy chìm đi, đọng lại trong câu thơ chỉ còn là tình cảm ” thiết tha mặn nồng “. Đó chính là sự gắn bó thân thiện, tình cảm chia bùi sẻ ngọt trong ” mười lăm năm ấy ” giữa ” ta ” và ” mình “. Bởi vậy, hỏi nhưng cũng chính là để thể hiện tình cảm và hỏi chính là biểu lộ mong ước người ra đi cũng có tình cảm như chính mình .Đến câu thơ thứ ba cũng là một câu hỏi. Câu hỏi : ” Mình về mình có nhớ không ” cũng có sự lặp lại gần giống câu thơ đầu. Tuy vậy, đối tượng người dùng hỏi không chỉ còn bó hẹp trong mối quan hệ giữa ” ta – mình ” và nỗi nhớ có vẻ như không còn chỉ hướng tới ” ta “, mà nỗi nhớ đó đã hướng vào đối tượng người dùng to lớn hơn rất nhiều, đó chính là khoảng trống ” núi rừng ” và ” sông nguồn “. Câu hỏi gợi về khoảng trống có ” núi “, có ” nguồn ” ở núi rừng Việt Bắc. Đây chính là khoảng trống quen thuộc gắn với người ở lại và cũng gắn bó với cả người ra đi. Không gian đó với người ra đi và người ở lại không còn là khoảng trống vô hồn, vô cảm mà là khoảng trống chứa đầy kỉ niệm, nó góp thêm phần tạo nên tình cảm cho người ra đi .Ở trong câu thơ Open nhiều lần hai động từ chỉ hành vi ” nhìn ” và ” nhớ “. Một hành vi ảnh hưởng tác động vào thị giác, một hành vi ảnh hưởng tác động vào tâm tưởng ; một hành vi hướng tới hiện tại, một hành vi hướng về quá khứ. Sự xen kẽ giữa những hành vi đó mà người ở lại đưa ra là để muốn nhắc nhở người ra đi sống ở hiện tại đừng quên về quá khứ, sống ở miền xuôi đừng quên miền ngược, đừng quên về những kỉ niệm của một thời đã qua. Đó chính là mong ước của người ở lại nhắn nhủ tới người ra đi. Trước khi mong ước người ra đi để nhớ thì người ở lại đã biểu lộ nỗi nhớ của mình. Nỗi nhớ đó diễn đạt trực tiếp qua động từ ” nhớ ” Open nhiều lần ở khổ thơ, càng về cuối thì từ ” nhớ ” Open càng nhiều đã biểu lộ cường độ nhớ ngày một tăng và nó đã tạo nên âm hưởng chủ yếu cho bài thơ. Đó là âm hưởng nhớ thương, ân tình tha thiết .Bốn câu thơ đầu chỉ với hai thắc mắc, nhưng hầu hết là để giãi bày tình cảm và để mong ước người ra đi cũng có tình cảm như chính mình, bởi giữa hai đối tượng người dùng đó có sự gắn bó khăng khít trong một thời kháng chiến và một vùng kháng chiến. Để rồi từ đó, người ra đi đáp lại người ở lại bằng bốn câu thơ :- Tiếng ai tha thiết bên cồnBâng khuâng trong dạ, bồn chồn bước điÁo chàm đưa buổi phân liCầm tay nhau biết nói gì thời điểm ngày hôm nay …Người ở lại đặt ra câu hỏi nhưng người ra đi không trực tiếp vấn đáp câu hỏi đó mà thay vào đó người ra đi bộc lộ tình cảm lưu luyến, bịn rịn trong buổi chia tay. Ấn tượng khởi đầu đã ảnh hưởng tác động đến người ra đi : ” Tiếng ai tha thiết bên cồn “. ” Ai ” là đại từ không xác lập. ” Ai ” hoàn toàn có thể là nhân vật đang Open trước mắt người ra đi, quen thuộc với người ra đi – một con người đơn cử Open ” bên cồn ” trong buổi chia li. ” Ai ” hoàn toàn có thể là bất kể người dân Việt Bắc đã cùng sống, cùng thao tác, cùng hoạt động và sinh hoạt với người ra đi. Dù hiểu theo cách nào thì ấn tượng ảnh hưởng tác động đến người ra đi là âm thanh lời nói tha thiết – đó chính là âm thanh rất đỗi ngọt ngào, thiết tha, sâu lắng. Và âm thanh đó có vẻ như gọi về biết bao kỉ niệm, biết bao buổi trò chuyện tâm tình và âm thanh đó gọi về mối tình keo sơn gắn bó thân thiện giữa người ở lại với người ra đi. Chính âm thanh đó đã khiến cho người ra đi ” Bâng khuâng trong dạ, bồn chồn bước tiến ” .
