Tài liệu hướng dẫn phân tích 16 câu giữa bài Vội vàng, gợi ý cách làm, lập dàn ý và tuyển chọn những bài văn mẫu hay phân tích nội dung 16 câu thơ giữa bài thơ Vội vàng của Xuân Diệu (đoạn 2).
Hướng dẫn phân tích
1. Phân tích đề
– Kiểu bài : dạng bài phân tích một đoạn thơ .
– Vấn đề nghị luận: nội dung, nghệ thuật 16 câu thơ giữa bài Vội vàng.
– Phạm vi dẫn chứng, tư liệu: các căn cứ, hình ảnh, chi tiết,… thuộc phạm vi 16 câu thơ giữa bài thơ Vội vàng của Xuân Diệu.
2. Hệ thống vấn đề
Để phân tích đoạn 3 ( phần 2 ) từ “ Xuân đương tới nghĩa là xuân đương qua ” cho đến “ Chẳng khi nào, ôi ! Chẳng khi nào nữa … ” của bài thơ Vội vàng ta hoàn toàn có thể đưa ra 3 vấn đề như sau :
Luận điểm 1: (8 câu đầu) Nhận ra thời gian là một dòng chảy tuyến tính một đi không trở lại.
Luận điểm 2: (8 câu tiếp) Nỗi lo sợ của nhân vật trữ tình khi những điều tươi đẹp đang dần lụi tàn mà không thể làm trái ngược lại quy luật của thời gian được.
Luận điểm 3: (có thể có) (đúc kết cả đoạn 2) Làm cơ sở để Xuân Diệu nghĩ ra giải pháp ở phần sau: Lời giục giã về thái độ sống “Mau đi thôi, mùa chưa ngả chiều hôm”.
Dàn ý cụ thể phân tích 16 câu giữa Vội vàng
Mở bài
– Giới thiệu khái quát về tác giả Xuân Diệu và bài thơ Vội vàng- Dẫn dắt, ra mắt 16 câu thơ giữa : Nếu phần tiên phong của bài thơ là mong ước táo bạo cùng vẻ đẹp độc lạ của mùa xuân thì sang 16 câu thơ giữa, nhà thơ lý giải lí do phải sống vội vàng .
Thân bài phân tích 16 câu giữa bài Vội vàng
– Quan niệm về thời hạn có nhiều cách nói. Xuân Diệu cũng có một cách nói rất riêng của nhà thơ : tương phản trái chiều để chỉ ra một đời người chỉ có một tuổi xuân ; tuổi trẻ một đi không trở lại .Xuân đương tới, nghĩa là xuân đương qua ,Xuân còn non, nghĩa là xuân sẽ già .Mà xuân hết, nghĩa là tôi cũng mất=> Giọng thơ sôi sục như nước tự mạch nguồn tuôn ra. Một mạng lưới hệ thống tương phản trái chiều : tới – qua, non – già, hết – mất, rộng – chật, tuần hoàn – bất phục hoàn, vô hạn – hữu hạn – để chứng minh và khẳng định một chân lý – triết lý : tuổi xuân một đi không trở lại, phải quý tuổi xuân .- Cách nhìn nhận về thời hạn cũng rất tinh xảo, độc lạ, nhạy cảm. Và mối tương giao mầu nhiệm của cảnh vật, của tạo vật hình như mang theo nỗi buồn li biệt hoặc tiễn biệt, hờn vì xa cách, sợ vì phai tàn sắp sửa .Mùi tháng năm đều rớm vị chia lìaKhắp sông núi vẫn than thầm tiễn biệt .- Cũng là gió, là chim … nhưng gió thì thào vì hờn, chim bỗng ngừng hót, ngừng rao vì sợ ! Câu hỏi tu từ Open cũng làm điển hình nổi bật nghịch lý giữa mùa xuân – tuổi trẻ và thời hạn :Con gió xinh thì thào trong lá biếcPhải chăng hờn vì nỗi phải bay đi ?Chim rộn ràng bỗng đứt tiếng reo thiPhải chăng sợ độ phai tàn sắp sửa ?- Câu cảm thán với cách ngắt nhịp biến hóa làm điển hình nổi bật nỗi lòng vừa lo ngại do dự, vừa luống cuống tiếc rẻ, bâng khuâng :Chẳng khi nào, ôi ! Chẳng khi nào nữa …=> Còn đang trong mùa xuân mà nhà thơ đã tưởng tượng ra sự chia li của ngoài hành tinh, sự rời xa của mùa xuân. Nỗi niềm nuối tiếc đã bật lên thành lời than và qua đó nhà thơ cũng gửi gắm lời nhắn nhủ tới muôn người muôn thế hệ rằng hãy sống hết mình vì tuổi trẻ, thời hạn đời người là hữu hạn, một đi không trở lại .
