Phân tích Ai đã đặt tên cho dòng sông – Hướng dẫn chi tiết cách làm và tổng hợp những bài văn phân tích hay về tác phẩm Ai đã đặt tên cho dòng sông của Hoàng Phủ Ngọc Tường.
Cùng tìm hiểu thêm nhé !
Đề bài: Phân tích tác phẩm Ai đã đặt tên cho dòng sông của tác giả Hoàng Phủ Ngọc Tường.
***
Hướng dẫn cách làmbài phân tích Ai đã đặt tên cho dòng sông – Hoàng Phủ Ngọc Tường
1. Phân tích đề
– Yêu cầu đề bài : Phân tích nội dung, nghệ thuật và thẩm mỹ, những cụ thể trong tác phẩm nhằm mục đích làm sáng tỏ những tư tưởng tác giả gửi gắm và giá trị của tác phẩm- Phương pháp làm bài : sử dụng thao tác phân tích
2. Các vấn đề chínhcần triển khai
Luận điểm 1: Hình tượng con sông Hương – dòng sông thiên nhiên (khi ở thượng nguồn, từ thượng nguồn đến Huế, từ Huế đổ ra biển), dòng sông lịch sử và văn hóa của đất Huế.
Luận điểm 2: Hình tượng cái tôi của tác giả (quan sát trên nhiều góc độ, miêu tả trên nhiều phương diện, …)
Luận điểm 3: Đánh giá giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm.
3. Lập dàn ý
I. Mở bài
– Giới thiệu khái quát về tác giả Hoàng Phủ Ngọc Tường .- Giới thiệu về tác phẩm Ai đã đặt tên cho dòng sông ? ( thực trạng sinh ra, vị trí đoạn trích, khái quát nội dung và thẩm mỹ và nghệ thuật )
II. Thân bài
1. Vẻ đẹp thiên nhiên của sông Hương
a ) Vẻ đẹp của sông Hương ở thượng nguồn- Sông Hương như “ một bản trường ca của rừng già ” : “ rầm rộ … màu đỏ của hoa đỗ quyên rừng ”, “ rừng già đã hun đúc … tự do và trong sáng ”→ Từ ngữ tạo hình, gợi tả vẻ đẹp của sông Hương ở vùng thượng nguồn vừa hùng vĩ, man dại vừa trữ tình, say đắm lòng người- Nhà văn đã khôn khéo so sánh sông Hương với “ cô gái Di-gan phóng khoáng và man dại ”, nhân hóa sông Hương thành một thực thể sôi động, có hồn- Hình ảnh so sánh độc lạ “ Sông Hương như người mẹ phú sa của một vùng văn hóa truyền thống xứ sở ”b ) Sông Hương ở ngoại vi thành phố- Sông Hương trước khi chảy vào thành phố thì “ nằm giữa cánh đầu châu hóa đầy hoa dại ”- Vẻ đẹp mơ màng của sông Hương được miêu tả rất rõ nét, có những đường cong mềm mại và mượt mà, quanh co uốn khúc quanh cố đô Huế- Tác giả dành một tình yêu lớn cho dòng sông. Tình yêu ấy khiến ông mơ màng nhận ra bóng hình của dòng sông giống như tấm lụa trên hoàn toàn có thể người thiếu nữc ) Vẻ đẹp của sông Hương ở TT thành phố- Nét đẹp của dòng sông khi chảy vào thành phố có nét độc lạ so với khu chảy ở ngoại ô- Dòng sông trở nên vui mừng nhưng cũng rất êm dịu, như một điệu slow tình cảm của xứ Huế- Dòng sông như người con gái tinh xảo đánh đàn trong đêm khuya
2. Vẻ đẹp lịch sử và thơ ca của sông Hương
a ) Dòng sông lịch sử dân tộc- Tên của dòng sông được ghi trong cuốn “ Dư địa chí ” của Nguyễn Trãi- Sông Hương là một nhân chứng lịch sử vẻ vang của xứ Huế, của quốc gia :+ Là điểm tựa, bảo vệ biên cương thời Đại Việt+ Thế kỉ XVIII, vẻ vang soi bóng kinh thành Phú Xuân với tên tuổi người anh hùng Nguyễn Huệ+ Nó đọng lại đến bầm da, tím máu, “ nó sống hết lịch sử vẻ vang bi tráng của thể kỉ XIX ”+ Nó đi vào thời đại của cuộc cách mạng tháng Tám bằng những chiến công rung chuyển+ Nó tận mắt chứng kiến cuộc tổng tiến công và nổi dậy màu xuân năm 1968b ) Vẻ đẹp của sông Hương dưới góc nhìn văn hóa truyền thống- Tác giả cho rằng đó là một dòng thi ca về sông hương, đó là một dòng sông không khi nào lặp lại mình- Tác giả gắn sông Hương với âm nhạc cổ xưa Huế
3. Hình tượng cái tôi tác giả
– Quan sát dòng sông trên nhiều góc nhìn khác nhau, miêu tả dòng sông trên nhiều phương diện .- Là nhà văn có những liên tưởng, so sánh, độc lạ, lối viết tài hoa, uyên bác .- Là cái tôi nghệ sĩ có tình yêu tha thiết, say đắm với vạn vật thiên nhiên Huế và quốc gia
4. Nghệ thuật
– Văn phong thanh nhã, tinh xảo, tài hoa, lắng vào chiều sâu nội tâm .- So sánh, nhân hóa táo bạo .- Được vận dụng nhiều kỹ năng và kiến thức về địa lí, văn hóa truyền thống, lịch sử dân tộc do vậy sông Hương được nhìn dưới nhiều góc nhìn khác nhau .- Ngôn từ tinh lọc, uyên bác .
III. Kết bài
– Cảm nhận về văn bản : Qua tác phẩm ta cảm nhận được niềm tự hào và tình yêu tha thiết của tác giả với vẻ đẹp vạn vật thiên nhiên xứ Huế nói riêng và quốc gia nói chung .
