Dàn ý diễn biến tâm trạng Mị trong đêm tình mùa xuân
I. Mở bài:
- Giới thiệu tác giả và tác phẩm
- Giới thiệu sơ lược về Mị trong tác phẩm “Vợ chồng A Phủ”. Tâm trạng của Mị trước đêm xuân.
II. Thân bài:
Bạn đang đọc: Phân tích diễn biến tâm trạng và hành động của nhân vật Mị trong đêm tình mùa xuân – Trường THPT Thành Phố Sóc Trăng
– Phân tích tâm trạng Mị trong đêm mùa xuân .
+ Trước đêm mùa xuân, do bị đày đọa, ép chế, Mị trở thành một người phụ nữ “ vô hồn ”, mất hết ý niệm về thời hạn lẫn khoảng trống. Kiếp sống của Mị lúc đó chẳng khác nào kiếp sống con trâu, con ngựa trong nhà thống lí Pá Tra. Nhưng hoàn toàn có thể nói sức sống trong Mị chưa trọn vẹn lụi tắt .
-> Sức sống trong Mị hoàn toàn có thể bị dập tắt vĩnh viễn, nhưng cũng hoàn toàn có thể sẽ trỗi dậy khi có điều kiện kèm theo .
+ Do sự tác động ảnh hưởng của toàn cảnh bên ngoài so với Mị trong đêm mùa xuân. Mùa xuân năm ấy ở Hồng Ngài đẹp và quyến rũ biết bao
– > Chính khoảng trống rộn ràng sắc màu cùng tiếng sáo tha thiết lơ lửng kia đã thức tỉnh con người Mị thời xưa. Tiếng sáo vô tình hay cố ý chạm vào nỗi nhớ “ Mị nghe tiếng sáo vọng lại, thiết tha bổi hồi ”. “ Mị ngồi nhẩm lại bài hát của người đang thổi ” …
– Mùa xuân đó đầy sắc màu, rộn ràng âm thanh. Điều ấy lạ lẫm với khoảng trống trong căn phòng nhỏ bé của Mị, nhưng thân thiện với quốc tế mà Mị đã từng sống rất niềm hạnh phúc. Chúng gợi cho Mị nhớ lại thời rất lâu rồi. Ngày xưa, Tết Mị uống rượu. Bây giờ, Mị cũng uống rượu. Rồi Mị say .
– Rượu – chất men thức tỉnh phần đời đã mất của Mị. “ Khi uống rượu say, Mị lại được sống về những ngày trước. Ngày trước Mị vui sướng biết bao. Tai Mị vẳng nghe tiếng sáo vọng lại đầu làng. Đấy là tiếng sáo của tình duyên, của tuổi thanh xuân căng đầy sức sống. Mị không còn là cô con dâu gạt nợ nhà thống lí Pá Tra nữa. Mị đang uống rượu bên nhà bếp và thổi sáo rồi Mị uốn chiếc lá trên môi, thổi lá cũng hay như thổi sáo. Có biết bao người mê, ngày đêm đã thổi sáo đi theo Mị. Ra thế, Mị còn trẻ lắm. Mị vẫn còn trẻ. ”
– Sự trái chiều giữa thực trạng đêm xuân, giữa quốc tế được thức tỉnh với đời sống thực tại : Khi say, Mị nhớ và sống lại với rất lâu rồi, nhưng thực ra, Mị vẫn đang ở nhà thống lý Pá Tra. Mị vẫn đang sống kiếp đọa đày với A Sử. Sự trái chiều giữa một bên là niềm hạnh phúc tuổi trẻ với một bên là kiếp sống trâu ngựa đã khiến Mị tâm lý đến việc kết liễu đời mình như ngày mới về làm dâu nhà thống lý. Mị lại ước gì có nắm lá ngón trong tay, Mị sẽ ăn cho chết ngay chứ không buồn nhớ lại nữa. Càng nhớ lại chỉ thấy nước mắt ứa ra. Ôi chao, tiếng sáo ấy, tiếng sáo gọi bạn yêu vẫn lửng lơ bay ngoài đường. Mị đang muốn quên đi, Mị không muốn nhớ lại cái ngày trước mà không được. Tiếng sáo ấy lửng lơ, tiếng sáo ấy làm Mọi thiết tha bổi hổi. Mị muốn đi chơi. Mị muốn thoát ra ngoài cái ô cửa ô mờ đục, trăng trắng này !
– Nhưng Mị lại triển khai một sự giải thoát bằng cách khác. Đó là bỏ nhà đi chơi như những người tươi tắn đang dập dìu ngoài làng. Mị đã dự tính giải thoát một cách lặng lẽ mà mãnh liệt : Mị đến góc nhà, tay lấy ống mỡ, xắn một miếng bỏ thêm vào đĩa đèn cho sáng … Mị quấn lại tóc, Mị với tay lấy cái váy hoa vắt ở trong vách … Mị rút thêm cái áo. Mị làm toàn bộ, thật bình thản và kinh khủng như rất lâu rồi, khi trong đầu Mị đang rập rờn tiếng sáo .
– Ý định giải thoát của Mị không thành : Trông thấy Mị, A Sử lấy làm lạ. Nó chỉ biết rằng Mị muốn đi chơi. Thằng chồng ác hơn con hổ ấy không biết trước mặt mình đã là một cô Mị khác, cô Mị của thời xưa mà hắn đã từng lừa lọc để đánh cắp đem về. Hắn thẳng tay vùi dập tàn khốc sự quay trở lại đó : A Sử bước lại, nắm lấy Mị, lấy thắt lưng trói hai tay Mị. Nó xách cả một thúng sợi đay ra trói Mị đứng vào cột nhà. Tóc Mị xoã xuống mặt, A Sử quấn luôn tóc lên cột làm cho Mị không cúi, không nghiêng đầu được nữa …
III. Kết bài:
Thành công của nhà văn Tô Hoài là đã khắc hoạ một nhân vật sống đa phần bằng tâm trạng, với tâm trạng. Cả đêm mùa xuân, Mị hành vi được rất ít, nhưng người đọc vẫn thực sự mê hoặc với một con người đang từ cõi âm u mơ hồ trỗi dậy. Không gian, thời hạn, giọng kể của tác phẩm theo một tiết tấu của chính tâm trạng ấy. Hẳn Tô Hoài đã đặt cả tấm lòng của mình vào tâm trạng của Mị, để người đọc dõi theo tâm trạng ấy, khi tha thiết, khi nghẹn ngào xót xa .
Xem thêm : Dàn ý diễn biến tâm trạng Mị trong đêm tình mùa xuân
Sơ đồ tư duy tâm trạng Mị trong đêm tình mùa xuân
Tâm trạng Mị trong đêm tình mùa xuân
Phân tích diễn biến tâm trạng và hành vi của nhân vật Mị trong đêm tình mùa xuân – Mẫu số 1
Nếu những nhà văn hiện thực phê phán chỉ thấy con người là nạn hân bất lực của thực trạng thì những nhà văn cách mạng khi nào cũng phát thiện hiện ra sức manh phúc sinh trong tâm hồn của những con người cùng khổ. Là cây bút xuất sắc trong dòng văn học cách mạng Nước Ta, chẳng những rất thành công xuất sắc khi miêu tả cái chết dần chết mòn của Mị – một cô gái tràn trề sức sống mà còn rất tinh xảo khi mày mò quy trình hối din của Mị. Nếu như có một thực trạng làm tê liệt bóp chết sức sống của Mị thì tất cũng có một thực trạng giúp Mị hối sinh. Và thực trạng đó chính là đêm tình mùa xuân điệu đàng .
Ở vùng rẻo cao Hồng Ngài không gì vui bòng Tết đến, xuân về. Năm nay Hồng Ngài đón một cái tết đặc biệt quan trọng. Đúng lúc gió và rét rất kinh hoàng thế nhưng, mặc kệ cái khắc nghiệt của thời tiết, không khí đón Tết vui xuân của Hồng Ngài vẫn rất náo nức tưng bừng. Tiếng cười nói rộn vang. Ngoài đầu núi lấp ló đã có tiếng sáo rủ bạn đi chơi. Không khí tưng bừng, náo nức ấy đã vọng vào tâm hồn Mị, khiến tâm hồn Mị thức tỉnh hồi sinh .
Mày có con trai con gái rồi Mày đi làm nương Tao không có con trái con gái Tao di tìm tình nhân
Lời của tiếng sáo thật đơn giản và giản dị mộc mạc, nhưng nó chứa chan niềm vui niềm tự do, khát vọng yêu đương, niềm hạnh phúc. Khúc ca mê hồn náo nức của mùa xuân tuổi trẻ đã vọng vào cõi sâu thẳm trong lòng Mị thiết tha đã thức tỉnh cõi lòng câm lặng lâu nay của Mị, tiếng sáo ấy khơi dậy sức sống tiềm tàng trong con tim Mị. . Ý thức về quyền làm người trỗi dậy, Mị cũng uống rượu. Mị lén lấy hũ rượu, cứ uống ực từng bát. Cách uống rượu của Mị thật lạ. Mị uống lấy được, uống như chưa khi nào được uống, uống cho bõ hờn, bõ tức. Uống để cuốn phăng đi bao cay đắng tủi nhục của quãng đời đã qua. Uống cho thỏa khát khao mê hồn, phía trước. Men rượu nồng nàn tiếng sao tha thiết đã nhấc bổng Mị thoát khỏi thực tại, dìu Mị trở về miền quá khứ đẹp tươi với bao khát khao nồng cháy. Mị say, cứ lịm mặt ngồi đấy nhìn mọi người hát trong lòng Mị đang sống về ngày trước. Ngày trước, Mị thổi sáo giỏi … có biết bao nhiêu người mê. Ngày trước Mị tươi tắn yêu đời, ngày trước Mị đã từng yêu và được yêu. Sống với ngày trước, lòng Mị bỗng phơi phới trở lại đùng một cái vui sướng, niềm hạnh phúc. Những kí ức niềm hạnh phúc đã thôi thúc Mị làm mưa làm gió. Bắt đầu là sự làm mưa làm gió trong ý nghĩ. Mị trẻ lắm, Mị vẫn còn trẻ. Mị muốn đi chơi. Bao nhiêu người có chồng ngày Tết cũng đi chơi. Huống chi Mị với A Sử không có lòng với nhau, vậy mà vẫn phải ở với nhau. Lần tiên phong, sau chuỗi ngày dài dằng dặc, sống cam chịu, nhấn nhục với kiếp ngựa trâu như con rùa nuôi trong xó tối, Mị dám chối bỏ ràng buộc duyên pohận với A Sử để thành người tự do. Đắm chìm trong miền kí ức mê hồn, trong những khát khao nồng cháy có vẻ như Mị đã quên cả thực tại. Rượu đã tan khi nào. Người về đã vãn cả. Mị không biết, Mị vẫn ngồi trơ một mình giữa nhà. Cõi mộng, cõi mơ miền thương nẻo nhớ đang gọi Mị .
Mãi sao, Mị mới bừng tỉnh. Mị đứng dậy nhưng không bước ra đường chơi nữa mà từ từ bước vào buồng. Ý nghĩ muốn đi chơi đã lóe lên trong đầu Mị nhưng nó chưa đủ mạnh để dứt Mị ra khỏi quốc tế ngục tù. Phản ứng làm mưa làm gió ở Mị cần thêm thời hạn và chất xúc tác. Bước vào buồn, ngòi xuống giường, trông ra cái hành lang cửa số lỗ vuông bằng bàn tay, mờ mờ trăng trắng. Bao cay đắng tủi nhục của kiếp nô lệ trung thân bỗng dội về, dày vò cõi lòng Mị tan nát, ứ máu đầy thảm kịch. Và Mị bỗng nảy ra ý nghĩ thật lạ lùng, đột biến mà mang tinh tất yếu : Mị muốn tự tử : nếu có nắm lá ngón trong tay lúc này, Mị sẽ ăn cho chết ngay chứ không buồn nhớ lại nữa. Nhớ lại chỉ thấy nước mắt úa ra. Cứ nghĩ Mị sẽ tự tử ngay nhưng đúng lúc ý nghĩ muốn chết trỗi dậy thì tiếng sao gọi bạn yêu lơ lửng bay ngoài đường lại một lần nữa vang vọng vào tâm hồn Mị. Khúc ca yêu nồng nàn ấy đã dập tắt ý nghĩ muốn chết nhưng cũng không hề sống lùi lũi như con rùa nuôi trong xó tối nữa. Mị phải sống trong vùng trời tươi tắn, ngập tràn ánh nắng tự do, niềm hạnh phúc. Và chính ý nghĩ ấy đã thôi thúc Mị có hành vi làm mưa làm gió, táo bạo, kinh khủng từng có. Mị đến góc nhà lấy ống mỡ sắn một miếng bỏ vào thêm đĩa đèn cho sáng. Tại sao Mị phải thắp đèn ? Phải chăng, Mị không cam chịu sống trong xó tối nữa ? Mị muốn phá vỡ màn đêm âm u, mù tối nơi đại ngục trần gian này. Mị muốn thắp ssáng cho tương lai của mình. Ngọn lửa trên đĩa đèn hay ngọn lửa trong lòng Mị đang rừng rực cháy. Thắp đèn xong, Mị cuốn lại tóc, với tay lấy cái váy và rút thêm cái áo. Bất chấp mọi luật lệ của nhà thống lí, Mị hành vi như một người trọn vẹn tự do
Những khát vọng cháy bỏng của Mị vừa bùng lên thì đã bị vùi dập một cách thô bạo tàn nhẫn. A Sử trói đứng Mị vào cột bằng cả một thúng sợi đay tàn khốc. Tóc Mị xõa xuống, A Sử cuốn luôn tóc lên cột làm cho Mị không cúi không nghiêng được nữa. Rồi A Sử tắt đèn đóng cửa lại. Tại sao A Sử phải trói Mị như thê ? Có phải đó là thói quen hung tàn của A Sử hay chính A Sử cũng giật mình hoảng sợ trước hành vi làm mưa làm gió táo bạo của Mị ? Hắn phải dùng mọi vũ lực thô bạo nhất để dập tắt ý thức phản kháng can đảm và mạnh mẽ của Mị. Tuy nhiên những cánh cửa buồng khép chặt, những làn dây chói chặt không sao chói được tâm hồn Mị. Bóng ma của buồng gian cũng không sao dập tắt được ngọn lửa cháy sáng trong tim Mị. Mọi vũ lực bạo tàn của A Sử đều trở nên không có ý nghĩa. Trong bóng tối, Mị đứng im re như không biết mình đang bị trói. Hơi rượu nồng nàn, Mị vẫn nghe tiếng sáo đưa Mị theo game show, những đám chơi. Mị khe khẽ hát, tiếng hát cất lên từ trái tim sôi sục, nồng nàn. Rồi Mị vùng bước tiến, can đảm và mạnh mẽ, kinh khủng, sức sống tiềm tàng, khát vọng tự do đã trỗi dậy mãnh liệt. Sức sống ấy cứ trào ra ngoài những sợi dây trói .