Kết bài
– Những vần thơ của Xuân Diệu giúp ta cảm nhận sắc điệu trữ tình trong Vội vàng về màu thời hạn, về sắc thời hạn và tuổi trẻ .>> > Xem thêm : Dàn ý phân tích bài thơ Vội vàng
Các em vừa tham khảo hệ thống luận điểm và dàn ý ngắn gọn phân tích 16 câu giữa bài Vội vàng, có thể đọc thêm một số bài văn mẫu dưới đây để mở rộng vốn từ ngữ và rút kinh nghiệm cách trình bày trước khi chắp bút viết bài.
Văn mẫu tìm hiểu thêm phân tích 16 câu giữa Vội vàng
Dưới đây là một số ít bài văn mẫu hay phân tích nội dung 16 câu thơ giữa bài Vội vàng ( Xuân Diệu ) mà Đọc Tài Liệu đã sưu tầm được muốn gửi tới những em tìm hiểu thêm .
Phân tích 16 câu giữa Vội vàng bài số 1:
Thơ Xuân Diệu tinh tế, gợi cảm, độc đáo trong chất liệu cũng như trong bút pháp thi ca. Nhắc tới ông, ta không thể không nhắc tới một bài thơ in đậm dấu ấn và phong cách của ông đó là Vội vàng. Bài thơ vừa như một nguồn cảm xúc trào dâng vừa là tuyên ngôn sống của một nhà thơ khao khát yêu đời. Đặc biệt, nếu phần đầu tiên của bài thơ là ước muốn táo bạo cùng vẻ đẹp độc đáo của mùa xuân thì sang phần thơ thứ hai, nhà thơ đã thể hiện quan niệm nhân sinh mới mẻ về thời gian và tuổi trẻ.
Thời gian trong thơ ca trung đại là thời hạn ” tuần hoàn ” nghĩa là thời hạn được tưởng tượng như một vòng tròn liên tục tái diễn, hết một vòng lại quay về vị trí xuất phát, cứ trở đi rồi trở lại mãi mãi. Quan niệm này xuất phát từ cái nhìn ” tĩnh “, lấy cả sinh mệnh thiên hà để làm thước đo cho thời hạn. Còn so với Xuân Diệu, ông có ý niệm rất mới về thời hạn :Xuân đương tới nghĩa là xuân đương qua ,Xuân còn non nghĩa là xuân sẽ già ,Mà xuân hết nghĩa là tôi cũng mất .Nếu người xưa luôn yên tâm bình thản trước sự trôi chảy của thời hạn bởi họ ý niệm thời hạn là tuần hoàn thì Xuân Diệu lại ý niệm thời hạn, mùa xuân, tuổi trẻ một đi không trở lại. Thế nên ông luôn tá hỏa lo âu khi thời hạn trôi mau. Điều thi sĩ sợ là tuổi trẻ qua đi, tuổi già mau tới bởi thời hạn như một dòng chảy mà mỗi một khoảnh khắc trôi qua là mất đi vĩnh viễn. Cách sử dụng cặp từ trái chiều “ tới – qua ”, “ non – già ” đã cho thấy sự cảm nhận tinh xảo của nhà thơ trước bước tiến của thời hạn .Cùng với hàng loạt câu thơ văn xuôi theo lối định nghĩa cùng sự tái diễn liên tục điệp ngữ “ nghĩa là ”, Xuân Diệu đã chứng minh và khẳng định cứng ngắc một thực sự hiển nhiên không gì phủ nhận : Dù xuân đương tới, xuân còn non nhưng xuân sẽ qua, sẽ già, sẽ hết và tuổi trẻ cũng mất. Đối diện với thực sự hiển nhiên mà phũ phàng ấy, Xuân Diệu không khỏi thảng thốt. Liên tiếp những dấu phẩy được kêu gọi tạo nên điệu thơ ngậm ngùi, nghẹn