Việt Nam – Wikipedia tiếng Việt

Việt Nam, quốc hiệu chính thức là Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam, là một quốc gia nằm ở cực Đông của bán đảo Đông Dương thuộc khu vực Đông Nam Á, giáp với Lào, Campuchia, Trung Quốc, biển Đông và vịnh Thái Lan.

Lãnh thổ Việt Nam Open con người sinh sống từ thời đại đồ đá cũ. Lịch sử Việt Nam cổ đại mở màn với những nhà nước Văn Lang, Âu Lạc. Âu Lạc bị nhà Triệu từ phương Bắc thôn tính vào đầu thế kỷ thứ 2 TCN ; sau đó là thời kỳ Bắc thuộc kéo dài hơn một thiên niên kỷ. Chế độ quân chủ độc lập được tái lập sau thắng lợi của Ngô Quyền trước nhà Nam Hán. Sự kiện này mở đường cho những triều đại độc lập tiếp nối và trong suốt quá trình lịch sử vẻ vang trung đại, vương quốc này liên tục giành thắng lợi trước những cuộc cuộc chiến tranh xâm lược từ phương Bắc và dần lan rộng ra về phía nam. Thời kỳ Bắc thuộc sau cuối kết thúc sau thắng lợi trước nhà Minh của nghĩa quân Lam Sơn .Sang đến thời kỳ cận đại, Việt Nam lần lượt trải qua những quy trình tiến độ Pháp thuộc và Nhật thuộc. Sau khi Nhật Bản đầu hàng Đồng Minh, chủ quyền lãnh thổ Việt Nam – Liên bang Đông Dương được những cường quốc tạo điều kiện kèm theo cho Pháp tịch thu. Kết thúc Thế chiến II, Việt Nam trải qua nhiều dịch chuyển với sự can thiệp trên danh nghĩa giải giáp quân đội Nhật Bản của những lực lượng Đồng Minh gồm có Anh, Pháp ( miền Nam ), Trung Hoa Dân Quốc ( miền Bắc ). Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa sinh ra khi Hồ Chí Minh công bố độc lập vào năm 1945 sau thành công xuất sắc của Cách mạng Tháng Tám. Chính thể này chống lại Liên hiệp Pháp cùng Quốc gia Việt Nam trong Chiến tranh Đông Dương lần thứ nhất và giành thắng lợi. Sau Hiệp định Genève ( 1954 ), Việt Nam trong thời điểm tạm thời bị chia cắt thành hai vùng tập trung quân sự chiến lược, lấy ranh giới là vĩ tuyến 17. Xung đột ngày càng tăng dẫn tới Chiến tranh Việt Nam với sự can thiệp của nhiều nước và kết thúc với thắng lợi của Việt Nam Dân chủ Cộng hòa / Cộng hòa Miền Nam Việt Nam cùng Mặt trận Dân tộc Giải phóng Miền Nam Việt Nam .

Sau khi tái thống nhất, Việt Nam tiếp tục bị cô lập, gặp khó khăn về kinh tế, chính trị, ngoại giao sau sự sụp đổ và tan rã của đồng minh Liên Xô cùng Khối phía Đông, các lệnh trừng phạt, cấm vận từ phía Hoa Kỳ[9], chiến tranh tại Campuchia, biên giới giáp Trung Quốc và hậu quả của chính sách kinh tế bao cấp sau nhiều năm duy trì. Năm 1986, Đảng Cộng sản ban hành loạt cải cách đổi mới, qua đó cơ bản chấm dứt, xóa bỏ bao cấp, tạo điều kiện cho Việt Nam hình thành kinh tế thị trường và hội nhập sâu rộng. Cải cách đổi mới kết hợp cùng quy mô dân số lớn đưa Việt Nam trở thành một trong những nước đang phát triển có tốc độ tăng trưởng thuộc nhóm nhanh nhất thế giới. Tuy nhiên, quốc gia này vẫn đang tiếp tục phải đối mặt với những thách thức lớn như tham nhũng[10][11][12], tội phạm gia tăng[13][14][15], ô nhiễm môi trường[16][17][18], phúc lợi xã hội không đầy đủ[19][20] cùng mục tiêu xóa bỏ đói nghèo[21][22][23] vẫn đang được tiếp tục. Ngoài ra, giới bất đồng chính kiến, chính phủ một số nước phương Tây và các tổ chức theo dõi nhân quyền có quan điểm chỉ trích hồ sơ nhân quyền của Việt Nam; liên quan đến các vấn đề tôn giáo, kiểm duyệt truyền thông, hạn chế các nhóm ủng hộ nhân quyền cùng các quyền tự do dân sự.[24]

Tên gọi

Nguồn gốc

Các nhà nước trong lịch sử Việt Nam có những quốc hiệu khác nhau như Xích Quỷ, Văn Lang, Đại Việt, Đại Nam hay Việt Nam, chữ Việt Nam được cho là việc đổi ngược lại của quốc hiệu Nam Việt từ trước Công nguyên. Chữ “Việt” 越 đặt ở đầu biểu thị đất Việt Thường, cương vực cũ của nước này, từng được dùng trong các quốc hiệu Đại Cồ Việt và Đại Việt (là các quốc hiệu từ thế kỷ 10 tới đầu thế kỷ 19). Chữ “Nam” 南 đặt ở cuối thể hiện đây là vùng đất phía nam, là vị trí cương vực, từng được dùng cho quốc hiệu Đại Nam, và trước đó là một cách gọi phân biệt Đại Việt là Nam Quốc (như “Nam Quốc Sơn Hà”) với Bắc Quốc là Trung Hoa.

Nhà Thanh công nhận “Việt Nam” (chữ Hán: 越南) là quốc hiệu Nhà Nguyễn.[25] Đặt quốc hiệu là “Việt Nam” 越南 không nhầm với nước Nam Việt và thể hiện vị trí địa lý nằm ở phía nam Bách Việt. Trùng hợp là trước đó mấy trăm năm, trong Sấm Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm đã dùng tên “Việt Nam” làm tên chính thức, mặc dù khi đó vẫn còn sử dụng quốc hiệu “Đại Việt”. Năm 1804, vua Thanh cho án sát sứ Quảng Tây Tề Bố Sâm sang tuyên phong Gia Long làm “Việt Nam quốc vương” 越南國王 mặc dù các vua Nhà Nguyễn vẫn theo lệ cũ tự phong “Hoàng đế” 皇帝 cho ngang hàng với vua Trung Quốc.[25][26]

Vua Gia Long nhà Nguyễn chính thức sử dụng quốc hiệu “Việt Nam” từ năm 1804.[27] Tên gọi này cũng xuất hiện trong tác phẩm Việt Nam vong quốc sử của Phan Bội Châu năm 1905 và trong tên gọi Việt Nam Quốc dân Đảng.[28] Tên gọi “An Nam” cũng có trong thời Pháp thuộc. Năm 1945, Đế quốc Việt Nam ra đời và tiếp tục đặt quốc hiệu “Việt Nam”.[29] Sau đó tất cả những nhà nước ở Việt Nam sau năm 1945 đều sử dụng quốc hiệu này.