Câu thơ ngắt nhịp 4/4 với hai vế tiểu đối trong tương quan đối lập giữa bên trong và bên ngoài. “Trong dạ” thì “bâng khuâng” còn hành động bên ngoài biểu hiện sự “bồn chồn” thấp thỏm của người ra đi, nhưng lại có sự tương đồng trong cảm xúc và hành động. Chính vì cảm xúc “bâng khuâng” thì mới có hành động “bồn chồn” đó được.
Trong cảm nhận của người ra đi, một hình ảnh bình dị, quen thuộc thường xuất hiện trong cuộc sống đời thường đó là hình ảnh “áo chàm”. Hơn thế nữa chiếc “áo chàm” gợi đến sắc màu bền bỉ khó phai. Tác giả sử dụng hình ảnh hoán dụ “áo chàm” để chỉ người dân Việt Bắc và bởi vậy nói “áo chàm đưa buổi phân li” là nói về cuộc chia tay đầy lưu luyến giữa người Việt Bắc với người cách mạng. Mượn hình ảnh “áo chàm” dường như tác giả muốn nói đến tình cảm thủy chung sắt son khó phai mờ của người dân Việt Bắc với người chiến sĩ cách mạng. Và ấn tượng đậm nét nhất với người ra đi chính là hành động “Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay…”.
Trước tiên là hành vi ” cầm tay nhau ” là hành vi quen thuộc và rất đẹp của những ai khi chia li, nó biểu lộ tình cảm gắn bó thân thiện và đồng thời bộc lộ sự lưu luyến giữa kẻ ở người đi. Họ cầm tay nhau trong tâm trạng nghẹn ngào, cho nên vì thế không nói lên lời. Dấu ba chấm Open cuối dòng thơ như nốt nặng không lời, nhưng chính nó lại quý giá hơn rất nhiều những lời nói thường ngày bởi cái cầm tay đã nói lên tổng thể những lưu luyến, bịn rịn. Câu thơ kết lại đoạn thơ có nhịp thơ đổi khác khác thường. Sự đổi khác của nhịp thơ không riêng gì tạo nên sự ngập ngừng cho giọng điệu của câu thơ mà còn tạo nên cái ngập ngừng của tình cảm. Và đồng thời sự khác lạ trong nhịp thơ ấy đã diễn đạt sự khác lạ trong diễn biến tình cảm của kẻ ở người đi .>> Đọc thêm : Soạn bài Việt Bắc ngắn gọn nhấtBài văn số 3
Văn mẫu 12 phân tích 8 câu thơ đầu bài Việt Bắc – Tố Hữu
Tố Hữu là lá cờ đầu của thơ ca cách mạng Việt Nam. Thơ ông mang khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn, đậm chất trữ tình. Trong sự nghiệp sáng tác của mình ông đã để lại nhiều tác phẩm có giá trị như tập thơ “Từ ấy”, “Máu và hoa”… trong đó tiêu biểu nhất là bài thơ “Việt Bắc” trích trong tập thơ “Việt Bắc”. Bài thơ đã thể hiện một cách thành công về nỗi nhớ nhung, tâm trạng bồi hồi, lưu luyến trong buổi chia tay của người Việt Bắc với cán bộ cách mạng. Điều đó được thể hiện rõ nhất trong đoạn thơ:
“ Mình về mình có nhớ taMười lăm năm ấy thiết tha mặn nồng .Mình về mình có nhớ khôngNhìn cây nhớ núi, nhìn sông nhớ nguồn ?Tiếng ai tha thiết bên cồnBâng khuâng trong dạ, bồn chồn bước điÁo chàm đưa buổi phân liCầm tay nhau biết nói gì ngày hôm nay …Việt Bắc là căn cứ địa cách mạng, là cái nôi kháng chiến. Sau thắng lợi Điện Biên Phủ tháng 7 năm 1954, hiệp định Giơ ne vơ được kí kết. Tháng 10 năm 1954, Đảng và cơ quan chính phủ rời chiến khu Việt bắc trở về TP. Hà Nội. Nhân sự kiện lịch sử vẻ vang ấy Tố Hữu đã viết bài thơ “ Việt Bắc ” .Câu thơ mở màn là một câu hỏi tu từ chứa nhiều cảm hứng :“ Mình về mình có nhớ ta ”“ Mình ” là chỉ người ra đi – người chiến sỹ cách mạng, “ ta ” chính là người Việt Bắc. Câu hỏi chính là lời của người ở lại hỏi người ra đi rằng khi người chiến sỹ cách mạng về xuôi rồi còn có nhớ đến người Việt Bắc hay không ? Với cách xưng hô “ mình – ta ” đậm chất ca dao cùng với điệp từ mình đã cho ta thấy được tình cảm gắn bó thân thương đầy yêu thương, làm cho nỗi nhớ càng trở nên day dứt khôn nguôi. Người Việt Bắc muốn hỏi người kháng chiến có nhớ :“ Mười lăm năm ấy thiết tha mặn nồng ”
Mười lăm năm là từ chỉ thời gian, là khoảng thời gian gắn bó keo sơn giữa người chiến sĩ và người Việt Bắc. Đó là một khoảng thời gian dài cùng nhau chiến đấu, cùng nhau vượt qua biết bao gian khổ. Từ “ấy” vang lên chứ tác giả không sử dụng từ “đó” như để làm tăng thêm ý nghĩa của khoảng thời gian “mười lăm năm” đồng thời thể hiện sự trân trọng của tác giả với những ngày tháng gắn bó. Những từ “thiết tha”, “mặn nồng” là những từ nhấn mạnh tình cảm gắn bó keo sơn giữa người Việt Bắc và người cách mạng. Qua đó tác giả muốn nhấn mạnh hơn về tình nghĩa thủy chung son sắt luôn hướng tới cách mạng, hướng tới những người chiến sĩ của người dân Việt Bắc.
