Phân tích bài thơ Quê hương của Tế Hanh

Cùng THPT Sóc Trăng tìm hiểu và khám phá một số ít bài văn mẫu : phân tích bài thơ Quê hương của Tế Hanh .Quê hương là nguồn cảm hứng vô tận của nhiều nhà thơ Nước Ta và đặc biệt quan trọng là Tế Hanh – một tác giả xuất hiện trong trào lưu Thơ mới và sau cách mạng vẫn liên tục sáng tác dồi dào. Ông được biết đến qua những bài thơ về quê hương miền Nam yêu thương với tình cảm chân thành và vô cùng sâu lắng .– Hình ảnh “ con thuyền ” được nhân hóa “ im bến mỏi trở lại nằm ” phối hợp với thẩm mỹ và nghệ thuật ẩn dụ quy đổi cảm xúc => Con thuyền trở nên có hồn, có sức sống như con người khung hình cũng nhuộm vị nắng gió xa xăm

– “Làng tôi ở vốn làm nghề chài lưới”: Cách gọi giản dị mà đầy thương yêu, giới thiệu về một miền quê ven biển với nghề chính là chài lưới

– Bằng xúc cảm chân thành đơn giản và giản dị với quê hương miền biển của mình, ông đã viết nên “ Quê hương ” đi vào lòng người đọc– Nỗi niềm buồn nhớ quê hương là nỗi niềm chung của bất kỳ người xa quê nào, và một nhà thơ thuộc trào lưu Thơ Mới như Tế Hanh cũng không phải là ngoại lệ

Bài mẫu

Quê hương là nguồn cảm hứng vô tận của nhiều nhà thơ Nước Ta và đặc biệt quan trọng là Tế Hanh – một tác giả xuất hiện trong trào lưu Thơ mới và sau cách mạng vẫn liên tục sáng tác dồi dào. Ông được biết đến qua những bài thơ về quê hương miền Nam yêu thương với tình cảm chân thành và vô cùng sâu lắng
Ta hoàn toàn có thể phát hiện trong thơ ông hơi thở nồng nàn của những người con đất biển, hay một dòng sông đầy nắng trong những buổi trưa gắn với tình yêu quê hương thâm thúy của nhà thơ. Bài thơ “ Quê hương ” là kỉ niệm sâu đậm thời niên thiếu, là tác phẩm mở màn cho nguồn cảm hứng về quê hương trong thơ Tế Hanh, bài thơ đã được viết bằng tổng thể tấm lòng yêu dấu vạn vật thiên nhiên thơ mộng và hùng tráng, yêu quý những con người lao động cần mẫn .
Bài thơ được viết theo thể thơ tám chữ phối hợp cả hai kiểu gieo vần liên tục và vần ôm đã phần nào bộc lộ được nhịp sống quay quồng của một làng chài ven biển :
Làng tôi ở vốn làm nghề chài lưới
Nước vây hãm cách biển nửa ngày sông
Khi trời trong, gió nhẹ, sớm mai hồng
Dân trai tráng bơi thuyền đi đánh cá .
Quê hương trong tâm lý của những người con Nước Ta là mái đình, là giếng nước gốc đa, là canh rau muống chấm cà dầm tương .
Còn quê hương trong tâm tưởng của Tế Hanh là một làng chài nằm trên cù lao giữa sông và biển, một làng chài sóng nước vây hãm, một khung cảnh làng quê như đang mở ra trước mắt tất cả chúng ta vô cùng sinh động : “ Trời trong – gió nhẹ – sớm mai hồng ”, khoảng trống như trải ra xa, khung trời như cao hơn và ánh sáng tràn ngập .
Bầu trời trong trẻo, gió nhẹ, tỏa nắng rực rỡ nắng hồng của buổi bình minh đang đến là một báo hiệu cho ngày mới mở màn, một ngày mới với bao nhiêu hy vọng, một ngày mới với ý thức nhiệt huyết, mừng quýnh của biết bao nhiêu con người trên những chiếc thuyền ra khơi :
Chiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mã
Phăng mái chèo can đảm và mạnh mẽ vượt trường giang
Nếu như ở trên là miêu tả vào cảnh vật thì ở đây là đặc tả vào bức tranh lao động đầy hứng khởi và dạt dào sức sống. Con thuyền được so sánh như con tuấn mã làm cho câu thơ có cảm xúc như can đảm và mạnh mẽ hơn, bộc lộ niềm vui và phấn khởi của những người dân chài. Bên cạnh đó, những động từ “ hăng ”, “ phăng ”, “ vượt ” miêu tả đầy ấn tượng khí thế băng tới vô cùng dũng mãnh của con thuyền toát lên một sức sống tràn ngập, đầy nhiệt huyết. Vượt lên sóng. Vượt lên gió. Con thuyền căng buồm ra khơi với tư thế vô cùng hiên ngang và hùng tráng :
Cánh buồm giương to như mảnh hồn làng
Rướn thân trắng bát ngát thâu góp gió …
Từ hình ảnh của vạn vật thiên nhiên, tác giả đã liên tưởng đến “ hồn người ”, phải là một tâm hồn nhạy cảm trước cảnh vật, một tấm lòng gắn bó với quê hương làng xóm Tế Hanh mới hoàn toàn có thể viết được như vậy. Cánh buồm trắng vốn là hình ảnh quen thuộc nay trở nên lớn lao và vạn vật thiên nhiên. Cánh buồm trắng thâu gió vượt biển khơi như hồn người đang hướng tới tương lai tốt đẹp. Có lẽ nhà thơ chợt nhận ra rằng linh hồn của quê hương đang nằm trong cánh buồm. Hình ảnh trong thơ trên vừa thơ mộng vừa hoành tráng, nó vừa vẽ nên đúng chuẩn hình thể vừa gợi được linh hồn của sự vật .
Ta hoàn toàn có thể nhận ra rằng phép so sánh ở đây không làm cho việc miêu tả đơn cử hơn mà đã gợi ra một vẻ đẹp bay bổng mang ý nghĩa lớn lao. Đó chính là sự tinh xảo của nhà thơ. Cũng hoàn toàn có thể hiểu thêm qua câu thơ này là bao nhiêu trìu mến thiêng liêng, bao nhiêu kỳ vọng mưu sinh của người dân chài đã được gửi gắm vào cánh buồm đầy gió. Dấu chấm lửng ở cuối đoạn thơ tạo cho ta ấn tượng của một khoảng trống mở ra đến vô cùng, vô tận, giữa sóng nước bát ngát, hình ảnh con người trên chiếc tàu nhỏ bé không nhû nhoi đơn độc mà ngược lại bộc lộ sự dữ thế chủ động, làm chủ vạn vật thiên nhiên của chính mình .
Cả đoạn thơ là khung cảnh quê hương và dân chài bơi thuyền ra đánh cá, biểu lộ được một nhịp sống quay quồng của những con người năng động, là sự phấn khởi, là niềm hy vọng, sáng sủa trong ánh mắt từng ngư dân mong đợi một ngày mai thao tác với bao hiệu quả tốt đẹp :
Ngày hôm sau ồn ào trên bến đỗ
Khắp dân làng sinh động đón ghe về
Nhờ ơn trời, biển lặng, cá đầy ghe
Những con cá tươi ngon thân bạc trắng .
Những tính từ “ ồn ào ”, “ sinh động ” toát lên không khí đông vui, quay quồng đầy sôi động của cánh buồm đón ghe cá quay trở lại. Người đọc như thực sự được sống trong không khí ấy, được nghe lời cảm tạ chân thành đất trời đã sóng yên, biển lặng để người dân chài quay trở lại bảo đảm an toàn và cá đầy ghe, được nhìn thấy “ những con cá tươi ngon thân bạc trắng ”. Tế Hanh không miêu tả việc làm đánh bắt cá cá như thế nào nhưng ta hoàn toàn có thể tưởng tượng được đó là những giờ phút lao động không stress để đạt được thành quả như mong đợi .
Sau chuyến ra khơi là hình ảnh con thuyền và con người quay trở lại trong ngơi nghỉ :
Dân chài lưới làn da ngăm rám nắng
Cả thân hình nồng thở vị xa xăm
Chiếc thuyền im bến mỏi trở về năm
Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ .
Có thể nói rằng đây chính là những câu thơ hay nhất, tinh xảo nhất của bài thơ. Với lối tả thực, hình ảnh “ làn da ngắm rám nắng ” hiện lên để lại dấu ấn vô cùng thâm thúy thì ngay câu thơ sau lại tả bằng một cảm nhận rất lãng mạn “ Cả thân hình nồng thở vị xa xăm ” – Thân hình vạm vỡ của người dân chài thấm đẫm hơi thở của biển cả nồng mặn vị muối của đại dương bát ngát. Cái độc lạ của câu thơ là gợi cả linh hồn và tầm vóc của con người biển cả. Hai câu thơ miêu tả về con thuyền nằm im trên bến đỗ cũng là một phát minh sáng tạo thẩm mỹ và nghệ thuật độc lạ .
Nhà thơ không chỉ thấy con thuyền nằm im trên bến mà còn thấy cả sự căng thẳng mệt mỏi của nó. Cũng như dân chài, con thuyền có vị mặn của nước biển, con thuyền như đang lắng nghe chất muối của đại dương đang thấm trong từng thớ vỏ của nó. Thuyền trở nên có hồn hơn, nó không còn là một vật vô tri vô giác nữa mà đã trở thành người bạn của ngư dân. Không phải người con làng chài thì không hề viết hay như vậy, tinh như vậy, và cũng chỉ viết được những câu thơ như vậy khi tâm hồn Tế Hanh hoà vào cảnh vật cả hồn mình để lắng nghe. Ở đó là âm thanh của gió rít nhẹ trong ngày mới, là tiếng sóng vỗ triều lên, là tiếng ồn ào của chợ cá và là những âm thanh và lắng đọng trong từng thớ gỗ con thuyền .
Có lẽ, chất mặn mòi kia cũng đã thấm sâu vào da thịt nhà thơ, vào tâm hồn nhà thơ để trở thành nỗi niềm ám ảnh gợi bâng khuâng kì diệu. Nét tinh xảo, tài hoa của Tế Hanh là ông “ nghe thấy cả những điều không hình sắc, không âm thanh như “ mảnh hồn làng ” trên “ cánh buồm giương ” … Thơ Tế Hanh là quốc tế thật thân mật, thường ta chỉ thấy một cách lờ mờ, cái quốc tế tình cảm ta đã bí mật trao cảnh vật : sự mỏi mệt, say sưa của con thuyền lúc trở lại bến … ” Nói lên tiếng nói từ tận đáy lòng mình là lúc nhà thơ bày tỏ tình cảm của một người con xa quê hướng về quê hương, về quốc gia :
Nay xa cách lòng tôi luôn tưởng niệm
Màu nước xanh, cá bạc, chiếc thuyền vôi
Thoáng con thuyền rẽ sóng chạy ra khơi
Tôi thấy nhớ cái mùi nồng mặn quá
Nếu không có mấy câu thơ này, có lẽ rằng ta không biết nhà thơ đang xa quê, ta thấy được một khung cảnh vô cùng sôi động trước mắt tất cả chúng ta, vậy mà nó lại được viết ra từ tâm tưởng một cậu học trò, từ đó ta hoàn toàn có thể nhận ra rằng quê hương luôn nằm trong tiềm thức nhà thơ, quê hương luôn hiện hình trong từng tâm lý, từng dòng xúc cảm. Nối nhớ quê hương thiết tha bật ra thành những lời nói vô cùng đơn giản và giản dị : “ Tôi thấy nhớ cái mùi nồng mặn quá ”. Quê hương là mùi biển mặn nồng, quê hương là con nước xanh, là màu cá bạc, là cánh buồm vôi .
Màu của quê hương là những màu tươi tắn nhất, thân thiện nhất. Tế Hanh yêu nhất những mùi vị đặc trưng quê hương đầy sức điệu đàng và ngọt ngào. Chất thơ của Tế Hanh bình dị như con người ông, bình dị như những người dân quê ông, khoẻ khoắn và sâu lắng. Từ đó toát lên bức tranh vạn vật thiên nhiên tươi tắn, thơ mộng và hùng tráng từ đời sống lao động hàng ngày của dân cư. Bài thơ đem lại ấn tượng khó phai về một làng chài cách biển nửa ngày sông, lộng lẫy sóng nước, óng ả nắng vàng. Dòng sông, hồn biển ấy đã là nguồn cảm hứng theo mãi Tế Hanh từ thuở “ hoa niên ” đến những ngày tập trung trên đất Bắc. Vẫn còn đó tấm lòng yêu quê hương thâm thúy, nồng ấm của một người con xa quê :
Tôi dang tay ôm nước vào lòng
Sông mở nước ôm tôi vào dạ
Chúng tôi lớn lên mỗi người mỗi ngả
Kẻ sớm hôm chài lưới ven sông
Kẻ cuốc cày mưa nắng ngoài đồng
Tôi cầm súng xa nhà đi kháng chiến
Nhưng lòng tôi như mưa nguồn gió biển
Vẫn quay trở lại lưu luyến bến sông
( Nhớ con sông quê hương – 1956 )
Với tâm hồn bình dị, Tế Hanh Open trong trào lưu Thơ mới nhưng lại không có những tư tưởng chán đời, thoát li với thực tại, chìm đắm trong cái tôi riêng tư như nhiều nhà thơ thời ấy. Thơ Tế Hanh là hồn thi sĩ đã hoà quyện cùng với hồn nhân dân, hồn dân tộc bản địa, hoà vào “ cánh buồm giương to như mảnh hồn làng ”. “ Quê hương ” – hai tiếng thân thương, quê hương – niềm tin và nỗi nhơ, ù trong tâm tưởng người con đấùt Tỉnh Quảng Ngãi thân yêu – Tế Hanh – đó là những gì thiêng liêng nhất, tươi đẹp nhất. Bài thơ với âm điệu khoẻ khoắn, hình ảnh sinh động tạo cho người đọc cảm xúc hứng khởi, ngôn từ giàu sức gợi vẽ lên một khung cảnh quê hương “ rất Tế Hanh ” .
… … … … … … … … … … … … … … .

