Phân tích truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long

Tài liệu hướng dẫn phân tích Lặng lẽ Sa Pa do THPT Sóc Trăng tổng hợp và biên soạn gồm nội dung gợi ý cách làm chi tiết và một số bài văn mẫu hay tham khảo phân tích nội dung truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long.

Hướng dẫn phân tích Lặng lẽ Sa Pa

Đề bài: Em hãy phân tích truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long.

1. Phân tích đề

– Yêu cầu: phân tích nội dung truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa.

– Phạm vi tư liệu, dẫn chứng : những câu văn, từ ngữ, chi tiết cụ thể, hình ảnh tiêu biểu vượt trội trong tác phẩm Lặng lẽ Sa Pa .
– Phương pháp lập luận chính : Phân tích .

2. Hệ thống vấn đề

– Luận điểm 1: Vẻ đẹp thiên nhiên Sa Pa

– Luận điểm 2: Vẻ đẹp con người Sa Pa

+ Nhân vật anh người trẻ tuổi
+ Các nhân vật khác : bác lái xe, ông họa sỹ, cô kĩ sư

>>> Tham khảo thêm hướng dẫn soạn bài Lặng lẽ Sa Pa

3. Lập dàn ý chi tiết cụ thể

a) Mở bài

– Giới thiệu tác giả, tác phẩm :
+ Nguyễn Thành Long ( 1925 – 1991 ) là một cây bút chuyên viết về truyện ngắn và kí với nhiều tác phẩm rực rỡ mang âm hưởng nhẹ nhàng, đậm chất trữ tình, đậm chất thơ .
+ Lặng lẽ Sa Pa ( 1970 ) là một trong những tác phẩm hay mang đầy chất thơ của Nguyễn Thành Long – tác dụng của chuyến đi thực tiễn tại miền Tây tổ quốc ( Sa Pa, Tỉnh Lào Cai ) .

b) Thân bài

* Khái quát truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa

– Hoàn cảnh sáng tác :
+ Truyện ngắn được viết năm 1970 và in trong tập Giữa trong xanh xuất bản năm 1972 .
+ Là tác dụng của chuyến đi trong thực tiễn tại miền tây Tổ quốc : Lào Cai – Sa Pa .
– Giá trị nội dung : Tác phẩm ca tụng những người lao động thầm lặng trên núi cao, góp sức cho công cuộc thiết kế xây dựng quốc gia thời kì tạm tự do ở miền Bắc, liên tục kháng chiến chống Mĩ ở miền Nam .

* Luận điểm 1: Vẻ đẹp thiên nhiên Sa Pa

– Những rặng đào với những đường núi quanh co uốn lượn kề bên con thác trắng xóa .
– Những cánh đồng cỏ trong thung lũng, những đàn bò lang cổ đeo chuông đang thung thăng gặm cỏ
– Những tia nắng kì quặc điểm xuyết : mở màn len lỏi đốt cháy rừng cây, mạ bạc con đèo …
– “ Mây mù ngang tầm với chiếc cầu vồng kia ”, “ Mây hắt từng chiếc quạt trắng lên từ những thung lũng ”
– “ Mây bị nắng xua, cuộn tròn lại từng cục, lăn trên những vòm lá ướt sương, rơi xuống đường cái, luồn cả vào gầm xe “ .
-> Hình ảnh mây Sa Pa được tác giả miêu tả rất nhiều và rất lạ .
– “ Những cây tử kinh nhiều lúc nhô cái đầu màu hoa cà lên trên màu xanh của rừng “ .
– “ hoa dơn, thược dược, lay ơn, vàng, tím, đỏ, hồng phấn, tổ ong … ” tỏa nắng rực rỡ ngát hương ngay giữa mùa hè
-> Sa Pa được tô điểm thêm những sắc tố tươi đẹp của những loại cây lạ và nhất là những loại hoa .
=> Bức tranh vạn vật thiên nhiên Sa Pa hiện lên với vẻ đẹp rực rỡ tỏa nắng, trang trọng, thơ mộng, hữu tình như một tác phẩm hội họa lộng lẫy, kì ảo, khơi gợi tình yêu quê nhà quốc gia .

* Luận điểm 2: Vẻ đẹp con người Sa Pa

+ ) Anh người trẻ tuổi
– Hoàn cảnh sống và thao tác đặc biệt quan trọng :
+ Mới hai mươi bảy tuổi, một mình sống trên đỉnh Yên Sơn cao 2600 m, “ bốn bề chỉ có cây xanh và mây mù lạnh lẽo ”, đơn độc, vắng vẻ đến mức “ thèm người ” .
Bạn đang xem : Phân tích truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long
+ Công việc : làm công tác làm việc khí tượng, kiêm vật lí địa cầu, đo nắng, đo gió, đo mưa, tính mây, đo chấn động mặt đất dự vào việc báo trước thời tiết hằng ngày để ship hàng sản xuất, Giao hàng chiến đấu .
=> Công việc gian nan, yên cầu sự tỉ mỉ, đúng chuẩn và có niềm tin trách nghiệm cao : bốn lần trong một ngày đêm đều đặn, dù mưa, nắng, gió, bão, …
– Những phẩm chất tốt đẹp :
+ Sống có lí tưởng :

• Sống giữa những năm tháng chống Mĩ, anh luôn khát khao được cầm súng ra mặt trận, anh đã cùng bố viết đơn xin ra lính…
• Ý thức được ý nghĩa thiêng liêng của công việc, anh sẵn sàng vượt bao thử thách, gian khổ, đặc biệt là nỗi cô đơn để hoàn thành nhiệm vụ.
• Cũng vì ý thức trách nhiệm ấy mà anh không những không cảm thấy chán, không cảm thấy sợ mà còn đặc biệt yêu nghề, say mê với công việc của mình: “Khi ta làm việc, ta với công việc là đôi…”

+ Lòng yêu nghề, mê hồn với việc làm, có ý thức nghĩa vụ và trách nhiệm cao :

• Làm việc một mình trên đỉnh núi cao, chấp nhận cuộc sống cô đơn, xa cách với cộng đồng.
• Mỗi ngày đều phải báo cáo số liệu cụ thể vào 4 mốc thời gian là 4 giờ sáng, 11 giờ trưa, 7 giờ tối và 1 giờ sáng.
• Điều kiện thời tiết khắc nghiệt: có mưa tuyết, trời tối đen, “gió tuyết và lặng im ở bên ngoài như chỉ chực đợi mình ra là ào ào xô tới“
• “Gió thì giống những nhát chổi lớn muốn quét đi tất cả, ném vứt lung tung… Những lúc im lặng lạnh cánh mà lại hừng hực như cháy. Xong việc, trở vào, không thể nào ngủ được“.
• Thái độ với công việc: Vui vẻ, hồ hởi chia sẻ về công việc của mình, chăm chỉ, cần mẫn, đều đặn hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình.

