Dàn ý Phân tích đoạn trích Chị em Thúy Kiều của Nguyễn Du hay nhất – Ngữ văn lớp 9

Phân tích đoạn trích Chị em Thúy Kiều của Nguyễn Du

Đề bài:Phân tích đoạn trích Chị em Thúy Kiều (trích Truyện Kiều) của Nguyễn Du.

Xem thêm: 4 bài văn mẫu Phân tích đoạn trích Chị em Thúy Kiều hay nhất

Bài giảng: Chị em Thúy Kiều – Cô Nguyễn Dung (Giáo viên VietJack)

Dàn ý Phân tích đoạn trích Chị em Thúy Kiều của Nguyễn Du

Quảng cáo

Dàn ý – mẫu 1

1, Mở bài

– Giới thiệu về Truyện Kiều và đoạn trích Chị em Thúy Kiều :
+ Truyện Kiều là siêu phẩm văn học của Nguyễn Du, giàu tính hiện thực, nhân đạo và mang nhiều giá trị thẩm mỹ và nghệ thuật to lớn .
+ Đoạn trích nằm ở phần mở màn tác phẩm, trình làng gia cảnh của Thuý Kiều, đặc biệt quan trọng miêu tả tài sắc của Thuý Kiều và Thuý Vân .

2, Thân bài

a, Bốn câu đầu giới thiệu về chị em Thúy Kiều, Thúy Vân

– Ngắn gọn : là hai con gái đầu lòng, Thúy Kiều là chị cả, Thúy Vân là em .
– Tác giả dùng từ “ tố nga ” để khẳng định chắc chắn đây là hai cô gái đẹp ; “ Mai cốt cách, tuyết ý thức ” nói về nhân cách, phẩm hạnh trong sáng, thuần khiết .
⇒ Khẳng định : “ Mỗi người một vẻ mười phân vẹn mười ” .

b, Gợi tả vẻ đẹp của Thuý Vân (4 câu tiếp)

– Câu thơ đầu : trình làng và khái quát đặc thù của nhân vật
+ “ Trang trọng ” : nói lên vẻ đẹp cao sang, sang trọng và quý phái của Thuý Vân .
– Tác giả so sánh vẻ đẹp của Thúy Vân với trăng, hoa, ngọc, mây, tuyết : những hình ảnh đẹp trong vạn vật thiên nhiên .
⇒ Tác giả đã sử dụng bút pháp ước lệ tượng trưng để miêu tả vẻ đẹp của Thuý Vân, lấy chuẩn mực vạn vật thiên nhiên đo vẻ đẹp con người .
– Từ ngữ “ thua ”, “ nhường ” cùng chân dung được miêu tả đầy đặn, đoan trang : tác giả báo trước tính cách số phận của Thúy Vân êm đềm, hoà hợp, suôn sẻ .

c, Gợi tả vẻ đẹp của Thuý Kiều (12 câu tiếp)

– Câu thơ đầu khái quát tài sắc của Thuý Kiều : “ càng tinh tế, mặn mà ”
⇒ Vẻ đẹp trưởng thành, tinh anh, thông tuệ, có tài có sắc .
– Tác giả liên tục dùng bút pháp ước lệ tượng trưng để miêu tả vẻ đẹp của Thuý Kiều : thu thủy, xuân sơn, hoa, liễu .
⇒ Tập trung gợi tả vẻ đẹp của đôi mắt : đôi mắt là “ hành lang cửa số tâm hồn ”, biểu lộ hết vẻ đẹp tâm hồn và trí tuệ của nhân vật .
– Tả năng lực, tâm hồn Thúy Kiều :
+ Tinh thông cả cầm ( đàn ), kì ( cờ ), thi ( thơ ), hoạ ( vẽ ), đặc biệt quan trọng ca tụng tài chơi đàn “ ăn đứt hồ cầm một trương ” .
+ Tâm hồn đa sầu, đa cảm : “ thiên bạc mệnh ” mà Kiều tự sáng tác cho thấy tâm hồn nhạy cảm, thương người, thương đời của Kiều .
⇒ Thúy Kiều đẹp tổng lực cả sắc, tài, tình, đẹp “ nghiêng nước nghiêng thành ”
– Miêu tả Thuý Kiều, tác giả dùng những từ chỉ mức độ : ghen, hờn ⇒ vạn vật thiên nhiên phải ghen tị, hờn giận trước vẻ đẹp và kĩ năng, tâm hồn của Thúy Kiều, từ đó báo hiệu một cuộc sống nhiều nguy hiểm, sóng gió .

Quảng cáo

d, Nhận xét chung về cuộc sống của hai chị em (4 câu cuối)

– “ Phong lưu rất mực hồng quần ” : Gợi thực trạng sống của hai chị em thúy Kiều, họ sống trong phong phú của mọt mái ấm gia đình gia giáo .
– Hai chị em luôn sống theo khuôn phép, đức hạnh, theo đúng khuôn khổ của lễ giáo phong kiến. Tuy cả hai đều “ đến tuần cập kê ” nhưng vẫn “ êm đềm trướng rủ màn che – tường đông ong bướm đi về mặc ai ” .

e, Nhận xét về nghệ thuật:

– Thủ pháp ước lệ tượng trưng : lấy từ chỉ vạn vật thiên nhiên tả vẻ đẹp con người. Đây là thủ pháp thường thấy trong văn học Trung đại .
– Thủ pháp đòn kích bẩy : tác giả tả Thúy Vân trước, chỉ dùng bốn câu thơ để tả vẻ đẹp của Thúy Vân, dùng mười hai câu thơ tả cả tài sắc và tâm hồn Thúy Kiều nên càng làm tăng thêm vẻ đẹp tổng lực của Thúy Kiều .
– Sử dụng từ ngữ có đặc thù tiên đoán số phận : tiên đoán số phận Thúy Vân êm đềm qua hình ảnh vạn vật thiên nhiên “ thua, nhường ”, số phận Thúy Kiều trắc trở qua hình ảnh vạn vật thiên nhiên “ ghen, hờn ” .

3, Kết bài

Nhận xét về nội dung và thẩm mỹ và nghệ thuật của đoạn trích :
– Đoạn trích miêu tả tài sắc chị em Thuý Kiều cho thấy Nguyễn Du trân trọng, tôn vinh vẻ đẹp của người phụ nữ. Lòng thương cảm thể hiện ngay từ những Dự kiến số phận nhân vật .
– Ngôn ngữ giàu cảm hứng, vận dụng một cách linh động những giải pháp thẩm mỹ và nghệ thuật ước lệ, so sánh, ẩn dụ .

Dàn ý – mẫu 2

I. Mở bài

+ Giới thiệu về tác giả Nguyễn Du ( đại thi hào, danh nhân văn hóa quốc tế ) .
+ Truyện Kiều là tác phẩm gây tiếng vang, trở thành siêu phẩm văn học Nước Ta .
+ Đoạn trích Chị em Thúy Kiều không riêng gì khắc họa vẻ đẹp của những trang tuyệt thế giai nhân mà còn bộc lộ kĩ năng miêu tả chân dung nhân vật bậc thầy của Nguyễn Du .

II. Thân bài

1. Khái quát vấn đề chung

+ Miêu tả nhân vật, khắc họa tính cách và số phận của con người là kĩ năng của Nguyễn Du, đây là thành công xuất sắc lớn của ông .
+ Miêu tả nhân vật chính diện : sử dụng bút pháp lý tưởng hóa nhân vật. Miêu tả nhân vật phản diện : bút pháp hiện thực hóa. Đoạn trích Chị em Thúy Kiều bộc lộ vẻ đẹp toàn bích tới chuẩn mực Á Đông là hai nàng Vân, Kiều .

2. Phân tích vẻ đẹp nhân vật Thúy Vân (4 câu)

– Ban đầu, Nguyễn Du gợi tả vẻ đẹp của chị em Thúy Kiều từ hình ảnh vạn vật thiên nhiên : mai, tuyết. Bút pháp ước lệ gợi ấn tượng về vẻ đẹp với cốt cách như mai, thanh tao, và cốt cách trong trắng, tinh khôi như tuyết
– Bốn câu thơ miêu tả vẻ đẹp của Thúy Vân : thanh cao, duyên dáng, trong trắng .
+ Câu thơ “ Vân xem sang chảnh khác vời ” khái quát được vẻ đẹp cao sang, sang trọng và quý phái của nàng .
+ Vẻ đẹp của Vân sánh với những thứ đẹp nhất từ tự nhiên như hoa, mây trắng, tuyết, ngọc .
+ Chân dung của Thúy Vân đẹp từ khuôn mặt, nụ cười, mái tóc, làn da, với phong thái điềm đạm ( những cụ thể so sánh, ẩn dụ mê hoặc trong thơ ) .
→ Vẻ đẹp của Vân hơn mọi chuẩn mực của tự nhiên, khiến tự nhiên cúi đầu chịu ‘ thua ”, “ nhường ”, ắt hẳn cuộc sống nàng sẽ được an ổn, không sóng gió .