Phân tích bài thơ Quê hương của Tế Hanh – Mẫu 2

Tế Hanh sinh năm 1921 tại Tỉnh Quảng Ngãi. Bài thơ “ Quê hương ” được viết khi ông đang học tại Huế, lúc mới 18 tuổi. Bài thơ có 20 câu, mỗi câu có 8 chữ. Lời thơ trong sáng, hình ảnh phát minh sáng tạo, xúc cảm nồng hậu thiết tha. Tình yêu và lòng thương nhớ quê hương của người con xa quê được bộc lộ qua những vần thơ đậm đà và giàu hình ảnh .
Hai câu thơ đầu với hai chữ “ làng tôi ” cho thấy niềm tự hào của tác giả về làng quê của mình. Đó là một làng chài ven biển miền Trung, có sông nước bát ngát vây quanh. Làng cách xa biển “ nửa ngày sông ”, một cách tính độ dài dân dã. Chữ vốn rất có ý nghĩa trong việc gợi lên một nghề truyền thống lịch sử truyền kiếp và chính yếu của người dân quê hương .
Làng tôi ở vốn làm nghề chài lưới Nước vây hãm cách biển nửa ngày sông .
Sáu câu thơ tiếp theo nói về cảnh ra khơi đánh cá của người dân làng chài. Đó là những hình ảnh đẹp, thơ mộng và can đảm và mạnh mẽ trong những buổi sáng khi ánh ban mai hừng lên. Các tính từ được dùng rất tinh lọc trong đoạn thơ này đã tạo nên những hình ảnh rất đẹp : trong, nhẹ, hồng. Giọng thơ nhỏ nhẹ, tâm tình, như có tiếng reo :
Khi trời trong, gió nhẹ, sớm mai hồng Dân trai tráng bơi thuyền đi đánh cá .
Niềm vui đi chinh phục biển cả và khí thế ra khơi của bà con dân chài được bộc lộ qua những hình ảnh về con thuyền, cánh buồm và mái chèo. Chiếc thuyền được ví với con tuấn mã phi nhanh đầy nhiệt huyết. Mái chèo như lưỡi kiếm khổng lồ chém xuống mặt nước. Cánh buồm trắng to như mảnh hồn làng, cách ví von rất phát minh sáng tạo nhằm mục đích nói lên khí thế lao động và khát vọng về ấm no niềm hạnh phúc của người dân làng chài .
Câu thơ Rướn thân trắng bát ngát thâu góp gió là một hình ảnh đẹp về cánh buồm to lớn đang căng gió ra khơi xa. Các từ ngữ hăng, phăng, vượt, rướn, thâu góp đã làm điển hình nổi bật sức mạnh, niềm tin yêu tự hào vào khí thế ra khơi của đoàn thuyền đánh cá :
Chiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mã Phăng mái chèo can đảm và mạnh mẽ vượt trường giang Cánh buồm giương to như mảnh hồn làng Rướn thân trắng bát ngát thâu góp gió
Hai khổ thơ 8 câu tả cảnh làng chài khi những đoàn thuyền đánh cá quay về bến. Cảnh ồn ào sinh động của làng chài đã được tác giả khắc họa rất sinh động. Các hình ảnh cá đầy ghe, những con cá tươi ngon thân bạc trắng đã cho thấy một chuyến ra khơi đầy suôn sẻ và bội thu .
Ba tiếng nhờ ơn trời là lời cảm tạ vạn vật thiên nhiên đã mang lại cho người dân những chuyến ra khơi bình yên cũng như cho con người một nguồn sống. Trời đã cho biển lặng, sóng êm, biển cho nhiều tôm cá, toàn bộ tạo cho tác giả một niềm hy vọng về đời sống tốt đẹp của người dân làng chài. Những câu thơ trong phần này đầy sắc tố và mùi vị biển :
Ngày hôm sau ồn ào trên bến đỗ Khắp dân làng sinh động đón ghe về Nhờ yên trời biển lặng cá đầy ghe Những con cá tươi ngon thân trắng bạc
Từ nhỏ có lẽ rằng tác giả đã sống với quê hương, sống với những lần đoàn thuyền ra khơi đánh cá và quay trở lại nên mới có được những vần thơ thật thâm thúy và giàu hình ảnh như vậy. Dù ở xa quê hương nhưng tác giả vẫn diễn đạt như thể mình đang tận mắt chứng kiến cảnh tượng ấy diễn ra. Chính tình yêu quê hương đã giúp tác giả có được những cảm hứng như vậy. Yêu quê hương là yêu quý những chàng trai làng cường tráng có làn da ngăm rám nắng, được tôi luyện trong lao động, trong vị mặn của nước biển quê hương .
“ Cả thân hình nồng thở vị xa xăm. ” Yêu làng chài là yêu những con thuyền sau một chuyến ra khơi khó khăn vất vả, quay trở lại nằm ngủ im lìm trên bến. Con thuyền trong bài thơ đã được nhân hóa nhằm mục đích quyến rũ đời sống lao động khó khăn vất vả mà yên vui của dân cư :
Chiếc thuyền im bến mới trở lại nằm Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ .
Các chữ im, mỏi, nằm, nghe, thấm dần rất quyến rũ và biểu cảm. Sự quy đổi cảm xúc tài tình đã tạo nên những vần thơ giàu xúc cảm. Khổ thơ cuối nói lên nỗi nhớ nhung làng chài quê hương của người con xa quê. Nỗi nhớ ấy được diễn đạt qua điệp khúc “ nhớ ” trong những câu thơ :
Nay xa cách lòng tôi luôn tưởng niệm Màu nước xanh, cá bạc, chiếc buồm vôi, Thoáng con thuyền rẽ sóng chạy ra khơi, Tôi thấy nhớ cái mùi nồng mặn quá !
Nhớ quê hương là nhớ màu xanh của nước, màu bạc tươi ngon của cá, màu vôi bạc phếch của cánh buồm, là nhớ con thuyền làng chài rẽ sóng ra khơi, là nhớ cái mùi nồng mặn quá trong mùi vị của biển. Chữ thoáng trong câu vừa gợi tả hình bóng con thuyền ra khơi mờ dần nơi cuối biển vừa bộc lộ niềm tưởng niệm trong hoài niệm của tác giả .
Tố Hữu đã ca tụng thơ Tế Hanh là những câu hát yêu thương, còn nhà thơ Xuân Diệu thì cho rằng nó như một dòng suối nhỏ nhưng là nguồn tình cảm trong lành và bền vững và kiên cố. Đọc bài Quê hương của Tế Hanh ta cảm thấy yêu thơ và tâm hồn thơ của Tế Hanh. Với ông những cảnh sắc về khung trời, dòng sông, cánh buồm, bến đỗ, con cá … là sắc tố, là mùi vị là hình bóng thân yêu của quê nhà .
Hình tượng thơ của Tế Hanh tuy bình dị mà rất có tình. Những nét nhân hóa trong bài thơ Quê hương rất phát minh sáng tạo và mê hoặc người đọc. Đó chính là điểm nhấn giúp bài thơ giàu tình cảm và xúc cảm .

Phân tích bài thơ Quê hương của Tế Hanh – Mẫu 3

Làng tôi ở vốn làm nghề chài lưới …, Quê hương tôi có con sông xanh tươi – Nước gương trong soi bóng những hàng tre … ; những vân thơ thiết tha đôi với đất mẹ quê cha là nét đẹp nhất trong hồn thơ Tế Hanh hơn 60 năm qua .
Bài thơ Quê hương được Tế Hanh viết năm 1939, khi nhà thơ vừa tròn mười tám tuổi, đang học Trung học tại Huế. Nỗi nhớ làng chài, quê hương thân yêu ở Tỉnh Bình Dương, Tỉnh Quảng Ngãi đã tỏa rộng và thấm sâu vào bài thơ. Hai câu thơ đầu nói về làng tôi. Thân mật, tự hào, yêu thương … được bộc lộ qua hai tiếng làng tôi ấy :
Làng tôi ở vốn làm nghề chài lưới ; Nước vây hãm, cách biển nửa ngày sông .
Quê hương là một làng chài, bốn bề sông nước vây hãm, một làng nghèo thuộc vùng duyên hải miền Trung cách biển nửa ngày sông. Giọng điệu tâm tình, một cách nói chân quê dân dã vừa đơn cử, vừa trừu tượng. Những câu thơ tiếp theo là hồi tưởng lại một nét đẹp của quê hương : Cảnh làng chài ra khơi đánh cá .
Kỉ niệm về quê hương như được lọc qua ánh sáng tâm hồn. Một bình minh đẹp ra khơi có gió nhẹ, có ánh mai hồng. Có những chàng trai cường tráng, khỏe mạnh bơi thuyền đánh cá. Cảnh đẹp, sáng trong, giọng thơ nhẹ nhàng biểu lộ khung cảnh niềm vui của làng chài trong buổi xa bờ .
Khi trời trong, gió nhẹ, sớm mai hồng Dân trai tráng bơi thuyền đi đánh cá .
Một loạt ẩn dụ, so sánh nói về con thuyền, mái chèo và cánh buồm. Tác giả ví chiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mã tạo nên một hình ảnh khỏe, tươi tắn diễn đạt khí thế nhiệt huyết, phấn khởi lên đường. Chữ hăng dùng rất hay, rất đích đáng. Nó link với những từ ngữ : dân trai tráng và tuấn mã hợp thành tính mạng lưới hệ thống, tạo nên một vẻ đẹp của văn chương. Có người lầm tưởng là chữ băng rồi bình giảng là băng băng lướt sóng !
Mái chèo như những lưỡi kiếm khổng lồ chém xuống nước, phăng xuống nước một cách can đảm và mạnh mẽ, đưa con thuyền vượt trường giang. Sau hình ảnh chiếc thuyền, mái chèo là hình ảnh cánh buồm giương, to như mảnh hồn làng. Giương nghĩa là căng lên để đón gió ra khơi. So sánh cánh buồm to như mảnh hồn làng là hay, rực rỡ. Cánh Buồm to hình tượng cho hình bóng và sức sống quê hương .
Nó tượng trưng cho sức mạnh lao động phát minh sáng tạo, tham vọng về ấm no, niềm hạnh phúc của quê nhà. Nó còn tiêu biểu vượt trội cho chí khí và khát vọng chinh phục biển khơi của đoàn trai tráng bơi thuyền đi đánh cá. Câu thơ Rướn thân trắng bát ngát thâu góp gió là một câu thơ đậm đà ý vị mang cảm hứng lao động và cảm hứng thiên hà .
Cánh buồm được nhân hóa. Ba chữ rướn thân trắng gợi tả một cuộc sống trải qua nhiều mưa nắng, gắng sức quyết tâm lên đường. Đây là khổ thơ xuất sắc tả cảnh ra khơi của đoàn thuyền đánh cá, tự hào ca tụng sức sống của làng chài thân thương :
Chiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mã Phăng mái chèo, can đảm và mạnh mẽ vượt trường giang. Cánh buồm giương, to như mảnh hồn làng Rướn thân trắng bát ngát thâu góp gió …
Đứa con xa quê có khi nào quên được cảnh bà con làng chài đón đoàn thuyền đánh cá từ biển khơi trở lại. Các từ ngữ ồn ào, sinh động miêu tả niềm vui mừng đón ghe về. Niềm vui sướng tràn ngập lòng người, là của khắp dân làng. Cảnh đón ghe về thực sự là ngày hội lao động của bà con ngư dân :
Ngày hôm sau, ồn ào trên bến đỗ Khắp dân làng sinh động đón ghe về .
Cá tươi ngon thân bạc trắng đầy khoang thuyền. Được mùa cá, vui sướng trong niềm vui ấm no, niềm hạnh phúc, bà con làng chài khẽ thốt lên lời cảm tạ đất trời đã cho biển lặng sóng êm, cho cá đầy ghe. Sự cầu mong và niềm tin thánh thiện nhờ ơn trời ấy đã biểu lộ những tấm lòng mộc mạc, hồn hậu của những con người suốt đời gắn bó với biển, vui sướng, hoạn nạn cùng với biển. Tế Hanh đã thấu tình quê hương khi ông viết :
“ Nhờ ơn trời biển lặng cá đầy ghe ” Những con cá tươi ngon thân bạc trắng .
Ta tưởng như ca dao, dân ca đã thấm sâu vào hồn thơ Tế Hanh :
Ơn trời mưa nắng phải thì, Nơi thì bừa cạn, nơi thì cày sâu … Nhờ trời hạ kế sang đông Làm nghề cày cấy, vun trồng tốt tươi …
Đoạn bốn bài thơ nói về bến quê bằng hai nét vẽ trẻ trung và tràn trề sức khỏe và bình yên. Những chàng trai làng chài có làn da ngăm rám nắng khỏe mạnh, can trường được tôi luyện trong gió sóng đại dương, trong mưa nắng dãi dầu. Họ mang theo mùi vị biển. Hai chữ : nồng thở rất thần tình làm điển hình nổi bật nhịp sống lao động hăng say, quả cảm của những dân chài mang tình yêu biển. Hình tượng thơ mang vẻ đẹp lãng mạn :
Dân chài lưới làn da ngăm rám nắng Cả thân hình nồng thở vị xa xăm .
Nét thứ hai là con thuyền. Sau một chuyến ra khơi khó khăn vất vả trở về nó mỏi mệt nằm im trên bến. Con thuyền là một hình tượng đẹp của làng chài, của những cuộc sống trải qua bao phong sương thử thách, bao dạn dày sóng gió :
Chiếc thuyền im bến mỏi trở về nằm Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ .
Con thuyền được nhân hóa với nhiều yêu thương, vần thơ giàu xúc cảm, mang tính triết lí về lao động trong thanh thản, Chữ nghe ( nghe chất muối ) biểu lộ sự quy đổi cảm xúc rất tinh xảo và thi vị. Bến quê trở thành một mảnh tâm hồn của đứa con li hương .
Đoạn cuối nhiều bồi hồi nhớ thương, thương nhớ hình bóng quê hương. Điệp ngữ nhớ làm cho giọng thơ thiết tha, bồi hồi, sâu lắng. Xa quê nên tưởng niệm khôn nguôi. Nhớ màu nước xanh của sông, biển làng chài. Nhớ cá bạc, nhớ chiếc buồm vôi …
Thấp thoáng trong hoài niệm là hình ảnh con thuyền rẽ sóng ra khơi đánh cá. Xa quê nên mới thấy nhớ mùi vị biển, mùi vị làng chài thương mến cái mùi nồng mặn quá. Tình cảm thấm vào câu chữ, sắc tố, vần thơ. Tiếng thơ cũng là tiếng lòng giàn trải của hồn quê vơi đầy thương nhớ. Cảm xúc đằm thắm mênh mang :
Nay xa cách lòng tôi luôn tưởng niệm Màu nước xanh, cá bạc, chiếc buồm vôi Thoáng con thuyền rẽ sóng chạy ra khơi, Tôi thấy nhớ cái mùi nồng mặn quá !
Bài thơ Quê hương có một câu thơ đề từ rất quyến rũ : “ Chim bay dọc biển đem tin cá ”. Đó là câu thơ của phụ vương nhà thơ. Nhớ quê hương, nhớ người cha thân yêu dào dạt trong hồn thơ Tế Hanh. Sau này, 1963, khi sống ở miền Bắc, trong thực trạng quốc gia bị chia cắt, trong bài thơ Nghe tin cha mất, ông xót xa hồi tưởng :
Cuộc khởi nghĩa cần Vương thất bại Đắng cay cha trở lại quê nhà ( … ) Vịnh quê hương vài vần thơ ca : Chim bay dọc biển đem tin cá. Nhà ở kề sân, sát mái nhà
Có cảm nhận được câu thơ đề từ ấy ta mới chớp lấy được tình thương nhớ quê hương của Tế Hanh qua bài thơ siêu phẩm này. Bài thơ Quê hương đã đi suốt một hành trình dài trên 60 năm. Nó gắn liền với tâm hồn trong sáng, với tuổi hoa niên của Tế Hanh. Thể thơ tám tiếng, giọng thơ đằm thắm dào dạt, quyến rũ. Những câu thơ nói về dòng sông, con thuyền, cánh buồm, khoang cá, chàng trai đánh cá, bến quê … và nỗi nhớ của đứa con xa quê … rất hay, đậm đả biểu lộ một hồn thơ đẹp .
Nghệ thuật phối sắc, sử dụng những giải pháp tu từ như ẩn dụ, so sánh, nhân hóa và quy đổi cảm xúc khá thành công xuất sắc, tạo nên những vần thơ trữ tình chứa chan thi vị .