Trong văn viết tiếng Anh

Trong văn viết tiếng Anh hiện nay, các phương tiện thông tin đại chúng (truyền hình, sách báo, internet) của quốc gia khác trên thế giới (đặc biệt là các quốc gia có tiếng Anh là ngôn ngữ chính thức như Anh, Mỹ, Úc) đều viết thông dụng là Vietnam cho danh từ (viết liền mạch không dấu cách, là cách viết nối phổ biến cho một từ ghép của chính tả tiếng Anh), dẫn đến tính từ Vietnamese, thì tại Việt Nam vẫn còn tồn tại hai cách viết khác vẫn giữ dấu cách là Viet Nam (bỏ dấu) và Việt Nam (để nguyên), do ảnh hưởng từ cú pháp viết tiếng Việt dùng chữ Quốc ngữ. Điều này có thể nhận thấy trên website của Chính phủ Việt Nam và Bộ Ngoại giao Việt Nam cho phiên bản tiếng Anh dùng cả 3 cách: Vietnam, Viet Nam hoặc Việt Nam.[30][31] Danh sách liệt kê thành viên trên website Liên Hợp Quốc viết tên quốc gia này là Viet Nam trong khi các bài viết tiểu mục thì vẫn viết Vietnam. Tuy nhiên, các cách viết Viet Nam hay Việt Nam lại không tạo ra sự tồn tại của các từ Viet Namese hay Việt Namese trong tiếng Anh vì nó rời rạc. Do vậy, trang web Oxford Learner’s Dictionaries của Nhà xuất bản Đại học Oxford (cũng là đơn vị biên soạn Từ điển tiếng Anh Oxford) chỉ ghi nhận cách viết Vietnam cho danh từ và Vietnamese cho tính từ,[32][33] không có ghi nhận Viet Nam và Viet Namese.[34][35] Tương tự như vậy, hầu hết các ngôn ngữ khác trên thế giới dù đang dùng chữ viết chính là chữ Latinh hay dùng các chữ viết khác có họ hàng với chữ Latinh (như chữ Cyrill, chữ Hi Lạp), tuy có thể khác chữ cái (do cấu trúc mỗi bảng chữ cái hay do âm đọc của ngôn ngữ đó) nhưng đều viết tên gọi Việt Nam ở dạng viết liền không dấu cách giống như cách viết Vietnam trong tiếng Anh.[36][37][b]

Thực tế trong văn bản tiếng Anh, nếu rơi vào trường hợp phải viết tên Việt Nam ở cuối dòng mà không đủ chỗ trống (đặc biệt là trong văn phong tin học và in ấn, khi các phần mềm soạn thảo văn bản đều có chức năng tự động xuống dòng nếu từ viết cách ra ở sau không đủ chỗ trống cho cuối dòng), kiểu viết liền Vietnam lại chiếm ưu điểm vì giúp cho phần chữ “nam” không bị đẩy xuống đầu dòng sau nếu phần chữ “Viet” bị giữ lại ở cuối dòng trước (khi không đủ chỗ trống, cả cụm “Vietnam” sẽ được đẩy hẳn xuống đầu hàng dưới). Còn nếu viết Viet Nam ở cuối dòng mà không đủ chỗ trống, có thể khiến phần chữ “Nam” bị đẩy xuống đầu hàng dưới và tách xa khỏi phần chữ “Viet”, gây ra sự rời rạc và mất thẩm mỹ (trường hợp nặng là nếu rơi vào phần cuối trang giấy, “Viet” có thể bị giữ ở cuối trang trước còn “Nam” bị đẩy sang đầu trang sau).

Địa lý

Việt Nam có diện tích quy hoạnh 331.212 km², đường biên giới trên đất liền dài 4.639 km, đường bờ biển trải dài 3.260 km, có chung đường biên giới trên biển với Đất nước xinh đẹp Thái Lan qua vịnh xứ sở của những nụ cười thân thiện và với Trung Quốc, Philippines, Indonesia, Brunei, Malaysia qua Biển Đông. Việt Nam công bố chủ quyền lãnh thổ so với hai thực thể địa lý tranh chấp trên Biển Đông là những quần đảo Hoàng Sa ( bị mất trấn áp trên trong thực tiễn ) và Trường Sa ( trấn áp một phần ) .Khoảng cách giữa cực Bắc và cực Nam của Việt Nam theo đường chim bay là 1.650 km. Nơi có chiều ngang hẹp nhất ở Quảng Bình với chưa đầy 50 km. Đường biên giới đất liền dài hơn 4.600 km, trong đó, biên giới với Lào dài nhất ( gần 2.100 km ), tiếp đến là Trung Quốc và Campuchia. Tổng diện tích là 331.212 km² gồm hàng loạt phần đất liền và hải đảo [ 38 ] cùng hơn 4.000 hòn hòn đảo, bãi đá ngầm và cả hai quần đảo trên Biển Đông là Trường Sa ( thuộc tỉnh Khánh Hòa ) và Hoàng Sa ( thuộc thành phố TP. Đà Nẵng ) mà nhà nước công bố chủ quyền lãnh thổ .Địa hình Việt Nam có núi rừng chiếm khoảng chừng 40 %, đồi 40 % và độ bao trùm khoảng chừng 75 % diện tích quy hoạnh quốc gia. Có những dãy núi và cao nguyên như dãy Hoàng Liên Sơn, cao nguyên Sơn La ở phía bắc, dãy Bạch Mã và những cao nguyên theo dãy Trường Sơn ở phía nam. Mạng lưới sông, hồ ở vùng đồng bằng châu thổ hoặc miền núi phía Bắc và Tây Nguyên. Đồng bằng chiếm khoảng chừng 1/4 diện tích quy hoạnh, gồm những đồng bằng châu thổ như đồng bằng sông Hồng, sông Cửu Long và những vùng đồng bằng ven biển miền Trung, là vùng tập trung chuyên sâu dân cư. Đất canh tác chiếm 17 % tổng diện tích quy hoạnh đất Việt Nam .Đất hầu hết là đất ferralit vùng đồi núi ( ở Tây Nguyên hình thành trên đá bazan ) và đất phù sa đồng bằng. Ven biển đồng bằng sông Hồng và sông Cửu Long tập trung chuyên sâu đất phèn. Rừng ở Việt Nam đa phần là rừng rậm nhiệt đới gió mùa khu vực đồi núi còn vùng đất thấp ven biển có rừng ngập mặn. Đất liền có những mỏ tài nguyên như phosphat, vàng. Than đá có nhiều nhất ở Quảng Ninh. Sắt ở Thái Nguyên, thành phố Hà Tĩnh. Ở biển có những mỏ dầu và khí tự nhiên .Việt Nam có khí hậu nhiệt đới gió mùa gió mùa, thời tiết có sự dịch chuyển. Phía bắc dãy Bạch Mã có 2 mùa gió chính : gió mùa Đông Bắc lạnh và khô vào mùa đông tạo nên mùa đông lạnh ; gió Tây Nam nóng khô và Đông Nam khí ẩm vào mùa hè. Phía nam có gió Đông Bắc vào mùa khô và gió Tây Nam vào mùa mưa. Các dòng biển phần nào đó điều hòa khí hậu. Độ ẩm tương đối trung bình là 84 % suốt năm. Việt Nam trải qua những đợt lụt và bão, có lượng mưa từ 1.200 đến 3.000 mm, số giờ nắng khoảng chừng 1.500 đến 3.000 giờ / năm và nhiệt độ từ 5 °C đến 37 °C. Nhiệt độ trung bình năm tăng khoảng chừng 0,5 độ Celsius trong vòng 50 năm ( 1964 – năm trước ). [ 39 ]

Sinh thái

Việt Nam nằm trong vùng sinh thái xanh Indomalaya. Theo Báo cáo thực trạng môi trường tự nhiên vương quốc năm 2005, Việt Nam nằm trong 25 vương quốc có mức độ đa dạng sinh học cao, xếp thứ 16 trên toàn quốc tế về đa dạng sinh học và là nơi sinh sống của khoảng chừng 16 % những loài trên quốc tế. 15.986 loài thực vật đã thấy trong cả nước, trong đó 10 % là loài đặc hữu, Việt Nam có 307 loài giun tròn, 200 loài oligochaeta, 145 loài acarina, 113 loài bọ đuôi bật, 7.750 loài côn trùng nhỏ, 260 loài bò sát, 120 loài lưỡng cư, 840 loài chim và 310 loài động vật hoang dã có vú, trong đó có 100 loài chim và 78 loài động vật hoang dã có vú là loài đặc hữu. Ngoài ra còn có 1.438 loài tảo nước ngọt, chiếm 9,6 % tổng số loài tảo, cũng như 794 loài thủy sinh không xương sống và 2,458 loài cá biển. Cuối những năm 1980, một quần thể Tê giác Java đã bị phát hiện ở Vườn Quốc gia Cát Tiên và hoàn toàn có thể thành viên sau cuối của loài này ở Việt Nam đã chết vào năm 2010 .Ngân hàng gen vương quốc Việt Nam bảo tồn 12.300 giống của 115 loài. nhà nước Việt Nam đã chi 497 triệu đô la Mỹ để duy trì đa dạng sinh học trong năm 2004 và đã thiết lập 126 khu bảo tồn trong đó có 28 vườn vương quốc. Việt Nam có 2 di sản vạn vật thiên nhiên quốc tế là Vịnh Hạ Long và Vườn quốc gia Phong Nha ‒ Kẻ Bàng cùng 6 khu dự trữ sinh quyển gồm có Rừng ngập mặn Cần Giờ, Cát Tiên, Cát Bà, Kiên Giang, Đồng bằng sông Hồng và Tây Nghệ An .