Quảng cáo

3. Phân tích vẻ đẹp của Thúy Kiều (12 câu tiếp theo)

– Tác giả tả vẻ đẹp Thúy Vân trước để làm điển hình nổi bật vẻ đẹp Thúy Kiều :
+ Kiều càng tinh tế mặn mà : Vẻ đẹp của Thúy Kiều mặn mà về tâm hồn, tinh tế về trí tuệ .
+ Tác giả sử dụng lối ước lệ tượng trưng : thu thủy, xuân sơn để đặc tả riêng đôi mắt trong sáng, lộng lẫy của Kiều .
+ Thúy Kiều gợi lên là trang tuyệt thế giai nhân với vẻ đẹp khiến tự nhiên phải ganh ghét, đố kị : hoa ghen, liễu hờn .
+ Cái tài của Thúy Kiều đạt đến mức lí tưởng theo ý niệm thẩm mĩ phong kiến : cầm, kì, thi, họa .
+ Nhấn mạnh tài đàn của nàng, đặc biệt quan trọng cung đàn bạc mệnh của nàng ( Một thiên bạc mệnh lại càng não nhân ) là tiếng lòng của trái tim đa sầu, đa cảm .
→ Chân dung Thúy Kiều khiến tạo hóa ganh ghét, tài hoa thiên bẩm, tâm hồn đa sầu đa cảm dự báo số phận trắc trở, nghiệt ngã đầy sóng gió bởi “ Chữ tài chữ mệnh khéo là ghét nhau ” .
– Nguyễn Du miêu tả Thúy Vân trước rồi miêu tả Thúy Kiều, thủ pháp đòn kích bẩy này làm điển hình nổi bật vẻ đẹp của Thúy Kiều .
– Sử dụng tài tình những tính từ miêu tả vẻ đẹp Vân, Kiều ( vẻ đẹp mang số phận ) : mặn mà, sang trọng và quý phái, tinh tế …
– Các giải pháp so sánh, ẩn dụ, nhân hóa, đối xứng, liệt kê, tăng tiến, điển tích điển cố … được sử dụng linh động trong đoạn trích .
→ Bút pháp ước lệ tượng trưng là cách biểu lộ con người quen thuộc trong thơ ca trung đại ( miêu tả qua những công thức, chuẩn mực có sẵn được quy ước trong thẩm mỹ và nghệ thuật )

III. Kết bài

+ Đoạn trích khắc họa rõ nét chân dung chị em Thúy Kiều nhờ bút pháp ước lệ tượng trưng, thủ pháp đòn kích bẩy và những giải pháp tu từ .
+ Nguyễn Du bộc lộ cảm hứng nhân văn qua việc tôn vinh con người, ca tụng vẻ đẹp kĩ năng của con người và dự cảm về kiếp người tài hoa bạc mệnh .

Phân tích đoạn trích Chị em Thúy Kiều của Nguyễn Du – mẫu 1

Chị em Thúy Kiều nằm trong phần đầu của tác phẩm Truyện Kiều. Với bút pháp tả người bậc thầy Nguyễn Du không chỉ làm bật lên vẻ đẹp riêng không liên quan gì đến nhau của hai nàng Kiều mà qua đó còn cho người đọc thấy số phận của hai nàng trong tương lai. Quả là một đại thi hào của dân tộc bản địa .
Với bút pháp ước lệ, mượn vạn vật thiên nhiên Nguyễn Du cho thấy vẻ đẹp thanh khiết của Thúy Kiều và Thúy Vân :

Đầu lòng hai ả tố nga
Thúy Kiều là chị,em là Thúy Vân
Mai cốt cách tuyết tinh thần
Mỗi người một vẻ mười phân vẹn mười

Giới thiệu hai chị em, Tố Như sử dụng thủ pháp ước lệ, để làm bật lên vẻ đẹp của hai cô gái : họ có dáng người thu tú, mảnh mai, có cốt cách trong sáng như tuyết. Lấy hai hình ảnh mai, tuyết truyền thống lịch sử đã tôn lên vẻ đẹp của hai chị em đạt đến độ toàn bích. Bốn câu thơ mở màn đã tạo nên bước đà, nền cảnh để rồi sau đó chân dung hai chị em lần lượt Open .
Thúy Vân dưới ngòi bút Nguyễn Du là người con gái có vẻ như đẹp phúc hậu, đoan trang : “ Vân xem sang trọng và quý phái khác vời / Khuôn trăng đầy đặn, nét ngài nở nang / Hoa cười ngọc thốt đoan trang / Mây thua nước tóc, tuyết nhường màu da ”. Chỉ với bốn câu thơ phối hợp với những giải pháp, so sánh, ẩn dụ, ước lệ, Nguyễn Du đã khắc họa tinh xảo vẻ đẹp của Thúy Vân. Nàng có khuôn mặt tròn đầy như ánh trăng rằm, đôi lông mày đầy đặn, nở nang. Kết hợp với một số ít tính từ chỉ phong thái : đoan trang, sang chảnh và nghệ thuật và thẩm mỹ tiểu đối đã góp thêm phần tô đậm vẻ đẹp của Thúy Vân. Những đặc thù về vẻ hình thức bề ngoài ấy đã báo hiệu một tiền đồ tươi đẹp, tương lai tốt đẹp, niềm hạnh phúc viên mãn đang đợi Thúy Vân ở phía trước .
Còn Thúy Kiều lại là một người con gái tài sắc vẹn toàn. Đoạn miêu tả Thúy Vân, Nguyễn Du đã tỏ ra có tài năng, khôn khéo bao nhiêu, vận dụng hầu hết bút pháp tả khách hình chủ thì đến đoạn thơ miêu tả Thúy Kiều nghệ thuật và thẩm mỹ miêu tả chân dung càng sắc nét hơn :

Kiều càng sắc sảo mặn mà
So bề tài sắc lại là phần hơn
Làn thu thủy nét xuân sơn
Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh

Nếu như Thúy Vân đi vào miêu tả chi tiết cụ thể thì khi tả Thúy Kiều Nguyễn Du chỉ tập trung chuyên sâu tả đôi mắt. Ông đã sử dụng nhiều hình ảnh mĩ lệ, trong trẻo của vạn vật thiên nhiên để miêu tả nàng : làn thu thủy, nét xuân sơn. Nhưng gì tinh túy, đẹp tươi nhất đã được đặc tả qua đôi mắt có hồn, đầy cảm hứng của Thúy Kiều .
Bên cạnh vẻ đẹp hình thức, ông còn nhấn mạnh vấn đề đến năng lực của Thúy Kiều. Ông đã dùng đến tám câu thơ để chứng minh và khẳng định vẻ đẹp kĩ năng của nàng. Không giống như những người con gái khác, nhấn mạnh vấn đề vẻ đẹp nhan sắc và phẩm hạnh, ở đây Nguyễn Du còn nhấn mạnh vấn đề một vẻ đẹp khác chính là vẻ đẹp năng lực của người con gái vốn ít được coi trọng :

Một hai nghiêng nước nghiêng thành
Sắc đành đòi một tài đành họa hai
Thông minh vốn sẵn tính trời
Pha nghề thi họa đủ mùi ca ngâm
Cung thương làu bậc ngũ âm
Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một chương
Khúc nhà tay lựa nên chương
Một thiên bạc mệnh lại càng não nhân

Thúy Kiều năng lực ở tổng thể những mặt : cầm, kì, thi, họa, đặc biệt quan trọng là tài đàn của nàng đã đạt đến độ không ai hoàn toàn có thể sánh nổi. Khúc Bạc mệnh nàng viết vừa chứng tỏ cái tài, vừa như thể một dự báo về tương lai xấu số, ảm đạm của chính cuộc sống nàng. Quả là tài mệnh tương đố, chữ tài đi liền với chữ tai một vần. Không chỉ đến khi miêu tả tài mới thể hiện số phận xấu số của Thúy Kiều, mà ngay khi tả nhan sắc của nàng, Nguyễn Du đã dần hé lộ cho người đọc thấy những điều đó qua những từ : ghen, hờn, nghiêng nước, nghiêng thành, đã tô đậm sự không an tâm về nhan sắc và kĩ năng của Thúy Kiều. Và quả thực cuộc sống mười lăm năm trôi nổi, bèo dạt sau này của nàng chính là vật chứng rõ ràng nhất .
Đoạn trích Chị em Thúy Kiều hoàn toàn có thể coi là một mẫu mực về nghệ thuật và thẩm mỹ tả người trong văn học trung đại. Từ bức tranh chung, bằng những nét vẽ tài hoa Nguyễn Du đã đặc tả vẻ đẹp cũng như số phận của hai nàng. Bên cạnh đó ông còn sử dụng linh động những giải pháp so sánh, ẩn dụ, ngôn từ ước lệ, hàm súc đã tạo nên thành công xuất sắc cho tác phẩm .