ngào :Lòng tôi rộng, nhưng lượng trời cứ chật ,Không cho dài thời trẻ của nhân gian ,Nói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoàn ,Nếu đến nữa không phải rằng gặp lại .Còn trời đất, nhưng chẳng còn tôi mãi ,Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời ;“ Lòng tôi ” và “ lượng trời ” vốn đã là hai thế cực tương phản của sự hạn hữu và vô hạn. Tuy nhiên trong góc nhìn của Xuân Diệu thì cái vốn hữu hạn như đời người lại được lan rộng ra đến vô cùng “ lòng tôi rộng ” còn thứ vốn tưởng chừng vô hạn trong thời hạn của đất trời lại trở nên nhỏ bé “ lượng trời cứ chật ”. Một loạt hình ảnh được đặt trong thế tương phản trái chiều cao độ “ rộng ” – “ chật ”, “ xuân tuần hoàn ” – “ tuổi trẻ chẳng hai lần ”, “ còn ” – “ chẳng còn ”. Điều đó đã góp thêm phần làm điển hình nổi bật tâm trạng hụt hẫng trước thời hạn, cuộc sống .Sự hạn hữu của đời người với thời hạn được bộc lộ rõ nét nhất ở dòng thơ “ Còn trời đất nhưng chẳng còn tôi mãi ”. Đúng vậy, giữa cái bát ngát của thiên hà, vô cùng, vô tận của thời hạn, tuổi trẻ, sự sống của con người bỗng trở nên quá ngắn ngủi. Nhưng ở đây, Xuân Diệu không tiếc cho mình, tiếc cho tuổi trẻ mà điều ông tiếc nhất chính “ cả đất trời ” .Suy ngẫm về điều đó, Xuân Diệu càng cảm nhận thấm thía sự phôi pha, phai tàn đang bí mật diễn ra trong lòng ngoài hành tinh trên cả hai trục khoảng trống và thời hạn .Mùi tháng năm đều rớm vị li biệtKhắp núi sông vẫn than thầm tiễn biệt
Con gió xinh thì thào trong lá biếc
Phải chăng hờn vì nỗi phải bay đi ?Chim rộn ràng bỗng đứt tiếng reo thiPhải chăng sợ độ phai tàm sắp sửa .Thời gian vốn vô hình dung, vô ảnh, không mùi, không vị, đi vào thơ Xuân Diệu bỗng có mùi, có vị chia lìa, có vẻ như khắp khoảng trống đâu đâu cũng vọng lên khúc chia li, lời than thầm tiễn biệt. Tựa như ta nghe thấy có chút gì xao xuyến rưng rưng vừa uất ức nghẹn ngào vừa hụt hẫng hụt hẫng trong từ “ rớm ” ấy .Gió đùa trong lá không phải là những âm thanh vui mắt, sôi động của vạn vật thiên nhiên mà vì hờn tủi trước sự trôi chảy của thời hạn. Chim hót những bản nhạc chào xuân rộn ràng bỗng ngừng bặt, chẳng có mối nguy khốn nào cả, mà vì chúng sợ độ tàn phai, héo úa. Vậy là vạn vật cứ thế chảy trôi theo quy luật quản lý và vận hành tự nhiên của nó mà không sao cưỡng lại được .Khép lại phần thơ là dòng thơ tràn ngập cảm hứng :Chẳng khi nào, ôi ! Chẳng khi nào nữa …Đến đây thi sĩ đã vỡ lẽ chẳng khi nào hoàn toàn có thể tắt nắng buộc gió, níu giữ mãi tuổi trẻ mùa xuân ở lại. Phép điệp “ chẳng khi nào ” được lặp lại hai lần càng nhấn mạnh vấn đề thêm tâm trạng bàng hoàng hụt