Hành chính

Phân cấp hành chính Việt Nam gồm 3 cấp : cấp tỉnh và tương tự, cấp huyện và tương tự, cấp xã và tương tự .Thủ đô của Việt Nam là thành phố TP. Hà Nội, thành phố đông dân cũng như có quy mô GRDP lớn nhất là Thành phố Hồ Chí Minh ( thời nay vẫn thường được gọi thông dụng với tên cũ là TP HCM ). [ 40 ]Tổng cộng có 63 đơn vị chức năng hành chính cấp tỉnh và tương tự gồm 58 tỉnh và 5 thành phố thường trực TW ( * ) với TP. hà Nội là TP. Hà Nội .Dưới cấp tỉnh và thành phố thường trực TW là cấp Q., huyện, thị xã và thành phố thuộc tỉnh ( gọi chung là cấp huyện ). Tính đến tháng 1 năm 2021, Việt Nam có 705 đơn vị chức năng cấp Q. / huyện / thị xã / thành phố thuộc tỉnh / thành phố thuộc thành phố thường trực TW .
Dưới cấp Q. / huyện / thị xã / thành phố thuộc tỉnh là những đơn vị chức năng hành chính phường, xã, thị xã ( gọi chung là cấp xã ) .Dưới cấp phường / xã / thị xã là những khu vực không chính thức với tên gọi khác nhau như thành phố, tổ dân phố, làng, thôn, ấp, khóm, buôn, bản, xóm …

Lịch sử

Các nhà khảo cổ học tìm thấy những dấu vết của người đứng thẳng thời đồ đá cũ trên chủ quyền lãnh thổ Việt Nam cách đây khoảng chừng 500.000 năm ; những công cụ thô sơ bằng đá và những dấu răng của người tiền sử bị phát hiện tại những tỉnh Lạng Sơn, Thanh Hóa, Yên Bái, Tỉnh Ninh Bình và Quảng Bình. [ 41 ] Ngoài ra, tại những vùng phía Bắc, con người sinh sống trong những hang động đá vôi và sống bằng những hoạt động giải trí săn thú, hái lượm. Trong khi đó, tại những vùng duyên hải miền Trung như Nghệ An, con người hầu hết sống bằng đánh cá. [ 41 ]Đến thời đại đồ đá mới cách đây 5000 đến 6000 năm, người Việt cổ mở màn biết canh tác lúa nước ; loạt dấu vết trồng lúa có từ cao nguyên tới đồng bằng. [ 41 ] Ngoài ra, con người mở màn biết chế tác công cụ theo kiểu khác và làm đồ gốm với kỹ thuật khác. [ 41 ] Đến khoảng chừng thiên niên kỷ I TCN vào cuối thời kỳ đồ đồng, khu vực lúa nước ở sông Hồng và sông Cả tăng trưởng thành nền văn hóa truyền thống Đông Sơn [ 42 ] rồi cùng thời hạn đó, những nhà nước tiên phong lần lượt Open đó là Văn Lang và Âu Lạc. [ 43 ]
Từ thế kỷ II TCN, những triều đại phong kiến từ phương Bắc quản lý một phần Việt Nam hơn 1000 năm. [ 44 ] Sự quản lý này bị ngắt quãng bởi những cuộc khởi nghĩa của những tướng lĩnh như Bà Triệu, Mai Thúc Loan, Hai Bà Trưng hay Lý Bí. Năm 905, Khúc Thừa Dụ giành quyền tự chủ, không phải là độc lập vì Dụ tự nhận mình là quan triều đình phương Bắc. [ 45 ] Đến năm 938, sau khi chỉ huy trận sông Bạch Đằng đánh bại quân Nam Hán, [ 46 ] Ngô Quyền lập triều xưng vương, ghi lại một nhà nước độc lập khỏi những triều đình phương Bắc vào năm 939 .Sau nhà Ngô, lần lượt những triều Đinh, Tiền Lê, Lý và Trần tổ chức triển khai chính quyền sở tại tựa như những triều đại Trung Hoa, lấy Phật giáo làm tôn giáo chính của vương quốc và cho truyền bá cả Nho giáo và Đạo giáo. Nhà Tiền Lê, Lý và Trần đã chống trả những cuộc tiến công của nhà Tống và nhà Mông – Nguyên, đều thắng lợi và bảo vệ được Đại Việt. Năm 1400, Hồ Quý Ly cướp ngôi nhà Trần, lập nhà Hồ, đổi tên nước là Đại Ngu, triển khai cải cách. Năm 1407, Đại Ngu bị Nhà Minh thôn tính. một số ít thành viên hoàng tộc nhà Trần khởi nghĩa, lập nhà Hậu Trần và bị quân Minh vượt mặt sau 7 năm. Năm 1427, Lê Lợi đánh đuổi quân Minh, lập nhà Hậu Lê, giành lại độc lập ( năm 1428 ). Có quan điểm cho rằng đây là triều đại mà phong kiến Việt Nam đạt ” đỉnh điểm ” đặc biệt quan trọng là đời vua Lê Thánh Tông ( 1460 – 1497 ). [ 47 ]Vào đầu thế kỷ XVI, Nhà Lê sơ bị Nhà Mạc cướp ngôi nên một bộ phận quan lại trung thành với chủ đã lập người khác trong dòng dõi vua Lê lên làm vua, tái lập Nhà Lê. Nhà Lê trung hưng sau 60 năm giao tranh đã thắng lợi, diệt Nhà Mạc. Vua Lê khi đó là bù nhìn, hai tập đoàn lớn phong kiến Chúa Trịnh và Chúa Nguyễn tranh chấp nhau, gây cuộc chiến tranh lê dài hơn 100 năm, chia cắt Đại Việt thành đàng Ngoài và đàng Trong trong 200 năm. Cuối thế kỷ XVIII, tướng khởi nghĩa Nguyễn Huệ trong 15 năm đã vượt mặt cả Chúa Trịnh và Chúa Nguyễn cùng những cuộc xâm lăng của Xiêm và Thanh để lập Nhà Tây Sơn. Nguyễn Huệ mất, với người kế vị Cảnh Thịnh, nhà Tây Sơn bị Nguyễn Ánh – một thành viên dòng họ Chúa Nguyễn cùng với viện trợ từ Pháp và Xiêm lật đổ, lập Nhà Nguyễn, triều đại ở đầu cuối ở Việt Nam. [ 48 ] Thời phong kiến, những triều Lý, Trần, Hậu Lê và chúa Nguyễn thu phục Chiêm Thành, Chân Lạp và Tây Nguyên ở phía Nam. [ 49 ]
Lễ công bố xây dựng Việt Nam Dân chủ Cộng hòa tại trung tâm vui chơi quảng trường Ba Đình năm 1945 .Phương Tây tiếp cận Việt Nam từ thế kỷ XVI. Vào thế kỷ XVII, Đàng Trong và Đàng Ngoài trao đổi thương mại trước hết với Bồ Đào Nha và Hà Lan, [ 50 ] sau thêm Anh và Pháp. Các tu sĩ Dòng Tên do Bồ Đào Nha bảo trợ [ 51 ] đến truyền bá Công giáo từ năm 1615 rồi Hội Thừa sai Paris và Dòng Đa Minh tiếp nối. Công giáo tại Việt Nam tăng trưởng trong 2 thế kỷ tiên khởi XVII và XVIII. [ 52 ] Từ thời Gia Long, Nhà Nguyễn bế quan tỏa cảng, cấm ngoại thương, không tiếp xúc công nghệ tiên tiến tiên tiến và phát triển. Nửa sau thế kỷ 19, Pháp xâm lược bán đảo Đông Dương, tóm gọn nhà Nguyễn và xây dựng Liên bang Đông Dương năm 1887. Thời Pháp thuộc, văn hóa truyền thống, khoa học, kỹ thuật phương Tây được tăng cường truyền bá. [ 53 ]