Có thể bạn cần: Tóm tắt Ai đã đặt tên cho dòng sông của Hoàng Phủ Ngọc Tường
4. Sơ đồ tư duy
Xem thêm: Sơ đồ tư duy Ai đã đặt tên cho dòng sông – Hoàng Phủ Ngọc Tường
5. Kiến thức bổ trợ
Phong cách nghệ thuật của Hoàng Phủ Ngọc Tường
Ông có phong thái độc lạ, tài hoa, uyên bác, sở trường là thể tùy bút, bút kí vừa giàu chất trí tuệ và giàu chất thơ với nội dung văn hóa truyền thống, lịch sử vẻ vang phong phú và đa dạng .
Hoàn cảnh ra đời tác phẩm
Bài kí Ai đã đặt tên cho dòng sông in trong tập bút kí cùng tên. Tập sách gồm tám bài kí, viết ngay sau chiến thắng mùa xuân 1975, đang bừng bừng cảm hứng ngợi ca chủ nghĩa anh hùng cách mạng. Nhưng ở Hoàng Phủ Ngọc Tường, lòng yêu nước, tinh thần dân tộc thuờng gắn với tình yêu thiên nhiên và truyền thống văn hóa sâu sắc.
Ý nghĩa nhan đề tác phẩm
* Mang nghĩa hỏi :Chính nội dung bài kí là câu vấn đáp, 1 câu vấn đáp dài như 1 bài kí ca tụng vẻ đẹp, chất thơ của dòng sông có cái tên cũng rất đẹp và tương thích với nó : Sông Hương .* Mang đặc thù biểu cảm :- Là cái cớ để nhà văn đi vào miêu tả, ca tụng vẻ đẹp của dòng sông Hương gắn với mảnh đất cố đô cổ kính tươi đẹp .- Thể hiện tình cảm ngỡ ngàng ngưỡng mộ thái độ trân trọng ngợi ca của tác giả với dòng sông Hương, thành phố Huế thân yêu. Vì quá yêu mà bật thành câu hỏi “ Ai đã đặt tên cho dòng sông ? “
Những bài văn mẫu tuyển chọn phân tích Ai đã đặt tên cho dòng sông
Phân tích Ai đã đặt tên cho dòng sông – Bài văn mẫu đạt điểm cao
Nhắc tới xứ Huế mộng mơ, con người ta không thể nào quên được dòng sông Hương thơ mộng uốn quanh, bảo phủ cả thành phố Huế cổ kính. Biết bao người đã dành trọn tình yêu mà phải lòng dòng sông hương huyền ảo. Hoàng Phủ Ngọc Tường – một người con của xứ Huế, được sinh ra và lớn lên với biết bao kỉ niệm cùng dòng sông nổi tiếng ấy. ông đã dồn hết biết bao tâm tư nguyện vọng để sáng tác “ Ai đã đặt tên cho dòng sông ” nhằm mục đích ngợi ca vẻ đẹp và linh hồn của dòng sông mang đặc trưng của xứ Huế .Mang trong mình những âm sắc, khí trời của cố đô Huế, thế cho nên, những cảm nhận của tác giả về con sông Hương cũng vô cùng rực rỡ, riêng không liên quan gì đến nhau dưới lăng kính của tâm hồn ông. Mở đầu tác phẩm, Ngọc Tường đã ra mắt những nét độc lạ của dòng sông. Nó là con sông duy nhất của thành phố, trải qua biết bao thác nước con sông đã uốn mình về với vùng đất yên bình nơi đây. Nổi bật lên nền tím đặc trưng của con người xứ Huế, màu xanh của sông nước được điểm tô cùng màu đỏ của hoa đỗ quyên càng làm cho vùng đất này trở nên tỏa nắng rực rỡ. Sông Hương tuy có lúc êm đềm là vậy, nhưng có những lúc dòng sông tựa như “ cô gái Di gan phóng khoáng khi nó ở giữa lòng Trường Sơn ”, nơi suối rừng bạt ngàn đã tôi luyện nên cho nó một bản tính gan góc, kiên cường. Dòng sông được nhân hóa, thổi hồn tựa như con người vậy, sông cũng biết yêu biết buồn, lúc bình yên lặng lẽ có lúc lại can đảm và mạnh mẽ dâng trào. Sông Hương chẳng những mang một nét đẹp dịu dàng êm ả trí tuệ, trở thành đặc trưng của cả một vùng cố đô cổ kính, sông còn mang những điều kì bí đầy đậm chất ngầu .Sông Hương khi chảy về thành phố thì lại có những sức hút đến kì quặc. Tác giả vẽ nên vẻ đẹp, hình hài cho sông Hương bằng những lời lẽ, ngôn từ tuyệt vời nhất và còn bằng cả trái tim yêu thương của mình. Bỏ lại sau sống lưng những cánh đồng Châu Hóa đầy cỏ dại, giờ đây dòng sông được ví như “ cô gái đẹp ngủ mơ màng ” đang đợi chờ một người tình đến hỏi han. Vẻ đẹp ấy đôi lúc lại “ chuyển dòng liên tục ”, lúc thì trôi theo hướng bắc nam theo điệu Hòn Chén, vấp phải Ngọc Trản, lúc lại chuyển vòng qua bãi Nguyệt Biểu, Lương Quán. Người đọc càng khó hoàn toàn có thể cưỡng lại được vẻ đẹp của dòng sông khi nó ôm trọn cả chân đồi Thiên Mụ. Cứ mỗi điểm sông Hương chảy qua, là một lần fan hâm mộ được mở mang, hiểu thêm về những khu vực địa lý, văn hóa truyền thống tinh hoa của cố đô Huế .Chắc hẳn, phải rất yêu con sông ấy, Hoàng Phủ Ngọc Tường mới hoàn toàn có thể vẽ được bức tranh hoàn mĩ, tuyệt vời tới từng chi tiết cụ thể, góc nhìn ấy của dòng sông. Sông Hương vừa mềm mại và mượt mà, dịu dàng êm ả như “ mềm như tấm lụa ”, có khi ánh lên những phản quang nhiều sắc tố sớm xanh, trưa vàng, chiều tím. Những nét đặc biệt quan trọng ấy như níu chân người nhìn khi một lần phát hiện dòng sông, chắc rằng chỉ sông Hương mới có .Khi sắp được phát