Nhưng rồi Mị chợt bừng tỉnh, những làn dây chói cứa vào ra thịt đau dứt, xót xa, đau đớn đến tê tái. Tiếng sáo tha thiết, dìu dặt tắt lịm, chỉ còn tiếng chân ngựa đạp vách nhức nhối ai oán. Mị thổn thức nghĩ mình không bằng con nghựa. Cả đêm ấy, Mị lúc mê, lúc tỉnh, lúc đớn đau, quặn thắt trước thực tại thê thảm, khốn cùng, lúc lại cồn cào, tha thiết nhớ. Quá khứ, thực tại, niềm hạnh phúc, khổ đau cứ giằng xé trong trái tim Mị. Ngòi bút Tô Hoài thật tinh xảo tài hoa khi lách vào cõi sâu tâm tư nguyện vọng của Mị khiến Mị trở thành ‘ thật hơn con người thật ’ .
Mùa xuân rồi cũng qua đi nhưng sức sống tiềm tàng trong Mị đã được khơi dậy và chờ dịp bùng lên. Với nghệ thuật và thẩm mỹ khắc họa tâm lí nhân vật tinh xảo Tô Hoài đã đem đến cho nhân vật một hướng đi, một cuộc sống mới. Đó cũng chính là giá trị nhân văn cao đẹp của tác phẩm. Đồng thời cũng cho thấy năng lực của Tô Hoài cùng những góp phần của ông cho văn học Nước Ta .
… … … … … … … … … … … …
Phân tích diễn biến tâm trạng và hành vi của nhân vật Mị trong đêm tình mùa xuân – Mẫu số 2
Nhắc đến Tô Hoài là nhắc đến một cây bút với năng lực sáng tác dồi dào, đa dạng và phong phú ở nhiều thể loại, mà ở thể loại nào ông cũng để lại những tác phẩm, những dấu ấn xuất sắc từ truyện mần nin thiếu nhi, hồi ký, truyện ngắn, tiểu thuyết, kịch bản phim, … Ở mảng văn học hiện thực Tô Hoài đã ghi dấu ấn với tập truyện Tây Bắc gồm có ba truyện ngắn nói về đời sống của người dân tộc bản địa miền núi phía Bắc những năm tháng trước cách mạng tháng tám. Trong đó Vợ chồng A Phủ là tác phẩm được biết đến nhiều nhất bởi những giá trị nhân văn, nhân đạo thâm thúy được lồng ghép trong toàn cảnh hiện thực quốc gia lúc bấy giờ. Có thể nói rằng Tô Hoài chính là người tiên phong “ mở đất ” khi viết về đời sống của những dân tộc bản địa miền núi phía Bắc, đặc biệt quan trọng hơn là đi sâu vào những xấu số và vẻ đẹp tiềm ẩn trong tâm hồn của người phụ nữ dân tộc thiểu số dưới ách áp bức của cả cường quyền, lẫn thần quyền. Mị trong Vợ chồng A Phủ chính là một nổi bật cho những số phận xấu số, đau khổ tột cùng của vùng trời Tây Bắc, cuộc sống Mị tưởng như đã chết từ khi bước chân vào nhà thống lý Pá Tra, thế nhưng với sức sống can đảm và mạnh mẽ, khao khát tự do tột độ, trong đêm tình mùa xuân ấy, Mị đã thức giấc, mở màn phản kháng, tìm lối thoát cho riêng mình .
Mị xuất thân trong một mái ấm gia đình nông dân nghèo, bố Mị phải đi vay tiền cưới vợ, món nợ ấy mãi đến khi Mị đã lớn khôn, trở thành một cô gái xinh đẹp, giỏi giang mà vẫn chưa trả hết nợ. Chính món nợ truyền kiếp khốn khổ đó đã kéo theo cuộc sống của Mị xuống những xấu số tột cùng. Vì để trả nợ cho cha, Mị phải đồng ý làm con dâu gán nợ cho nhà thống lý Pá Trá, bị bắt ép chung sống với A Sử, người mà Mị không thương, gật đầu từ bỏ tình yêu của cuộc sống .
Ngày tiên phong về là dâu, Mị đã bỏ trốn về nhà, trong tay cầm nắm lá ngón chỉ muốn chết quách đi cho xong, Mị đã nỗ lực vùng vẫy, phản kháng để chống lại số phận. Thế nhưng Mị chết rồi thì lấy ai trả nợ cho người cha già, cái hiếu, cái tình đã giữ Mị ở lại với cuộc sống này, thế nhưng Mị sống cũng chẳng khác nào cái xác không hồn, chỉ đơn thuần là đang sống sót. Mang tiếng về làm dâu nhà giàu, nhưng Mị sống không khác gì một nô lệ, thao tác quần quật không kể ngày đêm, liên tục từ mùa này qua tháng khác, chưa từng ngơi nghỉ đến một ngày. Cái khổ sở về thể xác cùng với sự hành hạ về niềm tin khi phải chung sống với người đàn ông vũ phu có vẻ như đã giết chết trái tim, giết chết tâm hồn Mị. Mị tựa như một cỗ máy lao động, suốt mấy năm trời người ta chẳng nghe Mị chuyện trò lần nào, cứ lặng im, “ lầm lũi như con rùa trong xó cửa ”, đi qua từng năm tháng khổ đau. Rõ ràng là một cô gái xinh đẹp có tài thổi sáo, tuổi đời tầm hai mươi thế nhưng lại sống như một nắm tro tàn, lạnh lẽo, đơn độc, thậm chí còn không còn cảm nhận được niềm vui sướng hay đau khổ bởi “ ở lâu trong cái khổ, Mị cũng quen khổ rồi. Bây giờ Mỵ tưởng mình cũng là con trâu, mình cũng là con ngựa. Con ngựa chỉ biết ăn cỏ, biết đi làm mà thôi ”. Ấy vậy mà trong sự chai lì đến vô cảm, không thiết tha với cuộc sống, Mị vẫn còn nhận thức được cái khổ đau không bằng loài trâu ngựa của người đàn bà sống trong nhà thống lý Pá Tra rằng “ Con ngựa, con trâu làm có lúc, đêm còn được đứng gãi chân, nhai cỏ, đàn bà con gái nhà này vùi vào việc cả đêm cả ngày ”. Chi tiết nhỏ này đã khắc họa mạnh nỗi đớn đau, xấu số cùng cực không riêng gì của riêng nhân vật Mị mà là của chung nhiều những thân phận đàn bà khác ở Hồng Ngài, là người nhưng sống kiếp không bằng loài vật nuôi, đớn đau đến tột cùng .
Không chỉ là nỗi đau về thể xác khiến Mị trở nên chai sạn, mà trong thực tiễn chính những vết thương trong tâm hồn mới khiến Mị trở nên hờ hững với tổng thể. Từ một cô gái xinh đẹp, thổi sáo, thổi lá giỏi, được biết bao chàng trai si mê, lại có một tình yêu đẹp tưởng như gần đâm hoa kết trái, Mị bỗng trở thành con dâu gán nợ, chịu cảnh chung đụng với một kẻ thô lỗ, bị nhốt trong một căn phòng tối tăm chỉ có một ô hành lang cửa số bé bằng lòng bàn tay khi nào cũng mờ mờ không biết là màu sương hay là màu nắng. Mị phải từ bỏ toàn bộ những mong ước của đời mình, từ bỏ đời sống tự do, chôn vùi tuổi trẻ trong cuộc hôn nhân gia đình gán nợ, lấy người chồng sang giàu nhưng chẳng khác nào âm ti trần gian. Mị không có quyền được lựa chọn, không có một con đường nào khác, cô chỉ còn cách bọc mình lại trong cái vỏ chai lì, lầm lũi để liên tục những ngày tháng tối tăm, vô vọng .
Những tưởng cuộc sống Mị cứ mãi thinh lặng, bế tắc và vĩnh viễn bị chôn vùi dưới cái ách của thần quyền và thần quyền, thế nhưng chính đêm tình mùa xuân cùng với tiếng sáo gọi bạn réo rắt – âm thanh của sự sống trong Vợ chồng A Phủ, có vẻ như đã thức tỉnh tâm hồn Mị. Một tâm hồn chưa chết hẳn, nằm sâu trong nắm tro tàn ấy chính là những hòn than nóng bỏng, vẫn nồng nhiệt niềm khao khát được sống, được tự do của Mị, chỉ trực chờ ngày được phất lên ngọn lửa rực rỡ tỏa nắng. Khi mùa xuân đến, những cô gái, chàng trai trẻ tuổi nô nức hẹn hò, người ta khoác lên mình những bộ váy áo sắc tố sặc sỡ, thổi sáo, thổi lá tình tứ suốt ngày này qua ngày nọ. Mị nghe thấy tiếng sáo vọng lại “ thiết tha bổi hổi ”, trong vô thức mị bất chợt lẩm nhẩm theo bài hát của người vừa thổi, những câu hát mà có lẽ rằng đã lâu lắm rồi Mị không còn nhắc tới. Có thể nói rằng, ở một chi tiết cụ thể nhỏ này, người ta đã thấy được trái tim vốn chai sạn của Mị hình như đang dần sống lại, bởi lẽ làm gì có người nào lại hát khi tâm hồn đã nguội lạnh. Những câu hát ấy, dù không thành tiếng, thành lời thế nhưng nó lại là tiếng vang của tâm hồn, một tâm hồn khởi sắc, dần bước ra khỏi lớp vỏ chai lì bấy lâu nay vẫn mang .
Sự biến hóa trong tâm hồn Mị càng được thể hiện rõ ràng trải qua chi tiết cụ thể Mị uống rượu “ Ngày Tết Mị cũng uống rượu. Mị lén lấy hũ rượu, cứ uống ực từng bát ”. Trên thực tiễn Mị ở trong nhà thống lý Pá Tra không hề có một vị trí nào, cô sống cuộc sống còn bần cùng khổ sở hơn cả loài vật nuôi, thế nên việc uống rượu so với Mị là một sự kiện xa xỉ, thậm chí còn nếu bị bắt được có lẽ rằng Mị sẽ bị đánh trói, bắt phạt. Dù thế nhưng Mị vẫn lén lấy rượu uống, điều đó giống như là một sự phản kháng, Mị muốn đòi quyền lợi và nghĩa vụ cho mình, cả nhà thống lý đều được uống rượu ăn Tết đủ đầy, Mị cũng muốn được như vậy, Mị muốn một lần được sống như con người ở cái nơi đã mang đến cho Mị biết bao nhiêu là đau khổ. Và cứ thế Mị uống rượu ừng ực, từng bát, uống không phải để thỏa mãn nhu cầu cái niềm khao khát, thèm muốn, mà có vẻ như Mị đang cố uống cho trôi đi hết tổng thể những uất ức khổ đau, cũng là cái cách mà cô biểu lộ sự phẫn nộ, không dễ chịu trong lòng bấy lâu nay. Trong men rượu cay, Mị bỗng nhớ về những ngày xa xăm, khi Mị còn chưa bị ép làm dâu nhà thống lý, cô cũng có một đời sống tươi đẹp, tương lai đầy hứa hẹn, khi bản thân Mị là người con gái tài sắc vẹn toàn, chịu khó lao động, lại có một tình yêu đẹp sắp đơm bông. Thế nhưng chỉ trong một đêm toàn bộ đã trở thành ác mộng, càng nghĩ Mị lại càng ngẩn ngơ trong hoài niệm. Thế rồi người cũng về hết, còn lại một mình Mị ngồi trơ giữa nhà, trong lòng Mị bỗng nảy ra điều gì đó, Mị đứng dậy đi vào buồng “ Mị thấy phơi phới trở lại, trong lòng đùng một cái vui sướng như những đêm Tết ngày trước ”. Tâm hồn tưởng đã chết của Mị đã thực sự sống lại một cách diệu kỳ, đã biết bao lâu rồi Mị không còn cảm nhận được cái cảm xúc vui sướng, cái phơi phới của một tâm hồn son trẻ, có lẽ rằng là từ lúc Mị bước chân vào nhà thống lý Pá Tra. Không chỉ là về xúc cảm mà dấu ấn chứng tỏ cho sự sống lại của tâm hồn Mị còn nằm ở nhận thức về cuộc sống về tuổi trẻ của mình “ Mị trẻ lắm. Mị vẫn còn trẻ ”, đồng thời thể hiện thành khao khát, mong ước rằng “ Mị muốn đi chơi ”. Có thể nói rằng đến lúc này niềm khao khát tự do, khao khát được sống, được tận hưởng cuộc sống của Mị đã thể hiện một cách rõ ràng nhất. Mị không còn là người đàn bà trẻ tuổi sống lầm lũi, thinh lặng, chịu đựng trong nhà thống lý Pá Tra với khuôn mặt khi nào cũng buồn rười rượi nữa, mà đã gần như Phục hồi được sự sống quay về với bản tính con người trước kia, một cô gái trẻ đẹp, yêu đời, giỏi thổi sáo, mở màn dám phản kháng lại để giành lại niềm hạnh phúc cho bản thân .