Câu thơ tiếp theo như một lời nhắc nhở đối với người chiến sĩ cách mạng:
“ Mình về mình có nhớ không ”Vẫn là câu hỏi tu từ, vẫn là cách xưng hô “ mình ” nhưng đây là câu hỏi vang lên như một lời nhắc nhở “ có nhớ không ”. Người Việt Bắc muốn nhắc nhở người chiến sỹ cách mạng về xuôi hãy nhớ đến Việt Bắc, hãy :“ Nhìn cây nhớ núi nhìn sông nhớ nguồn ”Khi về tới Thành Phố Hà Nội, người cách mạng khi nhìn thấy cây ở TP. Hà Nội phồn hoa thì hãy nhớ đến núi rừng nơi Việt Bắc. Hãy nhớ nơi gắn bó thủy chung, son sắc, nơi người cách mạng và người Việt Bắc đã cùng chiến đấu, cùng nhau vượt qua bao gian nan. Khi nhìn thấy sông thì hãy nhớ đến nguồn, hãy nhớ đến sông núi Việt Bắc, nhớ đến những dòng sông cùng những chiến sỹ cách mạng chiến đấu. Hay đó chính là lời nhắc nhở của người Việt Bắc so với người chiến sỹ cách mạng khi trở lại xuôi nhìn thấy cảnh vật nơi phồn hoa đô thị tươi đẹp ấy thì hãy nhớ đến con người Việt Bắc, nhớ đến những ngày tháng chiến đấu khó khăn nơi núi rừng đầy hiểm trở, cheo leo. Điệp từ “ nhìn ” và “ nhớ ” có vẻ như đã nhấn mạnh vấn đề ý hỏi của người ở lại. Mong muốn những người cách mạng luôn nhớ về nơi Việt Bắc. Nơi có những con người sắt son, thủy chung, luôn mong nhớ về người cách mạng .Bốn câu thơ tiên phong là lời của người Việt Bắc hỏi người cán bộ về xuôi. Với lối đối đáp cách xưng hô “ mình – ta ”, điệp từ cùng với từ láy, đặc biệt quan trọng là tích hợp với câu hỏi tu từ đã cho thấy được tình cảm gắn bó thiết tha, mặn nồng, thủy chung son sắt của người Việt Bắc. Qua đó ta hoàn toàn có thể cảm nhận được phẩm chất tốt đẹp của con người nơi đây. Dù phải sống trong khó khăn vất vả, đồi núi hiểm trở, thiếu thốn nhưng tình yêu của họ so với người chiến sỹ là không hề biến hóa, luôn luôn cồn cào, da diết và mãnh liệt .Vẻ đẹp của đoạn thơ không chỉ là lời của người Việt Bắc mà còn là câu vấn đáp của người cách mạng dành cho Việt Bắc :“ Tiếng ai tha thiết bên cồnBâng khuâng trong dạ bồn chồn bước điÁo chàm đưa buổi phân liCầm tay nhau biết nói gì thời điểm ngày hôm nay ”Với đại từ nhân xưng “ ai ” đó chính là tiếng lòng của người Việt Bắc vang vọng như muốn gọi người chiến sỹ ở lại, hay đó chính là tiếng lòng của người chiến sỹ không muốn chia xa. Từ “ tha thiết ” như làm cho tiếng gọi đó vang vọng hơn, sâu lắng hơn, làm cho ta cảm nhận được tình cảm giữa Việt Bắc và người cán bộ cách mạng như vô cùng sâu nặng. Câu thơ tiếp theo càng làm rõ hơn điều đó :“ Bâng khuâng trong dạ bồn chồn bước tiến ”
Từ láy “bâng khuâng”, “bồn chồn” chính là để chỉ tâm trạng người ra đi. “Bâng khuâng” là trạng thái lưu luyến day dứt, như còn lâng lâng một điều gì đó sâu sắc lắm trong tình cảm của mình. Nó khiến cho tâm trạng của con người day dứt đến khó chịu ,“bồn chồn” là chỉ sự ray rứt trong tâm trạng của con người như lo lắng điều gì đó. Tất cả đã tạo nên tâm trạng của người chiến sĩ cách mạng về xuôi, khi trở về xuôi vẫn còn mang trong mình nỗi nhung nhớ, ray rứt khôn nguôi, cả sự lo lắng trong tâm trạng của người cán bộ cách mạng. Qua đó ta có thể cảm nhận được tình cảm của người cách mạng đối với Việt Bắc cũng sâu nặng không kém gì tình cảm của người Việt Bắc dành cho họ.