Phân tích đoạn trích Chị em Thúy Kiều của Nguyễn Du – mẫu 2

Nguyễn Du là đại thi hào của dân tộc bản địa Nước Ta, danh nhân văn hoá quốc tế, là nhà thơ xuất sắc Nước Ta cuối thế kỉ thứ 18 đầu thế kỉ thứ 19. Truyện Kiều là một siêu phẩm của thiên tài Nguyễn Du. Đây là tác phẩm có giá trị rất lớn về nội dung tư tưởng và thẩm mỹ và nghệ thuật. Đoạn trích Chị em Thuý Kiều được trích ở phần 1 – Gặp gỡ và đính ước, trong Truyện Kiều. Đoạn trích đã tập trung chuyên sâu miêu tả người bằng nghệ thuật và thẩm mỹ rực rỡ và thành công xuất sắc nhất của tác giả .
Bút pháp tả người của Nguyễn Du trước hết là bút pháp ước lệ tượng trưng thường gặp trong thơ cổ xưa. Tả về chị em Thuý Kiều tác giả mở màn từ cái chung :

Đầu lòng hai ả tố nga
Thúy Kiều là chị em là Thúy Vân
Mai cốt cách tuyết tinh thần
Mỗi người một vẻ mười phân vẹn mười

Đầu tiên tác giả giới thiệu gia đình họ Vương có hai cô con gái đầu lòng Thúy Kiều là chị, Thúy Vân là em, cả hai đều là những cô gái đẹp “tố nga”. Tác giả sử dụng hai hình ảnh ẩn dụ ước lệ tượng trưng “mai cốt cách tuyết tinh thần” để miêu tả vẻ đẹp của chị em Thuý Kiều họ mang vóc dáng thanh cao mảnh dẻ yểu điệu mềm mại như cây mai, suy nghĩ tình cảm tâm hồn trắng trong như tuyết cả hai đều đẹp mười phân vẹn mười nhưng mỗi người lại một vẻ. Tiếp đó tác giả miêu tả vẻ đẹp của Thúy Vân bằng các hình ảnh chọn lọc, từ ngữ tiêu biểu:

Vân xem trang trọng khác vời
Khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang
Hoa cười ngọc thốt đoan trang
Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da

Câu thơ mở màn trình làng khái quát được nhân vật bằng bốn chữ “ sang chảnh khác vời ”, nói lên vẻ đẹp cao sang quí phái của Thúy Vân. Vẫn bằng bút pháp ước lệ tượng trưng với những hình ảnh quen thuộc nhưng tả Vân tác giả có nhiều hướng tả đơn cử trong thủ pháp liệt kê. Cụ thể trong việc sử dụng từ ngữ để làm điển hình nổi bật riêng đối tượng người tiêu dùng miêu tả “ đầy đặn nở nang đoan trang ”, sử dụng giải pháp ẩn dụ nhân hoá “ khuôn trăng nét ngài hoa cười ngọc thốt mây thua tuyết nhường góp thêm phần bộc lộ vẻ đẹp phúc hậu quí phái của Thuý Vân. Khuôn mặt tròn trịa tỏa sáng đầy đặn như mặt trăng, lông mày sắc nét đậm như con ngài, miệng cười tươi như hoa, giọng nói trong trẻo toát ra từ hàm răng ngà ngọc, mái tóc đen óng nhẹ hơn mây, da trắng mịn hơn tuyết, tính cách nghiêm trang đứng đắn .
Qua đó, Thúy Vân hiện lên là cô gái đoan trang phúc hậu. Chân dung Thúy Vân là chân dung mang tính cách, số phận. Vẻ đẹp của Thuý Vân tạo sự hòa hợp êm đềm với xung quanh “ mây thua tuyết nhường ”, nên nàng sẽ có một cuộc sống bình lặng suôn sẻ niềm hạnh phúc .
Sau khi miêu tả vẻ đẹp của Thúy Vân tác giả miêu tả vẻ đẹp của Thúy Kiều. Nếu Thúy Vân được trình làng qua bốn câu với vẻ đẹp cộng phẩm chất thì Thúy Kiều được miêu tả qua 12 câu. Đây là nghệ thuật và thẩm mỹ đòn kích bẩy làm điển hình nổi bật nhân vật chính của tác giả :

Kiều càng sắc sảo mặn mà
So bề tài sắc lại là phần hơn
Làn thu thuỷ nét xuân sơn
Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh
Một hai nghiêng nước nghiêng thành
Sắc đành đòi một tài đành họa hai

Cũng như lúc tả Vân, câu thơ đầu khái quát đặc thù nhân vật. Kiều tinh tế về trí tuệ, mặn mà về tâm hồn. Gợi tả vẻ đẹp của Kiều, tác giả vẫn dùng những hình ảnh ước lệ ẩn dụ “ làn thu thủy nét xuân sơn ” ( nước mùa thu, núi mùa xuân ). Nét vẽ của thi nhân thiên về gợi tả vẻ đẹp của một giai nhân tuyệt thế. Điều đáng quan tâm là khi họa bức chân dung Kiều, tác giả tập trung chuyên sâu gợi tả vẻ đẹp đôi mắt, bởi đôi mắt biểu lộ phần hình ảnh của tâm hồn và trí tuệ. “ Làn thu thủy ” gợi lên vẻ đẹp của đôi mắt trong sáng, lộng lẫy, linh động ; “ nét xuân sơn ” gợi lên đôi lông mày thanh tú, mềm mịn và mượt mà, tươi non trên khuôn mặt tươi tắn. Bằng hình ảnh nhân hóa “ hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh ”, tác giả làm điển hình nổi bật dung nhan của Kiều đằm thắm khiến hoa phải ghen, dáng tươi tắn đầy sức sống khiến liễu phải hờn. Nàng có vẻ như đẹp làm say đắm, chinh phục lòng người qua điển tích điển cố “ nghiêng nước nghiêng thành ”. Nàng quả là một trang tuyệt thế giai nhân nhưng nàng không chỉ đẹp mà còn rất đa tài :

Thông minh vốn sẵn tính trời
Pha nghề thi họa đủ mùi ca ngâm
Cung thương lầu bậc ngũ âm
Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một trương
Khúc nhà tay lựa nên trương
Một thiên bạc mệnh lại càng lão nhân

Nàng mưu trí bẩm sinh, có tài làm thơ vẽ “ pha nghề ca hát đủ mùi ”, tài đàn “ ăn đứt ”, âm luật giỏi đến mức “ làu bậc ”, còn sáng tác nhạc “ một thiên bạc mệnh ” – chính là sự ghi lại tiếng lòng của một trái tim đa sắc đa cảm. Vẻ đẹp của Kiều là sự tích hợp giữa sắc tài và tình. Chân dung Thuý Kiều cũng là chân dung mang tính cách số phận vẻ đẹp của nàng làm cho tạo hóa phải ghanh tỵ vẻ đẹp của nàng “ hoa ghen liễu hờn ” nên số phận của nàng sẽ éo le đau khổ .
Bốn câu thơ cuối Nguyễn Du ra mắt về đời sống của chị em Thúy Kiều “ tuy là khách hồng quần ” đẹp thế lại “ giàu sang rất mực ”, đã tới tuần cập kê nhưng cả hai vẫn sống một cuộc sống êm đềm trong khuôn phép gia giáo :

Êm đềm trướng rủ màn che
Tường đông ong bướm đi về mặc ai

Đoạn thơ có âm điệu nhẹ nhàng tạo nên một đời sống yên vui ấm cúng của những thiếu nữ phòng khuê .
Đoạn trích Chị em Thuý Kiều là một trong những đoạn thơ hay nhất đẹp nhất trong Truyện Kiều, ngôn từ thơ tinh luyện giàu cảm hứng, nét vẽ hàm súc quyến rũ, sử dụng giải pháp ẩn dụ nhân hóa để dựng lên bức chân dung hai chị em Thúy Kiều. Đáng quí là bức chân dung tuyệt vời ấy lại được dựng lên bằng tình yêu thương trân trọng so với con người của tác giả. Đọc đoạn trích ta cảm nhận được vẻ đẹp tài sắc của Thúy Kiều và thấy mình cần phải tích cực tu dưỡng rèn luyện để trở thành con người tổng lực, có ích cho quốc gia ngày .