+ Tâm hồn tươi tắn, yêu đời, yêu đời sống

• Căn phòng, nhà cửa gọn gàng ngăn nắp;
• Trồng hoa tô điểm cho cuộc sống của mình
• Nuôi gà tăng gia sản xuất, phục vụ cho cuộc sống của chính mình
• Thỉnh thoảng xuống núi tìm gặp lái xe cùng hành khách để trò chuyện cho vơi nỗi nhớ nhà.

-> Là người trẻ tuổi, lại sống nơi heo hút, vắng người, nhưng anh không sống buông thả mà đã biết tổ chức triển khai cho mình một đời sống khoa học, văn hóa truyền thống .
=> Anh người trẻ tuổi có ý thức sáng sủa, yêu đời, sống khoa học, thắng lợi nỗi đơn độc và tạo cho mình một đời sống xinh xắn đầy ý nghĩa .
+ Tính tình cởi mở, vui tươi và hiền hậu

• Biếu bác lái xe củ tam thất
• Tặng bó hoa cho cô kĩ sư
• Tặng giỏ trứng gà cho ông họa sĩ
• Sẻ chia tâm sự với các vị khách một cách rất cởi mở, không hề giấu giếm

=> Sự cởi mở, những lời tâm sự chân thành của anh người trẻ tuổi đã giúp xóa bỏ khoảng cách giữa họ, tạo mối tâm giao đầy thân tình, cảm động .
+ Ham học hỏi, nhã nhặn và tế nhị

• Khi ông họa sĩ bày tỏ ý muốn phác họa chân dung mình, anh từ chối vì tự thấy mình không xứng đáng với niềm cảm mến và sự tôn vinh ấy
• Anh giới thiệu cho ông họa sĩ về ông kĩ sư ở vườn rau, nhà khoa học nghiên cứu sét…

-> Anh chỉ dám nhận phần nhỏ bé, thông thường so với bao nhiêu người khác .
=> Anh người trẻ tuổi là đại diện thay mặt tiêu biểu vượt trội cho những con người yêu nghề, yêu đời, sống hết mình, góp sức vì quốc gia một cách thầm lặng .
+ ) Cô kĩ sư
– Tính cách dễ gần, hồn nhiên tươi tắn, lãng mạn : trông thấy hoa anh người trẻ tuổi trồng liền rất vui tươi, không hề lo lắng ngần ngại, tận thưởng những bông hoa tươi thắm .
– Mang quyết tâm bỏ thành phố để đến nơi núi rừng sâu thẳm, nhưng chưa hiểu rõ được nhiều điều trong đời sống .
– Yêu mến bác họa sỹ và anh người trẻ tuổi :
+ Những biểu lộ trên khuôn mặt, cách cô lắng nghe câu truyện của anh
+ Cố tình để lại chiếc khăn tay làm tin nhưng bị anh vô tình ngây ngô trả lại .
=> Cô gái hình tượng cho những người trẻ có ý thức nhiệt huyết, nhiều mộng mơ, háo hức trước đời sống mới, có ý chí phấn đấu cao nhưng vẫn giữ được những nét đẹp dịu dàng êm ả, trong sáng, chưa nhiều kinh nghiệm tay nghề thực tiễn nhưng chuẩn bị sẵn sàng học hỏi .
+ ) Ông họa sỹ
– Đam mê thẩm mỹ và nghệ thuật :
+ Đi trong thực tiễn trước khi về hưu
+ Yêu mến anh người trẻ tuổi liền đem giấy bút ra phác họa anh ngay
+ Cảm nhận thâm thúy về thẩm mỹ và nghệ thuật so với đời sống
– Thân thiện, quý người :
+ Nhanh chóng kết thân với cô kĩ sư trẻ làm bạn sát cánh, quý nhau như cha con
+ Trò chuyện niềm nở với bác lái xe
+ Quý mến và cảm phục anh người trẻ tuổi cùng những con người lặng lẽ thao tác nơi đây .

=> Ông họa sĩ là biểu tượng cho những con người từng trải, giàu kinh nghiệm sống và am tường nghệ thuật.

+ ) Bác lái xe
– Gắn bó với con đường lên Sa Pa đã ba mươi năm
– Tính tình nhân hậu, chuẩn bị sẵn sàng giúp sức người khác
– Có vai trò ra mắt nhân vật chính với ông họa sỹ và cô kĩ sư
+ ) Những nhân vật Open gián tiếp
– Nhà điều tra và nghiên cứu sét : cứ trời sét là chạy ra quan sát, liên tục trong 11 năm, không màng chuyện niềm hạnh phúc cá thể .
– Ông kĩ sư ở vườn rau Sa Pa : tỉ mỉ quan sát ong thụ phấn, tận tâm với việc làm, tự tay thụ phấn cho cây su hào, điều tra và nghiên cứu ra giống cây su hào chất lượng .
=> Những con người mê hồn với việc làm, đại diện thay mặt cho muôn vàn người đang bí mật công hiến sức mình cho quốc gia, nhân dân .