Thế nhưng không may rằng dù tâm hồn Mị đã được cởi trói, nhưng thân xác Mị vẫn nằm trong sự khống chế của cường quyền. Trong lúc Mị định thay vào chiếc váy bùng cháy rực rỡ để đi chơi thì A Sử về, nó không cho Mị cái quyền được chơi Tết mà gian ác túm tóc Mị, rồi trói cô vào cây cột nhà bằng sợi đay, cắt đứt hết những niềm vui sướng vừa nảy nở trong tâm hồn người phụ nữ tội nghiệp. A Sử đi rồi, để lại một mình Mị với căn buồng tối đen, trong thực trạng ấy cứ nghĩ rằng Mị sẽ sụp đổ và vô vọng thêm một lần nữa, nhưng không, “ Mị đứng im re, như không biết mình bị trói ”, lòng Mị vẫn đang nghĩ về những game show, những đám chơi mà Mị khao khát. Dường như dây trói của A Sử có chặt hơn nữa, thì cũng chỉ giữ lại được thân xác này của Mị chứ không hề trói buộc được cái tâm hồn khao khát tự do mãnh liệt của cô. Mị khởi đầu phản kháng “ Mị vùng bước tiến ” nhưng dây trói siết lại, “ tay chân đau không cựa được ”, nghe tiếng ngựa đạp vào vách, Mị lần nữa ý thức được nỗi đau thân phận rằng bản thân thậm chí còn còn chẳng bằng con ngựa. Bởi lẽ, con ngựa còn được tự do đôi chân mà đạp vào vách, còn Mị cả chân tay đều bị trói cứng không hề cựa quậy, Mị chảy nước mắt, nghĩ về cuộc sống đau khổ của mình bằng một tâm thế xót xa, cái mà bao lâu nay Mị có vẻ như đã bỏ lỡ .
Đêm tình mùa xuân đã kết thúc bằng việc Mị bị trói đứng trong buồng ngủ, thế nhưng đó không phải là sự kết thúc, mà thực tiễn rằng tổng thể những sự kiện diễn ra tuần tự đều có ý nghĩa dần dà thức tỉnh tâm hồn đang nép kỹ trong lớp vỏ chai sần của Mị. Cho đến khi Mị trọn vẹn ý thức được nỗi đau thân phận, ý thức được giá trị của bản thân, cùng với niềm khao khát mãnh liệt được sống, được tự do, thì cũng chính là lúc Mị trọn vẹn sống lại một cách đúng nghĩa cả thể xác lẫn ý thức. Sự kiện A Sử trói Mị chính là tiền đề, khởi đầu cho những sự phản kháng can đảm và mạnh mẽ, tự giải thoát cho người khác và cho chính bản thân Mị, để tìm đến một cuộc sống, một tương lai mới tốt đẹp hơn .
Mị trong Vợ chồng A Phủ là một nhân vật nổi bật cho nhiều đồng bào miền núi phía Bắc có số phận xấu số, phải chịu cảnh áp bức bóc lột của cả cường quyền và thần quyền trong tiến trình trước cách mạng tháng tám. Với tình cảm gắn bó tha thiết và đôi mắt đồng cảm của mình Tô Hoài không chỉ phản ánh hiện thực xã hội đầy khắc nghiệt mà còn trải qua đó thể hiện những vẻ đẹp tiềm ẩn trong từng nhân vật, mà ở Mị là vẻ đẹp năng lực, nhan sắc, nhân cách, sự khao khát tự do mãnh liệt, tình yêu đời sống tha thiết, sự phản kháng can đảm và mạnh mẽ so với những bất công mà cô phải gánh chịu, để tự giải thoát cho chính bản thân và cả người khác .
… … … … … … … … … … … … … … …
Phân tích diễn biến tâm trạng và hành động của nhân vật Mị trong đêm tình mùa xuân – Mẫu số 03
Tô Hoài là một nhà văn lớn, có số lượng tác phẩm đạt kỉ lục trong văn học văn minh Nước Ta, những sáng tác của ông thiên về diễn đạt thực sự đời thường với lối viết giản dị và đơn giản, thân mật, thông tục. Truyện ngắn “ Vợ chồng A Phủ ” in trong tập “ Truyện Tây Bắc ” là một tác phẩm tiêu biểu vượt trội, sau hơn nửa thế kỉ, đến nay vẫn giữ nguyên vẹn sức hút với nhiều thế hệ người đọc. Tác phẩm xoay quanh số đời sống của nhân vật Mị, đặc biệt quan trọng là diễn đạt diễn biến nội tâm của cô trong từng tiến trình và đêm tình mùa xuân là một cảnh tác động ảnh hưởng lớn diễn biến tâm lí và hành vi của người con gái vùng núi này .
Vì sao sau bao nhiêu năm sống lầm lũi như con rùa nuôi nơi xó cửa, gật đầu đời sống chẳng bằng con trâu, con ngựa, sức sống của Mị lại chợt hồi sinh trong đêm tình mùa xuân ? Phải chăng không khí mùa xuân đến giật mình cùng hội xuân, sắc áo váy rực rỡ tỏa nắng và những game show đã ảnh hưởng tác động đến Mị ? Hay chẳng phải sắc màu cũng chẳng phải hương xuân mà chính là tiếng sáo thân quen. Tiếng sáo gọi bạn tình vốn đã quen thuộc, đi vào nếp sống của dân cư Hồng Ngài, họ dùng tiếng sáo để bộc lộ tình yêu, để nói lòng mình. Nghe tiếng sáo, Mị lại bồi hồi nhớ lại quá khứ của mình, tiếng sáo đưa Mị theo những game show, hình ảnh tiếng sáo quan trọng đến mức được lặp lại hơn mười lần trong tác phẩm. Tiếng sáo tuy đơn giản và giản dị, mộc mạc nhưng lại khiến lòng người thiết tha bồi hồi, bởi nó tượng trưng cho tình yêu trai gái. Tiếng sáo khơi dậy trong người con gái vốn tưởng đã chết về mặt niềm tin sống lại quá khứ tươi đẹp, cái ngày mà cô thỏa sức vùng vẫy trong tự do và tình yêu. Chính tiếng sáo đã tác động ảnh hưởng can đảm và mạnh mẽ đến sức sống tiềm tàng trong Mị. Bên cạnh tiếng sáo, men rượu cũng là một yếu tố khiến Mị có sự biến hóa. Mị uống ực từng bát, uống như một tên sâu rượu, Mị uống để quên đi hiện tại khốn khổ, nhục nhã và cũng để không nhớ đến tương lai sầm uất, không có gì để hy vọng. Hành động uống rượu ấy đã nói lên nỗi oan khuất đau buồn trong trái tim người con gái nhưng cũng tiếp thêm sức mạnh để người con gái ấy bừng tỉnh sức sống .
Từ những chất xúc tác từ bên ngoài ấy cùng thực chất can đảm và mạnh mẽ, tràn trề sức sống, Mị đã hồi sinh cảm hứng trong đêm tình mùa xuân. Nghe tiếng sáo, Mị bỗng cảm thấy tha thiết, bồi hồi. Những xúc cảm nhẹ nhàng ấy khiến Mị nhớ về quá khứ – một quá khứ tươi đẹp mà chẳng khi nào Mị dám hy vọng hoàn toàn có thể sống lại một lần nữa. Ngày ấy, Mị thổi lá cũng hay như thổi sáo, năng lực cùng với vẻ đẹp của nàng khiến bao chàng trai Hồng Ngài say đắm, ngày đêm thổi sáo đi theo Mị. Từ những hồi ức xinh xắn ấy, Mị thấy phơi phới trở lại và cô nhận ra mình vẫn còn trẻ. Thật kì quặc khi người ta không biết trạng thái của bản thân ra làm sao để rồi một ngày chợt nhận ra mình vẫn còn trẻ. Điều ấy chẳng khác nào bao ngày qua, Mị không biết mình đang sống hay chỉ là sống sót như một cái xác và đêm nay, cô mới chợt tỉnh, nhận thức được mình vẫn còn trẻ, mình vẫn còn sống và mình phải làm điều gì để chứng tỏ điều đó. Điều tiên phong cô muốn làm khi sống lại cảm xúc chính là muốn đi chơi. Bao năm rồi, kể từ khi bị gả về nhà thống lí Pá Tra, làm vợ A Sử, Mị đều không đi chơi xuân, mặc dầu những người đàn bà có chồng khác vẫn đi chơi. Mị muốn ra ngoài, không còn muốn yên phận sống trong căn phòng kín kẽ, chỉ có một ôi hành lang cửa số nhỏ, hằng ngày nhìn ra không biết là sáng hay tối nữa. Cô khởi đầu sửa soạn, cô lấy chiếc váy hoa, cho thêm mỡ vào đèn để thắp sáng căn phòng tăm tối và quấn tóc. Đây là những hành vi được coi là phản kháng của Mị, cô đã mở màn có những phản ứng với đời sống, đã hồi sinh xúc cảm. Nhưng ngay khi ngọn lửa sức sống đang phát cháy can đảm và mạnh mẽ thì lại bị dập tắt, con người tàn khốc ấy không ai khác chính là A Sử – con trai thống lí và cũng là chồng Mị. Hắn đùng một cái về nhà và thấy lạ khi thấy Mị sửa soạn đi chơi. Con người ấy đã trói Mị lại, gian ác hơn, hắn lấy tóc Mị quấn quanh cột, không cho Mị cử động. Nhưng dù bị trói, hơi rượu vẫn nồng nàn trong Mị, chi phối lí trí cô. Cô nghe thấy tiếng sáo, tiếng sáo gọi bạn tình của ai kia mà như gọi lòng cô, bất giác cô bước đi, cô muốn đi theo tiếng sáo tình yêu ấy, đó mới chính là đời sống đáng lẽ cô được hưởng. Nhưng dây trói cứa vào da thịt, nỗi đau thể xác làm cô bừng tỉnh. Cô đành lòng phải trở lại với hiện thực đắng cay, rằng thân phận mình không bằng con ngựa nhà thống lí. Đau xót thay .
Sự hồi sinh sức sống của Mị trải qua cả một quy trình diễn biến từ những cảm hứng hồ tưởng về quá khứ đến hành vi phản kháng muốn đi chơi và ở đầu cuối nhận thức ra một điều quan trọng. Lúc trước, Mị đã coi mình là con trâu, con ngựa nhà thống lí mà đã là con trâu, con ngựa thì không có tâm lý, chúng chỉ biết ăn và thao tác mà thôi nhưng lúc này Mị đã hiểu ra, trong ngôi nhà này, đến cả con trâu, con ngựa mình cũng không bằng. Sự hồi sinh sức sống này do nguyên do khách quan là tiếng sáo và men rượu nồng nó chưa đủ sức mạnh để tạo nên những hành vi can đảm và mạnh mẽ để tự giải thoát mình, chính cho nên vì thế sau đó, Mị lại trở lại đời sống như cũ .
Qua nghệ thuật và thẩm mỹ miêu tả tâm lí cùng việc sử dụng ngôn từ giản dị và đơn giản, thông dụng, Tô Hoài có vẻ như đã vẽ lên trước mắt người đọc hình ảnh một người con gái can đảm và mạnh mẽ, tuy đã bị vùi dập, tưởng chỉ còn cái xác không hồn nhưng bên trong vẫn tiềm tàng chứa đựng sức sống mãnh liệt, chỉ tìm thời cơ để hồi sinh, để phát cháy .
… … … … … … … … … … … … … … … … ..
Phân tích diễn biến tâm trạng và hành động của nhân vật Mị trong đêm tình mùa xuân – Mẫu số 04
Vợ Chồng A phủ là tác phẩm hay nhất nói về con người và quốc gia vùng cao Tây Bắc. Qua ngòi bút của Tô Hoài ta thấy được nỗi khổ đau và tủi nhục của những cô gái khi bị “ ép duyên ” và sự áp bức của chính sách phong kiến thời bấy giờ. Có nhiều tuyến nhân vật chính và phụ trong tác phẩm như A Phủ, A Sử, thống lí Bá Tra … nhưng Mị vẫn là nhân vật TT của tác phẩm và tâm trạng, hành vi, tâm lý của Mị được thể hiện rõ nét nhất qua cảnh Mị trong đêm tình mùa xuân .
Mị là cô nàng người dân tộc bản địa H’Mông tài sắc vẹn toàn, vừa hát hay, thổi sáo giỏi làm say đắm biết bao chàng trai. Ngày xưa, bố Mị lấy mẹ không có đủ tiền cưới, phải đến vay nhà thống lí, bố của thống lí Bá tra giờ đây. Mỗi năm đem nộp lãi cho chủ nợ một nương ngô. Đến tận khi hai vợ chồng về già rồi mà cũng chưa trả hết nợ. Vì vậy, đến tuổi xuân thì, Mị bị bắt làm con dâu gạt nợ cho nhà thống lí Bá Tra nhưng thực ra là làm nô lệ. Suốt ngày, ở nhà thống lí, Mị phải quay sợi, thái cỏ ngựa, dệt vải, chẻ củi, đi cõng nước dưới khe suối lên, hái thuốc phiện, giặt đay, xe đay, bung ngô, tước đay thành sợi … Kiếp sống cơ cực hơn cả ngựa trâu đã biến một cô gái hồn nhiên, yêu đời, năm nào thành một người phụ nữ cam chịu “ lùi lũi như con rùa nuôi sống xó cửa ”, có khi vô cảm. Mặt khác, Mị cũng có những phản ứng ngấm ngầm. Một hôm, Mị trốn về nhà. quỳ lạy bố, úp mặt xuống đất khóc nức nở nhưng bên trong áo giấu sẵn một nắm lá ngón để tự tử .
Mị không chỉ là nạn nhân của sự đầu độc, ép chế về ý thức. Bọn thống lí Bá Tra đã tận dụng thần quyền – tục mê tín dị đoan dị đoan để làm cho người nô lệ này yên phận với kiếp sống đau khổ. Mị tin rằng “ Ta là thân đàn bà. nó đã bắt ta về trình ma nhà nó rồi thì còn biết đợi ngày rũ xương ở đây thôi ”. Cho nên, Mị sống nhẫn nhục, thầm lặng, vô cảm, không có chút hy vọng vào sự thay đổi của tương lai .
Thế rồi mùa xuân lại về. Khung cảnh vạn vật thiên nhiên mùa xuân ở Hồng Ngài thật thơ mộng, tình tứ và bừng sức sống : “ Gió thổi vào cỏ gianh vàng ửng ”, “ trong những làng Mèo đỏ, những chiếc váy hoa đã đem ra phơi trên mỏm đá xòe như con bướm sặc sỡ. Hoa thuốc phiện vừa nở trắng lại đổi ra màu đỏ hay, đỏ thẫm, rồi sang màu tím man mát ” .