Phân tích bài thơ Quê hương của Tế Hanh – Mẫu 4

Quê hương là gì hở mẹ Mà cô giáo dạy phải yêu Quê hương là gì hở mẹ Ai đi xa cũng nhớ nhiều ( Quê hương – Đỗ Trung Quân )
Quê hương – hai tiếng gọi đơn giản và giản dị và thân thương nhưng tiềm ẩn biết bao tình cảm. Có thể nói, mỗi con người đều có quê hương. Đó chính là nơi tất cả chúng ta sinh ra, lớn lên và gắn bó. Thế nên, mỗi lần xa quê, ta nhớ quê biết chừng nào. Chính cái miền quê miền biển, đầy nắng và gió, đã nhức nhối trong lòng Tế Hanh bao nỗi nhớ cồn cào. Nỗi nhớ và tình yêu quê hương đó, được khắc họa rõ nét trong bài thơ Quê Hương của ông .
Tế Hanh – người con của làng chài Tỉnh Quảng Ngãi. Quê ông không phải là một miền trung du với những rặng chè ngút ngàn tầm mắt, không phải là nơi phố thị với những tòa nhà cao tầng liền kề đồ sộ. Quê ông chỉ là một miền quê làng chài ven biển, nhưng ông tự hào biết bao về làng quê của mình :
“ Làng tôi ở vốn làm nghề chài lưới : Nước vây hãm, cách biển nửa ngày sông. ”
Hai câu thơ mở đầu bài thơ là lời ra mắt về nghề nghiệp ( làm nghề chài lưới ) và vị trí địa lý ( gần sông, cách biển nửa ngày ) của quê hương Tế Hanh. Lời ra mắt ngắn gọn, chân thành, giản dị và đơn giản nhưng không thiếu, bộc lộ được niềm tự hào của nhà thơ về quê hương mình. Nghề chài lưới, một việc làm lao động thông thường, nhưng qua con mắt của một thi sĩ yêu quê và đang phải xa quê, cái việc làm ấy hiện lên thật xinh xắn biết bao :
“ Khi trời trong gió nhẹ sớm mai hồng Dân trai tráng bơi thuyền đi đánh cá Chiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mã Phăng mái chèo, can đảm và mạnh mẽ vượt trường giang ”
Trong khung cảnh bình minh của một buổi sớm mai tuyệt đẹp : sớm mai hồng, với trời trong, gió nhẹ. Dân làng chài là những chàng trai khỏe mạnh, trai tráng đưa con thuyền của mình ra khơi. Bằng giải pháp tu từ so sánh : như con tuấn mã và sử dụng những động từ mạnh : hăng, phăng, vượt Tế Hanh đã miêu tả cảnh con thuyền ra khơi với một khí thế thật dũng mãnh, oai hùng. Con thuyền như một con ngựa đẹp, khỏe và phi nhanh, sẵn sàng chuẩn bị xông ra mặt trận để hủy hoại quân địch. Và trong cái nỗi nhớ da diết về cảnh người dân chài đi đánh cá, hình ảnh cánh buồn là điểm trung tâm mà Tế Hanh miêu tả một cách đẹp nhất :
“ Cánh buồm giương to như mảnh hồn làng Rướn thân trắng bát ngát thâu góp gió … ”
Cánh buồm trắng được nhà thơ so sánh như mảnh hồn làng. Đó chính là hình tượng, là linh hồn của làng chài. Mỗi lần ra khơi, cánh buồm là vật quan trọng, dắt đường, chỉ lối cho con thuyền. Thế nhưng với Tế Hanh, cánh buồm có vị trí đặc biệt quan trọng hơn thế nữa. Nó như thâu góp vào trong mình biết bao giông bão của sóng gió để con thuyền luôn trở về bình an. Nó còn mang trong mình biết bao yêu thương, mong ngóng, đợi chợ của những người mẹ, người chị, người con ở đất liền dành cho những người ra khơi. Tế Hanh đã rất thành công xuất sắc khi so sánh một vật hữu hình, đơn cử với một hình ảnh lãng mạn, trừu tượng. Hình ảnh con thuyền với cánh buồm trắng vì thế mà trở nên xinh xắn hơn, lãng mạn hơn .
Sau những ngày tháng dạt dẹo trên biển khơi, con thuyền quay trở lại, trong sự nghênh đón hân hoan, vui mừng của người dân quê :
“ Ngày hôm sau ồn ào trên bến đỗ Khắp dân làng sinh động đón ghe về. Nhờ ơn trời biển lặng cá đầy ghe, Những con cá tươi ngon thân bạc trắng. ”
Những câu thơ trên, đã miêu tả được cái không khí hoạt động và sinh hoạt của người dân làng chài. Đó là một khung cảnh vui tươi, ồn ào, sinh động, tràn ngập nhựa sống. Có thể nói, Tế Hanh như đang được đắm chìm vào cái khung cảnh hoạt động và sinh hoạt nơi bến đỗ ấy. Nhờ công ơn trời đất, mưa thuận gió hòa, trời yên biển lặng, những chàng trai đi đánh cá nay đã quay trở lại với rất nhiều thành quả lao động. Hình ảnh những con cá tươi ngon thân bạc trắng ấy, chính là tác dụng của sự cần mẫn, chịu khó, chịu khổ và của niềm yêu quý lao động chân chính .
Sau chuyến ra khơi là hình ảnh con thuyền và con người trở lại trong ngơi nghỉ :
“ Dân chài lưới làn da ngăm rám nắng Cả thân hình nồng thở vị xa xăm Chiếc thuyền im bến mỏi trở về năm Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ. ”
Có thể nói rằng đây chính là những câu thơ hay nhất, tinh xảo nhất của bài thơ. Với lối tả thực, hình ảnh “ làn da ngắm rám nắng ” hiện lên để lại dấu ấn vô cùng thâm thúy thì ngay câu thơ sau lại tả bằng một cảm nhận rất lãng mạn “ Cả thân hình nồng thở vị xa xăm ” – Thân hình vạm vỡ của người dân chài thấm đẫm hơi thở của biển cả nồng mặn vị muối của đại dương bát ngát. Cái độc lạ của câu thơ là gợi cả linh hồn và tầm vóc của con người biển cả. Với hình ảnh này, Tế Hanh đã góp vào kho tàng văn học Nước Ta một bức tượng đài về người lao động Nước Ta thật rực rỡ .
Những câu thơ miêu tả chiếc thuyền “ im ” trên bến cũng rất độc lạ. Thi nhân có vẻ như cảm nhận được cả sự mệt nhọc say sưa của con thuyền sau những ngày ra khơi. Bằng biện pháp nhân hóa, nhà thơ đã biến một hình ảnh vô tri, vô giác trở thành một thành viên có hồn, có thần. Con thuyền như đang cảm nhận được những mặn mòi của muối biển đang thấm sâu vào da thịt mình. Với thẩm mỹ và nghệ thuật độc lạ này, tất cả chúng ta thấy con thuyền đã trở thành một phần không hề thiếu của làng chài .
Xa quê, chắc rằng không ai không nhớ quê. Là một người con của vùng quê miền biển, khi xa quê, Tế Hanh nhớ tới : màu nước xanh, cá bạc, chiếc buồm vôi, con thuyền và mùi nồng mặn của biển cả. Trong những nỗi nhớ ấy, thì da diết hơn cả, phải kể đến nỗi nhớ về cái vị mặn mòi của biển khơi, mà chỉ những ai sinh ra ở vùng quê ấy mới hoàn toàn có thể cảm nhận được .
Với tâm hồn bình dị, Tế Hanh Open trong trào lưu Thơ mới nhưng lại không có những tư tưởng chán đời, thoát li với thực tại, chìm đắm trong cái tôi riêng tư như nhiều nhà thơ thời ấy. Thơ Tế Hanh là hồn thi sĩ đã hoà quyện cùng với hồn nhân dân, hồn dân tộc bản địa, hoà vào “ cánh buồm giương to như mảnh hồn làng ”. “ Quê hương ” – hai tiếng thân thương, quê hương – niềm tin và nỗi nhớ, trong tâm tưởng người con đất Tỉnh Quảng Ngãi thân yêu – Tế Hanh – đó là những gì thiêng liêng nhất, tươi đẹp nhất. Bài thơ với âm điệu khoẻ khoắn, hình ảnh sinh động tạo cho người đọc cảm xúc hứng khởi, ngôn từ giàu sức gợi vẽ lên một khung cảnh quê hương “ rất Tế Hanh ”. Và khiến cho bất kể ai, dù đang ở nơi đâu, cũng sẽ thêm yêu quê hương mình hơn .