* Đánh giá đặc sắc nghệ thuật

– Ngôn ngữ thẩm mỹ và nghệ thuật giàu chất tạo hình và chất thơ
– Xây dựng trường hợp truyện giật mình mà hợp lý
– Nghệ thuật miêu tả vạn vật thiên nhiên : chấm phá, gợi tả
– Nghệ thuật thiết kế xây dựng nhân vật
– Truyện kể theo ngôi thứ ba, giọng kể tự nhiên, khách quan .

c) Kết bài

– Khái quát giá trị nội dung truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa
– Cảm nhận của em về tác phẩm .

4. Sơ đồ tư duy phân tích Lặng lẽ Sa Pa

Tuyển chọn văn mẫu hay phân tích Lặng lẽ Sa Pa

Phân tích Lặng lẽ Sa Pa bài số 1:

Vẻ đẹp nghệ thuật trong các sáng tác của Nguyễn Thành Long không nằm ở những phát hiện sắc sảo, táo bạo xung đột mạnh mẽ mà nghiêng về tạo dựng chất thơ nhẹ nhàng trong trẻo lặng thầm, kín đáo nhưng vẫn có sức ngân vang sâu rộng lâu bền. Lặng lẽ Sa Pa tiêu biểu cho phong cách đó của ông. Tác giả đã giới thiệu với chúng ta một vùng đất lặng thầm nhưng ở đó vẫn có những con người đang ngày đêm làm việc cống hiến quên mình cho quê hương đất nước.

“Lặng lẽ Sa Pa” là một truyện ngắn nhưng giống như một bản nhạc nhẹ nhàng nhưng thú vị và ẩn chứa bên trong nhiều ý vị sâu sắc. Nó ca ngợi vẻ đẹp của một cuộc sống giản dị nhưng chất chứa tình người.