Thế chiến thứ 2, Nhật đảo chính Pháp ở Đông Dương, dựng nên Đế quốc Việt Nam, chính thể không thực quyền phải nộp thuế và cung ứng Nhật tài nguyên có lúa gạo, góp phần gây nạn đói Ất Dậu. Sau khi Nhật đầu hàng Đồng Minh, Hồ Chí Minh lãnh đạo Việt Minh giành chính quyền, đọc Tuyên ngôn Độc lập thành lập Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ngày 2 tháng 9 năm 1945.[54] Pháp tính lấy lại Đông Dương, nhưng vấp phải sự phản kháng của Việt Nam Dân chủ Cộng hòa nên đã buộc phải hậu thuẫn lập Quốc gia Việt Nam do Bảo Đại, cựu hoàng đế Nhà Nguyễn làm Quốc trưởng.[55]

Năm 1954, Chiến tranh Đông Dương kết thúc, Pháp phải công nhận sự độc lập của Việt Nam và rút quân, Open 2 vùng tập trung quân sự chiến lược chờ cuộc bầu cử thống nhất quốc gia [ 56 ] nhưng không thành do Hoa Kỳ hậu thuẫn cho Việt Nam Cộng hòa ( cơ quan chính phủ thừa kế Quốc gia Việt Nam ) phủ nhận tổ chức triển khai bầu cử. [ 57 ] Nhà nước xã hội chủ nghĩa Việt Nam Dân chủ Cộng hòa hậu thuẫn những lực lượng miền Nam nổi dậy chống nhà nước Việt Nam Cộng hòa, gây ra xung đột quân sự chiến lược mà tiếp theo đó là sự tham chiến của quân đội Hoa Kỳ và liên minh. [ 58 ] Chiến tranh kết thúc vào ngày 30 tháng 4 năm 1975 khi Tổng thống Việt Nam Cộng hòa công bố đầu hàng. [ 59 ]Năm 1976, Cộng hòa Miền Nam Việt Nam và Việt Nam Dân chủ Cộng hòa tổ chức triển khai tuyển cử hợp nhất. Do hậu quả cuộc chiến tranh, rồi cuộc chiến tranh biên giới phía Bắc, cuộc chiến tranh biên giới Tây Nam, chủ trương bao cấp và bị Hoa Kỳ cấm vận, nước Việt Nam thời hậu chiến phải đương đầu với những yếu tố nghiêm trọng trong nghành kinh tế tài chính – xã hội. [ 60 ] Năm 1986, Đại hội Đảng lần VI chấp thuận đồng ý Đổi mới, cải tổ nhà nước và chuyển nền kinh tế tài chính theo hướng mới. [ 61 ] Việt Nam thông thường hóa quan hệ với Hoa Kỳ năm 1995 và gia nhập ASEAN vào cùng năm. Năm 2007, Việt Nam gia nhập tổ chức triển khai kinh tế tài chính quốc tế WTO .

Chính trị

Việt Nam theo chính sách xã hội chủ nghĩa với chính sách có duy nhất một đảng chính trị chỉ huy là Đảng Cộng sản Việt Nam. Vào năm năm nay, những đại biểu là Đảng viên trong Quốc hội có tỉ lệ là 95,8 %, [ 62 ] những người đứng đầu nhà nước, những Bộ và Quốc hội cũng như những cơ quan tư pháp đều là Đảng viên và do Ban Chấp hành Trung ương hoặc Bộ Chính trị đề cử .
Đảng Cộng sản Việt Nam, đứng đầu bởi Tổng Bí thư, là Đảng duy nhất chỉ huy trên chính trường Việt Nam, cam kết với những nguyên tắc của Lênin ” tập trung chuyên sâu dân chủ ” và không được cho phép đa đảng. [ 63 ] Thường trực Ban Bí thư, có trách nhiệm đảm nhiệm, chủ trì việc làm hàng ngày của Ban Bí thư

Quốc hội nhiệm kỳ 5 năm, đứng đầu là Chủ tịch Quốc hội, theo Hiến pháp là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân. Duy nhất Quốc hội có quyền lập hiến, lập pháp với nhiệm vụ giám sát, quyết định những chính sách cơ bản, những nguyên tắc của bộ máy Nhà nước và quan hệ xã hội công dân. Quốc hội không độc lập và tuân thủ đa số các quy định từ Đảng nhưng sau Đổi mới, vai trò của Quốc hội đẩy lên cao hơn.

quản trị nước là nguyên thủ vương quốc, có những quyền trong đó : Công bố hiến pháp, luật, pháp lệnh ; Tổng Tư lệnh vũ trang ; ý kiến đề nghị Quốc hội bầu, không bổ nhiệm Thủ tướng, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, … ; thay mặt đại diện Nhà nước về đối nội và đối ngoại .nhà nước là cơ quan chấp hành của Quốc hội, cơ quan hành chính cao nhất, gồm Thủ tướng, những Phó Thủ tướng, những Bộ trưởng và Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ .Năm chức vụ Tổng Bí thư, quản trị nước, Thủ tướng, quản trị Quốc hội và Thường trực Ban Bí thư được gọi là những chỉ huy chủ chốt của Đảng và Nhà nước Việt Nam ( phải là Ủy viên Bộ Chính trị trọn một nhiệm kỳ trở lên, trường hợp đặc biệt quan trọng do Ban Chấp hành Trung ương hoặc Bộ Chính trị quyết định hành động ) .Tòa án nhân dân tối cao là cơ quan xét xử. Ngoài ra, Tòa án quân sự chiến lược có thẩm quyền đặc biệt quan trọng trong những yếu tố bảo mật an ninh vương quốc .Viện kiểm sát nhân dân tối cao là cơ quan giữ quyền công tố và kiểm sát hoạt động giải trí tư pháp cao nhất Việt Nam .

Quân sự

Lính danh dự Việt Nam diễu binh trước Trung tâm Hội nghị Quốc gia trong Hội nghị thượng đỉnh ASEAN 2010 tại TP.HN .Lực lượng vũ trang nhân dân Việt Nam gồm có Quân đội nhân dân Việt Nam, Công an nhân dân Việt Nam và Dân quân tự vệ. Quân đội nhân dân Việt Nam ( VPA ) là tên chính thức cho tổ chức triển khai quân sự chiến lược hoạt động giải trí ở Việt Nam, chia thành :
VPA có số lượng khoảng chừng 450.000 người, còn tổng lực lượng, gồm có cả bán quân sự chiến lược và dân quân tự vệ, hoàn toàn có thể lên khoảng chừng 5.000.000 người. Năm 2010, ngân sách góp vốn đầu tư quân sự chiến lược ở Việt Nam khoảng chừng 2,48 tỷ USD, tương tự khoảng chừng 2,5 % GDP năm 2010 .

Ngoại giao

 Việt Nam

 Quan hệ ngoại giao chính thức

 Quan hệ ngoại giao không chính thức

 

 Không quan hệ ngoại giao

Quan hệ ngoại giao của Việt Nam với những vương quốc khác trên quốc tế .Tính đến năm 2020, Việt Nam đã thiết lập quan hệ ngoại giao với 189 vương quốc [ 64 ] và là thành viên của nhiều tổ chức triển khai quốc tế, trong đó điển hình nổi bật như : Liên Hiệp Quốc, Thương Hội những vương quốc Khu vực Đông Nam Á ( ASEAN ), Diễn đàn Hợp tác Kinh tế Châu Á Thái Bình Dương – Thái Bình Dương ( APEC ) và Tổ chức Thương mại Thế giới ( WTO ) .Theo những văn kiện Đại hội đại biểu toàn nước lần thứ X : Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam chủ trương đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, rộng mở, phong phú, đa phương hóa quan hệ quốc tế, dữ thế chủ động hội nhập quốc tế với mục tiêu ” Việt Nam sẵn sàng chuẩn bị là bạn và là đối tác chiến lược an toàn và đáng tin cậy của toàn bộ những nước phấn đấu vì độc lập, độc lập và tăng trưởng ” .Việt Nam gia nhập Liên Hiệp Quốc vào năm 1977, sau thay đổi, thông thường hóa quan hệ với Trung Quốc vào năm 1992 và với Hoa Kỳ vào năm 1995, gia nhập khối ASEAN năm 1995. Hiện đã thiết lập quan hệ ngoại giao với 189 vương quốc ( gồm 43 nước châu Á, 47 nước châu Âu, 14 nước châu Đại Dương, 30 nước châu Mỹ và 55 nước châu Phi ). [ 65 ] Việt Nam cũng là thành viên của 63 tổ chức triển khai quốc tế và quan hệ với hơn 650 tổ chức triển khai phi chính phủ. [ 66 ] Trong tổ chức triển khai Liên Hiệp Quốc, Việt Nam đóng vai trò là ủy viên ECOSOC, ủy viên Hội đồng chấp hành UNDP, UNFPA và UPU. Việt Nam từng tổ chức triển khai những hội nghị cấp cao ASEAN ( 1998, 2010 ), ASEM ( 2004 ), Thượng đỉnh APEC ( 2006, 2017 ), Cộng đồng Pháp ngữ ( 1997 ), Hội nghị Thượng đỉnh Triều Tiên-Hoa Kỳ lần 2 ( 2019 ). Việt Nam cũng từng làm thành viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc nhiệm kỳ 2008 – 2009 và 2020 – 2021, thành viên của ECOSOC nhiệm kỳ năm nay – 2018, [ 67 ] quản trị luân phiên ASEAN ( 2010, 2020 ) .