Cùng với vẻ đẹp vạn vật thiên nhiên là không khí náo nức, sinh động của ngày hội. “ Trai gái, trẻ con ra sân chơi tụ tập đánh pao, đánh quay, thổi sáo, thổi khèn và nhảy ” ; “ chiêng đánh ầm ỉ ” ; “ văng vẳng tiếng sáo gọi bạn đầu làng ”. Chính cái không khí ấy đã khơi dậy, thức tỉnh nơi bề sâu hun hút của tâm hồn Mị một đời sống mãnh liệt, tươi tắn. Mị “ lén lấy hũ rượu, cứ uống ừng ựng từng bát ”. Rồi Mị lịm mặt ngồi đấy nhìn mọi người nhảy đồng, người hát, nhưng lòng Mị thì đang sống về ngày trước. Tai Mị văng vẳng tiếng sáo gọi bạn đầu làng. Ngày trước, Mị thổi sáo giỏi. Mùa xuân này, Mị uống rượu bên nhà bếp và thổi sáo. Mị uốn chiếc lá trên môi, thổi lá cũng hay như thổi sáo. Có biết bao người mê, ngày đêm đã thổi sáo đi theo Mị .
Nhưng khi tâm trạng bồi hồi, sung sướng vô ngần ấy vừa Open thì nổi đắng cay, chua xót, u sầu cũng chạy đến vây lấy Mị. Mị ý thức được cảnh ngộ éo le của cuộc sống mình. ” A Sử với Mị không có lòng với nhau nhưng vẫn phải ở với nhau. Mị liền nghĩ đến cái chết : “ Nếu có nắm lá ngón trong tay lúc này, Mị sẽ ăn hết cho chết ngay ”. Nhưng rồi, “ tiếng sáo gọi bạn yêu vẫn lửng lơ bay ngoài đường : Anh ném pao, em không bắt ; Em không yêu, quả pao rơi rồi … ” đã giục giã, thôi thúc Mị, khiến Mị có vẻ như quên hết cảnh ngộ bi thảm hiện tại. Mị hành vi như một người tự do, như “ bao nhiêu người có chồng khác ”. Mị đến góc nhà lấy ống mỡ, xắn một miếng bỏ thêm vào đĩa đèn cho sáng ”. Mị muốn đi chơi một cách bản năng. Cái ý nghĩ “ muốn đi chơi ” vọt ra khi có tiếng sáo rập rờn ở trong đầu. Cái hành vi “ quấn lại tóc ”, “ với tay lấy cái váy hoa vắt ở phía trong vách ”, “ rút thêm cái áo ” sẵn sàng chuẩn bị đi chơi là sự thắng lợi giật mình của bản năng. Bản năng đã làm cho Mị không biết sợ sệt là gì .
Trong lúc lòng yêu đời đang trỗi dậy mãnh liệt cũng là lúc Mị bị vùi dập một cách tàn tệ, không thương tiếc. Mặc dù đang “ thay áo mới, khoác thêm hai vòng bạc vào cổ rồi bị cái khăn trắng lên đầu ” để đi chơi nhưng A Sử biết được dự tính của Mị, hắn chỉ hỏi một câu : “ Mày muốn đi chơi à ? ” rồi “ bước lại, nắm Mị, lấy thắt lưng trói hai tay Mị. Nó xách cả một thùng sợi đay ra trói đứng Mị vào cột nhà. Tóc Mị xõa xuống. A Sử quấn luôn tóc lên dây cột, làm cho Mị không cúi, không nghiêng được đầu nữa ”. Sau hành vi vô nhân đạo, phũ phàng ấy, hắn bỏ đi .
Trong bóng tối, dù bị trói như một thứ vật phẩm nhưng Mị vẫn sống với bản năng. Mị không biết mình đang bị trói. Mị vẫn nghe tiếng sáo đưa mị đi theo những game show, những đám chơi. Mị vẫn nghe lời ca, tiếng hát ngọt ngào, tình tứ vang lên : “ Em không yêu, quả pao rơi rồi. Em yêu người nào, em bắt pao nào … ”. Mãi đến lúc Mị “ vùng bước tiến ”, cô mới giật mình trở lại với thực tại, mới thấm hiểu rõ cái cảnh ngộ bi thảm của mình : “ Tay chân đau không cựa được ” vfa cô mới thổn thức nỗi lòng, biết mình không bằng con ngựa. Nhưng khi nghe tiếng chó sủa xa xa, đêm đã về khuya thì Mị mới khóc, lòng Mị lại bồi hồi. Trong suốt đêm Mị bị trói đứng như vậy, Mị rơi vào tâm trạng lúc tỉnh, lúc mê. Lúc mê lòng lại “ nồng nàn tha thiết nhớ ”. Lúc tỉnh thì khắp người bị dây trói thít lại, đau nhức. Đến sáng “ khi bàng hoàng tỉnh thì cô “ sợ quá ”, “ cựa quậy ”, xem mình còn sống hay chết ”. Tâm trạng lúng túng ấy đã biểu lộ ý thức về sự sống của Mị. Có cảm thấy đau đớn từng mảnh thịt chính do cổ tay, đầu, bắp chân bị dây trói siết lại. Chính sự trỗi dậy của sức sống tiềm tàng đã thôi thúc Mị có những hành vi táo bạo, can đảm và mạnh mẽ sau này, cô cắt dây cởi trói để cứu A Phủ thoát khỏi cảnh ngộ bi thảm đồng thời cũng là tự cứu mình .
Tóm lại, trong khung cảnh tăm tối, ngột ngạt, tù túng, hung tàn, tất cả chúng ta thấy có bản năng sống đầy chất thơ của nhân vật Mị bừng sáng lên. Sức sống tiềm tàng, tươi tắn không dập tắt được của Mị là một bài ca hùng hồn về sự sống. Đồng thời cũng là một bản cáo trạng đanh thép về tội ác của bọn phong kiến, thần quyền cùng núi cao Tây Bắc .
… … … … … … … … … … … … … … … … ..
Phân tích diễn biến tâm trạng và hành động của nhân vật Mị trong đêm tình mùa xuân – Mẫu số 05
Vợ chồng A Phủ là truyện ngắn được nhà văn Tô Hoài viết vào năm 1952 được in trong tập “ Truyện Tây Bắc ” ( 1953 ) được lấy cảm hứng từ một sự kiện có thật khi chính nhà văn Tô Hoài đã được sống và tận mắt chứng kiến chính đời sống của những người dân nghèo nơi vùng cao xa xôi này. Nhà văn Tô Hoài đã thấy được cảnh những số phận con người biến thành nô lệ bị chính sách địa chủ cường hào thống lí áp bức bóc lột khiến sống không bằng chết. Hệ thống nhân vật mà Tô Hoài thiết kế xây dựng nên cũng là những số phận tiêu biểu vượt trội cho những những tầng lớp tiêu biểu vượt trội trong xã hội xưa chính là thống lí Pá Tra – địa chủ giàu sang nhưng gian ác, Mị và A Phủ – những người nông dân lao động hiền lành nhưng phải chịu đày đọa cả về thể xác lẫn ý thức .
Nhân vật Mị được nhà văn ra mắt từ giữa cuộc sống đi ra. Mở đầu truyện nhà văn đưa người đọc đến với quốc tế của truyện cổ tích, với miền đất xa xôi Tây Bắc, dừng lại nhà thống lí Pá Tra phong phú nhất vùng, gặp một thiếu phụ đặc biệt quan trọng khi nào cũng ngồi cạnh tảng đá cạnh tàu ngựa vô tri vô giác, mặt khi nào cũng cúi buồn rười rượi. Những câu văn tự sự chậm rãi nhỏ nhẹ hé mở cho người đọc thấy cuộc sống người thiếu phụ thật xấu số, chắc không phải con gái thống lí, quả đúng như vậy đó là con dâu gạt nợ tội nghiệp, khốn khổ. Từ đây, ngòi bút tài hoa của Tô Hoài ngược dòng thời hạn quay trở lại quá khứ để kể về cuộc sống của Mị trước khi về làm dâu nhà thống lí Pá Tra. Thời gian trước đó Mị là con gái trong một mái ấm gia đình nông dân nghèo nàn thực trạng vô cùng éo le, nghèo đến mức mà cha mẹ Mị không đủ tiền cưới phải vay lãi nhà thống lí Pá Tra “ mỗi năm trả lãi một nương ngô ”, đến khi mẹ Mị qua đời mà mái ấm gia đình vẫn chưa hết nợ, món nợ truyền từ đời này sang đời khác. Số phận đưa đẩy Mị phải sống trong căn nhà u tối nhà thống lí, ngày cũng như đêm Mị ở trong căn phòng không có ánh sáng, không được coi như một con người phải chịu cảnh sống khổ cực như trâu ngựa .
Mị là người con gái nết na thùy mị, có những phẩm chất, tính cách tốt đẹp, tài hoa “ Mị thổi sáo giỏi ” đi đường “ nhặt chiếc lá đưa lên môi, thổi sáo lá hay như thổi sáo ” biểu lộ được quốc tế tâm hồn của Mị rất nhiều mẫu mã. Hơn thế nữa Mị là người con hiếu thảo biết lo cho mái ấm gia đình đã quyết tử bản thân để giúp cha trả nợ. Ấy thế rồi cuộc sống Mị bị lay chuyển từ khi bước chân vào làm con dâu nhà thống lí. Mị lùi lũi như con rùa nuôi ở xó cửa, hình ảnh so sánh hoàn toàn có thể cho người đọc thấy được cảnh nơi Mị sống chẳng khác gì âm ti, nơi tăm tối, không có sự sống .
Nhưng trái tim nhân đạo thâm thúy của Tô Hoài không để cho nhân vật mà mình đồng cảm chết tàn chết lụi tội nghiệp ở nhà thống lí mà ông vẫn để cho sức sống tiềm tàng của Mị như hòn than hồng âm ỉ cháy trong đống tro tàn của tâm hồn, nếu gặp luồng gió mát cuộc sống thổi tới nó sẽ phát cháy. Nhà văn đã thăng hoa năng lực của mình phát minh sáng tạo ra luồng gió mát ấy chính là đêm tình mùa xuân làm hồi sinh tâm hồn Mị. Thiên nhiên năm ấy khác thường gió mùa lạnh thêm kinh hoàng hòa với sắc màu đời sống là trên những mỏm đá những chiếc váy hoa phơi “ xòe ” như đàn bướm sặc sỡ, âm thanh của đời sống khác lạ khi ở Hồng Ngài ăn tết sớm tiếng trẻ con đùa nhau ầm ĩ, tiếng “ trai gái ném pao, thổi khèn, thổi sáo và nhảy ”. Sự khác thường ấy đã tác động ảnh hưởng vào tâm hồn Mị đặc biệt quan trọng là cụ thể “ tiếng sáo ” như một sợi chỉ đỏ thông suốt tâm hồn Mị thời tươi tắn son sắt với đêm tình mùa xuân năm nay, tiếng sáo vọng vào sâu thẳm tâm hồn gọi về bài hát Mị thường thổi năm xưa “ Mày có con trai con gái rồi, mày đi làm nương, ta không có con trai con gái ta đi tìm tình nhân ”. Đây là tiếng sáo lần thứ nhất lấp ló đầu núi, từ xa vọng lại khiến trái tim Mị đang lạnh buốt, khô cứng, bỗng mềm dịu, ấm cúng, đập những nhịp đập hồi sinh trở lại “ thiết tha bồi hồi ” và Mị tỉnh lại thấy hiện tại “ đêm tình mùa xuân đã tới ”. Khi tỉnh dậy có lẽ rằng Mị lại nhận ra đời sống hiện thực không đáng sống vì tuổi xuân của Mị đang bị giam hãm ở nhà thống lí Pá Tra, và tất yếu bao nỗi buồn tủi đau dâng trào mãnh liệt yên cầu Mị tìm đến men rượu để trốn tránh : “ Mị lén lấy hũ rượu cứ uống ực từng bát ”, uống như muốn trôi đi bao đau khổ, uất hận. Cách uống rượu như thể tất yếu khiến Mị say, lịm mặt ngồi đấy, mở màn rơi vào trạng thái phân thân, tiếng sáo vẫy gọi giục giã, còn men rượu nâng tâm hồn Mị bay lên theo tiếng sáo đến với những game show trong hoài niệm của quá khứ. Còn thể xác vẫn ở lại nhà thống lí “ nhìn mọi người nhảy đồng, người hát ” khi mọi người về hết “ Mị vẫn ngồi trơ một mình giữa nhà ”. Tiếng sáo lần hai “ tai Mị văng vẳng tiếng sáo gọi bạn đầu làng ” tiếng sáo lần này đã đến gần Mị hơn. Tiếng sáo như vẫy gọi khiến Mị như bị thôi thúc quay trở lại quá khứ ngày trước sống với những ngày tươi đẹp xuân sắc, tỏa nắng rực rỡ, vui mắt nhất, thuở ấy “ Mị thổi sáo giỏi ” “ Mị uốn chiếc lá trên môi, thổi lá cũng hay như thổi sáo ”, có biết bao nhiêu người mê, ngày đêm đã thổi sáo đi theo Mị .
Đến đây Tô Hoài đã nhìn thấy trong tâm hồn Mị một cuộc giao tranh nóng bức giữa quá khứ và hiện tại, quá khứ tươi đẹp tỏa nắng rực rỡ nhưng mới chỉ bùng lên, còn hiện tại Mị bị cường quyền, phụ quyền ép chế lại dai dẳng triền miên quá lâu nên quá khứ không dễ thắng nổi, không hề kéo bước chân Mị đi chơi. Từ khi Mị vào nhà thống lí “ chẳng năm nào A Sử cho Mị đi chơi tết ” những hồi ức về quá khứ mỗi lúc một can đảm và mạnh mẽ bừng cháy làm Mị lại quên đi hiện tại đau khổ chỉ còn nhìn thấy hiện tại đang vui, suôn sẻ là : “ Mị trẻ lắm, Mị vẫn còn trẻ ” và “ Mị muốn đi chơi ”. Đấu tranh trong tâm hồn Mị càng một can đảm và mạnh mẽ thêm qua những lần tiếng sáo dồn dập tiếp theo khiến tâm hồn Mị thoát ra như con ong thoát khỏi tổ kén. Tuy chân tay bị trói chặt nhưng tâm hồn đã hòa nhịp với đêm tình ngoài kia. Sự hồi sinh can đảm và mạnh mẽ ấy phát cháy do nhiều cung bậc của tiếng sáo đã thôi thúc Mị bước đi dù là lúc tỉnh, lúc mơ. Mị lúc mê đi theo tiếng sáo, lúc tỉnh thổn thức với tiếng chó sủa xa xa tiếng chân ngựa từ từ sự ép chế ngày một đè nặng khiến Mị bừng tỉnh và vô cùng sợ hãi rơi vào trạng thái tê liệt “ như con rùa nuôi trong xó nhà ” .