hẫng ấy. Khát vọng cháy bỏng, mong ước táo bạo đã tan thành mây khói. Chỉ còn lại nỗi bàng hoàng, thảng thốt mà càng trở nên da diết hơn với dấu chấm lửng cuối dòng thơ. Và trong sự bất lực, Xuân Diệu có vẻ như tìm ra một cách xử lý :“ Mau đi thôi, mùa chưa ngả chiều hôm ”Lời thơ như một lời giục giã, thúc giục con người hãy đứng lên đừng buồn vì sự chia li sẽ đến mà quên béng đi thực tại. “ Mau đi thôi ”, mau cố gắng nỗ lực trân trọng lấy từng phút giây hiện tại để tận thưởng bữa tiệc vui tươi mà vạn vật thiên nhiên mùa xuân đã bày sẵn trước mắt ta .Chỉ với 16 câu thơ nhưng dường như Xuân Diệu đã cho ta thấy một ý niệm nhân sinh rất tân tiến về thời hạn, về mùa xuân và tuổi trẻ của tác giả. Ta cũng nhận ra mặc dầu Xuân Diệu bộc lộ tâm trạng nuối tiếc thời hạn và cuộc sống nhưng qua đó ta còn phát hiện một khát khao can đảm và mạnh mẽ, một tình yêu say đắm mà ông dành cho đời .
Tham khảo: Sơ đồ tư duy Vội vàng
Phân tích 16 câu giữa Vội vàng bài số 2
Trong “Thi nhân Việt Nam”, nhà phê bình văn học Hoài Thanh từng khẳng định: “Thơ Xuân Diệu là một nguồn sống dạt dào chưa từng có ở chố nước non lặng lẽ này”. Nhắc tới Xuân Diệu, ta không thể không nhắc tới một bài thơ in đậm dấu ấn, phong cách của ông – Vội vàng. Được rút ta từ tập “Thơ thơ”, “Vội vàng” là nỗi ám ảnh thời gian và lòng ham yêu, khát sống đến cuống quýt của Xuân Diệu. Nếu phần đầu tiên của bài thơ là ước muốn táo bạo cùng vẻ đẹp độc đáo của mùa xuân thì sang phần thơ thứ hai, nhà thơ giải thích lí do phải sống vội vàng.
Tại sao Xuân Diệu lại vội vàng hụt hẫng mùa xuân ngay khi xuân còn đang thắm. Có lẽ vì thi sĩ có ý niệm rất mới về thời hạn :Xuân đương tới nghĩa là xuân đương quaXuân còn non nghĩa là xuân sẽ giàMà xuân hết nghĩa là tôi cũng mấtLòng tôi rộng nhưng lượng trời cứ chậtKhông cho dài thời trẻ của nhân gian .Nếu người xưa luôn yên tâm bình thản trước sự trôi chảy của thời hạn bởi họ ý niệm thời hạn là tuần hoàn thì Xuân Diệu lại ý niệm thời hạn, mùa xuân, tuổi trẻ một đi không trở lại. Thế nên Xuân Diệu luôn hoảng loạn lo âu khi thời hạn trôi mau. Thi sĩ không chỉ tiếc mùa, tháng, ngày mà tiếc từng khoảng chừng khắc, từng phút giây. Ở một bài thơ khác, nhà thơ cũng từng nói :Tôi từ phút ấy trôi qua phút nàyĐiều thi sĩ sợ là tuổi trẻ qua đi, tuổi già mau tới bởi thời hạn như một dòng chảy mà mỗi một khoảnh khắc trôi qua là mất đi vĩnh viễn. Cách sử dụng cặp từ trái chiều “ tới – qua ”, “ non – già ” đã cho thấy sự cảm nhận tinh xảo của nhà thơ trước bước tiến của thời hạn. Cùng với hàng loạt câu thơ văn xuôi theo lối định nghĩa cùng sự tái diễn liên tục điệp ngữ “ nghĩa là ”, Xuân Diệu đã chứng minh và khẳng định cứng ngắc một thực sự hiển nhiên không gì phủ nhận : Dù xuân đương tới, xuân còn non nhưng xuân sẽ qua, sẽ già, sẽ hết và tuổi trẻ cũng mất. Đối diện với thực sự hiển nhiên mà phũ phàng ấy, Xuân Diệu không khỏi thảng thốt. Liên tiếp những dấu phẩy được kêu gọi tạo nên điệu thơ ngậm ngùi, nghẹn ngào .