Kinh tế

Gạo – mặt hàng xuất khẩu chủ lực.Chính sách Đổi mới năm 1986 đã thiết lập quy mô ” Kinh tế thị trường khuynh hướng xã hội chủ nghĩa “. Các thành phần kinh tế tài chính được lan rộng ra hơn nhưng những ngành kinh tế tài chính nòng cốt, thiết yếu vẫn dưới sự điều hành quản lý của Nhà nước. Từ năm 1993 đến 1997, kinh tế tài chính Việt Nam đạt vận tốc tăng trưởng trung bình hằng năm khoảng chừng 9 %. Tăng trưởng GDP đạt mức 8,5 % vào năm 1997 nhưng giảm xuống 4 % năm 1998 do ảnh hưởng tác động của cuộc khủng hoảng cục bộ kinh tế tài chính châu Á năm 1997 và tăng nhẹ lên mức 4,8 % năm 1999. Tăng trưởng GDP liên tục tăng lên từ 6 % đến 7 % trong quy trình tiến độ giữa những năm 2000 và 2002. Ngày 7 tháng 11 năm 2006, Việt Nam được phép gia nhập WTO sau khi kết thúc đàm phán song phương với những nước có nhu yếu và chính thức là thành viên thứ 150 vào ngày 11 tháng 1 năm 2007. [ 68 ] Sau cải cách kinh tế tài chính – xã hội, theo 1 số ít nghiên cứu và điều tra, bất bình đẳng thu nhập đã ngày càng tăng. [ 69 ] [ 70 ] [ 71 ]Năm 2013, tại một hội thảo chiến lược ở TP.HN, những chuyên viên nhận định và đánh giá nền kinh tế tài chính Việt Nam đã tăng trưởng chậm lại sau 5 năm gia nhập WTO. Cụ thể, trong tiến trình 2007 – 2011, chỉ có năm 2008 là Việt Nam đạt mức tăng trưởng GDP trên 8 % dù xuất khẩu tăng 2,4 lần – lên mức 96,9 tỷ USD. Đa phần tỷ trọng xuất khẩu là do khối những doanh nghiệp FDI, chiếm khoảng chừng 60 %, mẫu sản phẩm xuất khẩu đa phần là nông – lâm sản và tài nguyên thô. Sau hội nhập, tỷ trọng nhập siêu cũng tăng, lên mức 18 tỷ USD vào năm 2008. Đến năm 2013, do ảnh hưởng tác động bởi Đại suy thoái và khủng hoảng, nền kinh tế tài chính đương đầu với áp lực đè nén lớn từ nợ xấu, lạm phát kinh tế cùng nợ công tăng mạnh. [ 72 ] Tình trạng tham nhũng luôn xếp ở mức cao trên trung bình của quốc tế [ 73 ] [ 74 ] và đồng thời, những yếu tố tương quan đến vốn, huấn luyện và đào tạo lao động, quy hoạch đất đai, cải cách hành chính, hạ tầng, … cùng hàng chục ngàn thủ tục kinh doanh thương mại lỗi thời từ 20 năm trước vẫn còn đang sống sót .Theo thống kê năm năm ngoái của Ngân hàng Thế giới, PPP đầu người của Việt Nam năm năm trước là 5.294,4 USD, bằng 70 % so với Philipines, 55,4 % so với Indonesia, 37 % so với Đất nước xinh đẹp Thái Lan và bằng 6,7 % so với Nước Singapore. [ 75 ]Năm 2020, theo công bố của Quỹ Tiền tệ Quốc tế ( IMF ), quy mô nền kinh tế tài chính Việt Nam với 98 triệu dân [ 76 ] theo GDP danh nghĩa đạt 340,6 tỷ đô la Mỹ, xếp hạng 37 quốc tế [ 77 ], nhu cầu mua sắm tương tự đạt 1,047 tỷ đô la Mỹ, xếp hạng 23 toàn thế giới [ 78 ], GDP trung bình đầu người theo danh nghĩa là 3,498 USD / người, xếp hạng 115 quốc tế [ 79 ], còn theo sức mua là 10,755 USD / người, xếp hạng 106 toàn thế giới. [ 80 ] Mức độ tự do kinh tế tài chính vẫn chỉ ở nhóm trung bình với hạng 90 toàn thế giới. [ 81 ]Về địa lý kinh tế tài chính, cơ quan chính phủ Việt Nam phân loại quy hoạch thành những vùng kinh tế tài chính – xã hội và những khu vực kinh tế tài chính trọng điểm mỗi miền. Các tỉnh có GRDP trung bình đầu người cao nhất : Thành phố Hồ Chí Minh ( Hồ Chí Minh ), Tỉnh Bình Dương, Bà Rịa – Vũng Tàu, Thành Phố Bắc Ninh, Thành Phố Hà Nội TP.HN, … và GRDP trung bình đầu người thấp nhất : Hà Giang, Lai Châu, Cao Bằng, …

Giao thông

Các tuyến giao thông vận tải trong nước hầu hết từ đường đi bộ, đường sắt, đường hàng không đều theo hướng bắc – nam. Hệ thống đường đi bộ gồm những quốc lộ, tỉnh lộ, huyện lộ … Có tổng chiều dài khoảng chừng 222.000 km, hầu hết những tuyến đường quốc lộ và tỉnh lộ đều trải nhựa và bê tông hóa, thiểu số những tuyến đường huyện lộ đang còn là những con đường đất. Hệ thống đường tàu Việt Nam dài tổng 2652 km trong đó tuyến Đường sắt Bắc Nam dài 1726 km .Các tuyến đường thủy nội địa chủ yếu nằm theo hướng đông – tây dựa theo những con sông như sông Đà, sông Hồng, sông TP HCM. Dự kiến quy hoạch tuyến đường đi bộ ven biển Việt Nam trong tương lai khởi đầu tại cảng Núi Đỏ, Quảng Ninh tới cửa khẩu Hà Tiên, Kiên Giang dài khoảng chừng 3.041 km. Hệ thống đường thủy xuất phát từ những cảng biển như Hải Phòng Đất Cảng, Quy Nhơn, TP HCM .

Truyền thông

Truyền thông Việt Nam có bốn mô hình báo chí truyền thông là báo in, báo nói, báo hình và báo điện tử. Việt Nam hòa mạng internet quốc tế vào năm 1997 và hơn 10 năm nay, hàng loạt báo điện tử, trang tin điện tử đã sinh ra. Thống kê đến tháng 7 năm 2010, tại Việt Nam có 858 cơ quan báo chí truyền thông in, trong đó có 178 báo và 528 tạp chí. Có 65 đài phát thanh – truyền hình, gồm 2 đài phát thanh – truyền hình TW ( VTV, VOV ) và 63 đài phát thanh – truyền hình ở những địa phương. Có 34 báo điện tử, 180 trang tin điện tử của những cơ quan tạp chí, báo, đài và hàng ngàn trang thông tin điện tử. [ 82 ]Tại Việt Nam, tổng thể những cơ quan truyền thông online, báo chí truyền thông hoạt động giải trí dưới sự quản trị và giám sát của Bộ tin tức và Truyền thông Việt Nam và dưới sự khuynh hướng của Ban Tuyên giáo Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam. Luật pháp chưa cấp phép cho báo chí truyền thông tư nhân hoạt động giải trí .