Câu chuyện kể lại một cuộc gặp gỡ ngắn ngủi trong khoảng chừng thời hạn chưa đầy ba mươi phút đồng hồ đeo tay giữa bốn người, giữa một khoảng trống đẹp như hư ảo của Sa Pa đầy núi cao và mây trắng. Ở cái nơi lặng lẽ đến lạnh người ấy, kì khôi thay, tình con người lại thể hiện ra toàn vẹn nhất, ấm cúng nhất. Qua toàn bộ những lời lẽ đã nói với nhau giữa bốn người, một bác lái xe khách, một họa sỹ già sắp về hưu, một cô sinh viên mới tốt nghiệp, một anh cán bộ quan trắc khí tượng, người đọc đã hiểu ra ý nghĩa trong truyện mà nhà văn muốn bày tỏ : lòng tốt của con người so với việc làm, so với quốc gia, so với nhau, khi nào cũng là điều quan trọng nhất, có sức mạnh nhất .
Nhân vật ấn tượng là anh người trẻ tuổi quan trắc khí tượng, anh ta sống và thao tác một mình giữa một trạm khí tượng trên đỉnh đèo cao, xung quanh đầy những thứ máy đo gió, gió nổi, nhưng vắng bặt con người và âm thanh của con người, anh khao khát được gặp con người, được trò chuyện với con người. Chả thế mà hồi đầu nhận công tác làm việc, anh đã khuân một thân cây ra chắn ngang giữa đường xe chạy, cho xe dừng lại, dù chỉ trong vài phút, để được cùng người lái xe khuân cái cây ấy, nói được dăm ba lời nói, để được nhìn thấy người. Thế nhưng tổng thể những sự khó khăn vất vả, khó nhọc, thiếu thốn với anh nào có kể gì, thấm tháp gì đâu so với sự lạnh lẽo buồn đơn độc đến “ thèm người ”. Ở chốn rừng sâu hoang vu tĩnh mịch, anh chỉ biết làm bạn với chim kêu vượn hót. Xuất phát từ lòng yêu nghề, ý thức nghĩa vụ và trách nhiệm tự giác, ý thức được trách nhiệm của tuổi trẻ : “ Đâu cần người trẻ tuổi có, đâu khó có người trẻ tuổi ”. Ở anh còn có một tấm lòng nhiệt tình mê hồn nghề nghiệp, nghiên cứu và điều tra, phát minh sáng tạo và luôn tìm thấy niềm vui từ việc làm. Anh từng tâm sự : “ khi ta thao tác, ta với việc làm là đôi ” .
Ngoài là người có tri thức, có trình độ, anh người trẻ tuổi lại còn có một tâm hồn trong sáng, cao đẹp, yêu đời, yêu đời sống, yêu nơi mình gắn bó, thao tác bằng cách tự tạo ra niềm vui từ việc làm hiện thực – đẩy lùi buồn tẻ đơn độc như đọc sách – nghiên cứu – trồng rau – trồng hoa, nuôi gà, cải tổ đời sống. “ Thèm người ” anh người trẻ tuổi tìm cách gặp người, gặp bạn để trao đổi, trò chuyện thân thiện và cởi mở, luôn chăm sóc chu đáo đến người khác. Anh tự tạo ra một đời sống ngăn nắp, khoa học, một thói quen dữ thế chủ động trong mọi trường hợp và việc làm. Trong tiếp xúc ở anh người trẻ tuổi toát lên một phong thái, một vẻ đẹp trong phong thái lời ăn lời nói nhã nhặn, vui tươi, chân tình, nhã nhặn luôn biết sống vì mọi người .
Sống trong cảnh đơn độc, giữa chốn hoang vu ấy người ta dễ trở nên buông thả, thiếu cẩn trọng. Nhưng anh người trẻ tuổi này lại là một con người đầy nghĩa vụ và trách nhiệm với cả chính mình, với việc làm, với mọi người. Ngôi nhà anh ở, không vì chỉ có một người mà tuềnh toàng, bừa bộn, trái lại, nó được sắp xếp ngăn nắp, tươm tất, lại đẹp nữa, những thứ hoa tươi như khi nào cũng chuẩn bị sẵn sàng đón tiếp khách quý, mặc dầu không có khách nhưng ngày nào anh cũng chuẩn vị tươm tất để đón khách của mình .
Với anh việc làm nói chung dễ, chỉ cần đúng chuẩn. Gian khổ nhất là lần ghi và báo về lúc một giờ sáng. Rét, bác ạ. Ở đây có cả mưa tuyết đấy, nửa đêm đang nằm trong chăn, nghe chuông đồng hồ đeo tay chỉ muốn đưa tay tắt đi … Xách đèn ra vườn, gió tuyết và lặng yên ở bên ngoài như chỉ chực mình ra là ào ào xô tới … Anh ta đã không bỏ lỡ, không chậm trễ một lần nào, dầu lúc giữa ngày hay lúc nửa đêm, khi gió lớn hay khi tuyết rơi, chính do anh đã có ý thức một cách rành rõ và dứt khoát về việc làm của mình, một khâu nhỏ trong cả chuỗi việc làm của mọi người. Dù mưa gió khó khăn vất vả gian nan anh vẫn quyết tâm triển khai xong trách nhiệm .