hiện thành phố mến thương, mặt nước con sông cũng như biểu lộ sự đổi khác trạng thái rõ ràng. Con sông trở nên mơ màng, yên bình trong tiếng chùa Thiên Mụ vang vọng cùng tiếng gà của chòm xóm nơi đây. Tác giả dẫn dắt người đọc liên tưởng đến dòng sông Xen của Paris, sông Đa núp của Bulades, để tôn vinh lên vẻ đẹp độc lạ của sông Hương. Nó góp thêm phần làm cho vùng đất cố đô trở nên đặc biệt quan trọng, khi giữa lòng thành phố, lại có một con sông mang nước Hương giang tỏa đi khắp những ngõ ngách, xóm thuyền. Sông Hương như gieo sự sống, góp mặt trong hầu hết những hoạt động giải trí thường ngày của con người nơi đây .Lần thứ hai, tác giả liên tưởng so sánh về con sông Nê-va của thành phố Lê-nin-grat với nước Nga xa xôi với sông Hương. Dưới con mắt của ông, tác giả mường tượng tới được hóa thành một con chim nhỏ co một chân trên con tàu thủy tinh để đi ra biển. Sông Hương trọn vẹn độc lạ với những dòng chảy của con sông khác. Chẳng ồn ào, vội vã, sông Hương có một “ điệu slow tình cảm dành riêng cho Huế ”. Hình ảnh hàng trăm ánh đèn hoa đăng trôi bồng bềnh vào đêm hội rằm tháng bảy từ điện Hòn chén trôi về càng khiến cho vẻ đẹp của dòng sông trở nên huyền ảo, đi sâu vào lòng người .Sông Hương còn như một chứng nhân lịch sử vẻ vang, là người đã tận mắt chứng kiến biết bao sự đổi khác của cố đô Huế. “ Dòng sông viễn châu đã chiến đấu oanh liệt bảo vệ biên giới phía nam của tổ quốc đại việt qua những thế kỉ trung đại, vẻ vang soi bóng kinh thành phú xuân của anh hùng Nguyễn Huệ ”. Với biết bao “ công lao “ như vậy, tác giả đã dành cho sông cả một tấm lòng yêu dấu, quý trọng. Đoạn nói về sông Hương khi rời khỏi kinh thành được tác giả diễn đạt bằng những bút pháp tài hoa, điêu luyện. Biết bao khó khăn vất vả, sông mới quay trở lại với cố đô, đến phiên sông phải rời đi, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã mượn cả nàng Kiều trong đêm tình tự để nói lên cho hết những nỗi vương vấn với dòng sông. Sông Hương thân mật bao đời, tựa như một con người xứ Huế vậy. Tình cảm son sắt thủy chung với người, với quốc gia, Sông Hương đã mang trọn những ân tình ấy với người dân Châu Hóa .“ Ai đã đặt tên cho dòng sông ” thực sự là một tác phẩm tuyệt hay viết về dòng sông Hương. Với trái tim nhẹ nhàng, ân cần, luôn muốn được chăm chút cho dòng sông tựa như một phần máu thịt của mình, tác giả đã dùng hết kĩ năng cùng những bút pháp nghệ thuật và thẩm mỹ độc lạ để vẽ nên bức tranh tuyệt mỹ về dòng sông Hương lịch sử một thời ấy .
Tuyển tập văn mẫu hay phân tích Ai đã đặt tên cho dòng sông
Bài văn mẫu số 1 :Nếu người TP. Hà Nội tự hào có con sông Hồng đỏ nặng phù sa, người Huế cũng tự hào khi có dòng sông Hương thơ mộng chảy qua thành phố Huế cổ kính với những lăng tẩm, đền đài. Con sông ấy đã tận mắt chứng kiến bao thay đổi của lịch sử dân tộc, sự thăng trầm của đời sống. Dòng nước của con sông Hương ấy đã tưới mát cho cảnh vật cũng như con người nơi xứ Huế này. Vì thế, người Huế rất tự hào về con sông ấy nó mang đặc trưng của Huế là niềm tự hào tự tôn của những con người xứ Huế. Có lẽ cũng vì điều đó mà sông Hương cũng đã đi vào thơ ca, nhạc họa rất trữ tình và sâu lắng. Hoàng Phủ Ngọc Tường, một người con xứ Huế đã bao lần ngắm con sông Hương rồi một lần bất chợt một lần vướng mắc, ai đã đặt tên cho con sông này là sông Hương nhỉ ? Nỗi do dự ấy được ông thế hiện trong tùy bút Ai đã đặt tên cho dòng sông. Bằng ngòi bút trữ tình sâu lắng, biểu lộ rõ phong thái thể loại Hoàng Phủ Ngọc Tường. Tác phẩm biểu lộ sự uyên bác tài hoa của chủ thể phát minh sáng tạo trong cái nhìn liên tưởng cùng với những triết luận thâm thúy về quan hệ giữa dòng sông và lịch sử dân tộc, dòng sông với thi ca nhạc họa, dòng sông và người xứ Huế .Mở đầu Hoàng Phủ Ngọc Tường đã trình làng sự độc lạ, đặc biệt quan trọng và đầy ấn tượng của con sông Hương. Nó là con sông duy nhất của thành phố. Trước khi về vùng châu thổ êm đềm, con sông thơ mộng ấy đã vượt qua bao thác nước cuộn xoáy. Mang tính lưỡng thể, sông Hương vừa hùng vĩ như một bản trường ca của rừng già, rầm rộ giữa bóng cây đại ngàn, mãnh liệt qua những ghềnh thác cuộn xoáy như cơn lốc vào những đáy vực thẳm, thế nhưng cũng có nhiều lúc dòng sông Hương trở nên dịu dàng êm ả và say đắm giữa những dặm dài chói lọi màu đỏ của hoa đỗ quyên rừng. Màu xanh của nước sông và sắc đỏ chói lọi