Du lịch

Số lượng khách du lịch đến Việt Nam tăng nhanh nhất trong vòng 10 năm từ 2000 – 2010. Năm 2013, có gần 7,6 triệu lượt khách quốc tế đến Việt Nam và năm 2017, có hơn 10 triệu lượt khách quốc tế đến Việt Nam, những thị trường lớn nhất là Trung Quốc, Nước Hàn, Nhật Bản, Hoa Kỳ và Đài Loan. [ 83 ]Việt Nam có những điểm du lịch từ Bắc đến Nam, từ miền núi tới đồng bằng, từ những thắng cảnh vạn vật thiên nhiên tới những di tích lịch sử văn hóa truyền thống lịch sử vẻ vang. Các điểm du lịch miền núi như Sa Pa, Bà Nà, Đà Lạt. Các điểm du lịch ở những bờ biển như Thành Phố Đà Nẵng, Nha Trang, Vũng Tàu và những hòn đảo như Cát Bà, Côn Đảo, Lí Sơn .

Khoa học

Năm 2010, tổng tiêu tốn của Nhà nước vào khoa học và công nghệ tiên tiến chiếm khoảng chừng 0,45 % GDP. Theo UNESCO, Việt Nam đã dành 0,19 % GDP để điều tra và nghiên cứu và tăng trưởng khoa học vào năm 2011. Chiến lược tìm cách thôi thúc hợp tác khoa học quốc tế lớn hơn, với kế hoạch thiết lập mạng lưới những nhà khoa học Việt Nam ở quốc tế và khởi xướng một mạng lưới liên kết những tổ chức triển khai khoa học vương quốc với những đối tác chiến lược quốc tế .

1 bộ chiến lược phát triển quốc gia cho các lĩnh vực trong kinh tế, chủ yếu liên quan đến khoa học công nghệ. Ví dụ là Chiến lược phát triển bền vững (2012) và Chiến lược phát triển ngành cơ khí (2006) cùng với Tầm nhìn 2020 (2006). Kêu gọi nhân lực có tay nghề, đầu tư nâng cấp công nghệ khu vực tư nhân. Chiến lược phát triển khoa học và công nghệ 2011–2020 năm 2012 lập kế hoạch ưu tiên nghiên cứu toán, vật lý; điều tra khí hậu, thiên tai; phát triển hệ điều hành điện tử; công nghệ sinh học áp dụng đặc biệt cho nông, lâm nghiệp, y học và môi trường.

Nhân khẩu

Dân số

Tỉ lệ tăng dân số Việt Nam quy trình tiến độ 1980 – năm trước .Tổng số dân của Việt Nam vào thời gian 0 h ngày 01/4/2019 là 96.208.984 người, trong đó dân số nam là 47.881.061 người ( chiếm 49,8 % ) và dân số nữ là 48.327.923 người ( chiếm 50,2 % ). Với hiệu quả này, Việt Nam là vương quốc đông dân thứ 15 trên quốc tế. [ 84 ] Năm 2021, dân số ước tính vào khoảng chừng 98 triệu người [ 76 ]. Việt Nam có 54 dân tộc bản địa trong đó người Kinh chiếm đa phần với gần 86 %, tập trung chuyên sâu ở những miền châu thổ và đồng bằng ven biển. Các dân tộc thiểu số, trừ người Hoa, người Chăm và người Khmer, hầu hết tập trung chuyên sâu ở những vùng miền núi và cao nguyên. Trong số này, đông dân nhất là những dân tộc bản địa Tày, Thái, Mường, … người Ơ Đu có số dân tối thiểu. Có những dân tộc bản địa mới di cư vào Việt Nam vài trăm năm trở lại đây như người Hoa. Người Hoa và người Ngái là hai dân tộc bản địa duy nhất có dân số giảm quy trình tiến độ 1999 – 2009 .

Theo điều tra của Tổng cục thống kê thì vùng đông dân nhất Việt Nam là đồng bằng sông Hồng với khoảng 22,5 triệu người, kế tiếp là bắc Trung bộ và duyên hải nam Trung bộ với khoảng 20,1 triệu người, thứ 3 là Đông Nam bộ với 17,8 triệu người, thứ 4 là đồng bằng sông Cửu Long với khoảng 17,2 triệu người. Vùng ít dân nhất là Tây Nguyên với khoảng 5,8 triệu người. Theo điều tra dân số và nhà ở giữa kỳ (IPS) 2019 thì 34,4% dân số Việt Nam đang sinh sống tại thành thị và 65,6% cư trú ở nông thôn.[85] Về tỉ số giới tính trung bình vào năm 2019 là 99,1 nam/100 nữ. Theo nhận xét của tờ The Economist, mức độ giảm dân số do sinh suất tụt giảm tạo ra viễn cảnh lão hóa ở Việt Nam với tỉ lệ người cao niên hơn 60 tuổi dự đoán sẽ tăng từ 12% (2018) lên 21% (2040). Đỉnh dân số lao động của Việt Nam là vào năm 2013, sau đó sẽ giảm. Tỉ lệ trẻ/già bị cho là gây chao đảo về tài chính để cung cấp dịch vụ y tế và cấp dưỡng khi 90% người cao niên không có khoản tiết kiệm nào cả khi ngân sách nhà nước chỉ phụ cấp cho người hơn 80 tuổi với bình quân vài USD/tuần.[86][87]

Ngôn ngữ

Thư pháp chữ Hán và chữ NômNgôn ngữ vương quốc của Việt Nam là tiếng Việt, một ngôn từ thanh điệu thuộc ngữ hệ Nam Á và là tiếng mẹ đẻ của người Việt. Hiến pháp không lao lý chữ viết vương quốc hay văn tự chính thức. Văn ngôn với chữ Hán ghi âm Hán-Việt được dùng trong những văn bản hành chính trước thế kỷ 20. Chữ Nôm dựa trên vật liệu chữ Hán để ghi âm thuần Việt hình thành từ khoảng chừng thế kỷ 7 tới thế kỷ 13, tích hợp với chữ Hán thành bộ chữ viết đại trà phổ thông cho tiếng Việt trước khi Việt Nam bị Thực dân Pháp xâm lược. Các tác phẩm thời kỳ trung đại của Việt Nam đều được ghi bằng chữ Hán và chữ Nôm, tiêu biểu vượt trội có Bình Ngô Đại Cáo của Nguyễn Trãi viết bằng chữ Hán hay Truyện Kiều của Nguyễn Du sáng tác bằng chữ Nôm. Chữ Quốc ngữ là chữ Latinh được những nhà truyền giáo Dòng Tên như Francisco de Pina và Alexandre de Rhodes tăng trưởng vào thế kỷ 17 dựa trên bảng vần âm của tiếng Bồ Đào Nha, sau này được phổ cập trải qua những lao lý bảo lãnh cùng tiếng Pháp của chính quyền sở tại thuộc địa thời Pháp thuộc. Các nhóm sắc tộc thiểu số ở Việt Nam nói 1 số ít ngôn từ ví dụ như tiếng Tày, tiếng Nùng, tiếng Mường, tiếng H’Mông, tiếng Chăm, và tiếng Khmer. Các hệ ngôn từ ở Việt Nam gồm có Nam Á, Kra-Dai, Hán-Tạng, H’Mông – Miền và Nam Đảo. Một số ngôn từ ký hiệu Việt Nam cũng được hình thành tại những thành phố lớn .Việt Nam tuy là thành viên của Cộng đồng Pháp ngữ, nhưng tiếng Pháp từ vị thế ngôn từ chính thức của chính sách thuộc địa đã suy yếu nhanh gọn và nhường chỗ cho tiếng Anh làm ngoại ngữ chính. Với mối quan hệ với những nước phương Tây đã biến hóa và những cải cách trong quản trị về kinh tế tài chính và giáo dục, tiếng Anh hoàn toàn có thể sử dụng như ngôn từ thứ hai và việc học tiếng Anh giờ đây bắt buộc tại hầu hết những trường học bên cạnh hoặc sửa chữa thay thế cho tiếng Pháp. Tiếng Nga, tiếng Đức được giảng dạy trong một số ít ít trường trung học phổ thông. Tiếng Nhật, tiếng Trung và tiếng Hàn cũng trở nên thông dụng hơn khi mối quan hệ giữa Việt Nam với những vương quốc Đông Á được tăng cường .