Phân tích bài thơ Quê hương của Tế Hanh – Mẫu 5

“ Có một đề tài, trở đi trở lại như một lời khấn khứa, càng viết nhiều, càng hay ”. Có lẽ nào, đấy là quê hương. Trong dòng chảy văn học, ta từng nghe một quê hương với ánh trăng, chùm khế, với cảnh diều ngây dại mà thiêng liêng trong thơ Đỗ Trung Quân, từng lặn mình với quê hương của Hoàng Cầm trong “ Bên kia sông Đuống ” trong những năm kháng chiến máu lửa, đau thương, từng khắc khoải với tấm lòng của người nông dân mộc mạc, chân chất trong “ Làng ” của Kim Lân. Và nay, giữa đề tài đã được đào xới nhiều lần, thiên hạ đã đi mòn lối cỏ. Ta vẫn thấy một dòng ánh sáng yêu thương, rất riêng trong “ quê hương ” của Tế Hanh .
Làng tôi ở vốn làm nghề chài lưới : Nước vây hãm cách biển nửa ngày sông. Khi trời trong, gió nhẹ, sớm mai hồng, Dân trai tráng bơi thuyền đi đánh cá :
Bài thơ mở màn với những lời kể mộc mạc, giản dị và đơn giản và chân thành rất đỗi tự nhiên về quê hương mình. Nhưng quê hương ấy cũng đẹp biết bao, quê hương của miền sông nước “ nước vây hãm ”, với những người dân “ trai tráng ” đầy dũng mãnh và cường tráng. Và rồi, liên tục dòng chảy cảm hứng về quê hương thân yêu, nhà thơ dồn tâm xoáy xúc cảm của mình vào hình ảnh con thuyền và cánh buồm-biểu tượng của quê hương miền biển :
Chiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mã Phăng mái chèo can đảm và mạnh mẽ vượt trường giang. Cánh buồm trương, to như mảnh hồn làng Rướn thân trắng bát ngát thâu góp gió …
Chiếc thuyền, nếu trong thơ cổ sẽ là nơi mà những bậc giai nhân tài tử tiễn đưa người bạn tri kỉ của mình, một dòng “ Yên ba tam nguyệt há Dương Châu ” trong Hoàng hạc lâu tống Mạnh Hạo Nhiên chi Quảng Lăng, nếu không thì sẽ là nơi người tài tử nghe tiếng đàn mà thổn thức nỗi lòng, với Tỳ bà hành của Lý Bạch “ thuyền mấy lá đông tây lạnh ngắt-một vầng trăng trong vắt dòng sông ”. Nhưng con thuyền của Tế Hanh, con thuyền của đời sống lao động mới, nên thân thiện với đời sống mưu sinh hàng ngày. Là con thuyền của người dân lao động. “ Chiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mã ”. Một so sánh thật táo bạo của tác giả. Con thuyền hiện lên mang vẻ đẹp dũng mãnh, hào hoa và đầy sức mạnh. Vừa thấy được vận tốc của gió, vừa thấy được khí thế mãnh liệt, hùng dũng và đầy âm vang của con thuyền. Nó “ phăng mái chèo mãnh mẽ vượt trường giang ”. Động từ “ phăng ” bộc lộ năng lực vượt giông tố và nguy hại của con thuyền quê hương. Con thuyền tung mình bọt trắng xóa, vượt những dặm dài tràng giang chói lói để về đích cùng con người. Với những người dân sông nước, con thuyền đã trở thành người bạn sát cánh đáng đáng tin cậy, và nay bằng năng lực mã hóa của mình Tế Hanh một lần nữa giúp ta khẳng định chắc chắn điều ấy. và nếu con thuyền mang vẻ đẹp hào hùng, khí thế thì cánh buồm lại mang vẻ đẹp thật hào hoa, lãng mạn ”
Cánh buồm giương to như mảnh hồn làng Rướn thân trắng bát ngát thâu góp gió …
Cánh buồm là vật vô tri, là thứ hữu hình lại đươc đặt trong liên tưởng với “ mảnh hồn làng ”, một sinh thể có tâm hồn, một ấn tượng vô hình dung, chỉ có trong tâm thức và tiềm thức. So sánh ấy của Tế Hanh đã nâng cánh buồm lên và trao cho nó một linh hồn thực, một sự sống. cánh buồm đã trở thành hình tượng của mảnh hồn làng, nơi thâu nhận và góp giữ bao nét đẹp của miền sông nước và tâm hồn con người xứ sở này. Cánh buồm vừa được nhân hóa, vừa được so sánh, thế cho nên mà thêm đẹp, thêm lãng mạn bội phần, nó “ rướn thân trắng bát ngát thâu góp gió ”. Động từ “ rướn ” bộc lộ tư thế tự tôn, đầy tự tin và dữ thế chủ động như hình ảnh những người dân làng chài sẵn sàng chuẩn bị làm chủ vạn vật thiên nhiên, làm chủ sóng to biển lớn. gió lộng bốn phương đã được thâu góp và dần thành nên sức mạnh, bản lĩnh của con thuyền, của cánh buồm trắng. Với 4 câu thơ, Tế Hanh đã thổi hồn và nâng tâm hồn của quê hương với những hình tượng đẹp, trang trọng, bay bổng. Và sau những chuyến ra khơi mỏi mệt, con thuyền lại bỗng chốc hóa hiền lành :
Ngày hôm sau, ồn ào trên bến đỗ Khắp dân làng sinh động đón ghe về. “ Nhờ ơn trời, biển lặng cá đầy ghe ”, Những con cá tươi ngon thân bạc trắng .
Sau hành trình dài lao vào chinh phục biển khơi, những người dân làng chài đã thu được thành quả là những khoang thuyền đầy cá. Trong niềm vui sướng của thành quả, của lao động hăng say, họ vẫn không quên cảm ơn trời đất. quả là niềm tin người Việt ta, luôn biết ơn những đấng trên cao, luôn ghi nhớ cội nguồn .
Sang đến khổ thơ tiếp, Tế Hanh liên tục thể hiện một tâm hồn thơ mang đậm phong vị quê hương khi ông miêu tả vẻ đẹp của người dân chài lưới :
Dân chài lưới, làn da ngăm rám nắng, Cả thân hình nồng thở vị xa xăm Chiếc thuyền im bến mỏi trở về nằm Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ .
Dân chài lưới, làn da ngăm rám nắng, cái nắng của biển khơi, của sóng gió cuộc sống đã tôi rèn và làm ra nét rắn chắc của con người miền biển. Đó là màu nâu của đất đai, của quê hương dung dị, của tâm hồn mộc mạc, của những nhớ và thương vô ngần trong thơ Tế Hanh. Cả thân hình họ đượm vị biển khơi, nồng thở vị xa xăm. Đó là vị của biển, của đất đai, chất mặn của quê hương như đã thấm dần vào từng hơi thở, từng đường nét, từng nếp nhăn trên da thịt họ. Đó là tình cảm yêu quê hương tha thiết, và cũng là vẻ đẹp truyền thống cuội nguồn của người dân miền biển. phải yêu và gắn bó tha thiết với quê hương ra làm sao Tế Hanh mới đằm mình được những câu thơ như vậy. nhưng đó đâu chỉ còn là của con người nữa, nó cũng thấm vào chiếc thuyền quen thuộc :
Chiếc thuyền im bến mỏi trở về nằm Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ .
Con thuyền cũng mang một linh hồn riêng, sau cuộc hành trình dài căng thẳng mệt mỏi nơi đại dương xa xăm, nó cũng căng thẳng mệt mỏi và cần đươc nghỉ ngơi. Nhưng cái hay của Tế Hanh là nghe được trong đó, một chất gì đó rất riêng, rất tinh. Ẩn dụ quy đổi cảm xúc đã giúp con thuyền thực sự trở thành một sinh thể sống, mang trong nó vị mặn mòi của biển khơi, thấm dần qua từng thớ vỏ. Như thế con thuyền cũng mang hơi thở quê hương, cũng mang một linh hồn, một ao ước, một lối sống nơi đây. Tế hanh hao hẳn phải tha thiết với con thuyền quê hương lắm chăng. Để rồi theo dòng cảm hứng, từ hồi tưởng về với hiện tại, nhà thơ hoàn toàn có thể là đang trong nỗi xa quê nên thảng thốt nghẹn ngào mà cất lên :
Nay xa cách lòng tôi luôn tưởng niệm Màu nước xanh, cá bạc, chiếc buồm vôi, Thoáng con thuyền rẽ sóng chạy ra khơi, Tôi thấy nhớ cái mùi nồng mặn quá !
Chà, thì ra cái màu nước xanh, cá bạc, chiếc thuyền vôi đã trở thành hình tượng riêng in sâu trong lòng tác giả. Bằng giải pháp liệt kê, Tế Hanh đã một lần nữa cho thấy vẻ đẹp giàu sang của quê hương mình. Và đến đây, có lẽ rằng trong vô thức, tâm hồn nhà thơ đã hóa tâm hồn xứ sở, khi cái mùi vị mặn nồng ấy cứ vương vấn và ám ảnh nhà thơ. Nó ăn sâu vào máu thịt và thấm trong từng giác quan. Một Tế Hanh nồng nàn, sôi sục, tha thiết biết mấy với quê hương .
Bằng một hình sắc riêng, ấy là cái vị mặn mòi của biển cả quê hương. Tế hanh hao đã trao gửi hồn mình đến bạn đọc, và chính tấm lòng ấy của nhà thơ đã thức dậy những tình cảm thiêng liêng trong hồn tôi .

Phân tích bài thơ Quê hương của Tế Hanh – Mẫu 6

Quê hương luôn là đề tài không khi nào hết sạch so với những thi sĩ. Mỗi người có một cách nhìn, cách cảm nhận riêng, đặc trưng về quê hương của mình. Chúng ta phát hiện những bài thơ viết về quê hương của Đỗ Trung Quân, Giang Nam, Tế Hanh. Trong đó sự nhẹ nhàng, mộc mạc của bài “ Quê hương ” tác giả Tế Hanh khiến người đọc xốn xang khi nhớ về nơi đã chôn rau cắt rốn, nơi nuôi dưỡng tâm hồn của mình .
“ Quê hương ” là hai tiếng thân thương, được tác giả dùng làm nhan đề của bài thơ. Mở đầu bài thơ bằng sự mộc mạc, chân thành mà thâm thúy :
Làng tôi ở vốn làm nghề chài lưới Nước vây hãm cách biển nửa ngày sông
Hai câu thơ như một lời kể tâm tình rất đỗi bình dị nhưng đã khiến người đọc tưởng tượng được mảnh đất mà tác giả đáng sống là một vùng một biển, làm nghề chài lưới. Một ngôi làng đơn giản và giản dị, chân chất. Hình ảnh “ nước ”, “ biển ” rất đặc trưng cho một vùng quê làng biển. Có lẽ những điều bình dị đó khiến cho tác giả vẫn luôn mong ngóng, nhớ nhung khi xa quê hương .
Những câu thơ tiếp theo gợi tả lên một khung cảnh tuyệt đẹp mỗi khi sáng mai thức dậy. Sự tinh xảo của ngôn từ và xúc cảm khiến cho vần thơ trở nên trữ tình, tuyệt đẹp :
Khi trời trong gió nhẹ sớm mai hồng Dân trai tráng bơi thuyền đi đánh cá .
Một loạt từ ngữ mang đặc thù liệt kê khung cảnh, khoảng trống thanh thản, tươi đẹp của cảnh biển vào buổi sáng. “ Gió nhẹ ”, “ sớm mai hồng ” là những gì còn neo giữ trong lòng của tác giả khi nhớ về quê hương. Và một hoạt động giải trí vẫn diễn ra đầu ngày là “ bơi thuyền đi đánh cá ” được tác giả vẽ nên rất nhẹ nhàng nhưng trẻ trung và tràn trề sức khỏe .
Chiếc thuyền hăng như con tuấn mã Phăng mái chèo can đảm và mạnh mẽ vượt trường giang
Nếu những câu thơ trên nhẹ nhàng, tinh xảo bao nhiêu thì hai câu thơ này càng can đảm và mạnh mẽ, kinh khủng và khỏe mạnh bao nhiêu. Với hai động từ “ hăng ”, “ phăng ” phối hợp với phép so sánh độc lạ khiến cho bức tranh đi đánh cá trở nên giàu chất tạo hình, giàu đường nét và giấu đậm cá tính mạnh. Với động từ “ phăng ” đã phần nào gợi tả lên sự khôn khéo tích hợp sự tinh xảo và khỏe mạnh của những người dân vùng chài lưới .

Hai câu sau lại trở về với vẻ lãng mạn đến bất ngờ:

Cánh buồm giương to như mảnh hồn làng Rướn thân trắng bát ngát thâu góp gió
Một hình ảnh bình dị, thân quen như cánh buồm nhưng trong thơ của Tế Hanh lại có hồn, đậm chất thơ. Phép so sánh cánh buồm “ như mảnh hồn làng ” có sức gợi rất thâm thúy, bởi rằng so với những người làm nghề chài lưới thì cánh buồm chính là hình tượng cho đời sống của họ. Một sự so sánh hữu hình và vô hình dung đã làm nên sự phát minh sáng tạo nghệ thuật và thẩm mỹ tuyệt vời. Con thuyền đã mang theo cả tin yêu, niềm hạnh phúc và hy vọng của những người dân nơi đây .
Câu thơ trẻ trung và tràn trề sức khỏe và tự nhiên đã phần nào làm toát lên được khí thế hào hùng trong công cuộc chinh phục biển khơi .
Tế Hanh đã miêu tả nên một bức tranh vạn vật thiên nhiên và bức tranh lao động phát minh sáng tạo tuyệt vời nhất. Đó là niềm tự hào, sự ca tụng quê hương, quốc gia .
Đặc biệt, khung cảnh dân chài lưới nghênh đón thành quả sau một ngày căng thẳng mệt mỏi khó khăn vất vả được miêu tả chân thực và đầy niềm vui :
Ngày hôm sau ồn ào trên bến đỗ Khắp dân làng sinh động đón ghe về Nhờ ơn giời biển lặng cá đầy ghe Những con cá tươi ngon thân bạc trắng .
Hình ảnh dân làng “ ồn ào ”, “ sinh động ” đã phần nào tái hiện được không khí vui mắt và phấn khởi của người dân chài sau một ngày hoạt động giải trí hết hiệu suất. Những con cá “ tươi ngon ” nằm im lìm là những thành quả mà họ đạt được .
Và có lẽ rằng hình ảnh con người can đảm và mạnh mẽ, mạnh khỏe là hình ảnh TT không hề thiếu trong bức tranh ấy
Dân chài lưới làn da ngăm rám nắng Cả thân hình nồng thở vị xa xăm
Hình ảnh thơ mặn mòi, đậm chất biển, vừa mạnh khỏe, vừa chân chất vừa mộc mạc toát lên được vẻ đẹp của những con người vùng biển quanh năm khó khăn vất vả. Tế Hanh đã phát hiện ra vẻ đẹp tiềm ẩn đó như một điều bình dị trong đời sống này .
Và có lẽ rằng những hình ảnh thân quen nơi làng quê ấy đã khiến cho Tế Hanh dù đi xa nhưng vẫn không thể nào quên, vẫn nhớ về câu :
Nay xa cách lòng tôi luôn tưởng niệm Màu nước xanh cá bạc chiếc buồm vôi Thoáng con thuyền rẽ sóng chạy ra khơi Tôi thấy nhớ cái mùi nồng mặn quá .
Một khổ thơ dạt dào tình cảm, nghèn nghẹn ở trong trái tim tác giả khi nhớ về mảnh đất thân yêu một thời. Nỗi nhớ quê dạt dào khôn nguôi khi những hình ảnh thân quen ấy cứ ùa về .
Thật vậy bài thơ “ Quê hương ” của Tế Hanh không chỉ là riêng tình cảm của tác giả giành cho quê hương ; mà bài thơ này còn nói hộ rất nhiều tấm lòng khác đang ở xa quê hương. Chúng ta càng trân trọng hơn nữa mảnh đất chân rau cắt rốn, yêu hơn nữa những điều bình dị nhưng thiêng liêng .