Thiếu một lượng thông tin nhỏ bé từ cái đài quan sát heo hút của anh, biết đâu việc dự báo thời tiết cho cả một huyện, một tỉnh, một vùng, chả do đó mà kém đúng chuẩn đi, hoặc còn tệ hơn, xô lệch đi ? Ai biết mối đe dọa nào sẽ xảy ra nếu người ta đã không dự báo kịp thời sự Open của một đợt gió, một cơn giông, hay đôi lúc chỉ là một làn mây nhẹ nhàng ? Thật rất đúng khi một đoàn đại biểu bộ đội không quân đã cử người đến thăm để cảm ơn anh vì việc làm lặng lẽ của anh đã góp thêm phần tạo nên thắng lợi. Con người thật sự không đơn độc và không hề đơn độc, chính bới giữa con người có biết bao mối quan hệ ràng buộc, tác động ảnh hưởng với nhau, lệ thuộc vào nhau để sống sót. Anh cán bộ trẻ trên đài khí tượng này dẫu là một con người vô danh ( có lẽ rằng việc tác giả không đặt tên cho nhân vật là có dụng ý ), nhưng thực là một con người với mọi ý nghĩa tốt đẹp của danh từ ấy, bởi anh đã sống với ý thức nghĩa vụ và trách nhiệm vừa đủ của một con người .
Thật là đầy ý nghĩa khi tác giả đưa vào câu truyện cụ thể về vườn hoa của chàng trai với bao nhiêu hoa đơn, hoa thược dược vàng tím, đỏ, hồng phấn, tổ ong … Đó không chỉ là hoa của vạn vật thiên nhiên, đó còn là cái gì tốt đẹp nhất của cuộc sống, đó chính là tâm hồn của anh. Và chính anh đã hào phóng Tặng Kèm nó cho mọi người, cho ông họa sỹ, cho cô kĩ sư mới ra trường … Từ chi tiết cụ thể ấy toát lên một triết lí sống : hãy sống tốt đẹp, hãy đến với đời sống, với mọi người bằng những gì tốt đẹp nhất của mình .
Chàng người trẻ tuổi Open trong truyện mang một vẻ đẹp trong sáng của người người trẻ tuổi thời đại mang trong mình những hiểu biết về tri thức, sống tận tuỵ, yêu nghề, yêu đời, hiểu được việc làm và chỗ đứng của mình từ đó mà hoàn thành xong xuất sắc trách nhiệm được giao. Ở anh còn toả sáng và sưởi ấm cho bao tâm hồn khác dẫu chỉ một lần gặp gỡ ngắn ngủi cho những người đến Sa Pa .
Ông kỹ sư nông nghiệp ở vườn ươm su hào và ông kĩ sư nghiên cứu và điều tra map chống sét đều là những người sống lặng thầm trên mảnh đất Sa Pa. Họ là những con người lao động chân chính, cần mẫn, mê hồn, quên mình vì mục tiêu chung của mọi người. Họ đang tạo ra sự cái “ lặng lẽ ” mà ngân vang sôi động ở Sa Pa .
Cô kĩ sư mới ra trường, hăm hở biết bao nhưng cũng lo lắng và âu lo biết bao trước cuộc sống mà cô sắp bước tới. May mắn thay, ngay trên ngưỡng cửa của cuộc sống mình, cô đã có một cuộc gặp gỡ tốt đẹp. Cô sẽ giữ mãi ấn tượng này để tương lai, dẫu có gặp thất bại hay đắng cay, cô vẫn vững tin rằng cuộc sống thực ra rất đẹp vì trong đời có biết bao nhiêu con người tốt đẹp. Chuyến đi đã mang lại cho cô một động lực lớn để cô vượt qua những chông gai thử thách trong cuộc sống mà cô chưa đi qua .
Cuộc gặp gỡ giữa bốn người diễn ra ngắn ngủi mà thật mê hoặc, đó là cuộc gặp gỡ của những con người trong sáng, thánh thiện. Cuộc gặp gỡ đã như lê dài ra thành vô tận vì ảnh hưởng tác động của nó so với mỗi con người rất lớn lao. Cùng với ba con người ấy, cả bác lái xe già cũng là một con người rất đáng yêu. Bốn con người ấy, trọn vẹn khác nhau về tuổi tác, quê nhà, nghề nghiệp nhưng rất dễ thông cảm với nhau, chính bới họ đều là những con người trung thực, yêu đời và điều này rất quan trọng, biết yêu thương và chăm sóc đến với người khác .
Bác lái xe trong vai người dẫn truyện là điểm dừng cho mọi cuộc gặp gỡ, tình cảm phát sinh trong cuộc gặp gỡ đặc biệt quan trọng là trong 30 phút ngắn ngủi giữa ông họa sỹ và cô kỹ sư là một kỉ niệm tốt đẹp. Bác là người am hiểu anh người trẻ tuổi hơn ai về đời sống, hoạt động và sinh hoạt của anh và chính bác đã tạo ra cho anh người trẻ tuổi những niềm vui về ý thức, đẩy lùi sự đơn độc, buồn vắng. Ông họa sỹ là nhân vật hoá thân của nhà văn, người xem đây là một chuyến đi như mong muốn trong cuộc sống nghệ thuật và thẩm mỹ của mình, ông có thời cơ vẽ lên một bức tranh trong đó có những con người mang tâm hồn cao quý, đáng trân trọng hơn bất kể thứ gì. Còn so với cô kĩ sư trẻ, cô đã phát hiện ra nhiều điều mới lạ trong chuyến đi đầu đời giúp cô nhận thức về tình yêu nghề nghiệp đời sống vững tin hơn trong sự lựa chọn của mình. Người ta gọi đây là những tâm hồn đồng điệu đến với Sa Pa .