Tôn giáo

Việt Nam là Quốc gia trung lập có đa tôn giáo và tín ngưỡng. Đa số người Việt Nam không thuộc tổ chức triển khai tôn giáo nào nhưng đồng thời nhiều người trong số họ thực hành thực tế tín ngưỡng dân gian. Phật giáo gia nhập vào cùng với Nho giáo và Đạo giáo ( gọi chung là tam giáo ) có tác động ảnh hưởng tới văn hóa truyền thống Việt Nam. Phật giáo Việt Nam hầu hết thuộc Đại thừa và từng có vị thế như quốc giáo thời Nhà Lý và Nhà Trần. Nho giáo đạt vị trí duy nhất dưới thời Lê sơ và Nguyễn sơ. [ 99 ] Một số tư tưởng Nho giáo cho tới nay vẫn giữ vai trò nhất định trong trật tự xã hội Việt Nam. Công giáo truyền vào từ thế kỷ 16 ; nền tảng của Công giáo Việt Nam được thiết lập vững chãi vào thế kỷ 17 bởi những thừa sai Dòng Tên Bồ Đào Nha và Ý. [ 100 ] Tin Lành truyền giảng tại Việt Nam từ đầu thế kỷ 20 bởi Hội Truyền giáo Phúc âm Liên hiệp. Ấn Độ giáo và sau này Hồi giáo truyền vào Chăm Pa. Bên cạnh những tôn giáo quốc tế, Việt Nam còn có một số ít tôn giáo nội sinh như đạo Cao Đài và đạo Hòa Hảo .

Tội phạm

Việt Nam có tỷ suất tội phạm ở mức thấp hơn 1 số ít vương quốc tăng trưởng. [ 101 ] Năm Cam, Khánh Trắng là 1 số ít ví dụ về băng nhóm tội phạm có tổ chức triển khai .Việt Nam là địa điểm có những đầu dây mại dâm, ma túy. [ 102 ] Việt Nam chịu tác động ảnh hưởng từ những địa điểm kinh doanh ma túy như Tam giác vàng và Trăng lưỡi liềm vàng. Theo một số ít quan chức nhận xét thì những hoạt động giải trí kinh doanh ma túy ngày càng phức tạp và phức tạp. [ 102 ] Việt Nam tham gia những hội nghị quốc tế bàn thảo yếu tố trên như ” Hội nghị quốc tế phòng, chống ma túy, khu vực nhóm công tác làm việc Viễn Đông ” do mình chủ trì với sự hợp tác của 19 nước lân cận. Năm 2012, cả nước có ước tính khoảng chừng 170 nghìn người nghiện ma túy. [ 102 ] Theo sự tăng trưởng của kinh tế tài chính – xã hội, tội phạm có khuynh hướng tăng. Các yếu tố tương quan đến cá độ trong hoạt động giải trí thể thao rơi đa số ở bóng đá. [ 103 ] một mô hình tội phạm khác đó là tham nhũng với một số ít vụ án như PMU 18, Vinashin. Việt Nam hiện vẫn duy trì án tử hình .

Giáo dục đào tạo

Tỷ lệ ngân sách nhà nước dành cho giáo dục tăng từ 10,89 % năm 2005 lên đến 12,05 % năm 2010 và 16,85 % năm 2012. [ 104 ]Ở Việt Nam có 5 cấp học : tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông, ĐH và sau đại học. Các trường ĐH đa phần tập trung chuyên sâu ở TP. Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh. Theo hiệu quả nhìn nhận học viên quốc tế ( PISA ) của Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế tài chính ( OECD ) công bố năm 2013, điểm trung bình môn Khoa học của học viên Việt Nam ở độ tuổi 15 năm 2012 đứng thứ 8 quốc tế. [ 105 ] Có quan điểm cho rằng tác dụng này không phản ánh đúng chất lượng giáo dục Việt Nam vì những trường đại trà phổ thông theo thông tư của Bộ Giáo dục và Đào tạo đã chuẩn bị sẵn sàng khá kỹ lưỡng cho kỳ thi PISA từ trước. [ 106 ] [ 107 ]Với bậc ĐH, Việt Nam có tổng 376 trường cao đẳng, ĐH trên cả nước trong đó Bộ Giáo dục đào tạo trực tiếp quản trị 54 trường. 3 cơ sở ĐH lớn nhất vương quốc gồm Đại học Quốc gia TP. Hà Nội, Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh, Trường Đại học Bách Khoa Thành Phố Hà Nội. Năm 1988, Bộ Đại học ra Quyết định được cho phép xây dựng Trung tâm Đại học dân lập Thăng Long, trường ĐH dân lập tiên phong tại Việt Nam và đến năm 2017, toàn Việt Nam có 84 trường dân lập, tư thục. [ 108 ] Tổng số sinh viên bậc ĐH đến năm học 2016 – 2017 là 1.767.879 người. [ 109 ]

Y tế

Về hạ tầng, tính đến năm 2010, toàn Việt Nam có 1.030 bệnh viện, 44 khu điều dưỡng hồi sinh tính năng, 622 phòng khám đa khoa khu vực ; [ 110 ] với khoảng chừng 246.300 giường bệnh. [ 111 ] Bên cạnh những cơ sở y tế nhà nước đã mở màn hình thành một mạng lưới hệ thống y tế tư nhân gồm có 19.895 cơ sở hành nghề y, 14.048 cơ sở hành nghề dược, 7.015 cơ sở hành nghề y học truyền thống, 5 bệnh viện tư có vốn góp vốn đầu tư quốc tế đã góp thêm phần giảm quá tải ở những bệnh viện nhà nước. [ 112 ] Mạng lưới y tế cơ sở của Việt Nam đã có 80 % số thôn bản có nhân viên cấp dưới y tế hoạt động giải trí, 100 % số xã có trạm y tế trong đó gần 2/3 xã đạt chuẩn vương quốc. [ 113 ]Về nhân lực trong ngành, Việt Nam hiện có mạng lưới hệ thống những trường ĐH y, dược phân chia trên cả nước. Mỗi năm có hàng nghìn bác sĩ và dược sĩ ĐH tốt nghiệp ra trường. Ngoài ra còn có mạng lưới hệ thống những trường đào tạo và giảng dạy kỹ thuật viên trung học y, dược, nha tại những địa phương. Số lượng cán bộ nhân viên cấp dưới ngành y tế đã có 250.000 người trong đó có 47.000 người có trình độ ĐH những loại. [ 112 ]Một số tổ chức triển khai quốc tế hỗ trợ vốn vốn ODA và một số ít Tổ chức phi chính phủ ( NGO ) đã tương hỗ cho Ngành Y tế của Việt Nam, tính đến năm 2010, Bộ Y tế Việt Nam đang quản trị 62 dự án Bất Động Sản ODA và trên 100 dự án Bất Động Sản NGO với tổng kinh phí đầu tư hơn một tỷ USD, những dự án Bất Động Sản phân bổ ở những vùng miền. [ 114 ] Y tế Việt Nam có tham nhũng ở 1 số ít Lever, hoàn toàn có thể tìm thấy trong cả 3 nghành quản trị nhà nước, dịch vụ tại cơ sở y tế và quản trị bảo hiểm y tế. [ 115 ]Thống kê năm năm nay, người Việt có tuổi thọ trung bình 75,6 tuổi, đứng thứ 2 khu vực Khu vực Đông Nam Á, chỉ sau Nước Singapore. [ 116 ]

Văn hóa

Việt Nam có nền văn hóa truyền thống phong phú : từ vùng đồng bằng sông Hồng và vùng Thanh – Nghệ với văn hóa truyền thống làng xã và văn minh lúa nước đến những sắc thái văn hóa truyền thống những dân tộc bản địa miền núi tại Tây Bắc và Đông Bắc, đến nền văn hóa truyền thống Chăm Pa của người Chăm tại Nam Trung Bộ, những bộ tộc Tây Nguyên, cùng vùng đất mới Nam Bộ tích hợp với văn hóa truyền thống những sắc tộc Hoa, Khmer .Về góc nhìn truyền thống lịch sử, văn hóa truyền thống chủ lưu của người Việt được coi là thuộc vùng văn hóa truyền thống Đông Á ( cùng với Trung Quốc, Triều Tiên và Nhật Bản ). Với lịch sử dân tộc hàng nghìn năm, từ văn hóa truyền thống địa phương thời Hồng Bàng đến những ảnh hưởng tác động của Trung Quốc và Khu vực Đông Nam Á đến những tác động ảnh hưởng của Pháp thế kỷ 19, phương Tây trong thế kỷ 20 và toàn thế giới hóa từ thế kỷ 21, Việt Nam đã có những biến hóa về văn hóa truyền thống theo những thời kỳ lịch sử dân tộc .54 dân tộc bản địa có những phong tục, những liên hoan mang ý nghĩa hoạt động và sinh hoạt hội đồng, tín ngưỡng, sự khoan dung trong tư tưởng tôn giáo, tính cặn kẽ và ẩn dụ trong ngôn từ của văn học, thẩm mỹ và nghệ thuật .