Phân tích bài thơ Quê hương của Tế Hanh – Mẫu 7

Quê hương là nguồn cảm hứng vô tận của nhiều nhà thơ Nước Ta và đặc biệt quan trọng là Tế Hanh – một tác giả xuất hiện trong trào lưu Thơ mới và sau cách mạng vẫn liên tục sáng tác dồi dào. Ông được biết đến qua những bài thơ về quê hương miền Nam yêu thương với tình cảm chân thành và vô cùng sâu lắng .
Ta hoàn toàn có thể phát hiện trong thơ ông hơi thở nồng nàn của những người con đất biển, hay một dòng sông đầy nắng trong những buổi trưa gắn với tình yêu quê hương thâm thúy của nhà thơ. Bài thơ “ Quê hương ” là kỉ niệm sâu đậm thời niên thiếu, là tác phẩm mở màn cho nguồn cảm hứng về quê hương trong thơ Tế Hanh, bài thơ đã được viết bằng toàn bộ tấm lòng yêu quý vạn vật thiên nhiên thơ mộng và hùng tráng, yêu quý những con người lao động siêng năng .
Bài thơ được viết theo thể thơ tám chữ phối hợp cả hai kiểu gieo vần liên tục và vần ôm đã phần nào bộc lộ được nhịp sống quay quồng của một làng chài ven biển :
Làng tôi ở vốn làm nghề chài lưới Nước vây hãm cách biển nửa ngày sông Khi trời trong, gió nhẹ, sớm mai hồng Dân trai tráng bơi thuyền đi đánh cá .
Quê hương trong tâm lý của những người con Nước Ta là mái đình, là giếng nước gốc đa, là canh rau muống chấm cà dầm tương .
Còn quê hương trong tâm tưởng của Tế Hanh là một làng chài nằm trên cù lao giữa sông và biển, một làng chài sóng nước vây hãm, một khung cảnh làng quê như đang mở ra trước mắt tất cả chúng ta vô cùng sinh động : “ Trời trong – gió nhẹ – sớm mai hồng ”, khoảng trống như trải ra xa, khung trời như cao hơn và ánh sáng tràn ngập .
Bầu trời trong trẻo, gió nhẹ, rực rỡ tỏa nắng nắng hồng của buổi bình minh đang đến là một báo hiệu cho ngày mới khởi đầu, một ngày mới với bao nhiêu hy vọng, một ngày mới với ý thức nhiệt huyết, hoan hỉ của biết bao nhiêu con người trên những chiếc thuyền ra khơi :
Chiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mã Phăng mái chèo can đảm và mạnh mẽ vượt trường giang
Nếu như ở trên là miêu tả vào cảnh vật thì ở đây là đặc tả vào bức tranh lao động đầy hứng khởi và dạt dào sức sống. Con thuyền được so sánh như con tuấn mã làm cho câu thơ có cảm xúc như can đảm và mạnh mẽ hơn, biểu lộ niềm vui và phấn khởi của những người dân chài. Bên cạnh đó, những động từ “ hăng ”, “ phăng ”, “ vượt ” miêu tả đầy ấn tượng khí thế băng tới vô cùng dũng mãnh của con thuyền toát lên một sức sống tràn ngập, đầy nhiệt huyết. Vượt lên sóng. Vượt lên gió. Con thuyền căng buồm ra khơi với tư thế vô cùng hiên ngang và hùng tráng :
Cánh buồm giương to như mảnh hồn làng Rướn thân trắng bát ngát thâu góp gió …
Từ hình ảnh của vạn vật thiên nhiên, tác giả đã liên tưởng đến “ hồn người ”, phải là một tâm hồn nhạy cảm trước cảnh vật, một tấm lòng gắn bó với quê hương làng xóm Tế Hanh mới hoàn toàn có thể viết được như vậy. Cánh buồm trắng vốn là hình ảnh quen thuộc nay trở nên lớn lao và vạn vật thiên nhiên. Cánh buồm trắng thâu gió vượt biển khơi như hồn người đang hướng tới tương lai tốt đẹp. Có lẽ nhà thơ chợt nhận ra rằng linh hồn của quê hương đang nằm trong cánh buồm. Hình ảnh trong thơ trên vừa thơ mộng vừa hoành tráng, nó vừa vẽ nên đúng chuẩn hình thể vừa gợi được linh hồn của sự vật .
Ta hoàn toàn có thể nhận ra rằng phép so sánh ở đây không làm cho việc miêu tả đơn cử hơn mà đã gợi ra một vẻ đẹp bay bổng mang ý nghĩa lớn lao. Đó chính là sự tinh xảo của nhà thơ. Cũng hoàn toàn có thể hiểu thêm qua câu thơ này là bao nhiêu trìu mến thiêng liêng, bao nhiêu kỳ vọng mưu sinh của người dân chài đã được gửi gắm vào cánh buồm đầy gió. Dấu chấm lửng ở cuối đoạn thơ tạo cho ta ấn tượng của một khoảng trống mở ra đến vô cùng, vô tận, giữa sóng nước bát ngát, hình ảnh con người trên chiếc tàu nhỏ bé không nhỏ nhoi đơn độc mà ngược lại biểu lộ sự dữ thế chủ động, làm chủ vạn vật thiên nhiên của chính mình .
Cả đoạn thơ là khung cảnh quê hương và dân chài bơi thuyền ra đánh cá, biểu lộ được một nhịp sống quay quồng của những con người năng động, là sự phấn khởi, là niềm hy vọng, sáng sủa trong ánh mắt từng ngư dân mong đợi một ngày mai thao tác với bao tác dụng tốt đẹp :
Ngày hôm sau ồn ào trên bến đỗ Khắp dân làng sinh động đón ghe về Nhờ ơn trời, biển lặng, cá đầy ghe Những con cá tươi ngon thân bạc trắng .
Những tính từ “ ồn ào ”, “ sinh động ” toát lên không khí đông vui, quay quồng đầy sôi động của cánh buồm đón ghe cá trở lại. Người đọc như thực sự được sống trong không khí ấy, được nghe lời cảm tạ chân thành đất trời đã sóng yên, biển lặng để người dân chài quay trở lại bảo đảm an toàn và cá đầy ghe, được nhìn thấy “ những con cá tươi ngon thân bạc trắng ”. Tế Hanh không miêu tả việc làm đánh bắt cá cá như thế nào nhưng ta hoàn toàn có thể tưởng tượng được đó là những giờ phút lao động không căng thẳng mệt mỏi để đạt được thành quả như mong đợi .
Sau chuyến ra khơi là hình ảnh con thuyền và con người trở lại trong ngơi nghỉ :
Dân chài lưới làn da ngăm rám nắng Cả thân hình nồng thở vị xa xăm Chiếc thuyền im bến mỏi trở về năm Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ .
Có thể nói rằng đây chính là những câu thơ hay nhất, tinh xảo nhất của bài thơ. Với lối tả thực, hình ảnh “ làn da ngắm rám nắng ” hiện lên để lại dấu ấn vô cùng thâm thúy thì ngay câu thơ sau lại tả bằng một cảm nhận rất lãng mạn “ Cả thân hình nồng thở vị xa xăm ” – Thân hình vạm vỡ của người dân chài thấm đẫm hơi thở của biển cả nồng mặn vị muối của đại dương bát ngát. Cái độc lạ của câu thơ là gợi cả linh hồn và tầm vóc của con người biển cả. Hai câu thơ miêu tả về con thuyền nằm im trên bến đỗ cũng là một phát minh sáng tạo nghệ thuật và thẩm mỹ độc lạ .
Nhà thơ không chỉ thấy con thuyền nằm im trên bến mà còn thấy cả sự căng thẳng mệt mỏi của nó. Cũng như dân chài, con thuyền có vị mặn của nước biển, con thuyền như đang lắng nghe chất muối của đại dương đang thấm trong từng thớ vỏ của nó. Thuyền trở nên có hồn hơn, nó không còn là một vật vô tri vô giác nữa mà đã trở thành người bạn của ngư dân. Không phải người con làng chài thì không hề viết hay như vậy, tinh như vậy, và cũng chỉ viết được những câu thơ như vậy khi tâm hồn Tế Hanh hoà vào cảnh vật cả hồn mình để lắng nghe. Ở đó là âm thanh của gió rít nhẹ trong ngày mới, là tiếng sóng vỗ triều lên, là tiếng ồn ào của chợ cá và là những âm thanh và lắng đọng trong từng thớ gỗ con thuyền .
Có lẽ, chất mặn mòi kia cũng đã thấm sâu vào da thịt nhà thơ, vào tâm hồn nhà thơ để trở thành nỗi niềm ám ảnh gợi bâng khuâng kì diệu. Nét tinh xảo, tài hoa của Tế Hanh là ông “ nghe thấy cả những điều không hình sắc, không âm thanh như “ mảnh hồn làng ” trên “ cánh buồm giương ” … Thơ Tế Hanh là quốc tế thật thân thiện, thường ta chỉ thấy một cách lờ mờ, cái quốc tế tình cảm ta đã bí mật trao cảnh vật : sự mỏi mệt, say sưa của con thuyền lúc quay trở lại bến … ” Nói lên tiếng nói từ tận đáy lòng mình là lúc nhà thơ bày tỏ tình cảm của một người con xa quê hướng về quê hương, về quốc gia :
Nay xa cách lòng tôi luôn tưởng niệm Màu nước xanh, cá bạc, chiếc thuyền vôi Thoáng con thuyền rẽ sóng chạy ra khơi Tôi thấy nhớ cái mùi nồng mặn quá
Nếu không có mấy câu thơ này, có lẽ rằng ta không biết nhà thơ đang xa quê, ta thấy được một khung cảnh vô cùng sôi động trước mắt tất cả chúng ta, vậy mà nó lại được viết ra từ tâm tưởng một cậu học trò, từ đó ta hoàn toàn có thể nhận ra rằng quê hương luôn nằm trong tiềm thức nhà thơ, quê hương luôn hiện hình trong từng tâm lý, từng dòng xúc cảm. Nối nhớ quê hương thiết tha bật ra thành những lời nói vô cùng đơn giản và giản dị : “ Tôi thấy nhớ cái mùi nồng mặn quá ”. Quê hương là mùi biển mặn nồng, quê hương là con nước xanh, là màu cá bạc, là cánh buồm vôi .
Màu của quê hương là những màu tươi đẹp nhất, thân thiện nhất. Tế Hanh yêu nhất những mùi vị đặc trưng quê hương đầy sức điệu đàng và ngọt ngào. Chất thơ của Tế Hanh bình dị như con người ông, bình dị như những người dân quê ông, khoẻ khoắn và sâu lắng. Từ đó toát lên bức tranh vạn vật thiên nhiên tươi đẹp, thơ mộng và hùng tráng từ đời sống lao động hàng ngày của dân cư .
Bài thơ đem lại ấn tượng khó phai về một làng chài cách biển nửa ngày sông, lộng lẫy sóng nước, óng ả nắng vàng. Dòng sông, hồn biển ấy đã là nguồn cảm hứng theo mãi Tế Hanh từ thuở “ hoa niên ” đến những ngày tập trung trên đất Bắc. Vẫn còn đó tấm lòng yêu quê hương thâm thúy, nồng ấm của một người con xa quê :
Tôi dang tay ôm nước vào lòng Sông mở nước ôm tôi vào dạ Chúng tôi lớn lên mỗi người mỗi ngả Kẻ sớm hôm chài lưới ven sông Kẻ cuốc cày mưa nắng ngoài đồng Tôi cầm súng xa nhà đi kháng chiến Nhưng lòng tôi như mưa nguồn gió biển Vẫn trở lại lưu luyến bến sông ( Nhớ con sông quê hương – 1956 )
Với tâm hồn bình dị, Tế Hanh Open trong trào lưu Thơ mới nhưng lại không có những tư tưởng chán đời, thoát li với thực tại, chìm đắm trong cái tôi riêng tư như nhiều nhà thơ thời ấy. Thơ Tế Hanh là hồn thi sĩ đã hoà quyện cùng với hồn nhân dân, hồn dân tộc bản địa, hoà vào “ cánh buồm giương to như mảnh hồn làng ”. “ Quê hương ” – hai tiếng thân thương, quê hương – niềm tin và nỗi nhơ, ù trong tâm tưởng người con đất Tỉnh Quảng Ngãi thân yêu – Tế Hanh – đó là những gì thiêng liêng nhất, tươi đẹp nhất. Bài thơ với âm điệu khoẻ khoắn, hình ảnh sinh động tạo cho người đọc cảm xúc hứng khởi, ngôn từ giàu sức gợi vẽ lên một khung cảnh quê hương “ rất Tế Hanh ” .