của hoa đỗ quyên như hòa vào nhau, những bông hoa đỏ rực như đang nghiêng mình soi bóng dưới dòng nước trong xanh ấy của dòng sông, cảnh đẹp và nên thơ. Sông Hương không đơn thuần là dòng sông nữa khi được tác giả liên tưởng nó như một cô gái Di-gan phóng khoáng khi nó ở giữa lòng Trường Sơn, có lẽ rằng rừng đã hun đúc cho nó một bản lĩnh dũng mãnh, một tâm hồn tự do và trong sáng. Một sự liên tưởng độc lạ và táo bạo với cách so sánh can đảm và mạnh mẽ và đầy giật mình. Ở đây, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã xem con sông như một nhân vật trữ tình khiến cho tất cả chúng ta cảm nhận được rằng sông Hương có sức sống mãnh liệt, hoang dại nhưng dịu dàng êm ả và say đắm. Thoát khỏi rừng già, sông Hương nhanh gọn mang một vẻ đẹp êm ả dịu dàng trí tuệ, trở thành người mẹ phù sa của cả một vùng văn hóa truyền thống xứ sở. Dòng chảy của sông Hương ở đầu là cuộc hành trình dài khó khăn không kém phần kì khôi và bí hiểm, vì nó đã đóng kín cửa rừng và ném chìa khóa trong những hang đá dưới chân núi Kim Phượng .Hình như có sự gặp gỡ giữa Nguyễn Tuân và Hoàng Phủ Ngọc Tường, cả hai khi miêu tả con sông đều xem nó như một chủ thể trữ tình. Khi miêu tả con sông Đà, Nguyễn Tuân đã viết như oán trách … như van xin … như khiêu khích, giọng gằn mà chế nhạo, có lúc như tiếng của hàng ngàn con trâu mộng đang lồng lộn giữa rùng vầu rừng tre nứa đổ lửa … Hoàng Phủ Ngọc Tường cũng thế, thật tài hoa khi miêu tả sông Hương đã không ngần ngại khi sử dụng bút pháp nghệ thuật và thẩm mỹ so sánh, liên tưởng, ẩn dụ và nhân hóa về vẻ đẹp lưỡng thể đầy tính nhân văn của dòng sông Hương giữa đại ngàn Trường Sơn. Tác giả đã nhắc khẽ mọi người nếu chỉ mãi ngắm nhìn khuôn mặt kinh thành sẽ không hiểu một cách không thiếu thực chất của sông Hương với cuộc cuộc chiến tranh gian nan mà nó đã vượt qua … suy tưởng ấy đã làm cho những liên tưởng mà tác giả nêu lên thêm phần rung động thấm thìa .Vượt qua cánh đồng Châu Hóa đầy cỏ dại, sông Hương như người con gái đang ngủ mơ màng được thức tỉnh bởi người tình mong đợi. Sông Hương đã chuyển dòng một cách liên tục khi vừa ra khỏi rừng. Nó như nôn nả đi tới gặp người tình – thành phố tương lai của nó. Nó đã vòng những khúc bất ngờ đột ngột. Nó đã uốn mình theo những đường cong thật mềm … Con sông như được nhân hóa như đang làm duyên, đang múa lượn. Sông Hương lúc thì trôi theo hướng nam bắc theo điệu Hòn Chén, vấp phải Ngọc Trản, lúc thì chuyển sang hướng sang tây-bắc vòng qua bãi Nguyệt Biểu, Lương Quán. Rồi nó bất ngờ đột ngột vẽ một hình cung thật tròn về phía đông bắc ôm lấy chân đồi Thiên Mụ xuôi dần về Huế. Dòng chảy của dòng sông Hương qua những địa điểm ngã ba Tuần, điện Hòn Chén, Ngọc Trản, bãi Lương Biểu, Lương Quán, Vọng Cảnh, Tam Thai, Lưu Bảo … được tác giả vẽ ra, nhắc lại một cách đúng mực thế kỹ năng và kiến thức về địa lí, văn hóa truyền thống tinh tường. Người đọc nhiều lúc cứ ngỡ là ông là người nhiều năm tháng đi du ngoạn ngược xuôi với con thuyền nhỏ bồng bềnh trong điệu Nam ai, Nam bình trên dòng sông Hương thơ mộng .Ông yêu dòng sông quê mẹ, ông biết rõ dáng hình và những đường nét uốn lượn của nó. Cũng như Tố Hữu đã cảm mến thốt lên Hương Giang ơi, qua tim ta vẫn ngày đêm tự tình. Ông nói về sắc nước của Hương Giang là xanh thẳm dáng hình của nó mềm như tấm lụa, sự sinh động rộn ràng của nó là những chiếc thuyền xuôi ngược chỉ bé bằng những con thoi. Ông mê hồn chiêm ngưỡng và thưởng thức gương sông lấp lánh lung linh sớm xanh trưa vàng, chiều tím dưới ánh phản quang nhiều sắc tố trên nền trời Tây Nam thành Huế .Giữa đám quần sơn lô xô, giữa những lăng tẩm đồ sộ của vua chúa nhà Nguyễn giữa những rừng thông u tịch, sông Hương mang vẻ đẹp trầm mặc, như triết lí, như cổ thi … tác giả nhắc lại một vần thơ cổ, thật đắc địa gợi lên không khí, khung cảnh u tịch và trầm mặc của những rừng thông, của dòng sông, những thành quách và những đồi núi lô xô ở đây. Ai đã từng một lần đến thăm thú Khiêm Lãng ( lăng vua Tự Đức ) mới cảm nhận được cái đẹp của cảnh vật mà tác giả nói đến :Bốn bề núi phủ mây phongMảnh trăng thiên cổ, bóng tùng vạn niênSắp đến thành phố mến thương, mặt nước con sông Hương trở nên mơ màng, yên bình trong tiếng chuông chùa Thiên Mụ ngân nga, giữa bát ngát tiếng gà của những xóm làng .Một lần nữa ta được chiêm ngưỡng và thưởng thức một đoạn tùy bút mà