     Lặng lẽ Sa Pa không có những chi tiết đặc biệt, không có những nhân vật và hành động lạ lùng, không có những gay go, nhưng nó lại có sức lôi cuốn người đọc đến lạ thường. Truyện ngắn như một lời kể chuyện duyên dáng về những điều vẫn diễn ra bình thường trong cuộc sống bình thường. Cuộc đời thật là đáng sống, con người thật là tốt đẹp. Mỗi người cần phải sống tốt đẹp, bởi sống như thế thật là hạnh phúc. Đọc Lặng lẽ Sa Pa, điệp khúc ấy vang mãi trong hồn ta.

• Đọc thêm: Tổng hợp các đề văn về Lặng lẽ Sa Pa

Nghe bài phân tích truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long hay nhất

Phân tích Lặng lẽ Sa Pa bài số 2:

Nguyễn Thành Long là một nhà văn chuyên viết truyện ngắn. Truyện ngắn của ông thực sự là sự chắt lọc hiện thực của cuộc sống sôi động đang diễn ta hằng ngày trên đất nước ta, nhưng thường có những ẩn ý sâu sắc. Sau một chuyến đi nghỉ hè ở Sa Pa ông viết tác phẩm “Lặng lẽ Sa Pa”. Đây là một truyện ngắn hay có phong cách nhẹ nhàng ca ngợi phẩm chất tốt đẹp của những người lao động mới đang ngày đêm âm thầm cống hiến hết sức mình cho đất nước.

Truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” là kết quả của chuyến đi Lào Cai trong mùa hè 1970 của tác giả. Truyện rút từ tập Giữa rừng xanh in năm 1972.

Truyện ca tụng những con người sống đẹp. Trước hết đây là câu truyện về anh người trẻ tuổi sống một mình trên đỉnh núi cao “ bốn bề chỉ có cây xanh và mây mù lạnh lẽo ”, anh vẫn dữ thế chủ động gắn mình với đời sống chung. Qua việc làm đo gió đo mưa, dự báo thời tiết hằng ngày, anh gắn bó với hàng chục triệu đồng bào miền xuôi. Ở nơi anh thao tác quanh năm vắng hẳn bóng người. Cảm giác đơn độc, “ thèm người ” khiến anh có lần nghĩ kế lăn khúc cây chặn xe đò lại để gặp người, trò chuyện vài câu cho đỡ nhớ. Một hành vi buồn cười mà thật cảm động và thật đáng yêu vì nó rất “ người ” .
Phẩm chất điển hình nổi bật của anh là ý thức nghĩa vụ và trách nhiệm, tự giác vượt khó khăn vất vả để hoàn thành xong trách nhiệm. Mỗi lần có bốn lần đi “ ốp ”, anh không bỏ lỡ lần nào dù ban ngày hay đêm, khi gió lớn hay lúc tuyết rơi. Anh còn có nghĩa vụ và trách nhiệm với bản thân. Qua đó ta thấy ở anh một mẫu người lao động cần mẫn, chịu thương chịu khó, tự tìm thấy niềm vui và niềm hạnh phúc trong việc làm Giao hàng cho đời .
Qua cuộc tiếp xúc với ông họa sỹ và cô kĩ sư anh còn thể hiện một tác phong bộc trực vô tư hồn nhiên, nhã nhặn ra mắt người khác mà anh cho là đáng vẽ hơn. Anh Tặng Ngay thuốc quý cho vợ bác lái xe, Tặng hoa cho cô gái và khuyến mãi cả một làn trứng để tiễn đưa những người khách chỉ vô tình gặp gỡ. Yêu con người, yêu đời sống gắn bó với việc làm không ngừng học hỏi quan sát qua sách vở, đó là cách sống, là tác phong thao tác của cán bộ khoa học trẻ luôn có ý thức cầu tiến trong thời đại ngày này. Giữa khung cảnh Sa Pa lặng lẽ, nhân cách của anh cũng lặng lẽ tỏa sáng .
Những nhân vật khác trong truyện cũng sống đẹp, cũng đáng quý đáng yêu không kém. Đó là bác lái xe gắn bó suốt ba mươi năm với con đường từ TP. Hà Nội đi Sa Pa khúc khuỷu, gồ ghề, lắm đèo, nhiều dốc. Đó là ông họa sỹ già môt đời theo đuổi thẩm mỹ và nghệ thuật. Đó là cô kĩ sư trẻ hăm hở bước vào đời như con chim khao khát trời rộng. Rồi ông kĩ sư ở vườn rau Sa Pa tự tay thụ phấn hoa cho su hào to củ để “ nhân dân miền Bắc ăn được ngon hơn ”, anh cán bộ điều tra và nghiên cứu về sét, suốt mười năm không một ngày xa cơ quan, để hoàn thành xong tấm map sét cho quốc gia .
Sa Pa lạnh lẽo nhưng quan hệ giữa người với người thật đầm ấm, nồng hậu. Bốn con người trọn vẹn khác nhau về quê nhà tuổi tác, nghề nghiệp nhưng rất dễ thông cảm với nhau, bởi họ đều là những con người trung thực, yêu đời và biết yêu thương chăm sóc đến người khác. Bác lái xe làm “ môi giới ” cho cuộc gặp gỡ. Anh người trẻ tuổi “ thèm người ” Tặng củ tam thất cho vợ bác lái xe, Tặng hoa cho cô gái, khuyến mãi trứng cho mọi người. Ông họa sỹ coi “ cô gái như con ”, vẽ anh người trẻ tuổi và muốn “ đặt được chính tấm lòng nhà họa sỹ vào giữa bức tranh đó. Cô kĩ sư “ để quên ” chiếc khăn tay làm kỉ niệm đẹp cho anh người trẻ tuổi .. Cách biểu lộ của mỗi người khác nhau nhưng đều thể hiện mối quan hệ tốt đẹp, thấm đượm tình người. Vì vậy đọc truyện lòng ta như ấm lại với một mối đồng cảm thâm thúy .