Phân tích đoạn trích Chị em Thúy Kiều của Nguyễn Du – mẫu 3

Nguyễn Du đại thi hào của dân tộc bản địa, danh nhân văn hóa quốc tế. Ông để lại số lượng tác phẩm đồ sộ, giàu giá trị hiện thực và nhân đạo. Trong kho tàng văn học đồ sộ ấy ta không hề không nhắc đến Truyện Kiều – tuyệt bút của văn học dân tộc bản địa. Tác phẩm không riêng gì mê hoặc ở nội dung mà còn rực rỡ ở thẩm mỹ và nghệ thuật tả người chân thực, sinh động. Nét bút tài hoa, chỉ vài đường nét ông đã dựng lên chân dung tính cách và số phận của mỗi người. Điều đó được biểu lộ rõ nhất qua đoạn trích “ Chị em Thúy Kiều ” .
“ Chị em Thúy Kiều ” nằm ở phần đầu của tác phẩm “ Gặp gỡ và đính ước ”. Đoạn trích không riêng gì nhằm mục đích trình làng về gia cảnh của hai nàng mà còn miêu tả chân dung của hai tuyệt sắc giai nhân, mỗi người mang một vẻ đẹp riêng, không hòa lẫn .
Mở đầu bài thơ, bằng bút pháp ước lệ, Nguyễn Du đã ra mắt chung về hai chị em Thúy Kiều. Kiều là chị, còn em là Vân, hai cô là con gái của Vương Viên ngoại. Hai con người ấy có cốt cách vô cùng thanh thoát, thanh nhã “ mai cốt cách ” giống như loài hoa mai mảnh dẻ, thanh cao. Phong thái ý thức thanh sạch, trong trắng “ tuyết niềm tin ”. Họ mang trong mình vẻ đẹp trong sáng, êm ả dịu dàng, tinh khôi. Ngoài ra để chứng minh và khẳng định vẻ đẹp của nàng, Nguyễn Du còn có thêm một câu thơ phản hồi : “ Mỗi người một vẻ mười phân vẹn mười ”. Lời bình vừa cho thấy nét riêng, vừa cho thấy vẻ đẹp tuyệt vời và hoàn hảo nhất của hai nàng. Chỉ bằng những lời trình làng ngắn gọn, nhưng đã mang đến cho bạn đọc những thông tin phong phú và đa dạng, khá đầy đủ, những ấn tượng thâm thúy về vẻ đẹp của hai nàng .
Sau khi ra mắt chung về hai chị em, bốn câu thơ tiếp dành những lời thơ mỹ miều, đẹp tươi nhất để miêu tả nàng Vân :

“Vân xem trang trọng khác vời
Khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang
Hoa cười ngọc thốt đoan trang
Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da”

Thúy Vân mang vẻ đẹp của phong thái đoan trang. Từ con người cô toát lên vẻ đẹp nghiêm chính, thư thả, sự cao sang, sang trọng và quý phái. Nguyễn Du tập trung chuyên sâu miêu tả khuôn mặt của nàng : với khuôn mặt đầy đặn, sáng tươi như ánh trăng rằm, đôi lông mày cong cong, hơi đậm làm điển hình nổi bật lên đôi mắt xinh xắn. Nụ cười của nàng luôn luôn rạng rỡ như những đóa hoa, giọng nói trong, thanh thoát như ngọc. Mái tóc dài, óng ả hơn cả mây, làn da mịn màng trắng hơn cả tuyết. Thúy Vân mang trong mình vẻ đẹp tuyệt đối, tuyệt mĩ. Vẻ đẹp của nàng rất tương thích với chuẩn mực xã hội lúc bấy giờ, một vẻ đẹp hòa giải, hòa hợp với vạn vật thiên nhiên. Dẫu Nguyễn Du có sử dụng bút pháp ước lệ tượng trưng để cực tả vẻ đẹp của nàng thì nàng vẫn được mây, tuyết “ thua ” “ nhường ”, được vạn vật thiên nhiên ưu tiên, phủ bọc, nâng đỡ. Bởi vậy cũng dự báo đời sống yên ấm, êm đềm của cô sau này .
Nếu như miêu tả Thúy Vân chỉ với bốn câu thơ, tập trung chuyên sâu miêu tả khuôn mặt tròn đầy, phúc hậu thì đến miêu tả Thúy Kiều ông sử dụng đến mười hai câu thơ, thủ pháp đòn kích bẩy đã làm điển hình nổi bật vẻ đẹp của Kiều so với Vân .
Thúy Kiều mang vẻ đẹp tinh tế, mặn mà : “ so bề tài sắc lại là phần hơn ” đã khẳng định chắc chắn vẻ đẹp tuyệt mỹ của Kiều. Khác với Thúy Vân có những nét vẽ cụ thể về khuôn mặt, thì khi miêu tả Kiều ông chỉ tập trung chuyên sâu miêu tả đôi mắt : “ Làn thu thủy nét xuân sơn ”. Đôi mắt của nàng trong trẻo, sâu thẳm như làn nước ngày thu, đôi lông mày mềm mịn và mượt mà, thanh tú như dáng núi mùa xuân. Không phải ngẫu nhiên ông chọn miêu tả đôi mắt, mà đôi mắt vốn là hành lang cửa số tâm hồn của mỗi người, thế cho nên, khi miêu tả mắt Thúy Kiều đã gợi nên quốc tế tâm hồn phong phú và đa dạng, thâm thúy, gợi tính cách tinh tế nhưng cũng rất đa sầu, đa cảm. Vẻ đẹp ấy của nàng khiến “ hoa ghen ” “ liễu hờn ”, hai chữ “ ghen ” “ hờn ” cho thấy sự ấm ức, tâm ý xấu đi, muốn triệt tiêu, vô hiệu đối phương. Vẻ đẹp của nàng vượt ra khỏi chuẩn mực, số lượng giới hạn, khiến cho vạn vật trong trời đất phải ghanh tỵ, đố kị. Chính điều đó dự báo đời sống tương lai đầy tai ương, sóng gió ở phía trước .
Nàng không chỉ đẹp về ngoại hình, mà nàng còn mang vẻ đẹp tài hoa, trí tuệ :

“Thông minh vốn sẵn tính trời
Pha nghề thi họa đủ mùi ca ngâm”

Trong thời trung đại, người phụ nữ ít khi được nhắc đến năng lực, câu thơ đã cho thấy sự tân tiến thậm chí còn táo bạo của Nguyễn Du khi đề cao cả vẻ đẹp hình thức và vẻ đẹp trí tuệ của người phụ nữ. Thúy Kiều là người mưu trí, tinh tế, năng lực đủ cả cầm, kỳ, thi họa trong đó tài đàn của nàng là ấn tượng và điển hình nổi bật nhất. Những khúc đàn nàng chơi lay động lòng người, khúc hát nàng sáng tác khiến ai cũng xót xa, thương cảm. Những khúc nhạc đó cũng cho thấy một tâm hồn nhạy cảm, tinh xảo, lãng mạn .
Nguyễn Du đã đặc biệt quan trọng ưu tiên khi miêu tả vẻ đẹp của Thúy Kiều. Nàng tiêu biểu vượt trội cho số phận người phụ nữ “ hồng nhan bạc mệnh ” hay như chính Nguyễn Du đã Kết luận “ Sắc đành đòi một tài đành họa hai ” “ Chữ tài liền với chữ tai một vần ” hay “ Hồng nhan quen thói má hồng đánh ghen ”. Trong suốt dọc chiều dài tác phẩm Nguyễn Du đã nhắc đi nhắc lại số phận bạc nghĩa của kiếp hồng nhan, sẽ gặp phải nhiều truân chuyên, sóng gió .
Bốn câu thơ cuối là những lời phản hồi chung của tác giả về hai chị em. Hai nàng được sinh ra và lớn lên trong một mái ấm gia đình nề nếp, giàu sang. Cuộc sống “ êm đềm trướng rủ màn che ” đầy bình lặng, chưa từng va vấp với quốc tế bên ngoài. Họ luôn được sống trong tình yêu thương và che chở của cha mẹ. Cả hai người đều đã đến tuổi cập kê, kết tóc se duyên nhưng họ vẫn còn rất là trong sáng .
Để khắc họa vẻ đẹp của hai chị em Nguyễn Du đã sử dụng thẩm mỹ và nghệ thuật ước lệ tượng trưng cùng hàng loạt ẩn dụ : “ mây, trăng, hoa, tuyết ” – những hình ảnh điển hình nổi bật của vạn vật thiên nhiên để làm điển hình nổi bật nhan sắc của hai nàng. Đồng thời để làm điển hình nổi bật vẻ đẹp của Thúy Kiều, Nguyễn Du còn sử dụng thủ pháp đòn kích bẩy, miêu tả Vân trước, Kiều sau để làm bật chân dung Thúy Kiều. Ngoài ra, ông còn sử dụng thẩm mỹ và nghệ thuật nhân hóa để ngầm dự báo số phận hai người. Vẻ đẹp của Thúy Vân khiến vạn vật thiên nhiên “ thua, nhường ” dự báo sau này cuộc sống nàng sẽ yên bình, yên bình. Vẻ đẹp của Thúy Kiều bị vạn vật thiên nhiên “ ghen, hờn ”, dự báo cuộc sống nhiều gian truân, sóng gió .
Bằng bút pháp ước lệ tượng trưng tinh xảo tài hoa, Nguyễn Du đã phác họa thành công xuất sắc vẻ đẹp, kĩ năng của hai chị em Thúy Kiều. Đồng thời từ chân dung của họ gợi lên tính cách, số phận sau này. Đó là những chân dung mang tính cách số phận. Qua đó cho thấy bút pháp tả người tài tình của tác giả .