Tô Hoài đã rất tài tình bằng kĩ năng và trái tim nóng của mình đã khắc họa chân thực những nét riêng không liên quan gì đến nhau về phong tục, tập quán, tính cách và tâm hồn người dân nơi vùng cao xa xôi bằng một giọng văn nhẹ nhàng mang phong vị dân tộc bản địa, giàu giá trị nhân văn thâm thúy .
… … … … … … … … … … … … … … … …
Phân tích diễn biến tâm trạng và hành động của nhân vật Mị trong đêm tình mùa xuân – Mẫu số 06
Vợ chồng A Phủ là truyện ngắn xuất sắc nhất của nhà văn Tô Hoài trong quá trình sáng tác sau Cách mạng tháng Tám năm 1945. Nội dung kể về cuộc sống đầy biến cố của đôi vợ chồng trẻ người Mông là Mị và A Phủ trong chính sách thực dân, phong kiến .
Nhân vật Mị là một hình tượng nghệ thuật và thẩm mỹ rực rỡ có ý nghĩa khái quát cao, tiêu biểu vượt trội cho đời sống đau khổ, tủi nhục và quy trình vùng lên tự giải phóng của đồng bào miền núi Tây Bắc. Đoạn văn miêu tả diễn biến tâm trạng của Mị trong đêm xuân với những diễn biến chân thực và cảm động đã bộc lộ sức sống mãnh liệt cùng khao khát tình yêu cháy bỏng của Mị – người con gái xinh đẹp mà xấu số .
Mị mồ côi mẹ, ở với cha già. Vì đẹp người đẹp nết nên Mị được nhiều chàng trai trong vùng để mắt tới. Tương lai của cô lẽ ra sẽ tốt đẹp, yên ấm, nhưng chỉ vì món nợ truyền đời của cha mẹ mà Mị bị bắt về làm con dâu trừ nợ cho nhà thống lí Pá Tra. Tuổi xuân của Mị đã bị A Sử, gã con trai xấc xược và hung bạo tước đoạt, giày xéo .
Quãng đời Mị sống trong nhà thống lí là chuỗi dài những đọa đày, tủi nhục. Tuy danh nghĩa là con dâu nhà quan lớn nhưng thực ra Mị chỉ là nô lệ, nô lệ, bị coi rẻ hơn cả con trâu, con ngựa. Đau khổ, cực nhục đã cướp mất tuổi xuân của Mị, biến cô thành kẻ nhẫn nhịn và cam chịu. Lúc mới bị bắt về, Mị phản ứng kinh khủng, định ăn lá ngón tự tử, nhưng rồi thương xót cha già, Mị không đành lòng chết. Đời Mị cứ thế lặng lẽ trôi đi. Cuộc sống không còn ý nghĩa. Cô sống mà như đã chết. Đau khổ triền miên đã làm cho Mị hóa hờ hững, lạnh nhạt. Mọi xúc cảm trong cô có vẻ như đã chai lì. Tuy nhiên, khát vọng sống trong Mị chưa trọn vẹn lụi tắt. Trong Mị luôn sống sót hai con người tưởng chừng trái chiều : Con người bên ngoài hờ hững vô cảm và con người bên trong có sức sống bí mật nhưng mãnh liệt .
Tác giả lấy khung cảnh mùa xuân, đêm xuân làm nền cho diễn biến tâm trạng của Mị. Mùa xuân, đất trời tưng bừng sắc tố, rộn ràng âm thanh, rất thân thiện với quãng đời hồn nhiên, vui tươi ngày trước của Mị : Trên đầu núi, những nương ngô, nương lúa gặt xong, ngô lúa đã xếp yên đầy những nhà kho. Trẻ con đi hái bí đỏ, tinh nghịch, đã đốt những lều canh nương để sưởi lửa. Ở Hồng Ngài người ta thành lệ cứ ăn Tết khi gặt hái vừa xong, không kể ngày, tháng nào. Ăn Tết như thế cho kịp lúc mưa xuân xuống thì đi vỡ nương mới. Hồng Ngài năm ấy ăn Tết giữa lúc gió thổi vào cỏ gianh vàng ửng, gió vã rét rất kinh hoàng. Nhưng trong những làng Mèo Đỏ, những chiếc váy hoa đã đem ra phơi trên mỏm đá xòe như con bướm sặc sỡ … Đám trẻ đợi Tết, chơi quay, cười ầm trên sân chơi trước nhà. Ngoài đầu núi lấp ló đã có tiếng ai thổi sáo rủ bạn đi chơi .
Đoạn văn tả cảnh mùa xuân trên vùng núi cao Tây Bắc với những hình ảnh rực rỡ sinh động và đầy sức sống. Màu sắc sặc sỡ của những chiếc váy hoa của những cô gái phơi trên những mỏm đá báo hiệu Tết đã đến gần. Tiếng cười ầm của đám trẻ con chơi quay trên sân chơi trước nhà. Tiếng sáo thổi réo rắt rủ bạn tình đi chơi. Tiếng chó sủa xa xa … Những đêm tình mùa xuân đã tới .
Sức sống tưng bừng của vạn vật mùa xuân đã làm cho tâm hồn Mị hồi sinh. Tâm trạng Mị lúc này trộn lẫn giữa nhiều cung bậc xúc cảm : vui sướng và đau khổ, tủi nhục đến mức muốn chết và khao khát sống. Những xúc cảm ấy đang trỗi dậy, cuộn xoáy, trào dâng trong lòng Mị .
Trong lúc trai gái và lũ trẻ con tụ tập đánh pao, đánh quay, thổi sáo, thổi khèn trên sân chơi đầu bản thì Mị thiết tha bồi hồi khi nghe tiếng sáo gọi bạn tình từ đầu núi vọng lại. Mị nhẩm thầm bài hát quen thuộc mà thời con gái cô hay hát :
Mày có con trai con gái rồi Mày đi làm nương Ta không có con trai con gái Ta đi tìm tình nhân .
Sau bao năm câm lặng trong đau khổ, có lẽ rằng đây là lần tiên phong người con dâu gạt nợ khe khẽ cất tiếng hát thầm .
Cảnh vui xuân sinh động ở đầu bản và cảnh ăn Tết ồn ào trong nhà thống lí Pá Tra đã ảnh hưởng tác động mạnh tới tâm hồn Mị, khiến cô nhớ lại thời con gái chưa xa. Lúc đầu, Mị hành vi theo thói quen một cách vô thức : Ngày Tết, Mị cũng uống rượu. Mị lén lấy hũ rượu, cứ uống ực từng bát. Mị uống rượu mà như uống nỗi tủi hận, cay đắng vào lòng, hay là Mị cố ý uống thế cho thật say để quên đi nỗi khổ ? Tuy nhiên, hành vi ấy bộc lộ một sự chuyển biến khác thường đang diễn ra trong tâm trạng người con gái đáng thương .
Bi kịch khởi đầu khi ý thức về bản thân của Mị đang trỗi dậy. Mị say rượu lịm mặt ngồi đấy nhìn mọi người nhảy đồng, người hát men rượu thức tỉnh nỗi nhớ về phần đời đã qua : Mị đang sống về ngày trước. Tiếng sáo gọi bạn tình văng vẳng bên tai Mị. Đấy là tiếng sáo của tình yêu rạo rực, của tuổi thanh xuân căng đầy sức sống. Dường như lúc này, Mị không còn là con dâu gạt nợ nhà thống lí Pá Tra nữa mà là cô gái xinh đẹp đang uống rượu bên nhà bếp lửa và thổi sáo : Mị uốn chiếc lá trên môi, thổi lá cũng hay như thổi sáo. Bao kỉ niệm đẹp thời con gái sống dậy trong lòng Mị : Mị thổi sáo giỏi … có biết bao nhiêu người mê, ngày đêm đã thổi sáo đi theo Mị. Hồi tưởng về mùa xuân tươi đẹp thời con gái, điều đó cho thấy con người thật của Mị đang hồi sinh. Khát vọng sống như ngọn lửa đang bừng cháy trong tâm hồn Mị .
Diễn biến tâm trạng Mị rất phức tạp : Cô đang bị giằng xé bởi xích míc giữa thân phận tù túng của người con dâu gạt nợ và mong ước được tự do đi chơi Tết của cô gái đang khao khát tự do và tình yêu. Liệu Mị có dám cắt đứt sợi dây oan nghiệt đang thít chặt lấy số phận mình để đến với những game show vui tươi, với tiếng sáo gọi bạn tình réo rắt du dương ?
Mải mê chìm đắm trong quá khứ nên Mị tạm quên hiện tại : rượu đã tan khi nào. Người về, người đi chơi đã vãn cả. Mị không biết, Mị vẫn ngồi trơ một mình giữa nhà. Mãi sau, Mị mới đứng dậy, nhưng Mị không bước ra đường chơi Mị từ từ bước vào buồng. Tâm trạng Mị phơi phới trở lại, trong lòng đùng một cái vui sướng như những đêm Tết ngày trước. Mị nhận ra rằng mình vẫn còn trẻ, Mị muốn đi chơi .
Khát vọng sống như ngọn lửa bừng cháy trong lòng khiến Mị càng thêm một phẫn uất trước tình cảnh tủi nhục của mình. Bao nhiêu người có chồng mà vẫn đi chơi ngày Tết đấy thôi. A Sử với Mị không có lòng với nhau mà vẫn phải ở với nhau. Mị muốn ăn lá ngón cho chết ngay, chứ không buồn nhớ lại nữa. Uất ức, nước mắt Mị ứa ra. Tiếng sáo gọi bạn vẫn lửng lơ bay ngoài đường :
Anh ném pao, em không bắt,
Em không yêu, quả pao rơi rồi…
Mị muốn quên thời con gái ngày trước mà không sao quên được. Tiếng sáo cứ lửng lơ trong đầu khiến cho Mị thiết tha bồi hồi .
Khi A Sử giật mình vào buồng để thay áo mới, liên tục đi rình bắt thêm con gái nhà người ta đem về làm vợ ; Mị lặng lẽ, thản nhiên xắn thêm miếng mỡ bỏ vào đĩa đèn cho sáng, quấn lại tóc, với tay lấy cái váy hoa, rút thêm cái áo. A Sử nhìn Mị, Mị không thèm nói một lời. Những hành vi “ làm mưa làm gió ” diễn ra trong khi tiếng sáo đang rập rờn trong đầu Mị. Tiếng sáo gọi bạn tình như đem đến cho Mị một sức mạnh mới, khơi gợi khao khát yêu đương và niềm hạnh phúc. Khi với tay lấy váy hoa … là Mị đã thực sự sống lại thời con gái với bao tham vọng tươi đẹp .
Mị đã bừng tỉnh ; quá khứ, hiện tại xen kẽ trong tâm hồn Mị. Hiện tại thì tăm tối, ngột ngạt, mà tiếng sáo gọi bạn vẫn lơ lửng bay ngoài đường, thức tỉnh quá khứ đẹp tươi chưa xa .
Những hành vi khác thường của Mị đã bị A Sử trấn áp phũ phàng. Sau câu hỏi quá bất ngờ và tức giận : “ Mày muốn đi chơi à ? ”, A Sử trói Mị bằng cả một thúng sợi đay, quấn tóc lên cột làm cho Mị không cúi, không nghiêng được đầu nữa. Không có một dòng nào miêu tả thái độ phản kháng của Mị. Suốt từ đầu đến cuối, Mị chỉ lạng lẽ, bí mật cam chịu. Tuy vậy, chứa đựng bên trong lại là một cô Mị trọn vẹn khác, một cô Mị đang mê hồn sống với những kỉ niệm tình yêu. A Sử chỉ trói buộc được thể xác chứ không hề trói buộc được tâm hồn Mị .
Miêu tả diễn biến tâm trạng và hành vi của Mị trong đêm tình mùa xuân, Tô Hoài có vẻ như đã nhập thân vào nhân vật. Trong bóng tối, Mị đứng im re như không biết mình đang bị trói. Hơi rượu nồng nàn nâng đỡ tâm hồn Mị. Tai Mị vẫn nghe tiếng sáo đưa Mị đi theo những game show, những đám chơi. Tuy Mị chưa giải thoát được thể xác nhưng Mị đã giải thoát được tâm hồn. Lòng Mị bồi hồi theo tiếng sáo : Em không yêu, quả pao rơi rồi, Em yêu người nào, em bắt pao nào … Những vết dây trói đau nhức đưa Mị quay trở lại với thực tại đau đớn, khổ nhục. Mị vùng bước tiến. Nhưng tay chân đau không cựa được. Mị không nghe tiếng sáo nữa. Chỉ còn nghe tiếng chân ngựa đạp vào vách … Mị thổn thức nghĩ mình không bằng con ngựa .
Mị đang sống với con người bên trong của mình : Chừng đã khuya … Mị nín khóc, Mị lại bồi hồi nhớ đến thời gian trai bản đến bên vách làm hiệu, rủ tình nhân dỡ vách ra rừng chơi. Lúc này, thực tại và quá khứ cứ xen kẽ vào nhau, giằng xé tâm hồn Mị. Càng nhớ tới kỷ niệm cũ, Mị càng xót xa, đau khổ, phẫn uất trước thực tại phũ phàng : Cả đêm ấy Mị phải trói đứng như vậy. Lúc thì khắp người bị dây trói thít lại, đau nhức. Lúc lại nồng nàn tha thiết nhớ. Hơi rượu tỏa. Tiếng sáo. Tiếng chó sủa xa xa. Mị lúc mê, lúc tỉnh. Cho tới khi trời tang tảng rồi không biết sáng từ khi nào .