Phân tích bài thơ Quê hương của Tế Hanh – Mẫu 8

Tế Hanh là một trong số những nhà thơ tiêu biểu vượt trội của trào lưu Thơ Mới, ông đã góp thêm phần đem đến cho thơ ca Nước Ta một hương sắc mới mẻ và lạ mắt và lạ lẫm. Nếu như đến với Huy Cận, ta phát hiện một hồn thơ mang nặng nỗi đau đời, vô vọng. Hay Chế Lan Viên, với nỗi đau được tạo nên từ một tâm hồn đang trỗi dậy với bao điều tâm lý, bao nỗi xót xa về cuộc sống. Thì đến với Tế Hanh, ta phát hiện một hồn thơ mang một vẻ đẹp non tơ, trong trẻo khác lạ. Điều đó được bộc lộ rõ trong bài thơ “ Quê hương ” của ông được viết 1938 – khi đó nhà thơ mới tròn 17 tuổi .
Hai tiếng “ quê hương ” nghe rất thân thương, mộc mạc và thân mật với mỗi con người Nước Ta. Đó là nơi ta sinh ra, cất tiếng khóc chào đời, là khi đi xa ta muốn quay trở lại trong vòng tay của mái ấm gia đình để được yêu thương, bảo phủ. Vì vậy, trong tâm lý của mỗi người, quê hương rất đỗi quen thuộc, nó gắn liền với tuổi thơ là những giếng nước, gốc đa, với vườn rau, buồng chuối, với cánh đồng lúa bát ngát …. Còn quê hương trong tâm lý Tế Hanh là một làng chài ven biển nằm trên cù lao giữa bốn bề sông nước :
Làng tôi ở vốn làm nghề chài lưới Nước vây hãm, cách biển nửa ngày sông .
“ Làng tôi ” – hai tiếng được cất lên một cách rất tự nhiên. Tác giả muốn trình làng chung về làng quê của mình, một làng quê nghèo bình dị như bao làng quê khác. Ở đây người dân sống bằng nghề chài lưới, cuộc sống gắn liền với tiếng sóng, tiếng gió, với vị mặn của vùng biển thôn quê. Không chỉ dừng lại ở việc trình làng, mà nhà thơ còn miêu tả đơn cử bức tranh làng quê thật sinh động, tỉ mỉ đến từng chi tiết cụ thể :
Khi trời trong, gió nhẹ, sớm mai hồng Dân trai tráng bơi thuyền đi đánh cá .
Đến đây, một khung cảnh làng quê đang được mở ra trước mắt với một khoảng trống bát ngát to lớn, với khung trời cao rộng trong veo ngập ánh sáng. Cùng với gió nhè nhẹ nhuộm thêm ánh nắng hồng của buổi bình minh. Một ngày mới mở màn. Ngày mới tràn trề nguồn năng lượng với ý thức nhiệt huyết của người dân ra khơi .
Chiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mã Phăng mái chèo can đảm và mạnh mẽ vượt trường giang
Bức tranh lao động được tác giả miêu tả đơn cử như đang được tận mắt chứng kiến tận mắt vậy. Với lối viết độc lạ, rực rỡ bằng việc sử dụng giải pháp so sánh “ con thuyền như con tuấn mã ”, cùng với việc sử dụng liên tục những động từ mạnh “ hăng, phăng, vượt ”, thêm tính từ “ can đảm và mạnh mẽ ” đã tạo nên một bức tranh vô cùng hùng vĩ .
Làm cho ta thấy được khí thế phăng phăng, một ý thức dứt khoát của những người con đất biển, thấy được sức mạnh dũng mãnh của con thuyền băng băng như muốn vượt lên sóng vỗ, vượt lên gió to giữa khoảng trống biển cả để vươn mình ra khơi .
Chiếc buồm giương to như mảnh hồn làng Rướn thân trắng bát ngát thâu góp gió .
Với tình cảm tươi tắn và hồn nhiên, tác giả đã cảm nhận được vẻ đẹp và sức sống bền vững và kiên cố của quê hương qua những hình ảnh thơ đẹp, giàu sức phát minh sáng tạo. Chiếc thuyền, một hình ảnh bình dị mà thân quen nay được nhà thơ ví như “ mảnh hồn làng ”. Hình ảnh thơ bay bổng, giàu tính tưởng tượng .
Từ một vật vô tri vô giác, cánh buồm đã được ví như như một linh hồn rất đỗi rất linh của quê hương. Nó như một phần không hề thiếu, không hề tách rời của người dân làng chài. Chỉ có những người gắn bó rất thân thiện, có tình cảm yêu thương sâu nặng với cuộc sống, với làng chài ven biển và với con người nơi đây thì nhà thơ mới cảm nhận được một cách tinh xảo đến vậy .
Nếu như ở trên tác giả miêu tả đoàn thuyền ra khơi đánh cá với một khí thế sôi sục, vui tươi, năng động thì cảnh đoàn thuyền đánh cá về bến cũng được nhà thơ khắc họa với một giọng điệu đầy sự phấn khởi, sáng sủa :
Ngày hôm sau ồn ào trên bến đỗ Khắp dân làng sinh động đón ghe về Nhờ ơn trời, biển lặng, cá đầy ghe Những con cá tươi ngon thân bạc trắng .
Đoạn thơ là cảnh thuyền cá về bến sau một ngày lao động khó khăn vất vả trên biển. Với việc sử dụng tính từ “ ồn ào, sinh động ” đã toát lên một không khí náo nhiệt đầy quay quồng của những người dân vui mừng đón đoàn thuyền đánh cá quay trở lại với “ những con cá tươi ngon thân bạc trắng ” nhìn đẹp mắt .
Đã là dân vùng biển, thì đời sống của họ phụ thuộc vào rất nhiều vào vạn vật thiên nhiên. Họ lao động khó khăn vất vả để mong ước có được đời sống no ấm hơn. Vì thế, tích tắc đón người thân trong gia đình trở về bình an sau chuyến đi là niềm vui lớn lao hơn toàn bộ. Họ thầm cảm ơn trời đất đã cho sóng yên biển lặng để người dân quay trở lại được bảo đảm an toàn .
Dân chài lưới làn da ngăm rám nắng Khắp thân người nồng thở vị xa xăm Chiếc thuyền im bến mỏi trở về nằm Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ .
Nổi bật lên giữa khung cảnh người người, nhà nhà đang sinh động, sinh động thu hoạch cá là hình ảnh trẻ trung và tràn trề sức khỏe đầy sức sống của những thân hình vạm vỡ, cường tráng quanh năm dạt dẹo vật lộn với đại dương bát ngát. Những thân hình ấy thấm đẫm những hơi thở, nhịp sóng và vị mặn nồng của muối biển .
Đến đây hình ảnh chiếc thuyền được tác giả nhân hóa lên giống như con người sau một ngày thao tác khó khăn vất vả và giờ là lúc được nghỉ ngơi. Hình ảnh con thuyền đã trở nên có hồn hơn khi nào hết. Nó không còn là một phương tiện đi lại giao thông vận tải thường thì nữa mà nó đã trở thành một người bạn thân thương của dân cư. Không chỉ con người mà cả chiếc thuyền cũng thấm đẫm mùi vị biển, cái mùi vị mằn mặn chan chát như thấm sâu thấm đậm vào từng làn da, thớ thịt của con người. Một bức tranh toàn cảnh đã được nhà thơ tái hiện lại vô cùng sắc bén .
Nay xa cách lòng tôi luôn tưởng niệm Màu nước xanh, cá bạc chiếc buồm vôi Thoáng con thuyền rẽ sóng chạy ra khơi Tôi thấy nhớ cái mùi nồng mặn quá .
Đằng sau bức tranh quê hương với những hoạt động giải trí của người dân làng chài trên vùng biển là nỗi lòng nhớ thương da diết của nhà thơ. Nhớ những gì thân mật nhất, thân thương nhất, quen thuộc nhất của quê hương mình “ như màu nước xanh, cá bạc, chiếc buồm vôi ”, đặc biệt quan trọng nhớ cái mùi đặc trưng không hề lẫn đi đâu được của vùng biển, cái vị nồng mặn của đất trời yêu thương .
Có thể nói, đây là một bức tranh toàn cảnh về quê hương yêu dấu của nhà thơ. Với một giọng điệu mạnh khỏe, với những hình ảnh sinh động cùng với sự tích hợp hòa giải, độc lạ những giải pháp nghệ thuật và thẩm mỹ như : so sánh, ẩn dụ, nhân hóa. Tế Hanh đã tạo nên một bức tranh quê hương rất mới mẻ và lạ mắt và tươi tắn. Phải là một nhà thơ gắn bó tha thiết với cuộc sống, với đời sống cần lao của người dân nơi đây thì nhà thơ mới có được những vần thơ hay đến vậy .

Phân tích bài thơ Quê hương của Tế Hanh – Mẫu 9

Nhà thơ Thanh Thảo có đôi lời nhận xét về nhà thơ Tế Hanh rằng : “ Ngay từ lúc Open trong trào lưu Thơ Mới, thơ Tế Hanh đã là hiện tượng kỳ lạ vì sự mộc mạc, chân thành, vì sự trong trẻo, đơn giản và giản dị như một dòng sông ”. Nếu để nói về vị trí của ông trong thơ Mới thì ta hoàn toàn có thể dùng hai từ “ bình lặng ”, hồn thơ ông không bật lên can đảm và mạnh mẽ như cái cuồng nhiệt, mê hồn của Xuân Diệu, cũng không đủ kỳ dị, điên cuồng như Hàn Mặc Tử, không gây ấn tượng thâm thúy bởi sự “ quê mùa ” của Nguyễn Bính, và cũng chẳng có cái buồn thiên thu của Huy Cận .
Thế nhưng sau toàn bộ chưa khi nào người ta quên đi Tế Hanh, một nhà thơ có chất giọng hồn nhiên, phong độ sáng tác túc tắc, và mỗi tập thơ của ông đều được ghi dấu bằng một vài bài thơ đáng nhớ, đủ để ghi vào lòng fan hâm mộ những xúc cảm mới lạ, tinh xảo của một hồn thơ trẻ. Có thể nói quê hương là nguồn cảm hứng lớn nhất trong đời thơ của Tế Hanh mà bài thơ Quê hương chính là một khởi đầu đầy xuất sắc và hứa hẹn .
Quê hương dù được sáng tác vào những năm đầu khi Tế Hanh chập chững đặt những dấu chân tiên phong trên thi đàn Việt Nam, đơn cử là trong trào lưu thơ Mới thế nhưng bản thân tác phẩm đã đem đến những nguồn xúc cảm mới lạ, đồng thời cũng bộc lộ được cái năng lực và duyên đặc biệt quan trọng của nhà thơ so với quê hương, một khái niệm rất đỗi quen thuộc nhưng không phải nhà thơ nào cũng đủ tinh xảo để viết về nó một cách mềm mại và mượt mà và thâm thúy .
Khi đánh giá và nhận định về Tế Hanh và Quê hương Hoài Thanh đã viết rằng : “ Tế Hanh là một người tinh lắm, Tế Hanh đã ghi được đôi nét rất thần tình về cảnh hoạt động và sinh hoạt chốn quê hương. Người nghe thấy được cả những điều không hình sắc, không thanh âm như mảnh hồn làng, trên cánh buồm giương … Thơ Tế Hanh đưa ta vào một quốc tế rất thân mật thường ta chỉ thấy mờ mờ … ”. Mà sở dĩ có được ánh nhìn thâm thúy như vậy cũng bởi ông có sẵn một tâm hồn tha thiết sâu nặng với cuộc sống với quê hương và quốc gia .
Mở đầu bài thơ là hai câu thơ ra mắt khái quát về làng quê “ Làng tôi vốn làm nghề chài lưới / Nước vây hãm cách biển nửa ngày sông ”, với giọng thơ rất đỗi nhẹ nhàng tình cảm tựa như một lời tự sự chân thành. Nhưng đó không chỉ là một lời trình làng, mà hơn thế nữa nó còn gợi ra dáng hình của quê hương, đó một làng chài “ nước vây hãm ” tựa như một cù lao nổi lên trên sông dập dềnh sóng nước .
Nó cũng gợi ra những đặc thù về vị trí địa lý, về khoảng cách từ làng ra tới biển cả bằng cụm từ “ cách biển nửa ngày sông ”, và cũng chỉ ra đó là một làng quê nghèo làm ăn sinh sống bằng nghề chài lưới khó khăn vất vả. Tất cả đều được Tế Hanh dùng những từ ngữ giản dị và đơn giản, mộc mạc với lối ăn sóng nói gió đậm chất miền biển để miêu tả về một quê hương đầy tha thiết, với đôi mắt mặn nồng yêu thương .
“ Khi trời trong, gió nhẹ, sớm mai hồng, Dân trai tráng bơi thuyền đi đánh cá : Chiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mã Phăng mái chèo can đảm và mạnh mẽ vượt trường giang. Cánh buồm giương to như mảnh hồn làng Rướn thân trắng bát ngát thâu góp gió … ”
Với một người con miền biển có lẽ rằng rằng cảnh dong thuyền đi đánh cá của ngư dân đã in sâu vào trí óc, thế nên Tế Hanh đã ghi lại bằng những xúc cảm dạt dào, trong sáng với những hình ảnh đầy chất thơ. Đó là một buổi sáng đẹp, trời trong xanh, gió hiu hiu thổi, ánh nắng ban mai ráng hồng trên khắp cả làng chài, và dưới khung cảnh tuyệt đẹp ấy những người người trẻ tuổi trẻ khỏe tràn trề sức sống, mở màn việc làm của mình với khí thế sôi sục, rộn ràng .
“ Dân trai tráng bơi thuyền đi đánh cá ”. Khung cảnh lao động dưới ánh mắt của nhà thơ diễn ra thật can đảm và mạnh mẽ, tràn trề khí thế, dưới sự hợp sức đầy quyết tâm của những chàng trai làng chài chiếc thuyền lướt nhẹ ra khơi, có vẻ như không chịu bất kể cản trở nào, hùng dũng, tràn trề sinh lực tựa như con tuấn mã đã kinh qua hàng trăm trận chiến .
Có thể nói rằng con thuyền trong thơ của Tế Hanh luôn nắm giữ vị thế dữ thế chủ động, “ Phăng mái chèo can đảm và mạnh mẽ vượt trường giang ”, sẵn sàng chuẩn bị đương đầu với mọi khó khăn vất vả, thuần thục và can trường trước sóng biển. Trước biển lớn, sóng nước bát ngát thế nhưng chiếc thuyền nhỏ bé lại nổi lên với khí thế can đảm và mạnh mẽ, sôi sục lòng nhiệt huyết, có vẻ như biển cả đã trở thành bức nền xanh làm bật lên vẻ đẹp hiên ngang của chiếc thuyền đánh cá .
Nhưng không chỉ dừng lại ở việc miêu tả khí thế sôi sục lúc ra khơi, mà Tế Hanh còn rất tinh xảo và khôn khéo trong việc vận dụng thủ pháp so sánh giữa “ cánh buồm ” với “ mảnh hồn làng ”. Có thể nói rằng đây là cải tiến vượt bậc thẩm mỹ và nghệ thuật trong phong thái thơ của tác giả, lấy cái hữu hình đem so sánh với cái trừu tượng vốn tưởng là điều không hề nhưng Tế Hanh đã làm được mà còn làm rất xuất sắc .
Ông đã vẽ ra dáng hình mảnh hồn của làng chài miền biển một cách rất thần tình, tinh xảo. Cánh buồm trắng mang theo mảnh hồn, mảnh tình, thấm đẫm tình cảm của quê hương, luôn theo sát từng bước chân ngư dân trong công cuộc lao động. Ở đó dung hòa nhiều thứ tình cảm đó là nỗi mong đợi, kỳ vọng thiết tha của những người ở lại và cả nỗi nhớ da diết, một lòng hướng về quê hương của những người đang lao động ngoài khơi xa .
Hình ảnh so sánh độc lạ đã mang về cho vần thơ của Tế Hanh sự lãng mạn, bay bổng, ở đó tình quê hiện lên một cách nhẹ nhàng, nhưng thâm thúy và gắn bó vô cùng. Ở câu thơ tiếp “ Rướn thân trắng bát ngát thâu góp gió ”, ta nhận ra tác giả đã dùng biện pháp nhân hóa trải qua hai từ rất có sức gợi “ rướn ” và “ thâu ” .
Hình như cánh buồm mang mảnh hồn làng ấy cũng có linh tính về việc làm của người ngư dân thế nên nó mới cố sức “ rướn ” tấm thân trắng sao cho thật rộng để “ thâu ” góp được nhiều gió, đẩy thuyền ra khơi thật nhanh, thật xa. Như vậy trong đôi mắt của Tế Hanh cánh buồm giờ đây cũng trở thành một nhân lực lao động, có những góp phần nhất định vào việc làm đánh bắt cá của người ngư dân .
Từ đó ta nhìn ra được tư tưởng đoàn kết, tương hỗ và gắn bó thâm thúy của người dân làng chài, gắn bó từ trong tâm hồn, tư tưởng, không riêng gì là ở con người mà còn ở cả sự vật, tổng thể đã phối hợp uyển chuyển để làm ra những hiệu quả lớn. Có cảnh ra khơi sôi sục, nhiệt huyết thì cảnh ngư dân quay trở lại cũng náo nhiệt và vui tươi không kém .
“ Ngày hôm sau, ồn ào trên bến đỗ Khắp dân làng sinh động đón ghe về Nhờ ơn trời biển lặng cá đầy ghe Những con cá tươi ngon thân bạc trắng. ”
Vẫn liên tục với giọng thơ nhẹ nhàng, tha thiết yêu thương Tế Hanh, người đọc cảm nhận từ đoạn thơ cái cảm giác thư thái, thanh thản và niềm vui ấm no của ngư dân sau một đợt ra khơi đầy khó khăn vất vả. Đồng thời Tế Hanh cũng bộc lộ tấm lòng biết ơn thâm thúy đến biển cả quê hương, đã cho người dân được đời sống ấm no niềm hạnh phúc, mẹ vạn vật thiên nhiên nhân từ đã cho “ biển lặng ”, dốc công nuôi dưỡng nên nguồn cá dồi dào, ban cho ngư dân “ Những con cá tươi ngon thân bạc trắng ”, để họ được hưởng niềm sung sướng niềm hạnh phúc khôn tả về một chuyến ra khơi về bội thu .
“ Dân chài lưới làn da ngăm rám nắng Cả thân hình nồng thở vị xa xăm Chiếc thuyền im bến mỏi trở về nằm Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ ”
Chính bởi sinh ra và lớn lên giữa làng quê làm nghề chài lưới nên Tế Hanh mới có được những cảm nhận rất chân thực và tinh xảo về người ngư dân và đời sống tâm hồn của họ. Người ngư dân quan năm vật lộn với biển cả thế nên họ không thể nào có được một làn da trắng trẻo, thay vào đó họ mang một màu da đặc trưng “ làn da ngăm rám nắng ”, mang cảm xúc trẻ trung và tràn trề sức khỏe và cũng nhiều khó khăn vất vả .
Tinh tế hơn cả không biết bằng cách nào mà Tế Hanh hoàn toàn có thể cảm nhận được cái “ nồng thở vị xa xăm ” trên những con người của biển cả, đó là hương muối mặn mòi, hương gió tận khơi xa đã thấm vào tận trong tâm hồn, cốt cách của con người. Từ đó kiến thiết xây dựng nên một hình tượng rất riêng, hình tượng người dân làng chài với phong vị của biển cả, rất mạnh khỏe, rất lam lũ và cũng quen thuộc vô cùng .
Không chỉ có riêng cảm nhận về người ngư dân sau buổi đánh bắt cá xa bờ, mà Tế Hanh còn chú tâm đến cả con thuyền, nếu như lúc ra khơi thuyền nhiệt huyết, xung phong một cách can đảm và mạnh mẽ, thì khi trở về thuyền cũng trở nên trầm tĩnh, nằm nghỉ mệt sau một đêm dài dong buồm ra khơi. Có thể nói Tế Hanh luôn cảm nhận sự vật ở góc nhìn chúng linh tính, ông luôn mang ánh mắt thông cảm và yêu thương để nhìn tất thảy mọi vật trên quê hương, kể cả mảnh hồn làng vốn không bóng hình cũng trở nên có nét .
Thuyền cũng như con người cũng biết cố sức dong buồm căng gió, rồi sau những cố gắng nỗ lực không ngừng nghỉ thuyền cũng muốn được nghỉ ngơi, tạo nên một cảm giác thư thả, yên bình của làng chài sau những ngày lao động khó khăn vất vả. Con thuyền nằm im “ Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ ” như đang tâm sự với biển cả, ôn lại kỷ niệm ra khơi .
Và ở đó người ta nhận thấy có một sự quy đổi cảm xúc rất rực rỡ, vị giác của Tế Hanh nếm thấy vị mặn của muối, tai thì “ nghe ” thấy vị muối và dùng xúc giác để cảm nhận sự mặn mòi của biển cả đang thấm dần trong thớ vỏ con thuyền, hay trong thân thể con người quê hương. Đó chính là sự hòa quyện, gắn bó thâm thúy của vạn vật so với biển cả của quê hương .
Quê hương của Tế Hanh mang những đặc thù thẩm mỹ và nghệ thuật quen thuộc như so sánh, nhân hóa, từ ngữ giản dị và đơn giản, mộc mạc, thế nhưng bằng cái ánh nhìn và cảm nhận tinh xảo nhà thơ đã đưa tất cả chúng ta đến với một bức tranh hoạt động và sinh hoạt của làng chài vừa sinh động vừa tình cảm nên thơ vô cùng .
Ở đó ta thấy Tế Hanh đã dành cho quê hương mình những tình cảm rất đỗi tha thiết sâu nặng, thế nên dù khi đã đi xa nhưng ông vẫn mãi nhớ về một quê hương với những con người mặn mòi muối biển, hơi thở nồng đượm vị xa xăm, vẫn nhớ như in cảnh con thuyền nằm im trên bến đỗ ngẫm nghĩ về biển cả bát ngát .