chất thơ lai láng, bồi hồi. Những liên tưởng và suy tưởng, những so sánh và nhân hóa, những kiến thức và kỹ năng về địa lí, về văn hóa truyền thống về thi ca được tác giả vận dụng tài hoa khi nói về vẻ đẹp điệu đàng của sông Hương đoạn từ ngã ba Tuần đến chân đồi Thiên Mụ Đến vùng ngoại ô Kim Long, giữa những bờ biển xanh lè, sông Hương vui mắt hẳn lên khi nó nhìn thấy chiếc cầu trắng của thành phố in ngần trên khung trời, bé nhỏ như những vành trăng non. Cồn Giã Viên và cồn Hến ở đầu và cuối thành phố như hai cù lao xanh đã làm cho dòng Hương uốn cong mềm hẳn đi như một tiếng vâng không nói ra của tình yêu. Tác giả liên tưởng đến sông Xen của Pa-ri, sông Đa-núp của Bu-đa-pét, để nói lên vẻ độc lạ của sông Hương là nó nằm ngay giữa lòng thành phố yêu quý của mình, nó đã cho Huế trong toàn diện và tổng thể vẫn giữ nguyên dạng một đô thị cổ, trải dọc hai sông. Những nhánh sông đào mang nước Hương Giang tỏa đi khắp đô thị, những cây đa, cây cừa cổ thụ, những ánh lửa chài lập lòe nơi xóm thuyền xúm xít trong đêm sương … đã làm cho cố đô Huế tựa như một linh hồn mô tê xưa mà không một thành phố văn minh nào còn nhìn thấy được .Lần thứ hai, Hoàng Phủ Ngọc Tường liên tưởng so sánh về lưu tốc của sông Nê-va nơi thành phố Lê-nin-grat nước Nga với sông Hương. Hình ảnh chim hải âu co một chân đậu trên chiếc thuyền băng lướt qua hoàng cung Pê-téc-bua như một tò mò nhiều ngộ nghĩnh. Tác giả mơ ước được hóa một con chim nhỏ co một chân trên con tàu thủy tinh để đi ra biển. Con sông Hương khi gặp kinh thành xưa, hai hòn hòn đảo Giã Viên và cồn Hến đã làm nó trôi đi chậm, thực chậm, cơ hồ chỉ còn là một mặt hồ yên tĩnh .Nhìn những dòng sông, những dòng nước chảy, tác giả nhắc lại tiếng khóc của nhà triết học Hi Lạp hơn hai ngàn năm về trước để nêu lên tâm lý dòng chảy của cuộc sống, về sự biến chuyển không ngừng của vạn vật. Rồi ông lại nghĩ về điệu chảy lặng lờ của sông Hương, quý trọng coi đó là điệu slow tình cảm dành riêng cho Huế. Hình ảnh hàng trăm nghìn ánh hoa đăng bồng bềnh vào những đêm hội rằm tháng Bảy từ điện Hòn Chén trôi về và sự ngập ngừng như muốn đi muốn ở, chao nhẹ trên mặt nước như những vấn vương của nỗi lòng đã nói lên thật thơ vẻ mộng mơ của sông Hương – bài thơ trữ tình của cố đô Huế .Sự ngập ngừng vấn vương ấy là vẻ đẹp của Hương Giang mà nhiều nhà thơ đã cảm nhận, trong đó Thu Bồn đã có lần rung cảm :Con sông dùng dằng, con sông không chảySông chảy vào lòng nên Huế rất sâu .Hoàng Phủ Ngọc Tường đã gieo chữ lên những vườn hoa, những cánh đồng phì nhiêu trong đó mỗi so sánh, nhân hóa và liên tưởng về dòng sông Hương đi qua Huế tựa như hoa thơm trái ngọt đã biểu lộ một bút lực và tầm cao trí tuệ của nhà văn sở trường về bút kí, tùy bút. Ông dã dành cho sông Hương cả một tấm lòng yêu quý và quý trọng đặc biệt quan trọng .Đoạn nói về sông Hương rời khỏi kinh thành ra đi được Hoàng Phủ Ngọc Tường diễn đạt bằng một ngòi bút thẩm mỹ và nghệ thuật rất đỗi hào hoa phong tình. Ông đã nhân hóa sông Hương thành một người tài nữ đánh đàn lúc đêm khuya, họ biết nhạc cổ xưa Huế đã được sinh thành trên mặt nước Hương Giang. Ông cho hay, thi hào Nguyễn Du đã từng ôm ấp một phiến trăng sầu trong bao năm lênh đênh trên dòng sông Hương. Một nghệ nhân già, chơi đàn hết nửa thế kỉ đã chỉ đích danh hai câu thơ Trong như tiếng hạc bay qua – Đục như tiếng suối mới sa nửa vời mang điệu nhạc cung đình Tứ đại cảnh. Hương rời khỏi kinh thành lưu luyến ra đi giữa màu xanh tươi của tre trúc và của những vườn cau vùng ngoại ô Vĩ Dạ, rồi nó lại đổi dòng bất ngờ đột ngột gặp lại thành phố lần cuối ở góc thị xã Bảo Vinh xưa cổ như sực nhớ lại một điều gì chưa kịp nói, phải chăng khúc lượn này, sông Hương có cái gì rất lạ với tự nhiên và rất giống con người. Tác giả cho rằng đó là nỗi vương vấn, cả một chút ít lẳng lơ kín kẽ của tình yêu. Và ông đã so sánh sông Hương với nàng Kiều trong đêm tình tự, ông dẫn buông hai câu thơ của Nguyễn Du để nói sự lưu luyến chí tình với lời thề trước khi về biển cả. Thật không có sự so sánh nào hay hơn khi nói về con sông mang tình người, tình son sắt thủy chung của lứa đôi còn non, còn nước, còn dài – Còn về, còn nhớ … lời thề của lứa đôi, lời thề của dòng sông đã trở thành giọng hò dân gian của xứ Huế. Sâu xa hơn nữa, lời thề ấy là tấm lòng người dân Châu Hóa xưa mãi mãi chung tình với quê nhà xứ sở thân thương .