Mị bàng hoàng tỉnh … Không một tiếng động. Mị thương những người đàn bà khốn khổ sa vào nhà quan … Đời người đàn bà lấy chồng nhà giàu ở Hồng Ngài thì một đời con người chỉ biết đi theo đuôi con ngựa của chồng. Mị chợt nhớ lại câu truyện người ta vẫn kể : Đời trước, ở nhà thống lí Pá Tra có một người trói vợ trong nhà ba ngày rồi đi chơi, khi về nhìn đến thì vợ chết rồi. Nhớ thế, Mị sợ quá, Mị cựa quậy, xem mình còn sống hay chết, cổ tay, đầu, bắp chân bị dây trói siết lại, đau dứt từng mảnh thịt .
Như thế là cuộc trỗi dậy lần thứ nhất của Mị không thành. Mị không hề thoát khỏi âm ti trần gian là nhà bố con tên thống lí, nhưng Mị không còn là con ngựa, con rùa lùi lũi nuôi trong xó cửa nữa. Mị đã sống lại những thời gian của tuổi thanh xuân tươi tắn và tự do. Cuộc trỗi dậy ấy như một đợt sóng dâng lên rồi nhanh gọn tan ra, dù chưa làm đổi khác cuộc sống Mị nhưng những đợt sóng ngầm của cảm hứng đến khi nào đó sẽ tuôn trào mãnh liệt mà vật chứng là hành vi Mị liều lĩnh cởi trói cứu A Phủ và cùng anh trốn khỏi Hồng Ngài .
Ở đoạn văn này, tác giả miêu tả hành vi của Mị rất ít, nhưng người đọc vẫn bị hấp dẫn bởi một con người đang từ cõi âm u mơ hồ trỗi dậy, có một sức sống tiềm tàng mà không một thế lực gian ác nào vùi dập được. Không gian, thời hạn, giọng kể chuyện của tác giả đều tương thích với diễn biến phức tạp của tâm trạng Mị. Tô Hoài đã dẫn dắt người đọc dõi theo tâm trạng ấy, khi thiết tha bồi hồi, khi nghẹn ngào xót xa ! Đoạn văn miêu tả tâm trạng Mị trong đêm xuân thấm đẫm tính nhân văn, góp thêm phần tô đậm tính cách nhân vật Mị ; bộc lộ một cách chân thực và cảm động giá trị hiện thực và tinh thần nhân đạo của truyện ngắn Vợ chồng A Phủ .
Phân tích diễn biến tâm trạng và hành động của nhân vật Mị trong đêm tình mùa xuân – Mẫu số 07
Tô Hoài là một trong những nhà văn lớn của nền văn học Nước Ta tân tiến. Ông có vốn hiểu biết thâm thúy về phong tục tập quán của nhiều vùng văn hoá khác nhau trên quốc gia ta. Thành công nhất của Tô Hoài là những tác phẩm viết về hiện thực đời sống, con người vùng Tây Bắc. Tiêu biểu là truyện ngắn “ Vợ chồng A Phủ ”. Tác phẩm vừa là một bức tranh chân thực về số phận bi thảm của người dân nghèo miền núi dưới ách áp bức phong kiến và thực dân, vừa là một bài ca về sức sống và khát vọng tự do, niềm hạnh phúc của con người. Vẻ đẹp ấy đã ngời lên thật toàn vẹn qua diễn biến tâm trạng Mị và sức sống tiềm tàng mãnh liệt của nhân vật này qua đêm tình mùa xuân ở Hồng Ngài .
Trước khi vào nhà thống lý Pá Tra, Mị là một cô gái trẻ đẹp. Trong tác phẩm này, nhà văn không hề dùng mỹ từ nào để tả cái đẹp của Mị, nhưng vẻ đẹp ấy vẫn hiện lên qua chi tiết cụ thể : “ trai đến đứng nhẵn vách đầu buồng Mị ”. Mị chính là bông hoa ngát hương của núi rừng Tây Bắc. Cô có một đời sống tự do, niềm hạnh phúc, vô tư giữa tháng ngày tuổi trẻ. Cô gái vùng cao ấy, mỗi khi tết đến xuân về thường làm bao kẻ si tình chết mê, chết mệt bởi tiếng sáo. Mị thổi sáo giỏi “ thổi lá cũng hay như thổi sáo, có biết bao người mê ngày đêm đã thổi sáo đi theo Mị ” .
Không chỉ đẹp người, cô gái ấy còn đẹp nết. Mị giàu lòng hiếu thảo, có tình yêu lao động, yêu tự do, giàu lòng tự trọng. Tô Hoài đã đặt vào miệng Mị tổng thể những phẩm chất cao quý ấy qua lời nói đầy tha thiết với cha già : “ con nay đã biết cuốc nương làm ngô ” ( tình yêu lao động ) ; “ con phải làm nương ngô giả nợ thay cho bố ” ( lòng hiếu thảo ) ; “ bố đừng bán con cho nhà giàu ” ( giàu lòng tự trọng ) .
Khi bị bắt làm dâu nhà Pá Tra, Mị có đời sống thống khổ, là nạn nhân của chính sách cho vay nặng lãi, bị tước đoạt tự do, niềm hạnh phúc cá thể : mở màn tác phẩm, nhà văn đã trình làng nhân vật một cách ấn tượng : “ Ai ở xa về có việc vào nhà thống lí Pá Tra thường trông thấy có một cô con gái ngồi quay sợi gai bên tảng đá trước cửa, cạnh tàu ngựa ”. Lúc nào cô ấy cũng “ cúi mặt, mặt buồn rười rượi ”. Dáng vẻ ấy của Mị gợi ra hình ảnh một con người có số phận đau khổ .
Dù đời sống thống khổ, trong Mị vẫn mãnh liệt một sức sống tiềm tàng và khát vọng tự do, niềm hạnh phúc. Khát vọng ấy đã phát cháy lên khi mùa xuân đến trên đất Hồng Ngài. Mị đã bước vào cái đêm đáng ghi nhớ ấy thoạt tiên, như một tâm hồn câm lặng cái cô Mị xưa kia trẻ đẹp, khao khát yêu đương và cũng đã được yêu đương, cô Mị ấy tưởng như đã chìm hẳn vào dĩ vãng. Chỉ còn một người đàn bà “ không nói. lùi lũi như con rùa nuôi trong xó cửa ”, người đàn bà bị cầm tù trong một ngục thất tinh thần ( hình ảnh cái buồng có một cửa sổ lỗ vuông bằng bàn tay, khi nào trông ra cũng chỉ thấy mờ mờ trăng trắng ). Đã bao năm rồi, người đàn bà ấy chẳng biết đến mùa xuân, chẳng đi chơi Tết .
Vậy mà vào đúng cái đêm tình mùa xuân năm ấy, Mị thốt nhiên lại muốn đi chơi, và đã sửa soạn đi chơi thực sự. Vì sao vậy ? Khó hoàn toàn có thể cho là tại đất trời. Thời tiết mùa xuân năm nào chẳng đại loại là như vậy .
Lý giải sự đột biến khác thường của Mị trong đêm ấy, là một thử thách thật sự so với Tô Hoài. Hãy xem bằng cách nào mà nhà văn vượt qua thử thách .
Với một người như Mị, muốn đi chơi nghĩa là muốn phá phách, nghĩa là làm mưa làm gió. Cũng với một người như Mị để có thế làm mưa làm gió, thì phải có cái gì có năng lực làm quên đi hiện tại để sống quay trở lại những tháng năm xưa .
Cái đó là men rượu mà Tết năm ấy, Mị đã lén “ uống ực từng bát ”. “ Rồi say Mị lịm mặt ngồi đấy, nhưng lòng Mị thì đang sống về ngày trước ” … Rõ nhất là tiếng sáo. Mỗi lần tiếng sáo trở lại chuyện là mỗi lần nó được đổi khác đi từ âm thanh của hiện tại từ từ thành tiếng của những mùa xuân trước. Từ chỗ ở ngoài Mị, ở xa Mị, từ từ như tiếng ai mời gọi, hồn ai chờ đón ngoài đường, đế ở đầu cuối rập rờn trong đầu người thiếu phụ. Tiếng sáo dìu hồn Mị hay là bước tiến của hồn Mị được ghi dấu bằng tiếng sáo .. Như thế là sức sống, lòng ham sống đã thức dậy trong lòng người thiếu phụ. Nhưng sự vượt khỏi thực trạng hiện tại của nhân vật không hề đơn điệu, thuận tiện .
Một thời hạn dài. Mị sống trong sự giao tranh giữa quá khứ và hiện tại. Quá khứ đẩy đưa đi, hiện tại thì níu lại. ( Nên lòng phơi phới mà Mị vẫn theo quán tính bước vào buồng, ngồi xuống giường, trông ra cái hành lang cửa số lỗ vuông mờ mờ trăng trắng. Và lòng ham sống trào dậy tiên phong trong ý nghĩa muốn chết ngay chứ không buồn nhớ lại … ) .
Nhưng sức sống cứ lớn dần, sức ám ảnh của tuổi xuân cứ mạnh dần, cho tới khi nó có vẻ như chiếm trọn tâm hồn Mị. Phải tới lúc đó, Mị mới hành vi như một kẻ mộng du. không thấy, không nghe A Sử nói .
Rồi Mị bị A Sử trói trong trạng thái mơ hồ. Mãi về sau, Mị mới cảm thấy cái Hiện tại quyết liệt khi vùng bước tiến mà tay chân không cựa được. Nhưng nếu cái mơ không đến một lần ngay tức khắc thì sự tỉnh ra cũng vậy Lại một quá trình chập chờn nữa giữa hơi rượu, tiếng sáo với cái đau nhức của dây trói và tiếng chân ngựa đạp vào vách. Nhưng giờ đây thì theo chiều ngược lại, tỉnh dần ra, đau đớn dần lên, tê dại dần đi để từ từ trở lại với vị trí của con rùa lùi lũi trong xó cửa .
Một làn sóng tình cảm đã tan đi, không làm biến hóa mảy may đời Mị. Những cái gì Tô Hoài đã viết về đêm hôm ấy vẫn đầy ý nghĩa. Nó cho thấy sức sống của con người dù bị giẫm đạp, đè nén đến đâu cũng vẫn không bị mất đi. Ý nghĩa ấy khiến ta thêm tin, thêm yêu dấu con người. Thứ hai chính sách phong kiến là chính sách buộc trói, giam hãm chống lại con người và sư sống. Chế độ ấy đáng căm thù, lên án cả từ phía nhân danh quyền sống của con người. Một diễn biến thẩm mỹ và nghệ thuật giàu chất nhân đạo và chất thơ .
… … … … … … … … … … … … … … … … .
Phân tích diễn biến tâm trạng và hành động của nhân vật Mị trong đêm tình mùa xuân – Mẫu số 08
Đề tài Tây Bắc in đậm trong sự nghiệp văn chương của Tô Hoài : “ Truyện Tây Bắc ”, “ Miền Tây ”, ” Họ Giàng ở Phìn Sa ” … Truyện “ Vợ chồng A mang ý nghĩa như một “ chiến công ” của nhà văn TP.HN này khi theo bộ đội vào giải phóng Tây Bắc ( 1952 ). Truyện kể về cuộc sống của Mị và A Phủ ở Hồng Ngài trong nhà thống lí Pá Tra và khi làm chiến sỹ du kích ở địa thế căn cứ Phiềng Sa. Qua đó, tác giả nói lên nỗi thống khổ sự vùng dậy của người Mèo ở Tây Bắc, một lòng quyết tâm tham gia kháng chiến để giành lấy tự do, tình yêu và niềm hạnh phúc .
Nhân vật Mị là một phát minh sáng tạo rực rỡ của Tô Hoài. Đêm tình mùa xuân ở Hồng Ngài là diễn biến cảm động nhất, hay nhất của truyện đã biểu lộ khát vọng sống, khao khát tình yêu của người con dâu gạt nợ .
Mị mồ côi mẹ, ở với cha già. Mị xinh đẹp, tuổi xuân phơi phới. Vì món nợ truyền kiếp. Mị trở thành con dâu gạt nợ nhà thống lí Pá Tra. Tuổi xuân của Mị bị thằng A Sử, con trai thống lí tước đoạt, giày xéo. Mị khổ như con trâu con ngựa. Mị toan ăn lá ngón tự tử, nhưng thương cha già, Mị chết không đành lòng. Sống trong đau khổ, Mị gần như vô cảm vô hồn “ càng không nói, lùi lũi như con rùa nuôi trong xó cửa ” .
Xuân qua rồi xuân lại trở lại. Đêm tình mùa xuân ở Hồng Ngài lại đến. Cả một khoảng trống tưng bừng. Lúa ngô ở những nương đã thu hoạch xong. Gió và rét kinh hoàng. Cảnh sắc làng Mèo càng đẹp. Màu “ vàng ửng ” của cỏ gianh. Màu trắng, màu đỏ au, đỏ thẫm, màu tím man mát của hoa thuốc phiện vừa nở. Màu “ sặc sỡ ” của những chiếc váy hoa phơi trên mỏm đá xòe như con bướm. Tiếng “ cười ầm ” của đám trẻ con chơi quay. Tiếng sáo thổi rủ bạn đi chơi. Tiếng chó sủa xa xa … Trước cảnh tưng bừng ấy, cứ tưởng Mị “ Riêng mình nào biết có xuân là gì ? ”. Nhưng thật giật mình. Những đêm tình mùa xuân ở Hồng Ngài đã hồi sinh và hồi xuân tâm hồn Mị. Tâm trạng và hành vi Mị được Tô Hoài biểu lộ một cách tinh xảo, xúc động .
Trong lúc trai gái và lũ trẻ con tụ tập đánh pao, đánh quay, thổi sáo, thổi khèn và nhảy trên sân chơi thì Mị “ tha thiết bồi hồi ” khi nghe tiếng sáo từ đầu núi “ vọng lại ”. Mị “ nhẩm thầm ” bài hát của người đang thổi sáo :
“ … Ta không có con trai con gái – Ta đi tìm tình nhân … ”. Sau bao mùa xuân câm lặng, có lẽ rằng đây là lần tiên phong người con dâu gạt nợ khẽ thầm hát ?