Âm nhạc

Nghệ thuật ca trùÂm nhạc truyền thống cuội nguồn khác nhau giữa những vùng miền của Việt Nam. Âm nhạc cổ xưa ở miền Bắc là hình thức âm nhạc truyền kiếp nhất Việt Nam. Trong lịch sử vẻ vang, Việt Nam hoàn toàn có thể chịu ảnh hưởng tác động bởi truyền thống lịch sử âm nhạc Trung Quốc, Triều Tiên, Mông Cổ và Nhật Bản. Nhã nhạc là hình thức ca nhạc cung đình. Ca trù là một mô hình diễn xướng âm nhạc giàu vật liệu thi ca. Chèo, tuồng, cải lương là hình thức sân khấu ca nhạc cổ. Xẩm là một loại nhạc dân gian. Quan họ có ở TP Bắc Ninh và Bắc Giang. Chầu văn là hình thức ca nhạc hầu đồng. Nhạc dân tộc bản địa cải biên là một hình thức của âm nhạc dân gian Việt Nam Open từ những năm 1950. UNESCO công nhận nhã nhạc Huế, ca trù, quan họ, hát xoan, đờn ca tài tử Nam Bộ, ví giặm Nghệ Tĩnh, bài chòi, cồng chiêng Tây Nguyên, hát then là những di sản văn hóa truyền thống phi vật thể. Các nhạc cụ truyền thống lịch sử hoàn toàn có thể kể đến đàn bầu, đàn gáo, đàn nguyệt, đàn đá, trống, phách, v.v.Thế kỷ 20 Open những thể loại tân nhạc Việt Nam. Thời Chiến tranh Việt Nam, miền Bắc ( Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ) thông dụng nhạc đỏ, trong khi nhạc vàng tăng trưởng tại miền Nam ( Việt Nam Cộng hòa ). Âm nhạc tân tiến có tên gọi V-pop là thể loại ca nhạc tiếng Việt rất thông dụng trên những phương tiện đi lại tiếp thị quảng cáo ngày này, với những ca sĩ như Đàm Vĩnh Hưng, Đông Nhi, Sơn Tùng M-TP, Min, Mỹ Tâm hay những diva như Thanh Lam, Hồng Nhung, Trần Thu Hà và Mỹ Linh .

Trang phục

Áo dài là trang phục truyền thống phổ biến ở Việt Nam, thường được nữ giới mặc trong những dịp như đám cưới và lễ hội. Áo dài trắng là đồng phục bắt buộc cho nữ sinh trung học ở một số trường trung học phổ thông tại Việt Nam, ít nhất là phải mặc trong tiết Chào cờ. một số ví dụ khác về trang phục tại Việt Nam bao gồm áo giao lĩnh, áo tứ thân, áo ngũ cốc, yếm, áo bà ba, áo gấm, áo Nhật Bình,… Mũ nón bao gồm nón lá và nón quai thao. Các trang phục của người dân tộc thiểu số cũng có thể sử dụng.

Ẩm thực

Có sự phối hợp của 5 yếu tố cơ bản : cay, chua, đắng, mặn và ngọt. Nước mắm, nước tương, … là một trong những nguyên vật liệu tạo hương liệu trong món ăn. Nấu ăn của Việt Nam hoàn toàn có thể có những nguyên vật liệu tươi hơn, dùng dầu ít hơn và phụ thuộc vào hơn vào rau thơm, rau quả. Có thể có một đặc thù phân biệt siêu thị nhà hàng Việt Nam với 1 số ít nước khác : ẩm thực ăn uống Việt Nam chú trọng ăn ngon, đôi khi không đặt tiềm năng số 1 là ăn bổ. Bởi vậy trong mạng lưới hệ thống hoàn toàn có thể có ít hơn những món cầu kỳ, hầm nhừ ninh kỹ như siêu thị nhà hàng Trung Quốc, không thiên về bày biện có tính thẩm mỹ và nghệ thuật như nhà hàng siêu thị Nhật Bản mà thiên về phối trộn gia vị hoặc sử dụng những nguyên vật liệu dai, giòn ( ví dụ chân cánh gà, phủ tạng động vật hoang dã, trứng vịt lộn … ) .

Thể thao

Các môn thể thao truyền thống lịch sử Việt Nam có đấu vật, võ thuật, đá cầu, cờ tướng … Ở một số ít khu vực tập trung chuyên sâu người dân tộc thiểu số có bắn nỏ, đẩy gậy. Một số môn thể thao văn minh có sự thông dụng như bóng đá, bóng bàn, bóng rổ, bóng chuyền, cầu lông, billiards, cờ vua, …. Bóng đá là môn thể thao được người Việt Nam chăm sóc, chơi và theo dõi nhiều nhất .Tại những kỳ Olympic mùa hè, Quốc gia Việt Nam và Việt Nam Cộng hòa tham gia từ năm 1952 đến năm 1972 nhưng không có huy chương, còn Việt Nam Dân chủ Cộng hòa không tham gia lần nào. Sau khi thống nhất vào năm 1975, Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam khởi đầu tham gia từ năm 1980, có huy chương tiên phong là huy chương bạc vào năm 2000 bởi võ sĩ Taekwondo Trần Hiếu Ngân, và giành được huy chương vàng tiên phong vào năm năm nay của Hoàng Xuân Vinh trong môn bắn súng. Ở Olympic người khuyết tật, Việt Nam tham gia từ năm 2000 và cũng có huy chương vàng tiên phong do lực sĩ Lê Văn Công ở môn cử tạ đạt được vào năm năm nay. [ 117 ] Do là nước nhiệt đới gió mùa, Việt Nam không tăng trưởng những môn thể thao mùa đông ( như trượt băng ), cũng như chưa từng tham gia Olympic mùa đông .

Ngày lễ

Ghi chú

1. ^ [3]Hiến pháp Việt Nam 2013, điều 5.3
2. ^ Việc tên vương quốc trong tiếng Anh hay ngôn từ khác không giống với tên trong tiếng địa phương dù cùng dùng chữ Latin là điều thường thấy. Ví dụ như tiếng Đan Mạch viết tên của Đan Mạch là ” Danmark ” còn tiếng Anh viết là ” Denmark “, tiếng Malay địa phương viết tên của Nước Singapore là ” Singapura ” còn tiếng Anh viết là ” Nước Singapore “. trái lại ngay trong chính tiếng Việt, ” England ” thường được viết thông dụng là ” Anh “. Vì vậy ” Vietnam ” không phải là cách viết sai về mặt chính tả hay ý nghĩa trong tiếng Anh, nó đã được ghi nhận trong những từ điển và trở thành tên tuổi tiêu chuẩn cũng như thông dụng nhất dành cho Việt Nam trong tiếng Anh .

Chú thích

Tham khảo

• Non nước Việt Nam, Tổng cục Du lịch, Nhà xuất bản Hà Nội 2007
• Woods, L. Shelton (2002). Vietnam: A Global Studies Handbook. ABC-CLIO. ISBN 1-57607-416-1.

Đọc thêm

Liên kết ngoài

Source: https://tbdn.com.vn
Category: Du Lịch