Tóm lại “Lặng lẽ Sa Pa” là một truyện ngắn hay, cho thấy mối quan hệ giữa người với người, giữa người với công việc thật đẹp. Những vẻ đẹp của tâm hồn, của tính cách nhân vật, của cảnh thiên nhiên được tái hiện trong tác phẩm bằng một lối viết văn nhẹ nhàng mà lôi cuốn và có chiều sâu tư tưởng. Từ những vẻ đẹp đó, độc giả sẽ tự soi vào mình để sống tốt hơn. Đó là ý nghĩa giáo dục của tác phẩm.

Phân tích Lặng lẽ Sa Pa bài số 3:

Lặng lẽ Sa Pa một trong những tác phẩm xuất sắc của nhà văn Nguyễn Thành Long. Tác phẩm được sáng tác trong một lần tác giả đi công tác tại Lào Cai. Tác phẩm là lời ca ngợi cuộc sống và con người lao động bình dị, lặng lẽ cống hiến tuổi xuân cho đất nước. Bằng một giọng văn tình cảm, nhẹ nhàng Nguyễn Thành Long đã tạo nên một thiên truyện thấm đẫm chất trữ tình từ khung cảnh thiên nhiên đến con người.

Chất trữ tình trong tác phẩm trước hết là ở bức tranh vạn vật thiên nhiên thẫm đẫm chất thơ, mơ mộng và đầy lãng mạn. Mỗi khi nhắc đến Sa Pa có lẽ rằng người ta chỉ nghĩ đến những khung cảnh lạnh lẽo, với mưa phùn rả rích, cái lạnh thấm vào da thịt và cảnh vật. Nhưng Sa Pa dưới ngòi bút Nguyễn Thành Long lại hiện lên rất khác, rất mộng mơ, trữ tình. Đó là những rặng đào, vơi những chú bò cổ đeo chuông đang thủng thẳng gặm cỏ ở thung lũng hai bên đường. Và cả một thiên đường đã vẽ ra trước mặt tác giả, bằng con mắt tinh xảo và vô cùng tài hoa, người nghệ sĩ già đã vẽ ra trước mắt người đọc thật tuyệt mĩ : “ Nắng giờ đây khởi đầu len tới, đốt cháy rừng cây. Những cây thông chỉ cao quá đầu, rung tít trong nắng những ngón tay bằng bạc, dưới cái nhìn bao che của những cây tử kinh nhiều lúc nhô cái đầu màu hoa cà lên trên màu xanh của rừng. Mây bị nắng xua, cuộn tròn lại từng cục, lăn trên những vòm lá ướt sương, rơi suống đường cái, luôn cả vào gầm xe ”. Bằng điểm nhìn từ trên cao hạ thấp dần xuống dưới người họa sỹ đã chớp lấy toàn vẹn cái thần, cái hồn của cảnh vật. Bức tranh thiên thiên Sa Pa tươi đẹp, rực rỡ tỏa nắng với ánh nắng ngập đầy đã khiến cả khoảng trống trở nên ấm cúng, và có vẻ như ánh nắng vàng óng ả kia như những cai mật ong, rót xuống triền thung lũng, cỏ cây khiến chúng ngọt ngào hơn khi nào hết. Hòa trong khung cảnh ấy là cái bồng bềnh, lãng đãng trôi của những đám mây. Chính trong khung cảnh đó đã tạo nên cuộc gặp đầy chất trữ tình ở phía sau .
Chất chữ tình của tác phẩm không riêng gì ở khung cảnh nên thơ, lãng mạn mà còn toát lên từ chính đời sống của người người trẻ tuổi “ cô độc ” trên đỉnh Yên Sơn. Anh người trẻ tuổi quê ở Tỉnh Lào Cai, anh hai mươi bảy tuổi – cái tuổi đầy hoài bão, mơ ước được bay nhảy, nhưng anh lại lựa chọn cho mình một đời sống rất khác đó là thao tác khí tượng một mình tại đỉnh Yên Sơn hoang vu. Bác lái xe vẫn gọi anh là kẻ cô độc nhất trần gian, lần anh thèm người quá phải lấy khúc gỗ chắn ngang đường, lần ấy cũng tạo nên cơ duyên để anh được gặp bác lái xe, sau là ông họa sỹ và cô kĩ sư. Anh thèm được trò chuyện, được chăm sóc và yêu thương, chứ không phải sự thèm người và chốn phồn hoa đô hội đơn thuần. Anh người trẻ tuổi đã từng ý niệm, bản thân và việc làm là một đôi, vậy sao hoàn toàn có thể gọi là một mình được, khi trò chuyện cùng bác họa sỹ .
Dưới con mắt của nhà họa sỹ, đầy mộng mơ mà cũng rất là trong thực tiễn, đời sống anh người trẻ tuổi hiện lên thật giản dị và đơn giản, mộc mạc mà cũng rất là thơ mộng. Anh người trẻ tuổi sống trong một ngôi nhà ba gian nhỏ, bàn và ghế được sắp xếp ngăn nắp, thật sạch cùng những phương tiện đi lại, công cụ thao tác của anh : biểu đồ, thống kê, máy bộ đàm. Và nơi nhỏ góc phòng chính là chiếc giường đơn và cái giá sách. Sống một mình nhưng đời sống của anh rất là ngăn nắp ngăn nắp. Anh thao tác đúng giờ, dù giờ ốp có vào một giờ đêm giá rét anh vẫn dạy thực thi trách nhiệm của mình. Để làm cho đời sống thêm nhiều mẫu mã, sau những giờ thao tác mệt nhọc anh người trẻ tuổi còn nuôi gà và có một giá sách rất là đồ sộ nhờ sự giúp sức của bác lái xe. Anh người trẻ tuổi biết làm cho đời sống của mình thêm phong phú và đa dạng, ý nghĩa, biết liên tục trau dồi tri thức cho bản thân .
Cuộc sống của anh đâu chỉ có ngăn nắp, ngăn nắp mà ta còn thấy một nét vẽ rất khác trong cung cách hoạt động và sinh hoạt ấy, đó là đời sống đầy mộng mơ, lãng mạn với vườn hoa vô vàn sắc tố trước cửa nhà. Những bông hoa dơn, hoa thược dược rực rỡ tỏa nắng, … không khỏi làm cho cô kĩ sư xúc động, tự nhiên nhận lấy bó hoa người con trai trao tặng cho cô. Quả là dưới con mắt của người nghệ sĩ, mọi sự vật đều trở nên nên thơ hơn, trữ tình hơn. Và chính trong khung cảnh đầy lãng mạn ấy đã bồi đắp, khiến cho cô kĩ sư vững tâm hơn với lựa chọn của mình, bỏ lại sau sống lưng mối tình nhạt nhẽo, đem thanh xuân của mình góp sức cho quốc gia .
Không chỉ lãng mạn, thơ mộng, chất trữ tình còn toát lên từ chính tính cách của anh người trẻ tuổi. Anh là người chu đáo, rất là chăm sóc đến mọi người, nào củ tam thất dành cho vợ bác lái xe tẩm bổ, nào là giỏ trứng cho bố con cô họa sỹ ăn dọc đường và bó hoa to anh dành Tặng cho cô kĩ sư, đã đem đến cho cô biết bao niềm tin và động lực về quyết định hành động của mình. Không chỉ vậy anh còn là người có nghĩa vụ và trách nhiệm với việc làm. Mưa gió, cái lạnh thấu da cũng không hề cản bước chân anh, anh vẫn hoàn thành xong những giờ ốp, báo đều đặn về cho “ nhà ” hoàn thành xong trách nhiệm được giao. Niềm niềm hạnh phúc của anh thật giản dị và đơn giản và chân thành, đó là khi báo được đám mây khô, giúp ta tàn phá lực lượng địch. Và anh còn là một con người rất là nhã nhặn. Khi nhận thấy bác họa sỹ vẽ mình anh đã hấp tấp vội vàng xua tay và ra mắt những người đáng để vẽ hơn. Những nét tính cách đẹp tươi đó đã góp thêm phần tạo ra sự chất trữ tình đậm nét cho tác phẩm .
Cả tác phẩm bàng bạc chất thơ, thẫm đẫm tình người từ khung cảnh cho đến con người lao động. Bằng những cảm nhận tinh xảo và rất là tài hoa, Nguyễn Thành Long đã đem đến một cái nhìn mới về vạn vật thiên nhiên Sa Pa, một cái nhìn đúng về thế hệ trẻ trong thời kì thiết kế xây dựng quốc gia. Anh người trẻ tuổi chính là đại diện thay mặt tiêu biểu vượt trội cho thế hệ trẻ Nước Ta, góp sức tuổi xuân, công sức của con người vì quê nhà, tổ quốc .