Hai câu thơ cuối là hình ảnh chia tay đầy nước mắt giữa người chiến sĩ cách mạng và người Việt Bắc:
“ Áo chàm đưa buổi phân liCầm tay nhau biết nói gì thời điểm ngày hôm nay ”“ Áo chàm ” là màu áo nâu, là màu áo của người nông dân bần hàn, cực nhọc, khó khăn vất vả quanh năm suốt tháng lao động chịu khó để ship hàng cho cách mạng. Hình ảnh hoán dụ “ áo chàm ” chính là để chỉ người Việt Bắc. Những người Việt Bắc ra tiễn những người cách mạng về xuôi trong một tâm trạng day dứt, bâng khuâng. Từ “ phân li ” như biểu lộ buổi chia tay ấy như thể sự chia cắt. Dường như họ không muốn rời xa nhau nhưng do thực trạng họ phải chia li, xa rời nhau mỗi người một nơi. Qua đó bộc lộ nỗi tiếc thương nhung nhớ, khẳng định chắc chắn tình cảm gắn bó sâu đậm của người Việt Bắc và người chiến sỹ cách mạng. Tình cảm ấy được chứng minh và khẳng định rõ ràng hơn trong câu thơ cuối :“ Cầm tay nhau biết nói gì thời điểm ngày hôm nay ”Không phải không có gì để nói mà là có quá nhiều điều để nói, không hề nói hết và không biết nói điều gì tiên phong, từ “ biết nói gì ” đã biểu lộ điều đó. Mười lăm năm gắn bó keo sơn, mười lăm năm cùng nhau vượt qua bao khó khăn vất vả gian nan tình cảm của họ quá sâu đậm, có quá nhiều điều để nói nhưng những lời nói ấy tại sao không thốt nên lời, nó cứ nghẹn lại trong cổ họng mà thứ trào ra chỉ có nước mắt của sự chia li. Không nói ra được họ chỉ biết cầm tay nhau, chỉ hành vi “ cầm tay ” thôi đã cho ta cảm nhận thấy tình yêu thương mặn nồng giữa họ. Hành động “ cầm tay ” thay cho những lời nói yêu thương, những lời gửi gắm, tình cảm giữa họ có vẻ như được truyền hết qua hành vi ấy. Đó còn là sự biểu lộ tình cảm, tâm trạng chưa xa đã nhớ của người chiến sỹ cách mạng và đó cũng chính là tiếng lòng của họ .Tám câu thơ ngắn gọn nhưng mang biết bao ý nghĩ. Qua đó cho ta cảm nhận thâm thúy về tình cảm thủy chung son sắt, gắn bó sâu nặng giữa người Việt Bắc và người cán bộ cách mạng về xuôi. Qua đó ta thấy được tâm trạng bồi hồi lưu luyến day dứt của họ .
Không chỉ thành công về nội dung, đoạn thơ còn thành công về nghệ thuật. Với lối đối đáp, cách xưng hô mình – ta, điệp từ, điệp ngữ cùng với hình ảnh hoán dụ, từ láy, ngôn từ bình dị, đậm đà tính dân tộc, tiêu biểu cho phong cách thơ Tố Hữu.
Qua đoạn thơ ta đã cảm nhận được một cách rõ nét tình cảm, tấm lòng, tình yêu thương mà người Việt Bắc và người cán bộ cách mạng dành cho nhau. Tám câu thơ trong bài thơ “Việt Bắc” của Tố Hữu mang lại cho người đọc nhiều ấn tượng sâu sắc. Những ân tình ấy sẽ sống mãi trong lòng người đọc hôm nay và mai sau.
– / –
Trên đây là bài văn mẫu phân tích 8 câu thơ đầu bài Việt Bắc – Tố Hữu bao gồm những bài văn hay nhất được Đọc tài liệu biên soạn. Hy vọng là tài liệu tốt giúp các em trong quá trình làm bài. Chúc các em học tốt môn văn lớp 12 !
Source: https://tbdn.com.vn
Category: Văn học