Phân tích đoạn trích Chị em Thúy Kiều của Nguyễn Du – mẫu 4

Nguyễn Du là một thiên tài văn học và ông được coi là Đại thi hào văn hóa truyền thống của Nước Ta. Cả cuộc sống cầm bút, ông đã để lại rất nhiều những tác phẩm có giá trị, trong đó tiêu biểu vượt trội có “ Đoạn trường tân thanh ” mà người Việt quen gọi nôm là “ Truyện Kiều ”. Trong chương trình Ngữ văn 9, tập 1, có đoạn trích “ Chị em Thúy Kiều ” là một trong những đoạn trích độc lạ đã bộc lộ được năng lực nghệ thuật và thẩm mỹ miêu tả, khắc họa chân dung con người của Nguyễn Du, góp thêm phần tạo ra sự thành công xuất sắc của tác phẩm .
Đoạn trích nằm ở phần khởi đầu của tác phẩm, ra mắt gia cảnh của Kiều. Khi ra mắt những người trong mái ấm gia đình Kiều, tác giả tập trung chuyên sâu tả tài sắc của Thúy Vân và Thúy Kiều .
Trước hết, bốn câu thơ mở màn là lời trình làng khái quát về hai chị em Kiều – Vân :

“Đầu lòng hai ả tố nga,
Thúy Kiều là chị em là Thúy Vân
Mai cốt cách tuyết tinh thần,
Mỗi người một vẻ mười phân vẹn mười”

Nguyễn Du đã sử dụng bút pháp ước lệ, ẩn dụ để ra mắt khái quát về hai chị em qua rất nhiều bình diện như : lai lịch, vị trí trong mái ấm gia đình và vẻ đẹp ( riêng – chung ) của hai chị em. Họ là hai người con gái đầu lòng của mái ấm gia đình họ Vương, trong đó Thúy Kiều là chị, em là Thúy Vân. Tuy hai chị em có những vẻ đẹp khác nhau nhưng cả hai đều mang chung vẻ đẹp duyên dáng, thanh cao, trong trắng : ngoại hình thì thanh tao như cây mai ; phong thái ý thức thì trong trắng như tuyết ( tâm hồn ). Đó là vẻ đẹp hoàn mỹ, tổng lực từ trong ra ngoài, từ hình dáng tới tâm hồn “ mười phân vẹn mười ”. Như vậy, chỉ bằng bốn câu thơ đầu ngắn gọn, tác giả đã khái quát được những thông tin thiết yếu của nhân vật, đồng thời làm điển hình nổi bật lên nét đẹp hai chị em. Từ đó, khuynh hướng xúc cảm cho toàn bài, giúp người đọc thấy được cảm hứng ngợi ca con người trong đoạn thơ .
Đến bốn câu thơ tiếp, Nguyễn Du phóng bút đi vào những nét vẽ đơn cử về chân dung và vẻ đẹp nhân vật Thúy Vân :

“Vân xem trang trọng khác vời
Khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang
Hoa cười ngọc thốt đoan trang
Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da”

Ngay câu thơ đầu, nhà thơ đã khái quát vẻ đẹp phong thái của Vân bằng hai chữ “ sang chảnh ”. Đó là vẻ đẹp cao sang, sang chảnh, thư thả và nghiêm chỉnh. Tiếp tục sử dụng lối ước lệ, nhà thơ đã vì nhan sắc của Vân với những hình ảnh đẹp nhất của vạn vật thiên nhiên, ngoài hành tinh như : “ trăng, hoa, mây, tuyết, ngọc ”. Có thể nói, dưới ngòi bút miêu tả của Nguyễn Du, chân dung vẻ đẹp của Vân hiện lên lộng lẫy, tổng lực từ khuôn mặt, nét mày ngài, nụ cười cho đến lời nói, mái tóc, làn da. Tất cả đều hiện lên sôi động, đơn cử như hiện hình, nổi sắc trước mắt người đọc vậy. Đó là chân dung người thiếu nữ có khuôn mặt tròn đầy phúc hậu như ánh trăng đêm rằm ; đôi lông mày thanh tú, sắc nét như con ngài ( mắt phượng mày ngài ) ; miệng cười thì tươi tắn như hoa nở ; lời nói khi thốt ra thì trong trẻo, ngọc ngà ; mái tóc đen óng ả hơn cả mây ; làn da trắng mịn màng hơn cả tuyết. Chính vẻ đẹp bên ngoài của Vân với vẻ đẹp phúc hậu, hài hòa trong khuôn khổ của lễ giáo phong kiến nên được vạn vật thiên nhiên, tạo hóa gật đầu : “ tuyết nhường ”, “ mây thua ”. Từ đó, giúp người đọc phần nào thấy được tính cách và số phận của nhân vật : tính cách từ tốn, điềm đạm ; cuộc sống : bình yên không sóng gió .
Sau khi dựng lên chân dung và vẻ đẹp nhân vật Thúy Vân, nhà thơ tập trung chuyên sâu bút lực vào miêu tả vẻ đẹp của Kiều trong sự đối sánh tương quan với vẻ đẹp của Vân :

“Kiều càng sắc sảo mặn mà
So bề tài sắc lại là phần hơn”

Vẻ đẹp của Kiều khác và hơn hẳn Vân cả về tài lẫn sắc. Đó là sự “ tinh tế ” về trí tuệ ; “ mặn mà ” về tầm hồn .
Trước hết là vẻ đẹp nhan sắc – ngoại hình của Kiều. Vẫn liên tục sử dụng thủ pháp ước lệ tượng trưng lấy vẻ đẹp của vạn vật thiên nhiên làm thước đo cho vẻ đẹp của con người qua một loạt những hình ảnh : “ thu thủy, xuân sơn, hoa, liễu ”, Nguyễn Du đã làm hiện vẻ đẹp của một trang giai nhân tuyệt mỹ. Nhưng khi miêu tả Kiều, tác giả không miêu tả đơn cử chi tiết cụ thể như ở Vân mà ngược lại, tác giả tập trung chuyên sâu vào một điểm nhìn là đôi mắt “ Làn thu thủy nét xuân sơn ” : Đôi mắt sáng trong và sâu thẳm như làn nước mùa thu ; đôi lông mày thanh thoát như nét núi mùa xuân. Đây chính là lối vẽ “ điểm nhãn ” cho nhân vật. Bởi đôi mắt chính là hành lang cửa số tâm hồn con người. Và qua đôi mắt đó của Kiều, ta thấy được tâm hồn trong sáng, sâu thẳm và hấp dẫn quái đản của nhân vật. Vẻ đẹp nhan sắc của Kiều là vẻ đẹp vượt ra khỏi chuẩn mực của tự nhiên và khuôn khổ của người phụ nữ phong kiến nên : “ Hoa ghen – liễu hờn ”, thậm chí còn là nghiêng ngả cả thành quách, quốc gia :

“Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh
Một hai nghiêng nước nghiêng thành”