Đến với Huế mộng mơ là đến với sông Hương, đến với tiếng chuông chùa Thiên Mụ đến với tiếng gà Bảo Vinh, là đến với lăng tẩm đế vương, đến với con người thủy chung trọn tình trọn nghĩa, là đến với lời ca điệu hò giang dịu ngọt. Tác giả bài tùy bút Ai đã đặt tên cho dòng sông ? Đã nói hộ lòng ta những tình cảm thâm thúy tốt đẹp ấy .Bài tùy bút đã biểu lộ một bút pháp nghệ thuật và thẩm mỹ độc lạ, tài hoa và phong tình của Hoàng Phủ Ngọc Tường. Tác giả đã tạo nên chất thơ điệu đàng làm say lòng người. Những tri thức về địa lí, văn hóa truyền thống, thi ca, âm nhạc của ông đã chung đúc thành trang văn tuyệt bút .Có thể bạn chăm sóc : Phân tích hình tượng sông Hương trong Ai đã đặt tên cho dòng sôngBài văn mẫu số 2 :Bằng một trái tim nghệ sĩ đắm say, một vốn từ ngữ phong phú đúng mực, gợi tả, một kho tri thức đa dạng chủng loại và một tấm lòng ân tình với sông Hương xứ Huế, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã sáng tác nên một thiên tuỳ bút rất mê hoặc : “ Ai đã đặt tên cho dòng sông ” bằng những áng văn vừa đẹp tươi sang trọng và quý phái, vừa lấp lánh lung linh trí tuệ, vẫn say đắm tài hoa .“ Ai đã đặt tên cho dòng sông ” là một tuỳ bút rực rỡ, biểu lộ phong thái tài hoa, uyên bác, giàu chất thơ của Hoàng Phủ Ngọc Tường. Bài kí đã ca tụng dòng sông Hương như một hình tượng của Huế ( đặc biệt quan trọng là đoạn từ thượng nguồn đến thành phố Huế ) .Trong con mắt của Hoàng Phủ Ngọc Tường, dòng sông Hương hiện lên như một cô gái đẹp, một vẻ đẹp rất Huế, rất độc lạ ; vừa êm ả dịu dàng, vừa “ phóng khoáng, man dại ”. Ngay từ ngọn nguồn của dòng chảy, gắn liền với đại ngàn Trường Sơn hùng vĩ, sông Hương toát lên một vẻ đẹp tràn trề sức sống, vừa hùng tráng, vừa trữ tình như một bản “ trường ca của rừng già ”, rầm rộ giữa bóng cây đại ngàn, mãnh liệt qua những ghềnh thác, cuộn xoáy như cơn lốc vào đáy vực huyền bí. Cũng có lúc nó trở nên dịu dàng êm ả và say đắm giữa những dặm dài chói lọi màu đỏ của hoa đỗ quyên .Bằng biện pháp nhân hoá rực rỡ, tác giả như đã hình tượng hoá con sông Hương : “ Giữa lòng Trường Sơn, sông Hương đã sống 50% cuộc sống của mình như một cô gái di gan phóng khoáng và man dại. Rừng già đã hun đúc cho nó một bản lĩnh gan góc, một tâm hồn tự do và trong sáng ” .Nhưng cũng chính rừng già nơi đây, với cấu trúc đặc biệt quan trọng … đã tương khắc và chế ngự sức mạnh bản năng ở người con gái của mình để khi ra khỏi rừng, sông Hương nhanh gọn mang một vẻ đẹp dịu dàng êm ả và trí tuệ, trở thành “ người mẹ phù sa của một vùng văn hoá xứ sở ”. Tác giả cho rằng “ người ta sẽ không hiểu được một cách không thiếu thực chất của sông Hương với cuộc hành trình dài khó khăn mà nó đã vượt qua, không hiểu thấu phần tâm hồn sâu thẳm của nó mà dòng sông hình như không muốn thể hiện, đã đóng kín lại ở cửa rừng và ném chìa khoá trong những hang đá dưới chân núi Kim Phụng ”. Cái điều mà sông Hương “ không muốn thể hiện đã đóng kín lại ” đó, hình như giờ đây bằng một cách kín kẽ, tác giả đã hé mở cho fan hâm mộ thấy được : sông Hương chính là người mẹ hiền hàng ngày, hàng giờ không ngừng duy trì “ bồi đắp phù sa ” phì nhiêu cho cả một vùng văn hoá lịch sử dân tộc đã được hình thành nơi đôi bờ sông Hương – xứ Huế .Trước khi trở thành người tình dịu dàng êm ả và chung thuỷ của kinh thành Huế có hàng trăm năm văn hiến, sông Hương đã trải qua một hành trình dài đầy khó khăn và những thử thách. Trong cái nhìn tinh xảo, lãng mạn và rất phong tình của tác giả, hàng loạt thuỷ trình của dòng sông Hương tựa như cuộc tìm kiếm có ý thức người tình nhân đích thực của người con gái trong một câu truyện tình yêu nhuốm màu cổ tích .Đoạn tả sông Hương chảy xuôi về đồng bằng và ngoại vi thành phố thể hiện một nét lịch sự, tài hoa với những hình ảnh mỹ lệ, vốn ngôn từ giàu sang, sự hiểu biết phong phú và đa dạng của tác giả. Giữa cánh đồng Châu Hoá đầy hoa dại, sông Hương là “ cô gái đẹp ngủ mơ màng ”. Nhưng ngay khi ra khỏi vùng núi, sông Hương bỗng bừng lên sức trẻ như “ người mẫu bừng tỉnh sau một giấc ngủ dài ” với niềm khát khao của tuổi thanh xuân trong sự “ chuyển dòng liên tục ”, rồi “ vòng những khúc quanh bất thần ”, “ vẽ một hình cung thật tròn ”, “ ôm lấy chân đồi Thiên Mụ ”, “ vượt qua ”, “ đi giữa âm vang ”, “ trôi đi giữa hai dãy đồi sừng sững như thành quách ” .Vừa can đảm và mạnh mẽ, vừa