Phân tích bài thơ Quê hương của Tế Hanh – Mẫu 10

Tế Hanh là người con của xứ sở núi Ấn sông Trà. Đề tài quê hương trở đi trở lại trong thơ ông từ lúc tóc còn xanh cho tới khi đầu bạc ! Ông viết về quê hương bằng cảm hứng đậm đà, chân chất và dành cho mảnh đất chôn nhau cắt rốn của mình một tình yêu thiết tha, sâu nặng .
Bài thơ Quê hương sáng tác năm 1938, khi tác giả mới tròn mười bảy tuổi, đang theo học trung học ở Huế, là nỗi nhớ, là tình yêu nồng nàn so với quê hương. Mở đầu bài thơ, bằng lời kể mộc mạc, tự nhiên, Tế Hanh ra mắt :
Làng tôi ở vốn làm nghề chài lưới. Nước vây hãm, cách biển nửa ngày sông .
Quê hương nhà thời thánh là một cù lao nổi giữa bốn bề sông nước. Dân làng sống bằng nghề chài lưới, cuộc sống gắn chặt với biển cả bát ngát. Làng nghèo giống như bao làng biển khác nhưng khi, đi xa, nhà thơ thương nhớ đến quặn lòng. Nhớ nhất là khung cảnh :
Khi trời trong, gió nhẹ, sớm mai hồng Dân trai tráng bơi thuyền đi đánh cá .
Đoàn thuyền nối đuôi nhau rời bến lúc bình minh. Cảnh sắc vạn vật thiên nhiên tuyệt đẹp. Bầu trời cao lồng lộng đồng điệu với lòng người phơi phới. Hình ảnh những chàng trai xứ biển vạm vỡ và con thuyền băng băng lướt sóng đã in đậm trong tâm tưởng nhà thơ :
Chiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mã Phăng mái chèo, can đảm và mạnh mẽ vượt trường giang .
Hình ảnh so sánh đẹp tươi và một loạt tính từ, động từ tinh lọc : hăng, phăng, can đảm và mạnh mẽ, vượt … đã miêu tả đầy ấn tượng khí thế của những con thuyền nối nhau ra khơi, toát lên sức sống trẻ trung và tràn trề sức khỏe và một vẻ đẹp hào hùng. Trong hai câu tiếp theo, tác giả miêu tả cánh buồm bằng sự so sánh độc lạ, giật mình và lãng mạn :
Cánh buồm giương to như mảnh hồn làng Rướn thân trắng bát ngát thâu góp gió …
Hình ảnh cánh buồm đơn giản và giản dị, quen thuộc hằng ngày bỗng trở nên lớn lao, thiêng liêng và thơ mộng. Nhà thơ cảm thấy đó chính là hình tượng của hồn làng nên dồn hết tình yêu thương vào ngòi bút để vừa vẽ ra cái hình, vừa bộc lộ cái hồn của cánh buồm. So sánh không đơn thuần là làm cho sự vật được miêu tả đơn cử hơn mà đem lại cho nó một vẻ đẹp bay bổng tiềm ẩn ý nghĩa lớn lao. Liệu có hình ảnh nào diễn đạt đúng chuẩn cái hồn của làng chài bằng hình ảnh cánh buồm trắng căng phồng ngọn gió biển khơi ?
Đem so sánh cánh buồm là vật hữu hình với hồn làng một khái niệm vô hình dung thì quả là phát minh sáng tạo nghệ thuật và thẩm mỹ độc lạ của nhà thơ. Con thuyền ra khơi mang theo những nỗi lo toan cùng niềm tin yêu, hy vọng của bao người. Nhiệt tình và sức sống của con người truyền sang cả vật vô tri khiến cho con thuyền có vẻ như cũng có tâm hồn riêng, sức sống riêng .
Nhịp thơ khỏe mạnh, vui tươi biểu lộ khí thế sôi sục và niềm khao khát niềm hạnh phúc ấm no của người dân làng biển. Sáu câu thơ miêu tả đoàn thuyền ra khơi đánh cá vừa là bức tranh cảnh sắc vạn vật thiên nhiên tươi đẹp, vừa là bức tranh lao động đầy hứng khởi. Nếu cảnh đoàn thuyền ra khơi được nhà thơ miêu tả bằng bút pháp lãng mạn bay bổng thì cảnh đoàn thuyền đánh cá về bến được tả thực đến từng chi tiết cụ thể :
Ngày hôm sau, ồn ào trên bến đỗ Khắp dân làng sinh động đón ghe về. Nhờ ơn trời ! biển lặng cá đầy ghe Những con cá tươi ngon thân bạc trắng .
Dân làng vui mừng đón đoàn thuyền đánh cá trở lại trong không khí ồn ào, sinh động. Những chiếc ghe đầy ắp những con cá tươi ngon thân bạc trắng trông thật thích mắt. Dân làng chân thành tạ ơn trời đất đã sóng yên biển lặng để đoàn ngư phủ được bảo đảm an toàn trở lại với làng xóm thân yêu .
Khi những người thân trong gia đình ra khơi đánh cá, người ở nhà đợi chờ trong phấp phỏng, lo âu. Nay những con thuyền cập bến bình yên với đầy khoang cá bạc, hỏi còn niềm vui nào lớn lao hơn thế bởi đó chính là đời sống ấm no, niềm hạnh phúc của dân làng .
Biển cả đẹp tươi, giàu sang và hào phóng nhưng cũng thật khó lường bởi lúc thì trời yên biển lặng, lúc thì bão tố kinh hoàng. Giữa đại dương bát ngát, làm thế nào tránh được gian truân, nguy hiểm ? Chỉ có những người một đời gắn bó, sống chết với biển mới đồng cảm điều này. Cuộc sống của dân chài ngàn đời nay nhờ vào vào vạn vật thiên nhiên. Họ khó khăn vất vả, cực nhọc trăm bề để kiếm miếng cơm manh áo. Vì vậy, khoảng thời gian ngắn đón người thân trong gia đình sau chuyến đi biển bảo đảm an toàn trở lại khi nào cũng tràn ngập niềm vui .
Giữa khung cảnh ấy điển hình nổi bật lên hình ảnh rắn rỏi, cường tráng của những chàng ngư phủ quanh năm vật lộn với sóng gió đại dương. Dấu ấn của biển cả đã in đậm trên thân hình và trong tâm hồn họ :
Dân chài lưới làn da ngăm rám nắng, Cả thân hình nồng thở vị xa xăm .
Những con thuyền về bến sau chuyến ra khơi được nhà thơ ví như con người nghỉ ngơi sau một ngày lao động khó khăn vất vả : Chiếc thuyền im bến mỏi quay trở lại nằm, Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ. Bao nguy hiểm giờ đã lùi xa, nhường chỗ cho sự thanh thản, bình yên. Nghệ thuật nhân hóa đã đem đến cho con thuyền vô tri một đời sống và một tâm hồn tinh xảo .
Nhà thơ đã phát hiện ra chất thơ trong đời sống khó khăn vất vả, cực nhọc của dân quê, đó là điều đáng quý. Cũng thế cho nên mà hình ảnh quê hương trong bài thơ tươi đẹp, mang hơi thở nồng ấm của cuộc sống cần lao. Hình ảnh quê hương đẹp tươi với những con người lao động chịu khó đã khắc sâu trong kí ức, hỏi làm thế nào khi xa cách, nhà thơ không thương nhớ đến quặn lòng ?
Nếu không có tấm lòng gắn bó chân thành, máu thịt với con người cùng đời sống lao động ở làng chài quê hương thì thi sĩ không hề sáng tác ra những câu thơ xuất thần như vậy. Mỗi lần nhớ về quê hương, cảnh đẹp của biển cả như hiển hiện rõ ràng trong tâm lý nhà thơ :
Nay xa cách lòng tôi luôn tưởng niệm Màu nước xanh, cá bạc, chiếc buồm vôi, Thoáng con thuyền rẽ sóng chạy ra khơi, Tôi thấy nhớ cái mùi nồng mặn quá !
Ở bốn câu thơ kết, nhà thơ trực tiếp bộc bạch nỗi nhớ quê hương khôn nguôi của mình. Nhớ Màu nước xanh, cá bạc, chiếc buồm vôi ; Thoáng con thuyền rẽ sóng chạy ra khơi và nhớ cả cái mùi nồng mặn rất đặc trưng của gió biển cùng toàn bộ những gì quen thuộc của quê hương. Phải chăng nỗi nhớ da diết ấy chính là sợi dây kết chặt nhà thơ với quê hương suốt cả cuộc sống !
Bài thơ Quê hương mộc mạc, tự nhiên nhưng rất thâm thúy và thấm thía bởi nó được viết lên từ cảm hứng chân thành. Sức hấp dẫn của nó trước hết là ở những hình ảnh tiêu biểu vượt trội, tinh lọc và ngôn từ tự nhiên, trong sáng. Những giải pháp nghệ thuật và thẩm mỹ so sánh, ví von, nhân hóa tích hợp hài hòa khiến cho bài thơ giống như một bức tranh cảnh sắc tuyệt vời được vẽ nên từ tình yêu tha thiết mà Tế Hanh dành trọn cho quê hương .
Có thể coi bài thơ này như một cung đàn dịu ngọt của những tấm lòng gắn bó sâu nặng với quê hương xứ sở bởi đây là mảnh tâm hồn trong trẻo nhất, đằm thắm nhất của Tế Hanh dành cho mảnh đất chôn nhau cắt rốn .