Nghệ thuật nhân hóa ( hoa ghen – liễu hờn ) tích hợp với nghệ thuật và thẩm mỹ nói quá ( thành ngữ : nghiêng nước nghiêng thành ) vừa có công dụng gợi tả vẻ đẹp của Kiều ; lại vừa có tính năng Dự kiến về số phận, cuộc sống của nàng. Bởi vẻ đẹp đó gợi lên xích míc, không hòa giải ( khác với Vân : thua – nhường : hòa giải, bình yên ) nên chắc như đinh cuộc sống nàng sẽ truân chuyên, trắc trở : “ Thanh lâu hai lượt, thanh y hai lần ” .
Tiếp đến là vẻ đẹp năng lực của Kiều. Nếu như khi tả Vân, nhà thơ chỉ chú trọng vào khắc họa vẻ đẹp nhan sắc mà không chú trọng tới miêu tả kĩ năng và tâm hồn thì khi tả Kiều, nhà thơ chỉ tả sắc một phần, còn lại dành đa số vào kĩ năng :
“ Sắc đành đòi một tài đành họa hai ”
Chỉ một câu thơ mà nhà thơ đã nêu được cả sắc lẫn tài. Nếu như về sắc thì Kiều là số một thì về tài không ai dám đứng hàng thứ hai trước nàng. Tài năng của Kiều hoàn toàn có thể nói là có một chứ không có hai trên đời. Vì được trời phú cho tính mưu trí nên ở nghành nghề dịch vụ nghệ thuật và thẩm mỹ nào Kiều cũng toàn tài : cầm – kỳ – thi – họa. Tất cả đều đạt đến mức lý tưởng hóa theo ý niệm thẩm mĩ của lễ giáo phong kiến : “ Pha nghề thi họa đủ mùi ca ngâm ”. Đặc biệt năng lực của Kiều được nhấn mạnh vấn đề ở tài đàn : “ Cung thương lầu bậc ngũ âm / Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một trương ”. Nàng thuộc lòng những cung bậc và đánh đàn Hồ cầm ( đàn cổ ) thành thạo. Hơn thế, nàng còn giỏi sáng tác nhạc nữa : “ Khúc nhà tay lựa nên chương / Một thiên bạc mệnh lại càng não nhân ”. Mỗi nàng lần đánh đàn, nàng lại cất lên bài hát “ Bạc mệnh ” làm cho người nghe phải đau khổ, sầu não. Bài hát chính là tâm hồn, là bản đàn theo suốt cuộc sống Kiều, biểu lộ một trái tim đa sầu đa cảm và cuộc sống éo le, xấu số .
Tóm lại, chân dung của Kiều là bức chân dung mang tính cách và số phận. Vẻ đẹp của Kiều là vẻ đẹp khác người nên làm cho vạn vật thiên nhiên phải ghen tị “ Trời xanh quen thói má hồng đánh ghen ” ; kĩ năng của Kiều tiêu biểu vượt trội hơn người nên chắc như đinh theo một quy luật thường thì của định mệnh “ Chữ tài đi với chữ tai một vần ” hay “ Chữ tài chữ mệnh khéo là ghét nhau ” nên cuộc sống Kiều là cuộc sống của một kiếp hồng nhan bạc mệnh, éo le và nghiệt ngã .
Đến đây tất cả chúng ta thấy được kĩ năng độc lạ của Nguyễn Du trong việc khắc họa chân dung nhân vật. Từ vẻ đẹp chân dung, nhà thơ biểu lộ những dự cảm về tính cách, cuộc sống, số phận của nhân vật. Và mặc dầu, ở đầu đoạn trích, tác giả trình làng Thúy kiều là chị, em là Thúy Vân nhưng sau đó, nhà thơ lại miêu tả chân dung nhân vật Vân trước, Kiều sau. Đó là một dụng ý nghệ thuật và thẩm mỹ của nhà thơ trong việc tạo ra thủ pháp “ đòn kích bẩy ”. Điều đó có công dụng nhấn mạnh vấn đề và làm điển hình nổi bật được vẻ đẹp độc lạ, tiêu biểu vượt trội về cả sắc lẫn tài và tình của nhân vật Thúy Kiều. Vì thế, tuy cùng sử dụng thẩm mỹ và nghệ thuật ước lệ tượng trưng khi miêu tả hai nhân vật nhưng tất cả chúng ta thấy được mức độ đậm nhạt khác nhau ở mỗi người. Nhà thơ chỉ dùng bốn câu để tả Vân, còn lại dành tận mười hai câu để tả Kiều ; tác giả khi tả Vân chỉ tập trung chuyên sâu tả nhan sắc nhưng khi tả Kiều thì “ sắc đành đòi một, tài đành họa hai ”. Mặc dù vậy nhưng ở nhân vật nào cũng hiện lên rất sôi động, đơn cử, chân thực, mang vẻ đẹp, tính cách, số phận khác nhau .
Bốn câu thơ cuối là lời bình của tác giả về đời sống của hai chị em Thúy Kiều :

“Phong lưu rất mực hồng quần
Xuân xanh xấp xỉ tới tuần cập kê
Êm đềm trướng rủ màn che
Tường đông ong bướm đi về mặc ai”

Sau khi dựng lên bức chân dung của hai chị em Kiều – Vân, Nguyên Du đưa ra những lời nhận xét chung về đời sống của hai người. Họ sống trong một mái ấm gia đình phong phú, rất gia giáo và họ đang sống trong tầm tuổi sắp sửa được phép xây dựng mái ấm gia đình. Thành ngữ “ trướng rủ màn che ” để chỉ một lối sống kín kẽ, đây là lối sống của tiểu thư con nhà gia giáo, sống trong bốn bức tường, ít khi tiếp xúc bên ngoài để học nữ công gia chánh rất là khuôn phép. Hình ảnh “ ong bướm ” là hình ảnh ẩn dụ để chỉ những người đàn ông tán tỉnh phụ nữ không có mục tiêu tốt đẹp. Và với những loại người ấy, hai chị em Kiều không thèm chú ý tới .
Tóm lại, bằng bút pháp ước lệ, lấy vẻ đẹp của vạn vật thiên nhiên để gợi tả vẻ đẹp của con người, Nguyễn Du đã khắc họa thành công xuất sắc vẻ đẹp chân dung hai chị em Vân – Kiều. Qua đó, tất cả chúng ta thấy được cảm hứng ngợi ca vẻ đẹp, kĩ năng con người và dự cảm về kiếp người tài hoa bạc mệnh đầy nhân văn ở Nguyễn Du .

Phân tích đoạn trích Chị em Thúy Kiều của Nguyễn Du – mẫu 5

Đoạn trích Chị em Thúy Kiều nằm ở phần khởi đầu tác phẩm gặp gỡ và đính ước trình làng gia cảnh của Thúy Kiều. Khi trình làng những người trong mái ấm gia đình Kiều, tác giả tập trung chuyên sâu tả tài sắc của chị em Thúy Kiều .
Chân dung của chị em Thúy Kiều và Thúy Vân được miêu tả bằng bút pháp ước lệ :

Đầu lòng hai ả Tố Nga,
Thúy Kiều là chị, em là Thúy Vân.
Mai cốt cách, tuyết tinh thần,
Mỗi người một vẻ, mười phân vẹn mười

Nguyễn Du đã sử dụng điển cố văn học Trung Quốc ( Tố Nga, mai cốt cách ), đại từ nhân xưng ( ả, chị em ) và danh từ riêng ( Thúy Kiều, Thúy Vân ) để ra mắt về vẻ đẹp của hai chị em Thúy Kiều. Họ đúng là những cô gái đẹp : dáng người thanh tú như mai, tâm hồn phẩm hạnh trắng trong như tuyết. Biểu tượng mai, tuyết và truyền thống lịch sử đó đã tôn vẻ đẹp của chị em Thúy Kiều đạt đến độ toàn bích trong cách kiệm lời, cô đúc của tác giả. Bốn câu thơ mở màn đã chuẩn bị sẵn sàng cảm hứng và tạo tâm thế để người đọc đảm nhiệm vẻ đẹp riêng của từng người. Thúy Vân – người con gái có vẻ như đẹp phúc hậu, đoan trang. Thúy Vân được miêu tả với vẻ đẹp tươi tắn, tràn trề sức sống :

Vân xem trang trọng khác vời,
Khuôn trăng đầy đặn, nét ngài nở nang.
Hoa cười, ngọc thốt, đoan trang,
Mây thua nước tóc, tuyết nhường màu da.