tình tứ mà dịu dàng êm ả kín kẽ, đó là cái nét phẩm chất xinh xắn mang nét riêng của sông Hương – cô gái Huế được tác giả diễn đạt bằng những nét vẽ, những hình ảnh cũng thật tình tứ, êm ả dịu dàng. Khi qua Vọng Cảnh, Tam Thai, Lưu Bảo “ dòng sông mềm như tấm lụa ” ; khi qua “ hai dãy đồi sừng sững như thành quách ”, dòng sông ánh lên vẻ đẹp biến ảo với những phản quang nhiều sắc tố “ sớm xanh, trưa vàng, chiều tím ”. Khi qua bao lăng tẩm, đền đài mang niềm tự tôn âm u được phong kín trong những rừng thông u tịch toả lan khắp cả một vùng thượng lưu “ Bốn bề núi phủ, mây phong ; Mảnh trăng thiên cổ bóng tùng Vạn Niên ”, dòng sông Hương, mang vẻ đẹp “ trầm mặc như triết lí, như cổ thi, lê dài mãi đến lúc mặt nước yên bình của nó bỗng sinh động bừng sáng lên khi gặp tiếng chuông Thiên Mụ ngân nga tận bờ bên kia giữa những xóm làng trung du bát ngát tiếng gà ” .Tóm lại, với những nét bút giàu sắc tố hội hoạ tinh xảo, với xúc cảm say đắm, ở đoạn này Hoàng Phủ Ngọc Tường đã tạo dựng được một bức tranh sông Hương thật đẹp bởi sự phối cảnh kì thú giữa nó với vạn vật thiên nhiên xứ Huế phong phú và rất hài hoà .Từ đây như đã tìm đúng đường về, gặp lại thành phố thân yêu của mình “ sông Hương vui mắt hẳn lên giữa những biển bãi xanh lè của vùng ngoại ô Kim Long, kéo một nét thẳng thực, yên tâm theo hướng Tây Nam – Đông Bắc. Phía đó, nơi cuối đường, nó đã nhìn thấy chiếc cầu trắng của thành phố in ngần lên nền trời, nhỏ xíu như những vành trăng non ”. Đúng là một hình ảnh so sánh rất độc lạ và thi vị. Nó không chỉ được vẽ bằng bàn tay hoạ sĩ tinh xảo mà còn được vẽ bằng trái tim của một thi sĩ tài hoa, đa tình. Cũng với bút pháp ấy, dòng sông “ uốn một cánh cung rất nhẹ sang Cồn Hến ” khiến “ dòng sông mềm hẳn đi như một tiếng vâng không nói ra của tình yêu ”. Đúng là dòng sông Hương êm ả dịu dàng và kín kẽ như chính cô gái Huế vậy ! Nằm ngay giữa lòng thành phố yêu quý của mình, sông Hương được ví như sông Xen của Paris, sông Đa-nuýp của Bu-đa-pét, sông Nê-va của Pê-téc-bua. Nhưng Huế vẫn giữ nguyên dáng một đô thị cổ trải dọc hai bờ sông với “ cây đa, cây cừa cổ thụ toả vầng lá u sầm xuống những xóm thuyền xúm xít, từ nơi ấy vẫn lập loè trong đêm sương những ánh lửa thuyền chài của một linh hồn xưa cũ mà không một thành phố văn minh nào còn nhìn thấy được ”. Phải chăng đây là nét độc lạ nhất của Huế ? Bởi nó vẫn còn mang vẻ đẹp cổ kính nghìn xưa. Bằng cảm nhận âm nhạc, tác giả thấy con sông Hương của mình ở đây “ có điệu chảy lặng lờ, đó là điệu slow tình cảm dành riêng cho Huế, hoàn toàn có thể cảm nhận được bằng thị giác qua trăm nghìn ánh hoa đăng bồng bềnh trong những đêm rằm tháng bảy từ điện Hòn Chén trôi về, qua Huế bỗng ngập ngừng như muốn đi muốn ở chao nhẹ trên mặt nước như vấn vương của một nỗi lòng ”. Quả là một hình ảnh rất trữ tình, lãng mạn. Đúng như một nhà thơ đã viết về sông Hương – Huế :“ Con sông dùng dằng, con sông không chảySông chảy vào lòng nên Huế rất sâu ”Hình như trong khoảnh khắc chững lại của sông nước ấy, sông Hương đã trở thành một người tài nữ đánh đàn lúc đêm khuya. Trong con mắt thi sĩ – nhạc sĩ của tác giả Hoàng Phủ Ngọc Tường, sông Hương đã trở thành con sông của “ thơ ca nhạc hoạ ”. Vì “ hàng loạt nền âm nhạc cổ xưa Huế đã được sinh thành trên mặt nước của dòng sông này ”. Từ đó, tác giả mường tượng thấy sau lớp sương khói của thời hạn, hình như “ Nguyễn Du đã bao năm lênh đênh trên quãng sông này, với một phiếm trăng sầu ” để viết nên những trang Kiều tuyệt bút, với “ những bản đàn đã đi suốt đời Kiều ”. Trong đó, điển hình nổi bật nhất là bản “ Tứ đại cảnh ”, một bản nhạc cổ của Huế. Đây quả là một cuộc gặp gỡ kì thú giữa những tâm hồn nghệ sĩ cổ kim trên dòng sông Hương thơ mộng. Trong cái nhìn đắm say của trái tim đa tình Hoàng Phủ Ngọc Tường, sông Hương khi chảy vào lòng thành phố Huế bỗng hiện lên như “ người tình rất êm ả dịu dàng và thuỷ chung ”. Điều này được miêu tả trong một hình ảnh khá độc lạ, đầy phát hiện “ Rời khỏi Kinh thành, sông Hương chếch về hướng Bắc, ôm lấy hòn đảo Cồn Hến quanh năm mơ màng trong sương khói, đang xa dần thành phố để lưu luyến ra đi giữa màu xanh lè của tre, trúc và những vườn cau vùng ngoại ô Vĩ Dạ. Và rồi như sực nhớ lại một điều gì chưa kịp nói, nó bất thần đổi dòng rẽ sang hướng Đông Bắc để gặp lại thành phố lần cuối ở góc thị xã Bao Vinh