Tiếng sáo đã gợi thương gợi nhớ và thức tỉnh. Mị lén lấy hũ rượu, “ uống ừng ực từng bát ”. Uống rượu như nuốt hận. Hay uống cho vơi đi nỗi đau khổ ? Say rượu “ lịm mặt ”, tâm trạng Mị diễn biến. Mị hồi tưởng “ sống về ngày trước ”. Tiếng sáo gọi bạn tình “ văng vẳng ” trong tai Mị. Bao kỉ niệm đẹp thời con gái sống dậy trong lòng Mị. Mị thổi sáo giỏi … Có biết bao nhiêu người mê, ngày đêm đã thổi sáo đi theo Mị. Hồi tưởng lại mùa xuân đẹp thời con gái, điều đó cho thấy Mị đã được thức tỉnh. Khát vọng sống như ngọn lửa đã bừng sáng tâm hồn Mị .
Mị “ từ từ bước vào buồng ” với tâm trạng “ thấy phơi phới trở lại, trong lòng đùng một cái vui sướng như những đêm Tết ngày trước ”. Mị được thức tỉnh, tự ý thức là mình “ trẻ lắm ”, “ vẫn còn trẻ ”. Mị khao khát “ Mị muốn đi chơi ” .
Khát vọng sống như ngọn lửa bừng cháy bao nhiêu Mị lại phẫn uất bấy nhiêu ! Phẫn uất và đau khổ cho thân phận và số phận trớ trêu đầy thảm kịch. Bao nhiêu người có chồng cũng đi chơi ngày Tết. A Sử với Mị “ không có lòng với nhau mà vẫn phải ở với nhau ! ”. Không thể cam chịu mãi kiếp con dâu gạt nợ. Mị muốn ăn lá ngón cho chết ngay ! Uất ức, nước mắt Mị ứa ra, khi tiếng sáo gọi bạn yêu “ vẫn lững lờ bay ngoài đường ”. Tâm hồn Mị diễn biến phức tạp trong quá trình thức tỉnh, làm mưa làm gió. Mị đang sống trong nghịch lý giữa thân phận con dâu gạt nợ và niềm phơi phới muốn đi chơi Tết. Liệu Mị có dám phá tung và cắt đứt sợi dây oan nghiệt đang thít chặt lấy số phận, thân phận mình để đến với những game show cùng với tiếng sáo gọi bạn yêu ?
Mị vào buồng lần này không phải để nhìn qua “ cái lỗ vuông ” để nghĩ đến cái chết, mà Mị đã hành vi một cách can đảm và mạnh mẽ, ngang nhiên trước mặt A Sử khi hắn Open giật mình trong buồng. A Sử thay áo mới, khoác thêm hai vòng bạc … để đi chơi rình bắt gái đem về làm vợ. Mị cũng sẵn sàng chuẩn bị đi chơi Tết. Như thử thách. Mị đã hành vi. Xắn thêm miếng mỡ bỏ vào đĩa đèn cho sáng. Quấn lại tóc. Với tay lấy cái váy hoa. Rút thêm cái áo. A Sử nhìn Mị, Mị “ cũng không nói ” hay không thèm nói ? Hàng loạt hành vi “ làm mưa làm gió ” của Mị diễn ra liên tục khi tiếng sáo đang “ rập rờn ” trong đầu Mị. Tiếng sáo gọi bạn tình như đem đến cho Mị một sức mạnh mới, khơi gợi lòng khao khát yêu đương và niềm hạnh phúc. Khi Mị với tay lấy váy hoa … là Mị thực sự được thức tỉnh, được sống lại thời con gái với bao tham vọng đẹp .
Sự phản kháng Sự phản kháng của Mị phải trả giá nặng nề. Chỉ sau một câu hỏi : “ Mày muốn đi chơi à ? Thằng A Sử gian ác đã trói Mị vào cột nhà bằng một thúng sợi đay. Hai tay Mị bị trói bằng dây thắt lưng, tóc Mị quấn lên cột, Mị “ không cúi, không nghiêng được đầu nữa ”. Thể hiện diễn biến tâm trạng và hành vi Mị trong cảnh Mị bị trói trong đêm tình mùa xuân, ngòi bút nghệ thuật và thẩm mỹ của Tô Hoài như đã “ nhập hồn ” vào nhân vật. Trong bóng tối, Mị “ đứng im re ”. Hơi rượu còn như nâng đỡ tâm hồn Mị. Quên đau khổ, đau đớn thực tại, Mị “ vẫn nghe tiếng sáo đưa Mị theo game show, những đám chơi ”. Mị vùng bước tiến, lòng “ bồi hồi ” theo tiếng sáo : “ Em không yêu, quả pao rơi rồi – Em yêu người em bắt pao nào … ”. Mị lại trở lại thực tại đau đớn, khổ nhục “ tay chân đầu không cựa được ”. Mị thức “ thổn thức nghĩ mình không bằng con ngựa ” khi nghe tiếng ngựa “ gai chan ”, nhai cỏ, tiếng chó sủa xa xa. Mị nghĩ đến những cảnh tình tự của bao cặp tình nhân giờ này đã “ dỡ vách ra rừng chơi ”. Mị nín khóc, Mị lại bồi hồi trong trạng thái lúc mê lúc tỉnh. Dây trói thít lại, đau nhức. Hơi rượu tỏa, Mị “ nồng nàn tha thiết nhớ ” .
Bị trói đứng suốt đêm, Mị “ bàng hoàng tỉnh ” lúc trời sáng. Chỉ nghe tiếng lửa réo – Không một tiếng động – Mị nghĩ đến những vợ chú, thương những người đàn bà “ khốn khổ sa vào nhà quan ” ; thương người đàn bà nọ bị chồng trói chết trong nhà thống lí. Mị vừa thương mình, vừa thương người, thương cho thân phận những người đàn bà ở Hồng Ngài “ một đời con người chỉ biết đi theo con ngựa của chồng ”. Mị sợ hãi “ cựa quậy ” xem mình còn sống hay chết. Dây trói siết lại “ đau dứt từng mảnh thịt ” .
Nhờ một sự vô tình mà Mị thoát chết trong đêm hãi hùng đó. Đoạn văn đêm tình mùa xuân có 3 cảnh. Cảnh Mị ngồi nhẩm thầm tiếng sáo và lén uống rượu ừng ực từng bát. Cảnh Mị chuẩn bị sẵn sàng váy áo đi chơi. Cảnh Mị bị A Sử trói đứng suốt đêm trong buồng. Cảnh nào, cụ thể nào cũng sinh động, nổi bật cho thảm kịch của Mị, của người con dâu gạt nợ. Đoạn văn đêm tình mùa xuân biểu lộ ngòi bút kể chuyện cảm động, phân tích diễn biến tâm trạng và hành vi nhân vật một cách tinh xảo, thâm thúy. Tiếng sáo gọi bạn tình được Tô Hoài nhắc đi nhắc lại 13 lần đầy ám ảnh, như thức tỉnh, như lay gọi, như vỗ về niềm khao khát đi chơi Tết, khao khát được sống trong tình yêu và mùa xuân của người con dâu gạt nợ .
Sự “ làm mưa làm gió ” của Mị cho thấy sức sống tiềm tàng của nhân vật Mị mà máu và sự dã man không thể nào vùi dập được ! Đêm tình mùa xuân thấm đẫm tính nhân vãn, Nó đã góp thêm phần tô đậm tính cách nhân vật Mị. Nó đã biểu lộ một cách xúc động giá trị hiện thực và tinh thần nhân đạo của truyện “ Vợ chồng A Phủ ” .
… … … … … … … … … … … … … … .
Phân tích diễn biến tâm trạng và hành động của nhân vật Mị trong đêm tình mùa xuân – Mẫu số 09
Một trong những thành công xuất sắc tác phẩm Vợ chồng A Phủ của Tô Hoài là nghệ thuật và thẩm mỹ miêu tả và phân tích tâm lí nhân vật. Ngòi bút nhà văn thật tinh xảo, thâm thúy trong việc miêu tả diễn biến tâm lí, sức sống tiềm tàng và sự biến hóa số phận của nhân vật. Đó là Mị – người phụ nữ tưởng chừng như đã cam chịu số phận, không còn sức sống và lối thoát nhưng trong thực trạng hoàn toàn có thể, Mị vẫn vươn lên làm chủ cuộc sống mình. Và cái gì đã khiến bên trong “ con rùa ” câm lặng ấy bùng lên khát vọng sống, khát vọng yêu, khát vọng được quyền làm người cho ra một kiếp người, chính là đêm tình mùa xuân quay trở lại trên rẻo cao .
Trong tác phẩm, nhân vật Mị biểu lộ rất rõ khi cô có những biến hóa trong tâm lí trước thực trạng sống và tìm cho mình một con đường kỳ vọng. Đặc biệt là diễn biến tâm lí của cô trong đêm tình mùa xuân ở Hồng Ngài. Những ngày đầu làm dâu, Mị thấm thía nỗi đau của một cuộc sống bị cướp đoạt, “ đêm nào Mị cũng khóc ”, Mị muốn tự tử. Bởi vì, Mị không muốn gật đầu một đời sống chết mòn héo úa, điều này chứng tỏ trong con người Mị tiềm ẩn một sức sống mãnh liệt, muốn thoát khỏi đời sống nô lệ. Nhưng thương cha sẽ phải gánh chịu hậu quả về cái chết của mình, Mị đành vứt nắm lá ngón, trở lại nhà thống lí .
Ngày lại ngày qua, nỗi khổ cùng cực đã dồn nén dần cái sức sống tiềm tàng ấy vào tận đáy buồng tìm Mị. Mị không nghĩ đến cái chết nữa. Mị bị biến thành một công cụ lao động cho nhà thống lí Pá Tra. Cuộc đời của Mị “ ở lâu trong cái khổ, Mị quen khổ rồi ”. Mị bị đọa đày đến mức bị tê liệt về niềm tin, buông xuôi, phó mặc cho thực trạng “ Bây giờ thì Mị tưởng mình cũng là con trâu, mình cũng là con ngựa ”, “ biết đi làm mà thôi ”. Mị còn phải chịu nỗi đau về niềm tin triền miên. Căn buồng của Mị ở là một thứ ngục thất nhốt tù nhân “ Ở cái buồng Mị nằm, kín nút, có một … không biết là sương hay nắng ” .
Nhưng giá trị nhân đạo thâm thúy của tác phẩm là ở chỗ nhà văn đã nhìn thấy sức sống vẫn còn tiềm tàng trong Mị. Sức sống ấy sẽ vẫn phát cháy khi có thời cơ. Và nó đã đến trong đêm tình mùa xuân. Mùa xuân thường mang lại cho con người hy vọng, tham vọng, là mùa tiệc tùng, đi dạo, mùa của tình yêu .
Năm ấy ở Hồng Ngài gió và rét kinh hoàng. Mùa xuân đến mang theo âm thanh đặc trưng của nó. Âm thanh rộn ràng của trẻ con chơi đùa, đặc biệt quan trọng là tiếng sáo gọi bạn tình hòa cùng sắc tố sặc sỡ của váy áo phơi trên những mỏm đá. Đặc biệt là tiếng sáo gọi bạn trong đêm tình xuân tha thiết, bồi hồi vọng đến tai Mị. Tiếng sáo thấm vào trái tim Mị, thức tỉnh sự câm lặng bấy lâu nay. Từ trong tâm trạng lặng lẽ, u uẩn, một đời sống vô vị không có quá khứ, không có hiện tại và không có cả tương lai. Mị nghe tiếng sáo tha thiết gọi bạn mà hồi tưởng những ngày hồn nhiên, tươi tắn thuở xưa. Ngày ấy Mị thổi sáo giỏi. Tiếng sáo giúp Mị nhận ra một điều tưởng như đã chìm vào quên lãng .
Mị uống rượu “ Mị lén lấy hũ rượu, cứ uống ực từng bát ”. Cô đang uống đắng cay của cái phần đời đã qua và muốn thoát khỏi thực tại. Rượu làm thân xác cô say, nhưng tâm hồn cô lại tỉnh, Mị với cõi lòng phơi phới trở lại với thời con gái tươi tắn, niềm hạnh phúc. Mị như sống lại, Mị thấy yêu đời. Không khí mùa xuân chỉ là một chất xúc tác, chính bới nếu như sâu xa trong Mị không có một sức sống tiềm tàng thì nó đã không thức dậy với bao điều tốt đẹp. “ Mị thấy lòng mình vui sướng lại. Mị trẻ lắm, Mị vẫn còn trẻ ” .
Cứ thế cho đến khi men rượu hay men cuộc sống đã nâng bỗng tâm hồn Mị trở lại với ý thức thâm thúy của nhân phẩm. Mị ý thức sự sống sót của bản thân “ Nếu có nắm lá ngón trong tay lúc này, Mị sẽ ăn cho chết ngay, chớ không buồn nhớ lại nữa ”. Nghịch lí trên cho thấy khi niềm khát khao sống hồi sinh, con người không gật đầu cái trạng thái vô nghĩa lí của thực tại .
Nếu như lúc trước Mị trọn vẹn mơ hồ về thời hạn. Mị không nhớ mình về đây được mấy năm vì trước nay Mị đâu có mùa xuân. Nhưng giờ đây Mị muốn có cái quyền đơn thuần như bao người khác : “ Mị muốn đi chơi ”. Có thể so với Mị là một sự đổi khác lớn lao và vẫn còn kịp lúc, tuy bắt nguồn từ cảm hứng nhất thời nhưng nó cũng chứng tỏ Mị vẫn còn đó bao khát khao. “ Mị quấn lại tóc ”. Mị với tay lấy cái váy hoa vắt ở trong vách .
Chính sự biến hóa đó làm cho A Sử kinh ngạc vì dưới mắt hắn Mị chẳng khác nào một nô lệ. Hành động trói Mị tàn ác của hắn tuy giam giữ được thể xác Mị, nhưng không hề giam giữ tâm hồn Mị : “ Mị vẫn nghe tiếng sáo đưa Mị đi theo những game show, những đám chơi. ” Tâm hồn Mị giờ như chơi vơi trong mộng. Mị trở lại thời xưa với bao ước vọng. Sức sống trỗi dậy làm Mị phơi phới, mơ mộng trong thoáng chốc nhưng rồi Mị cũng trở lại thực tại. Chính sức sống của Mị buộc cô phải nghĩ đến liệu cô có duy trì được nó hay không. Mị nhớ đến người chị dâu đã bị trói chết. Mị sợ. Một khi ta biết sợ chết thì người ta càng thêm yêu đời sống. Mị cũng vậy .