Bốn dòng lục bát đã đặc tả nhan sắc của Thúy Vân. Nhờ vận dụng phối hợp nghệ thuật và thẩm mỹ ước lệ, ẩn dụ, so sánh, thậm xưng với cách phối hợp những thành ngữ tiếng Việt ( hoa cười ngọc thốt, da trắng tóc dài, tóc mây mày nguyệt ), Nguyễn Du đã khắc họa tinh xảo vẻ đẹp của Thúv Vân. Tác giả không tả đơn cử khuôn mặt, mái tóc, làn da của Thúy Vân như thế nào, nhưng bốn câu thơ đã hiện lên vẻ đẹp phúc hậu, đoan trang của Thúy Vân. Đặc biệt, việc sử dụng điển cố văn học Trung Quốc Khuôn trăng đầy đặn, nét ngài nở nang Nguyễn Du đã chứng tỏ năng lực của mình khi muốn qua điển cố này báo hiệu một tiền đồ tươi đẹp, một tương lai tốt đẹp, một đời sống yên ổn nhất định sẽ đến với Thúy Vân. Bên cạnh đó, việc sử dụng một số ít tính từ chỉ phong thái, hình thái con người ( sang trọng và quý phái, đoan trang ) và nghệ thuật và thẩm mỹ tiểu đối trong hai câu bát đã tô đậm hơn vẻ đẹp của Thúy Vân .
Đọc đoạn miêu tả Thúy Vân, ta hoàn toàn có thể thấy được cái tài, cái khéo của Nguyễn Du trong việc sử dụng từ ngữ. Thế nhưng việc miêu tả Thúy Vân chỉ là bước đệm để tác giả tả Thúy Kiều theo bút pháp tả khách hình chủ ( mượn khách tả chủ ), vẻ đẹp đoan trang, phúc hậu của Thúy Vân ánh lên đậm nét trong chân dung Thúy Kiều :

Kiểu càng sắc sảo mặn mà,
So bề tài sắc, lại là phần hơn:
Làn thu thủy, nét xuân sơn,
Hoa ghen thua thắm, liễu hờn kém xanh.

Nếu Thúy Vân được tả nhiều bộ phận ( khuôn mặt, lông mày, mái tóc, màu da ) thì khi tả Thúy Kiều, Nguyễn Du đã tập trung chuyên sâu đặc tả đôi mắt đẹp ( và lông mày ) của nàng. Tác giả đã sử dụng nhiều hình ảnh trong trẻo, mĩ lệ của vạn vật thiên nhiên dưới hình thức nghệ thuật và thẩm mỹ ẩn dụ, so sánh, thậm xưng tích hợp với điển cố văn học Trung Quốc ( Một hai nghiêng nước, nghiêng thành để biểu lộ vẻ đẹp đầy sức điệu đàng của Thúy Kiều. Tinh hoa của Thúy Kiều được thể hiện từ đôi mắt đẹp tuyệt vời và vẻ đẹp ấy chỉ hoàn toàn có thể so sánh với hai vẻ đẹp tiêu biểu vượt trội của vạn vật thiên nhiên là sơn ( nét xuân sơn ), thủy ( làn thu thủy ) .
Bên cạnh vẻ đẹp hình thức, tác giả còn nhấn mạnh vấn đề đến kĩ năng của Thúy Kiều. Điều này không hề có ở Thúy Vân. Nếu tả sắc, Nguyễn Du chi dùng bốn câu thơ, thì khi tả tài của Thúy Kiều tác giả đã dùng đến tám câu thơ. Rõ ràng, đây là phương diện, tác giả muốn nhấn mạnh vấn đề và khắc sâu so với nhân vật của mình. Thúy Kiều hiện lên là một người con gái tài sắc vẹn toàn :

Một hai nghiêng nước nghiêng thành
Sắc đành đòi một, tài đành họa hai.
Thông minh vốn sẵn tính trời,
Pha nghề thi họa đủ mùi ca ngâm.
Cung thương, lầu bậc ngũ âm,
Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một trương.
Khúc nhà tay lựa nên chương,
Một thiên “Bạc mệnh’’ lại càng não nhân.

Qua tám câu thơ miêu tả tài và mệnh của Thúy Kiều, ta thấy nàng là một cô gái giỏi cầm, kì, thi, họa, ca ngâm và rất thành thạo Hồ cầm. Tiếng đàn của nàng và bản đàn có tên là Bạc mệnh do Thúy Kiều sáng tác không chỉ chứng tỏ cái tài của nàng, mà còn như là điều dự báo một tương lai ảm đạm, xấu số, một đời sống không ổn định sẽ đến với Thúy Kiều. Ở Thúy Kiều, tài và mệnh song song với nhau, và không riêng gì khi tài mới thể hiện, mà ngay cả khi tả nhan sắc của Kiều, Nguyễn Du cũng đã dự báo cho người đọc biết rõ điều này qua những từ như “ ghen “, “ hờn “, ” nghiêng nước ”, “ nghiêng thành ” đã tô đậm thêm sự không an tâm của nhan sắc và kĩ năng của Thúy Kiều .
Đoạn trích Chị em Thúy Kiều đã khắc họa được chân dung nhân vật có nhan sắc, tài hoa, phẩm cách đẹp tươi. đa dạng chủng loại, toàn vẹn nhưng đằng sau đó là một số mệnh miêu tả những ý niệm triết học và biểu lộ một cảm hứng nhân văn thâm thúy của nhà thơ họ Nguyễn .
Đoạn trích Chị em Thúy Kiều là một mẫu mực của văn miêu tả, có ra mắt chung, có tả riêng từng người từ tài, sắc đến đức hạnh. Ngôn ngữ cô đúc, lời thơ giàu chất xúc cảm. Các phép tu từ như nhân hóa, ẩn dụ, so sánh, tương phản được sử dụng một cách tài tình. Các từ loại như những danh từ, động từ, phó từ, được sử dụng mang giá trị miêu tả và biểu cảm đơn cử. Các điển cố, những thi liệu văn học Trung Quốc được sử dụng thích đáng nên mặc dầu sử dụng ngôn từ ước lệ, tượng trưng những bức chân dung của chị em Thúy Kiều vẫn hiện lên một cách đơn cử, sinh động, mê hoặc và hấp dẫn người đọc .

Phân tích đoạn trích Chị em Thúy Kiều của Nguyễn Du – mẫu 6

Trong thơ cổ viết về giai nhân thì đoạn thơ Chị em Thúy Kiều trích trong Đoạn trường tân thanh tức Truyện Kiều của đại thi hào Nguyễn Du là một trong những vần thơ tuyệt bút. Hai mươi tư câu thơ lục bát đã vẽ nên sắc, tài, đức hạnh của hai chị em Thuý Kiều, Thuý Vân .
Với ngòi bút của một kì tài diệu bút Nguyễn Du đã vẽ nên bức chân dung hai nàng giai nhân tuyệt thế :

Đầu lòng hai ả tố nga,
Thúy Kiều là chị em là Thúy Vân.

Vân là em, Kiều là chị. Hai chị em Vân và Kiều ( con đầu lòng của mái ấm gia đình Vương viên ngoại ) đều là những ả tố nga – những người con gái đẹp. Vẻ đẹp của hai nàng là vẻ đẹp thanh tao của mai, là sự trắng trong, tinh sạch của tuyết :

Mai cốt cách tuyết tinh thần,
Mỗi người một vẻ mười phân vẹn mười.

Bút pháp ước lệ cùng phép ẩn dụ đã gợi lên vẻ đẹp hài hoà, tuyệt vời và hoàn hảo nhất cả về hình thức lẫn tâm hồn. Vẻ đẹp của hai nàng đều đến mức tuyệt mĩ mười phân vẹn mười nhưng mỗi người lại mang một vẻ riêng. Nguyễn Du đã lấy những gì xinh xắn nhất của vạn vật thiên nhiên để miêu tả hai chị em. Thuý Kiều và Thuý Vân đều mang vẻ đẹp lí tưởng, theo khuôn mẫu và vượt lên trên khuôn mẫu .
Sau những câu thơ ra mắt về hai chị em, ngòi bút Nguyễn Du lại có khunh hướng đơn cử hơn trong bức chân dung sang trọng và quý phái của Thuý Vân :
Vân xem sang chảnh khác vời ,
Hai chữ sang chảnh trong câu thơ đã nói lên vẻ đẹp đài các, cao sang của Vân. Vẻ đẹp ấy của thiếu nữ được so sánh với những thứ cao đẹp trên đời :

Khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang.
Hoa cười ngọc thốt đoan trang,
Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da.