xưa cổ ”, “ vốn đang chảy giữa cánh đồng phù sa êm ái của nó, khúc quanh này thực giật mình biết bao. Có một cái gì rất lạ với tự nhiên và rất giống với con người ở đây ”. Tác giả gọi đấy là “ nỗi vương vấn, cả một chút ít lẳng lơ kín kẽ của tình yêu ”. Nhà văn tưởng tượng sông Hương ở đây giống như nàng Kiều đã “ chí tình trở lại tìm Kim Trọng của nó, để nói một lời thề ước trước khi về biển cả. Lời thề ấy vang vọng khắp lưu vực sông Hương thành giọng hò dân gian ; ấy là tấm lòng người dân nơi Châu Hoá xưa mãi mãi chung tình với quê nhà xứ sở ”. Đây là một liên tưởng thật giật mình, mê hoặc, đậm sắc tố văn chương cổ xưa của tác giả về dòng sông yêu quý của mình. Dòng sông Hương trong sâu thẳm của nó mang vẻ đẹp tâm hồn dân tộc bản địa. Bởi như Chế Lan Viên đã viết :“ Chạnh thương cô Kiều như đời dân tộc bản địaSắc tài sao mà lại lắm truân chuyên ”Và nhà thơ Ngô Viết Dinh cũng viết :“ Nghìn năm gửi lại một chữ trinhTâm hồn dân tộc bản địa kết tinh tim Kiều ”Gọi sông Hương là một áng văn trữ tình như một thiếu nữ dịu dàng êm ả, mơ mộng và kín kẽ thì ai nấy đã rõ nhưng gọi sông Hương là một “ thiên sử thi ”, “ một bản anh hùng ca ” thì thật đáng quá bất ngờ. Đây là một phát hiện giật mình và mê hoặc nữa của Hoàng Phủ Ngọc Tường. Qua “ Dư địa chí ” của Nguyễn Trãi và tài liệu khảo cổ học về thành cổ Hoá Châu, tác giả mày mò ra rằng sông Hường vốn có tên là Linh Giang, nghĩa là dòng sông thiêng đã đấu tranh oanh liệt để bảo vệ biên giới phía Nam của Tổ quốc Đại Việt qua những thế kỉ trung đại như Bạch Đằng, Như Nguyệt “ Tự cổ huyết do hồng ” ở phía Bắc. Thế kỉ XVIII, nó vẻ vang soi bóng Kinh thành Phú Xuân của anh hùng Nguyễn Huệ, nó sống hết lịch sử vẻ vang bi tráng của thế kỉ XIX với máu của những cuộc khởi nghĩa và từ đây sông Hương đi vào thời đại Cách mạng tháng tám, chiến dịch Mậu Thận và cuộc tổng tiến công trọn vẹn giải phóng dân tộc bản địa mùa xuân năm 1975 bằng những chiến công rung chuyển .Như vậy, sông Hương đâu chỉ có vẻ đẹp thướt tha, duyên dáng, đầy trữ tình mà trong thời hạn ngân vang của lịch sử vẻ vang, nó còn tiềm ẩn một sức mạnh quật cường, quật cường của dân tộc bản địa, của “ sử thi viết giữa màu lá cỏ xanh lè ”. “ Khi nghe lời gọi, nó biết cách tự hiến đời mình làm một chiến công để rồi nó trở lại với đời sống hình thường, làm một người con gái dịu dàng êm ả của quốc gia ”, của Huế thân yêu. Đúng là sử thi mà vẫn rất đỗi trữ tình, thơ mộng. Và đùng một cái, tác giả liên tưởng đến màu áo tím ẩn hiện thấp thoáng theo bóng cô dâu Huế “ vẫn mặc sau tiết sương giáng ”. Đấy cũng chính là màu của sương khói trên sông Hương, giống như tấm voan huyền ảo của tự nhiên, sau đó ẩn giấu khuôn mặt thực của dòng sông Hương – cô gái Huế .Với tác giả Hoàng Phủ Ngọc Tường, vẻ đẹp của sông Hương không hề đơn điệu mà biến hoá phong phú. Vì vậy, mỗi phong thái thơ đều hoàn toàn có thể mày mò được những chất thơ khác nhau của nó. Từ xanh lè thường ngày nó bỗng thay màu thực giật mình “ dòng sông trắng – lá cây xanh ” trong cái nhìn tinh xảo của Tản Đà ; từ tha thướt mơ màng, nó chợt nhiên hùng tráng lên như “ kiếm dựng trời xanh ” trong khí phách Cao Bá Quát ; từ nỗi quan hoài vạn cổ với bóng chiều bảng lảng trong hồn thơ Bà Huyện Thanh Quan ; nó đột khởi thành sức mạnh Phục hồi của tâm hồn trong thơ Tố Hữu .Bằng một tình cảm thiết tha với Huế, với một vốn văn hoá đa dạng chủng loại và một kho từ ngữ giàu sang đậm chất thơ, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã khắc hoạ được một dòng sông như một khu công trình nghệ thuật và thẩm mỹ tuyệt vời của tạo hoá, một vẻ đẹp rất thơ, khơi nguồn cho cảm hứng thi ca và gắn liền với nền âm nhạc cổ xưa Huế, tạo nên bề dày lịch sử vẻ vang văn hoá của cố đô. Nhờ đó, sông Hương đã trở thành dòng sông bất tử chảy mãi trong trí nhớ và tình cảm của fan hâm mộ, bồi đắp phù sa phì nhiêu làm xanh tươi thêm tình yêu so với quê nhà quốc gia .
Video bài văn phân tích Ai đã đặt tên cho dòng sông hay nhất
Tham khảo thêm:
– / –
Các bạn vừa tham khảo tuyển chọn những bài văn mẫu hay phân tích Ai đã đặt tên cho dòng sông của Hoàng Phủ Ngọc Tường. Truy cập kho tài liệu Văn mẫu lớp 12 để cập nhật thêm nhiều bài văn hay khác giúp bạn rèn luyện kỹ năng làm văn, chuẩn bị tốt cho các bài thi và kiểm tra môn Văn. Chúc các bạn học tốt !
Source: https://tbdn.com.vn
Category: Văn học