Để tăng sức thuyết phục mọi người tin vào chân lí : mùa xuân tuổi trẻ là tuyến tính, Xuân Diệu đã dữ thế chủ động đối thoại, tranh luận bác bỏ ý nghĩ cố hữu của mọi người là mùa xuân vẫn tuần hoàn :Nói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoànNếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lạiVới Xuân Diệu, tuổi trẻ không thắm lại nên cũng không hề nói mùa xuân là tuần hoàn. Thế là Xuân Diệu tiếc mùa xuân mà thực ra là tiếc tuổi trẻ. Và đó là nguyên cớ sâu xa khiến thi sĩ vội vàng 50% khi xuân mới khởi đầu :Còn trời đất nhưng chẳng còn tôi mãiNên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trờiĐúng vậy, giữa cái bát ngát của thiên hà, vô cùng, vô tận của thời hạn, tuổi trẻ, sự sống của con người bỗng trở nên quá ngắn ngủi, mong manh chỉ như bóng câu qua hành lang cửa số, như cái chớp mà thôi. Suy ngẫm về điều đó, day dứt về điều đó, Xuân Diệu đã đem đến một nỗi ngậm ngùi mà mới mẻ và lạ mắt trong thơ ca Việt“ Với ý niệm một đi không trở lại và bằng tâm hồn rất đỗi nhạy cảm đến hơn cả hoàn toàn có thể nghe thấu cả sự mơ hầu ” ( Thế Lữ ), Xuân Diệu cảm nhận thấm thía sự phôi pha, phai tàn đang bí mật diễn ra trong lòng ngoài hành tinh trên cả hai trục khoảng trống và thời hạn .Mùi tháng năm đều rớm vị chia lìaKhắp núi sông vẫn than thầm tiễn biệtCon gió xinh thì thào trong lá biếcPhải chăng hờn vì nỗi phải bay đi ?Chim rộn ràng bỗng đứt tiếng reo thiPhải chăng sợ độ phai tàn sắp sửa .Thời gian thì rớm vị li biệt, khắp khoảng trống đâu đâu cũng vọng lên khúc chia li, lời than thầm tiễn biệt. Gió đùa trong lá không phải là những âm thanh vui mắt, sôi động của vạn vật thiên nhiên mà vì hờn tủi trước sự trôi chảy của thời hạn. Chim hót những bản nhạc chào xuân rộn ràng bỗng ngừng bặt, chẳng có mối nguy hại nào cả, mà vì chúng sợ độ tàn phai, héo úa. Vậy là vạn vật không hề cưỡng lại quy luật tàn phai nghiệt ngã của tạo hóa. Chịu tác động ảnh hưởng thâm thúy thuyết tương giao trong thơ tượng trưng, Xuân Diệu chẳng những đã đem đến những cảm nhận tinh xảo rất mới, rất Tây, rất tân tiến về thời hạn :Mùi tháng năm đều rớm vị chia lìa .Thời gian vốn vô hình dung, vô ảnh, không mùi, không vị, đi vào thơ Xuân Diệu bỗng có mùi, có vị li biệt. Thơ trung