Chân dung của Vân được miêu tả một cách khá toàn vẹn từ khuôn mặt, nét mày, làn da, mái tóc đến nụ cười, lời nói. Vân có khuôn mặt đầy đặn, phúc hậu như vầng trăng, có đôi lông mày sắc nét như con ngài, có miệng cười tươi thắm như hoa, giọng nói trong trẻo thốt ra từ hàm răng ngà ngọc và mái tóc của nàng bồng bềnh hơn mây, làn da của nàng trắng hơn tuyết, vẻ đẹp của Vân sánh với những nét kiều diễm, sáng trong của những bảo vật tinh khôi của đất trời. Tất cả toát lên vẻ đẹp trung hậu, êm dịu, đoan trang, sang trọng và quý phái. Vân đẹp hơn những gì mỹ lệ của vạn vật thiên nhiên nhưng tạo sự hoà hợp, êm dịu : mây thua, tuyết nhường. Với vẻ đẹp như vậy, Vân sẽ có một cuộc sống bình lặng, suôn sẻ và một tính cách điềm đạm. Qua bức chân dung này, Nguyễn Du đã gửi tới những thông điệp về tương lai, cuộc sống chính vì thế mà bức chân dung Thúy Vân là chân dung mang tính cách số phận .
Tả Vân thật kĩ, thật đơn cử tuy nhiên Nguyễn Du chỉ vẽ Kiều bằng những nét phác hoạ thông thoáng bởi ông không muốn là người thợ vẽ vụng về :

Kiều càng sắc sảo mặn mà,
So bề tài sắc lại là phần hơn.

Sắc đẹp của Kiều được đặt trong sự so sánh với vẻ đẹp đoan trang, sang trọng và quý phái của Vân để thấy được sự hơn hẳn của Kiều về vẻ tinh tế của kĩ năng trí tuệ, bởi cái mặn mà của nhan sắc. Không tả khuôn mặt, giọng nói, tiếng cười, làn da, mái tóc như Thuý Vân mà Nguyễn Du đã thật tài tình khi chọn đôi mắt Kiều để đặc tả bởi đôi mắt là hành lang cửa số tâm hồn, biểu lộ phần tinh anh của tâm hồn và trí tuệ :
Làn thu thủy nét xuân sơn ,
Câu thơ tả đôi mắt mà gợi lên bức tranh sơn thuỷ, diễm lệ. Bức tranh ấy có làn thu thủy – làn nước mùa thu, có nét xuân sơn – dáng núi mùa xuân. Cũng như khuôn mặt Kiều có đôi mắt trong sáng, lộng lẫy, có đôi lông mày thanh tú mà khiến :
Hoa ghen đua thắm liễu hờn kém xanh .
Vẻ đẹp của Kiều không chỉ như vạn vật thiên nhiên mà còn tiêu biểu vượt trội hơn cả vạn vật thiên nhiên khiến hoa cũng phải ghen, liễu cũng phải hờn. Thiên nhiên không còn thua, nhường mà cau mày, bặm môi tức giận, mà đố kỵ hờn ghen. Nếu vẻ đẹp của Vân là những gì tinh khôi, trong trắng nhất của đất trời thì Kiều lại mang vẻ đẹp của nước non, của khoảng trống bát ngát, của thời hạn vô tận. Cái đẹp ấy làm cho nghiêng nước, đổ thành :
Một hai nghiêng nước nghiêng thành ,
Nguyễn Du đã sử dụng những điển tích để cực tả Kiều với vẻ đẹp của trang giai nhân tuyệt thế. Và cũng chính vẻ đẹp không ai sánh bằng ấy như tiềm ẩn những phẩm chất bên trong cao quý là tài và tình rất đặc biệt quan trọng :

Pha nghề thi hoạ đủ mùi ca ngâm.
Cung thương làu bậc ngũ âm,
Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một trương.

Kiều có cả tài cầm – kì – thi – hoạ của những bậc văn nhân quân tử và tài nào cũng đến mức điêu luyện. Nàng giỏi về âm luật đến mức làu bậc. Cây đàn nàng chơi là cây hồ cẩm, tiếng đàn của nàng ăn đứt bất kể nghệ sĩ nào và đã trở thành nghề riêng. Để cực tả cái tài của Kiều, Nguyễn Du đã sử dụng hàng loạt những từ ngữ ở mức độ tuyệt đối : vốn sẵn, pha nghề, làu bậc và đủ mùi. Không những giỏi ca hát, chơi đàn mà Kiều còn sáng tác nhạc nữa. Cung đàn nàng sáng tác là một thiên Bạc mệnh. Bản đàn ấy đã ghi lại tiếng lòng của một tâm hồn đa sầu đa cảm. Nguyễn Du cực tả năng lực của Kiều chính là ngợi ca cái tâm đặc biệt quan trọng của nàng. Tài năng của Kiều vượt lên trên toàn bộ và là biểu lộ của những phẩm chất cao đẹp, trái tim trung hậu, nồng nhiệt, nghĩa tình, vị tha. Vẻ đẹp của Kiều là sự phối hợp của sắc – tài – tình và đạt đến mức siêu phàm, lí tưởng. Nhưng nhan sắc đến mức hoa ghen, liễu hờn để tạo hóa phải hờn ghen đố kị và tài hoa trí tuệ thiên bẩm làu bậc, đủ mùi cái tâm hồn đa sầu, đa cảm như tự dưng mà có của nàng khó tránh khỏi sự nghiệt ngã của định mệnh. Chính bởi Kiều quá toàn mĩ, triển khai xong nên trong xã hội phong kiến kia khó có một chỗ đứng cho nàng. Và cung đàn Bạc mệnh nàng tự sáng tác như dự báo một cuộc sống hồng nhan bạc mệnh khó tránh khỏi của Kiều. Cuộc đời nàng rồi sẽ sóng gió, nổi chìm, truân chuyên. Cũng giống như bức chân dung Thúy Vân, bức chân dung Kiều là bức chân dung mang tính cách số phận .
Nguyễn Du hết lời ca tụng Vân và Kiều mỗi người một vẻ mười phân vẹn mười nhưng ngòi bút tác giả lại đậm nhạt khác nhau ở mỗi người. Vân hầu hết đẹp ở ngoại hình còn Kiều là cái đẹp cả về kĩ năng, nhan sắc lẫn tâm hồn. Điều đó tạo nên vẻ đẹp khác nhau của hai người thiếu nữ và hé mở hai tính cách, dự báo hai cuộc sống khác nhau đang đón chờ hai ả tố nga. Hai bức vẽ chân dung của chị em Thuý Vân và Thuý Kiều đã cho thấy sự tài tình trong ngòi bút tinh xảo của Nguyễn Du .
Kết thúc đoạn thợ là bốn câu lục bát miêu tả đời sống phong phú khuôn phép, mẫu mực của hai chị em Kiều :

Phong lưu rất mực hồng quần,
Xuân xanh xấp xỉ tới tuần cập kê.

Hai người con gái họ Vương không chỉ có sắc – tài – tình mà còn có đức hạnh. Sống phong phú đến mực hồng quần. Cả hai đều đã tới tuần cập kê – tới tuổi búi tóc, cài trâm nhưng vẫn sống trong cảnh :

Êm đềm trướng rủ màn che,
Tường đông ong bướm đi về mặc ai.

Hai câu thơ như che chở, bảo phủ cho hai chị em, hai bông hoa vẫn còn phong nhụy trong cảnh êm đềm chưa một lần hương toả vì ai. Nguyễn Du đã buông mành, gạt tổng thể mọi vẩn đục cho cuộc sống khỏi đời sống giàu sang của hai chị em để tôn vinh hơn đức hạnh của hai nàng .
Với cảm hứng nhân đạo và tài nghệ thơ, Nguyễn Du đã vẽ nên bức chân dung Thúy Vân, Thuý Kiều bằng những gì đẹp tươi, mỹ lệ nhất. Hai bức tranh mỹ nhân bằng thơ đã biểu lộ bút pháp ước lệ tượng trưng và những giải pháp tu từ trong ngòi bút tinh xảo của đại thi hào dân tộc bản địa Nguyễn Du .

Bài giảng: Chị em Thúy Kiều – Cô Nguyễn Ngọc Anh (Giáo viên VietJack)

Mục lục Văn mẫu | Văn hay 9 theo từng phần:

Giới thiệu kênh Youtube VietJack

Ngân hàng trắc nghiệm lớp 9 tại khoahoc.vietjack.com

Đã có app VietJack trên điện thoại thông minh, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi trực tuyến, Bài giảng …. không tính tiền. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS .

Nhóm học tập facebook miễn phí cho teen 2k7: fb.com/groups/hoctap2k7/

Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube:

Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube:

Loạt bài Tuyển tập những bài văn hay | văn mẫu lớp 9 của chúng tôi được biên soạn một phần dựa trên cuốn sách: Văn mẫu lớp 9 và Những bài văn hay lớp 9 đạt điểm cao.

Nếu thấy hay, hãy động viên và chia sẻ nhé! Các bình luận không phù hợp với nội quy bình luận trang web sẽ bị cấm bình luận vĩnh viễn.

chi-em-thuy-kieu.jsp

Source: https://tbdn.com.vn
Category: Văn học