Với ngôn từ lựa chọn một cách tinh xảo, nghệ thuật và thẩm mỹ trần thuật đặc biệt quan trọng là bộc lộ thâm thúy diễn biến tâm lí nhân vật, tác giả làm cho người đọc cũng phải thổn thức, vui mừng đến xót xa cho số phận nhân vật .
Mùa xuân rồi cũng qua đi nhưng sức sống tiềm tàng trong Mị đã được khơi dậy và chờ dịp bùng lên. Với nghệ thuật và thẩm mỹ khắc họa tâm lí nhân vật tinh xảo Tô Hoài đã đem đến cho nhân vật một hướng đi, một cuộc sống mới. Đó cũng chính là giá trị nhân văn cao đẹp của tác phẩm. Đồng thời cũng cho thấy năng lực của Tô Hoài cùng những góp phần của ông cho văn học Nước Ta .
… … … … … … … … … … … … … … … … … .
Phân tích diễn biến tâm trạng và hành động của nhân vật Mị trong đêm tình mùa xuân – Mẫu số 10
Vợ chồng A Phủ là tác phẩm nổi bậc nhất trong tập Truyện Tây Bắc của nhà văn Tô Hoài. Tác phẩm kể về số phận đáng thương và đời sống vô cùng khắc nghiệt của Mị và A Phủ ở nhà thống lí Pá Tra chốn Hồng Ngài. Dù bị đày đọa đến kiệt quệ cả niềm tin lẫn thể xác nhưng nỗi khổ đau ở nhà thống lí không thể nào giết chết được sức sống tiềm tàng ẩn sâu trong nhân vật Mị. Trong đêm tình mùa xuân năm ấy, sức sống ấy có dịp trỗi dậy can đảm và mạnh mẽ .
Đoạn kể chuyện Mị ở Hồng Ngài là đoạn kể về quãng đời tối tăm, tủi nhục của cô. Mị vốn là một cô gái mèo xinh đẹp, tài hoa. Vừa Bước vào tuổi thiếu nữ, Mị đã phải gánh nặng trên vai một món nợ từ đời cha mẹ Mị. Cha con thống lí Pá Tra bắt về Mị làm dâu gạt nợ. Món nợ truyền kiếp của mái ấm gia đình để cướp trắng tuổi thanh xuân dạt dào khát vọng của Mị. Những năm tháng bị đọa đày dai dẳng trong cái âm ti trần gian trong nhà thống lí, Mị gần như biến thành tảng đá vô tri. Mỗi ngày Mị không nói, lùi lũi như con rùa núp sau xó cửa. Lúc nào Mị cũng lầm lũi, mặt buồn rười rượi .
Mị giờ đây chỉ là cái xác vô hồn, một cỗ máy biết nói. Mị sống như thực ra chỉ là để lê dài những ngày chưa được chết mà thôi. “ Ai ở xa về có việc vào nhà thống lí Pá Tra thường trông thấy một cô gái ngồi quay sợi bên tảng đá trước cửa, cạnh tàu ngựa. Lúc nào cũng vậy, dù quay sợi, thái cỏ ngựa, dệt vải, chẻ củi hay đi còn nước dưới khe suối, cô cũng cúi, mặt buồn rười rượi ” .
Cuộc sống với Mị chỉ là một màn sương mờ đục không dĩ vãng, hiện tại, tương lai. Phải chăng ngọn lửa sống trong lòng Mị đã lặng tắt, trái tim Mị đã chai sạn và tê liệt, tâm hồn Mị đã trọn vẹn nguội lạnh và an phận ?
Mùa xuân đến, toàn bộ những gì tưởng chừng đã chết trong lòng Mị đều đã được hồi sinh. Mùa Xuân là mùa của cây cối đâm chồi nảy lộc, mùa hội hè khét tiếng, mùa gặp gỡ hẹn hò của lứa đôi. Mùa xuân đến với núi rừng Tây Bắc, đến với mảnh đất Hồng Ngài được tô hoài miêu tả bằng những câu văn rất lãng mạn .
Có thể nói những trang viết về mùa xuân của tác giả là những trang văn tuyệt hay. Ta gặp ở đó bức tranh mùa xuân với màu rực rỡ tỏa nắng : cỏ gianh vàng ửng, những chiếc váy tỏa nắng rực rỡ phơi trên mỏm đá thì xòe ra như những cánh bướm. Thanh âm cũng rộn ràng : trẻ con nô đùa, tiếng sáo gọi bạn tình tha thiết. Mùa xuân tưng bừng một sức sống mãnh liệt mặc kệ cái giá lạnh của đất trời. Dường như sự sống, cảnh vật, con người đang được mùa xuân khơi dậy làm cho bừng tỉnh .
Với Mị, mùa xuân còn là mùa gắn với bao kỉ niệm đẹp tươi của thời trẻ tự do. Trong không khí núi rừng rạo rực vào xuân ấy, Mị nghe tiếng sáo từ xa vọng lại tha thiết, bồi hồi. Tiếng sáo là thứ âm thanh quen thuộc của núi khi hoa ban nở trắng núi rừng Tây Bắc. Đêm đêm trên núi cao tiếng sáo chính là tiếng lòng đắm say của trai gái mèo trao gửi bạn tình. Trong khoảnh khắc ấy, tiếng sáo đã tác động ảnh hưởng can đảm và mạnh mẽ đến tâm hồn Mị. Mị ngồi nhẩm thầm bài hát :
“ Mày có con trai con gái rồi mày đi làm nương tao không có con trai con gái tao đi tìm tình nhân ”
Tiếng hát cất lên từ trái tim tưởng như cô càng, chai sạn của Mị. Mị trước đây sống không ý thức về thời hạn, khoảng trống, sự vật. Trước mặt Mị luôn là một màn sương trắng mờ đục. Giờ đây tiếng sáo đã thức tỉnh tâm hồn ngủ yên và an phận của Mị. Tiếng sáo rung lên trong trái tim Mị. Những tiến trình mở màn của khát vọng được yêu, cái khát vọng bấy lâu nay được chôn chặt trong trái tim Mị .
Mị đã bừng tỉnh mọi cảm nhận về đời sống. Ý thức về đời sống đã trở lại trong Mị. Mị nhìn thấy, nghe thấy : trai gái, trẻ con ra sân chơi đánh pao, đánh quay, thổi sáo, thổi khèn và nhảy. Nhà thống lí Pá Tra chiêng đánh ầm ĩ. Mị lén uống rượu, cứ uống ừng ực từng bát. Đó có lẽ nào là cách uống của người thưởng xuân. Chắc chắn không vậy. Uống rượu thưởng xuân phải uống từ từ, từng bát một, nhấm nha, nhấm nháp để tận thưởng và tiếp đón mùi vị xuân. Đó là cách uống của người khát rượu, thèm rượu ? Không đúng. Đã từ lâu Mị chẳng thèm khát gì .
Tô Hoài viết : “ Ngày tết Mị cũng uống rượu ”. Mọi người uống, Mị cũng uống. Mị uống theo thói ngày xuân của người Mèo. Cách uống ừng ực từng bát ấy giống như Mị uống cho bõ tức, cho nuốt hận tủi hờn. Rồi Mị say, Mị lịm mặt nhìn mọi người nhảy đồng, ngồi hát nhưng trong lòng Mị đang sống về ngày trước .
Tô Hoài đã thật khôn khéo dùng từ “ sống lại ” chứ không phải là “ nhớ lại ”. Nếu “ nhớ lại ” chỉ là hồi niệm thì “ sống lại ” là cả phần hồn lẫn phần xác trở về với quá khứ vui tươi của những đêm tình mùa xuân lúc mà Mị chưa về làm dâu nhà thống lí. Chao ôi, đó là những tháng ngày thơ mộng thần tiên, Mị được sống tự do reo vui tiếng hát trên đồi cao, dưới khe sâu, thâu đêm suốt sáng .
Mị đang bứt mình ra khỏi cái ngục tù tăm tối để lần theo sợi dây quá khứ tìm về những thời xưa niềm hạnh phúc. Đúng trong khoảnh khắc ấy tai Mị văng vẳng tiếng sáo gọi bạn đầu làng. Tiếng sáo đã gọi dậy những kỉ niệm ngọt ngào của thời thiếu nữ. Ngày trước, Mị thổi sáo giỏi. Mị uốn chiếc lá trên môi và thổi. Thổi lá cũng hay như thổi sáo. Có biết bao nhiêu người mê, ngày đêm đã thổi sáo đi theo Mị .
Mị như quên lãng hiện tại, quên béng cái thể xác đang vô cùng đau đớn. Người ta hát mà Mị không nghe, người ta nhảy mà Mị không thấy, rượu tan khi nào Mị cũng chẳng hay. Chính quá khứ ngọt ngào đã thổi vào lòng những cảm hứng khiến Mị thấy phơi phới trở lại trong lòng một niềm vui sướng. Mị nhận ra mình còn trẻ lắm và muốn đi chơi. Lúc này ý thức về bản thân và quyền sống đã trỗi dậy. Nhưng cũng là lúc Mị nghĩ đến cái chết “ nếu có nắm lá ngón trong tay lúc này, Mị sẽ ăn cho chết ngay ” .
Đây cũng là lúc Mị thấy thía nhất cảnh ngộ cay đắng của hiện tại “ A Sử với Mị không có lòng với nhau mà vẫn phải ở với nhau ”. Hơn thế từ lâu lắm rồi, Mị sống sót trong trạng thái gần như tê liệt “ sống lâu trong cái khổ Mị cũng quen rồi. Mị cũng chẳng còn nghĩ đến chuyện ăn lá ngón tự tử nữa ”. Vì thế trong phút giây thức tỉnh, Mị muốn chết. Bởi hơn khi nào hết, Mị cũng đang yêu tha thiết đời sống. Tiếng sáo trở lại tuy nhiên nó không còn lấp ló ngoài đầu núi, văng vẳng ngoài đầu làng mà lửng lơ bay ngoài đường. Tiếng sáo đã thôi thúc Mị đi đến hành vi : xắn mỡ bỏ thêm vào đĩa đèn cho sáng. Hình ảnh ngọn đèn chính là ngọn lửa sống đang trỗi dậy can đảm và mạnh mẽ trong lòng Mị. Mị ý thức được thực trạng tối tăm và muốn thay đổ. Mị sửa soạn đi chơi : quấn tóc, lấy váy hoa .
Tất cả khẳng định chắc chắn đó chính là hành vi của một tâm hồn ham sống đang bừng dậy mãnh liệt, mặc kệ bạo quyền. Hình như trong tâm hồn Mị lúc này tiếng sáo mùa xuân tuổi trẻ đã thực sự ngân lên khát vọng tình yêu, niềm hạnh phúc, tự do đang trào dâng không kìm nén được .
Đây cũng là lúc nó bị vùi dập phũ phàng. A Sử Open đã quấn tóc, trói đứng Mị trong buồng tối. Con thú ấy thản nhiên tắt đèn, khép cửa đi ra không nói tiếng nào. Bị trói, Mị vẫn thả hồn theo tiếng sáo. Tiếng sáo đưa Mị theo những game show, dìu Mị về với khát khao yêu đương niềm hạnh phúc : “ Em không yêu, quả pao rơi rồi. Em yêu người nào, em bắt pao nào … ” .
Suốt từ đầu tới cuối đêm hôm ấy chỉ thấy cô tĩnh mịch, bí mật cam chịu. Dường như cô đang không sống bằng phần thể xác nữa. Ẩn chứa bên trong lại là cô Mị khác. Một cô Mị đang náo nức say sưa với những kỉ niệm của tình yêu. Say sưa đến nỗi “ như không biết mình đang bị trói, khiến Mị vùng dậy bước tiến ” .
Nhưng dây trói, tiếng chân ngựa đẩy Mị về hiện thực : “ Mị không nghe thấy tiếng sáo nữa … Mị thổn thức nghĩ rằng mình không bằng con trâu, con ngựa ”. Mị nhận ra đêm đã khuya, thời hạn chạm vào kỉ niệm đẹp nhất của lòng Mị. Mị nín khóc, lòng lại bồi hồi. Trong suốt đêm bị trói, Mị đã sống trong một tâm trạng giằng xé giữa quá khứ xinh xắn và hiện thực đau khổ, giữa tham vọng niềm hạnh phúc và nỗi tủi hờn vì thân kiếp trâu ngựa. Đó là biểu lộ của một tâm hồn yêu sống, thèm sống, mặc kệ cường quyền chà đạp và vùi dập .
Diễn biến tâm trạng của nhân vật Mị trong đêm tình mùa xuân ở Hồng Ngài là một tâm trạng hỗn hợp : vui sướng và đau khổ, ham sống và tủi nhục muốn chết. Trong bóng tối nặng nề ấy, hành vi của Mị rất ít. Phần lớn là những dòng nội tâm đang trỗi dậy tuôn trào trong lòng Mị. Tác giả đã thể hiện rõ nét kĩ năng miêu tả diễn biến nội tâm của nhân vật một cách chân thực, sinh động. Sự trỗi dậy của Mị trong đêm tình mùa xuân tuy không đổi khác số phận nhưng nó là tiền đề quan trọng cho những đột biến lớn lao trong cuộc sống Mị .
… … … … … … … … … … … … … .
Với những hướng dẫn và dàn ý cụ thể trên đây, hy vọng những em đã hoàn toàn có thể kiến thiết xây dựng được khung sườn riêng cho bài viết của mình khi đi vào phân tích diễn biến tâm trạng và hành vi của Mị trong đêm tình mùa xuân. Đừng quên tìm hiểu thêm thêm nhiều bài văn mẫu hay trong tuyển tập Văn mẫu 12 tinh lọc do THPT Sóc Trăng tổng hợp, giúp học viên lớp 12 ôn tập tốt môn Văn chuẩn bị cho những kì thi trung học phổ thông và Đại học .
Tuyển chọn những bài văn hay phân tích diễn biến tâm trạng và hành động của nhân vật Mị trong đêm tình mùa xuân – Văn mẫu lớp 12
Xem thêm: Phân tích đoạn trích Trao duyên trong Truyện Kiều (Nguyễn Du) – Trường THPT Thành Phố Sóc Trăng
Đăng bởi : trung học phổ thông Sóc Trăng
Chuyên mục : Giáo dục đào tạo
Source: https://tbdn.com.vn
Category: Văn học