đại, kể cả thơ mới cũng hiếm có câu thơ nào có cách cảm nhận như vậy .Khép lại phần thơ thứ nhất – phần lí giải vì sao phải sống vội vàng là dòng thơ tràn ngập cảm hứng :Chẳng khi nào, ôi ! Chẳng khi nào nữa …Mau đi thôi mùa chưa ngả chiều hômĐến đây thi sĩ đã vỡ lẽ chẳng khi nào hoàn toàn có thể tắt nắng buộc gió, níu giữ mãi tuổi trẻ mùa xuân ở lại. Khát vọng cháy bỏng, mong ước táo bạo đã tan thành mây khói, chỉ còn lại nỗi bàng hoàng, thảng thốt còn in dấu trong dấu chấm cảm giữa dòng thơ và dấu chấm lửng cuối dòng thơ. Không thể buộc gió, chẳng thể tắt nắng để níu giữ mãi hương sắc mùa xuân, Xuân Diệu đã hối thúc mình và mọi người hãy sống vội vàng, hãy chạy đua cùng thời hạn : “ Mau đi thôi ! Mùa chưa ngả chiều hôm ”. Lời giục giã hối thúc mang sắc điệu can đảm và mạnh mẽ, kinh khủng bởi kiểu câu cầu khiến có sử dụng dấu chấm cảm giữa dòng. Có thể nói câu thơ “ Mau đi thôi ! Mùa chưa ngả chiều hôm ” rất nổi bật, tiêu biểu vượt trội cho hồn thơ vội vàng nôn nả của Xuân Diệu trước cách mạng tháng Tám. Không chỉ ở “ Vội vàng ”, Xuân Diệu luôn hối thúc giục giã mọi người cần sống mau, sống vội :Mau với chứ ! Thời gian không đứng đợi– Gấp đi em, anh rất sợ ngày maiĐời trôi chảy lòng ta không vĩnh viễn– Mau với chứ ! Vội vàng lên với chứEm, em ơi tình non sắp già rồi !
“Mùa chưa ngả chiều hôm” là một cách kết hợp từ mới lạ, thú vị. Xuân Diệu đã dùng từ chỉ thời gian cuối ngày để chỉ thời điểm cuối mùa. “Mùa chưa ngả chiều hôm” là mùa chưa tàn, chưa úa, vì thế hãy vội vàng mau chóng tận hưởng hương sắc của nó.
Có thể thấy, Xuân Diệu có cách cảm nhận về thời hạn khác lạ như vậy là nhờ vào “ sự ý thức sâu xa về sự sống của thành viên ”. Quan niệm mới mẻ và lạ mắt ấy của Xuân Diệu đã khiến cho ta phải trân trọng từng phút giây của cuộc sống, tận thưởng một đời sống toàn vẹn và đầy ý nghĩa. Qua đoạn thơ, ta đã thấy được niềm khát khao sống mãnh liệt, cháy bỏng của ông Hoàng thơ tình Nước Ta. Từ đó, tất cả chúng ta thêm trân trọng quan niệm nhân sinh, tích cực, văn minh. Cũng như giáo sư Nguyễn Đăng Mạnh từng nói : “ Đây là lời nói của một tâm hồn yêu đời, yêu sống đến cuồng nhiệt. Nhưng đằng sau những tình cảm ấy, có một ý niệm nhân sinh mới mẻ và lạ mắt chưa thấy trong thơ ca truyền thống lịch sử ” .- / –
Trên đây là dàn ý chi tiết cùng một số bài văn mẫu phân tích 16 câu thơ giữa bài Vội vàng của Xuân Diệu do Đọc tài liệu tổng hợp và biên soạn dành cho các em tham khảo. Ngoài ra, các em có thể theo dõi thêm các bài văn mẫu 11 khác nữa bằng cách truy cập trực tiếp địa chỉ Doctailieu.com.
Source: https://tbdn.com.vn
Category: Văn học