• Tóm tắt truyện Lặng lẽ Sa Pa ngắn gọn nhất

Phân tích Lặng lẽ Sa Pa bài số 4:

“Lặng lẽ Sa Pa” là truyện ngắn của nhà văn Nguyễn Thành Long sáng tác năm 1970. Truyện ra đời trong hoàn cảnh miền Bắc đang đẩy mạnh công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội, là hậu phương lớn cho tiền tuyến miền Nam. Ra đời trong giai đoạn ấy, truyện mang dấu ấn của một thời điểm lịch sử mà mọi người dân đều có ý thức sống cho cái chung và dường như quên đi chính bản thân mình. Người thanh niên làm khí tượng trong truyện là một điển hình cho thế hệ thanh niên chỉ biết xả thân mình cho đất nước. Đọc “Lặng lẽ Sa Pa”, chúng ta chợt thấy mình như lắng lại trong chiều sâu xúc cảm.

Truyện khởi đầu thật tự nhiên theo vòng xoay của bánh chiếc xe chở khách lên Tây Bắc và lời kể của người lái xe. Hình ảnh người người trẻ tuổi chạy xuống đón xe khi xe ngừng đã ngay lập tức làm người đọc phải quan tâm : “ người con trai tầm vóc nhỏ bé, nét mặt rạng rỡ ”. Phải, chính người con trai ấy là nhân vật chính trong truyện, là người làm ra những điều giật mình không những chỉ cho người hoạ sĩ già và cô kĩ sư trẻ mà còn cho cả người đọc .
Giá trị của “ Lặng lẽ Sa Pa ” là ở chỗ tác phẩm đã khắc hoạ được chân dung của những con người trẻ tuổi dám nghĩ, dám làm, dám sống đầy bản lĩnh và nghị lực, sống tốt cho mình và cho mọi người .
Nhân vật tiên phong phải nhắc đến là anh người trẻ tuổi hai mươi bảy tuổi đời, sống và thao tác một mình trên đỉnh Yên Sơn cao hai ngàn sáu trăm mét. Anh đã sống thật đặc biệt quan trọng và nghĩ suy thật đặc biệt quan trọng ở cái độ tuổi tưởng chừng chưa “ chín ” ấy. Sống một mình trên đỉnh núi mây mờ quanh năm bao trùm, mọi người phong cho anh biệt hiệu “ người cô độc nhất trần gian ”, nhưng anh vẫn vui tươi và yêu đời, sống tốt. Nhìn vườn hoa quanh nhà anh với đủ những loại hoa bùng cháy rực rỡ, nhìn căn phòng ngăn nắp, thật sạch của anh, người ta buộc phải hiểu đây là một con người tráng lệ, có chiều sâu. Càng phải hiểu điều đó hơn nữa khi nghe những lời anh tâm sự. Anh cũng là người, cũng biết buồn, biết sợ. Lúc mới lên thao tác, anh buồn đến nỗi khiêng cây chắn ngang đường để chặn xe lại, để gặp mọi người, vì anh “ thèm người lắm ”. Ôi, cái cảm xúc “ thèm người ” ấy mới chân thực làm thế nào ! Quả thực làm thế nào mà sông nôi khi quanh ta không có ai .
Còn nữa, anh ý niệm cũng thật mê hoặc : “ Khi ta thao tác, ta với việc làm là đôi ”, và sách nữa, sách cũng là bạn, là người để anh tâm sự, trò chuyện. Suy nghĩ như vậy, anh cảm thấy bớt đơn độc. Rõ ràng, con người ấy sống bằng ý chí, bằng một tình yêu thật lớn với cuộc sống .
Chính cách sống và nghĩ suy của anh đã làm cho người hoạ sĩ già và cô gái trẻ phải suy ngẫm. Người hoạ sĩ già đang cảm thấy mình như trẻ lại với ước ao làm được thật nhiều việc có ý nghĩa. Còn cô gái, “ trong cô dâng lên cảm xúc hàm ơn ”, có lẽ rằng, chính anh đã thắp sáng lên trong cô bao hoài bão, bao ước nguyện thánh thiện được dâng hiến công sức của con người của mình cho cuộc sống .
Nhân vật thứ hai trong truyện có lẽ rằng nên nói về cô gái này. Cô vừa ra trường, nhận công tác làm việc tại công ty Nông nghiệp Lai Châu. Chính tác giả đã chứng minh và khẳng định về cô : “ Cô là người trẻ tuổi thì ra trường hoàn toàn có thể đi bất kỳ đâu, làm bất kỳ việc gì, nhận bất kể lương hưởng, tiếp đón thế nào, cô thấy lòng cô cũng nhẹ nhàng ”. Như vậy, chính cô gái cũng là một mẫu người dám xông pha, dám sống cao hơn đời sống chật hẹp của đời thường. Lần đầu xa TP. Hà Nội, cô thấy mình háo hức, đầy những xúc cảm lạ mắt. Cô bấy giờ chính là anh của những năm tháng trước, ở cô, người đọc có quyền tin cậy rồi đây, tại một nơi nào đấy, cô cũng sẽ vui tươi hoàn thành xong mọi việc làm được giao, ở buổi bắt đầu bước vào đời, cô gặp anh để một lần nữa thấy được hướng đi đúng cho mình và bước tiến can đảm và mạnh mẽ, can đảm và mạnh mẽ hơn .
Như vậy, hai người trẻ tuổi ấy đã gặp nhau trong niềm mê hồn chung so với việc làm, trong ý thức chung về sự góp sức cho quốc gia. Niềm mê say tràn trề nhựa sống ấy của họ làm bừng lên sức trẻ cho tác phẩm. Và chính người họa sỹ ở vào tuổi đã sẵn sàng chuẩn bị về hưu lại muốn mình được liên tục sống và thao tác cho đời. Ông dự tính đi “ thực tiễn ” chuyến sau cuối rồi về cùng bạn bè liên hoan tiễn biệt. Nhưng đến đây, ông bỗng cảm nhận mình còn phải sống và hiến dâng. Ông quyết sẽ trở lại, để “ biết cái yên lặng lúc một giờ sáng chon von trên cao nó thế nào ” .

Ra đời năm 1970, trong không khí hai miền đang hăng say xây dựng và chiến đấu, “Lặng lẽ Sa Pa” đã từ trong lặng lẽ mà tạo nên những âm vang rất riêng, góp phần giúp cho mọi người nhìn nhận người mà sống tốt hơn, dâng hiến nhiều hơn. Hình ảnh chàng trai và cô gái với những suy nghĩ và việc làm của họ nghe cứ như một huyền thoại khiến cho lớp trẻ ngày nay chợt giật mình để nghĩ suy về mình nhiều hơn. Liệu chúng ta có dám tự nguyện sống và hành động, suy nghĩ như họ không? Đó là câu hỏi mà chúng ta, những học sinh cần phải biết trả lời cho một ngày không xa của tương lai mình.

Bằng giọng kể chân thực, hồn hậu mà cũng thật đơn giản và giản dị, bằng cách kiến thiết xây dựng truyện theo một trình tự tự nhiên trước – sau, bằng cách phối hợp miêu tả cảnh với tình, tác giả Nguyễn Thành Long đã khôn khéo đưa người đọc đến với đỉnh điểm Yên Sơn ngập tràn mây và gió, để tiếp xúc và hiểu được những con người thật sự lí tưởng, để yêu thêm đời sống, yêu thêm việc làm .
“ Lặng lẽ ” mà lại không lặng lẽ, tác phẩm của Nguyễn Thành Long đã để lại tiếng vang cho thời điểm ngày hôm nay. Hy vọng, đó sẽ là những vang vọng trong tâm hồn của nhiều thế hệ người trẻ tuổi tương lai .

Trên đây là những gợi ý cơ bản cho bài văn phân tích truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa (Thành Long) cùng một số bài văn mẫu phân tích Lặng lẽ Sa Pa hay do THPT Sóc Trăng tổng hợp và biên soạn. Hi vọng sẽ giúp các bạn học sinh lớp 9 ôn tập, rèn luyện kỹ năng làm văn tốt hơn để chuẩn bị cho các kì thi, kiểm tra sắp tới. Chúc các bạn học tốt môn Văn !

Hướng dẫn phân tích Lặng lẽ Sa Pa, lập dàn ý chi tiết và tham khảo tuyển chọn những bài văn hay phân tích nội dung truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long.

Đăng bởi : trung học phổ thông Sóc Trăng
Chuyên mục : Giáo dục đào tạo

Source: https://tbdn.com.vn
Category: Văn học