Phân tích bài thơ Quê hương của Tế Hanh – Mẫu 11

Quê hương luôn là một cảm hứng thâm thúy hấp dẫn mê hoặc những nhà thơ Nước Ta. Đồng thời nó cũng là nơi để cho họ bày tỏ những cảm hứng yêu quê hương của mình. Nếu như tất cả chúng ta đã biết đến những vần thơ quê hương của Giang Nam “ Quê hương là con diều biếc / Tuổi thơ con thả trên đồng ” thì tất cả chúng ta cũng biết đến bài thơ quê hương của Tế hanh hao. Quê hương Tế Hanh là một vùng biển, qua việc miêu tả ra mắt miền quê ấy Tế Hanh bộc lộ lòng yêu thương trân trọng nơi chôn rau cắt rốn của mình .
Làng tôi ở vốn làm nghề chài lưới Nước vây hãm cách biển nửa ngày sông Khi trời trong, gió nhẹ, sớm mai hồng Dân trai tráng bơi thuyền đi đánh cá .
Khổ thơ thứ nhất nhà thơ mang đến một bức tranh của một làng chài vào buổi sáng sớm : “ Làng nhà thơ là một làng chài lưới ”, chỉ có một câu thơ đầu thôi nhưng nhà thơ đã trình làng được cho tất cả chúng ta nghề truyền thống lịch sử của làng mình. Hẳn là tất cả chúng ta khi đọc những câu thơ ấy lên thấy được những trân trọng của nhà thơ khi nhắc đến làng nghề truyền thống cuội nguồn của mình .
Quanh ngôi làng ấy không phải là những thành quách tường rào, hay là những cánh cổng một vài lũy tre làng mà là nước. Không gian to lớn ấy hiện lên với hình ảnh của những làn nước biển trong xanh ấy. Và một ngày mới đến trên quê hương của nhà thơ, đó không chỉ là khoảng chừng thời hạn mở màn của sự sống mà còn là thời hạn để cho người dân chài nơi đây mở màn một ngày lênh đênh trên biển, bắt những con cá tươi ngon nhất để lo cho đời sống .
Không gian ngập tràn trong màu của khung trời, những tia nắng khi ấy chỉ là những ánh màu hồng nhạt chứ không hề nóng bức khi trưa đến. gió thì nhẹ nhàng thổi mang hơi biển đến với người dân nơi đây. Vậy là những con người lao động nơi đây lại khởi đầu một ngày đầy hứa hẹn .
Sang khổ thơ thứ hai nhà thơ vẽ lên một bức tranh của đoàn thuyền cùng nhau đi ra khơi. Biện pháp so sánh chiếc thuyền đi với tốc độ của một con tuấn mã cho thấy cảnh tượng ra khơi hào hùng và nhanh gọn biểu lộ sự hăng say việc làm của người dân nơi đây. Một đoàn thuyền đi đi nhẹ nhưng mà phăng phăng mái chèo rẽ sóng vượt trường giang. Không thể không kể đến cánh buồm kia được tác giả ví von như mảnh hồn làng .
Chiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mã Phăng mái chèo, can đảm và mạnh mẽ vượt trường giang Cánh buồm giương to như mảnh hồn làng Rướn thân trắng bát ngát thâu góp gió …
Phải chăng cánh buồm ấy tiềm ẩn cả linh hồn của làng quê nhà thơ ? Cánh buồm ấy no gió rướn thân mình trên đại dương khuynh hướng cho thuyền nhẹ hăng mà đi trên sóng biển. Và ở đây nó không chỉ đơn thuần mang trách nhiệm ấy mà nó còn tiềm ẩn cả một tâm nguyện mong ước kéo được nhiều cá để ngày mai mang đến những niềm vui cho bà con nơi đây. Và quả thật đến hôm sau cả đoàn thuyền trở lại nằm im trên bến đỗ, cả làng như sinh động đón ghe về với những con cá thân bạc trắng .
Ngày hôm sau, ồn ào trên bến đỗ Khắp dân làng sinh động đón ghe về. Nhờ ơn trời ! biển lặng cá đầy ghe Những con cá tươi ngon thân bạc trắng .
Nhờ trời yên bể lặng cho nên vì thế những người dân nơi đây đã kéo được rất nhiều cá. Hình ảnh sinh động ồn ào trên bến đỗ cho thấy được sự vui tươi của con người nơi đây. Cuộc sống lao động là vậy đấy nếu như không có những ghe cá đầy kia thì làm thế nào mà họ hoàn toàn có thể vui được. Trời yên bể lặng không chỉ con người được bình yên mà còn thu được về những con cá thân bạc trắng. Đó là thành quả mà sức lực lao động của người dân đạt được .
Những câu thơ tiếp theo nhà thơ miêu tả vẻ đẹp của con người quê hương ông. Họ không có những vẻ đẹp của một làn da trắng lịch sự của trai tráng hà nội mà họ có vẻ như đẹp chỉ có người làng chài mới có. Họ sống với sóng biển, nước muối biển, gió biển cho nên vì thế cho nên thân hình của họ mang màu của rám nắng. Đó cũng là một vẻ đẹp vì vẻ đẹp ấy biểu lộ đặc trưng của con người nơi đây đồng thời nó còn biểu lộ sự khó khăn vất vả của họ nữa .
Những con người ấy phải đương đầu với sóng gió, phải chịu những cái nắng biển làm hơi nước nóng lên trên biển, họ phải nếm vị sương sớm khi ra biển. Vì thế vì vậy cả thân hình của họ đều nồng thở vị xa xăm. Những chiếc thuyền sau những ngày khó khăn vất vả lênh đênh trên biển cũng về đến bên yên ả nằm .
Chiếc thuyền ở đây được nhân hóa như con người bởi nếu không có nó thì dân chài đâu có phương tiện đi lại để ra biển. Vì thế nó cũng được nghỉ ngơi. Và chất muối kia thấm dần trong những thớ vỏ của nó. Nói như vậy để thấy được cái sự gắn bó của con thuyền với biển và người nơi đây .
Nay xa cách lòng tôi luôn tưởng niệm Màu nước xanh, cá bạc, chiếc buồm vôi, Thoáng con thuyền rẽ sóng chạy ra khơi, Tôi thấy nhớ cái mùi nồng mặn quá !
Đoạn thơ cuối nhà thơ không miêu tả cảnh làng chài đi đánh cá cũng không miêu tả những con người nơi đây nữa mà nhà thơ bày tỏ lòng yêu thương trân trọng quê hương của mình. Nhà thơ đã lớn lên trên quê hương ấy và ông đã đi xa nơi đó rồi chính do đó mà lòng nhà thơ luôn tưởng niệm đến .
Đúng vậy “ Khi ta ở chỉ là nơi đất ở / Khi ta đi đất bỗng hóa tâm hồn ”. Một người con khi đi xa vì sự nghiệp không thể nào nguôi nỗi nhớ quê hương. Nhớ màu nước xanh, nhớ thân cá bạc, nhớ chiếc buồm vôi, nhớ cả cảnh những chiếc thuyền rẽ sóng ra khơi và nhà thơ cảm nhận được cái mùi nồng mặn xa xăm của quê biển .
Như vậy nhà thơ đã thể hiện nỗi nhớ quê hương của mình qua tác phẩm. Mỗi câu thơ cất lên là một sự thương nhớ vô bờ về mảnh đất sinh ra ta đó. Nhà thơ nhớ cảnh đoàn thuyền, nhớ cảnh đi về và nhớ cả những con người thân hình xa xăm với tình nghĩa mặn mà như muối biển vậy .

Phân tích bài thơ Quê hương của Tế Hanh – Mẫu 12

Trong Thi nhân Nước Ta, khi nhận xét về Tế Hanh, Hoài Thanh – Hoài Chân đã viết : “ Tôi thấy Tế Hanh là một người tinh lắm. Tế Hanh đã ghi được những nét thần tình về cảnh hoạt động và sinh hoạt chốn thôn quê ”. Những nét thần tình ấy được ghi lại bởi một hồn thơ mạnh khỏe, tươi mới, phơi phới sức sống, có vẻ như như “ lạc điệu ” giữa rừng thơ mới đang sướt mướt, than vãn và một tình yêu quê hương sâu đậm .
Cảnh hoạt động và sinh hoạt chốn thôn quê ấy ta phát hiện trong những sáng tác về quê hương, về cái làng chài ven biển con sông Trà Bồng lưu giữ bao kỉ niệm tuổi thơ ông. Quê hương – bài thơ rút trong tập Nghẹn ngào là một trong số những bài thơ về quê hương rất hay đó. Bài thơ mở màn như là lời tự xưng danh, tự thuật rất đỗi tự nhiên và mộc mạc .
Làng tôi ở vốn làm nghề chài lưới. Và sau đó nhà thơ đã kể một cách say sưa, hào hứng về cái làng chài của mình. Câu thơ có tính thông tin tiếp theo cho thấy đây là một làng chài ở vùng cửa sông gần biển. Bằng hai câu thơ tiên phong, tác giả đã ra mắt vị trí địa lí và đặc thù nghề nghiệp của làng quê. Quê là làng – nghề của làng là chài lưới .
Trong tâm tưởng của nhà thơ, sau lời ra mắt ấy, hình ảnh làng chài như đang hiện ra trước mắt. Và nhà thơ đã miêu tả đơn cử một ngày ra khơi đẹp trời, dân làng bơi thuyền đi đánh cá. Trong khung cảnh trời trong, gió nhẹ, sớm mai hồng. Phải nói đó là một buổi sáng đẹp trời lí tưởng – vẻ đẹp tinh khôi, thoáng mát, dễ chịu và thoải mái, thoáng đãng, bao ia sắc hồn của bình minh .
Và chỉ những người làm nghề chài lưới mới thấy hết được tầm quan trọng thiết yếu của những buổi đẹp trời – Không chỉ báo hiệu một buổi ra khơi yên lành, mà còn hứa hẹn những mẻ lưới bội thu. Trong cái quang cảnh dễ làm lòng người phấn khích ấy, đoàn trai tráng bơi thuyền ra khơi, mở màn một ngày lao động của mình. Làm nghề đánh cá nặng nhọc này phải là những người khỏe mạnh vạm vỡ mới hoàn toàn có thể đảm đương nổi .
Chỉ có những chàng trai mới hoàn toàn có thể điều khiển và tinh chỉnh được chiếc thuyền nhẹ băng như con tuấn mã, phăng mái chèo, can đảm và mạnh mẽ vượt trường giang. Có thể nói đây là một chuyến ra khơi đầy hào hứng. Những câu thơ miêu tả trực tiếp cảnh dân làng ra khơi đánh cá có ý nghĩa như những chi tiết cụ thể tả thực giúp người đọc tưởng tượng được khoảng trống hình ảnh, đoàn thuyền khá sinh động. Trên nền kể tả ấy Open hai câu thơ mang vẻ đẹp giật mình :
Cánh buồm giương, to như mảnh hồn làng Rướn thân trắng bát ngát thâu góp gió …
Cánh buồm là một vật đơn cử hữu hình được ví với mảnh hồn làng là cái trừu tượng, vô hình dung – một cách ví von nhờ sự liên tưởng khá xa và độc lạ của tác giả. Mỗi một vùng quê sinh sống truyền kiếp, có vẻ như khi nào cũng mang một nét rất riêng. Và người xa quê thường cảm nhận nó như linh hồn của làng quê .
Đối với Tế Hanh thuở mười tám tuổi, hình ảnh chiếc buồm ra khơi có vẻ như mang hơi thở, nhịp đập, quê hương. Một cánh buồm rướn thân trắng bát ngát thâu góp gió thật đẹp trong hình dáng cường tráng, sức vóc tung tỏa của nó. Hai câu thơ diễn đạt hình ảnh giàu ý nghĩa, đưa nó lên thành hình tượng của tâm hồn. Cảnh đoàn thuyền đánh cá trở lại lại được miêu tả trong bốn câu thơ :
Ngày hôm sau ồn ào trên bến đỗ Khắp dân làng sinh động đón ghe về “ Nhờ ơn trời biển lặng cá đầy ghe ” Những con cá tươi ngon thân bạc trắng .
Tác giả không tả một ai đơn cử, mà là tả chung không khí làng chài, ở đây chỉ có âm thanh ồn ào ; chỉ có trạng thái sinh động, nhưng rõ ràng là một không khí vui tươi, rộn ràng, thỏa mãn nhu cầu. Nhờ ơn trời như thể tiếng reo vui, tiếng thở phào nhẹ nhõm cảm tạ vạn vật thiên nhiên trời biển đã trợ giúp. Phải con trẻ làng chài mới thấy hết được niềm vui bình dị khi đón ghe đầy những con cá tươi ngon .
Trong khung cảnh ấy, hình ảnh những trai tráng sức vóc dạn dày sóng gió, có làn da ngăm rám nắng được hiện lên qua những câu thơ thật đẹp Cả thân hình nồng thở vị xa xăm. Đây là chân dung những người dân chài lưới, đó như là những sinh thể được tách ra từ biển, mang vị mặn mòi của biển, mang theo về cả những mùi vị biển xa. Họ là những đứa con của biển khơi .
Câu thơ thật lãng mạn, khoáng đạt, mang vẻ đẹp giản dị và đơn giản nhưng cũng thật trẻ khỏe, thơ mộng. Con thuyền trước đây hăng như tuấn mã, phăng mái chèo can đảm và mạnh mẽ ra đi, giờ đây mỏi mệt trở về bến nghỉ. Con thuyền lại được nhân hóa, nó nằm im, mỏi mệt thư giãn giải trí và lắng nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ .

Trạng thái nghỉ ngơi của con thuyền thật đặc biệt. Và cũng phải yêu quý lắm, với có thể thấy con thuyền cũng là một thành viên của làng biển như tác giả đã hình dung. Nhưng nói về con thuyền, kỳ thực cũng nói về con người cả thôi. Giờ đây những người dân chài có thể hoàn toàn yên tâm mà ngả mình mãn nguyện và lặng yên thư giãn. Dư vị của chuyến đi chỉ còn là đôi hình ảnh thấp thoáng, chập chờn trong tưởng tượng êm dịu của họ.

Kết thúc bài thơ, tác giả trực tiếp thể hiện nỗi nhớ về hình ảnh làng chài theo ấn tượng chung nhất : Màu nước xanh, cá bạc, chiếc buồm vôi, con thuyền rẽ sóng, và đặc biệt quan trọng nhớ cái mùi nồng mặn quá. Nhớ đến cái mùi vị riêng không liên quan gì đến nhau của xứ biển tức là nỗi nhớ thật da diết và thật thâm thúy. Vâng, đó là mùi của biển cả, của sóng, của gió, của rong rêu, của cá, của cả cái vị mồ hôi trên sống lưng áo người đi biển. Cái mùi vị quen thuộc và thân thương đó cũng chính là một phần của hồn làng, của quê hương .
Bài thơ trong treo từ đầu đến cuối. Đó là tấm lòng yêu nhớ quê hương của một chàng trai thuần hậu gắn bó với cuộc sống. Với Tế Hanh, cái làng chài lưới này đã trở thành nguồn thi cảm không vơi cạn. Người ta thường nói ông là nhà thơ của quê hương sông nước, mà trong nhiều trường hợp quê hương chỉ thu gọn về một cái làng chài lưới của riêng ông .
Có thể khẳng định chắc chắn rằng Quê hương là một bài thơ tiêu biểu vượt trội cho hồn thơ dung dị, đằm thắm của Tế Hanh. Với nghệ thuật và thẩm mỹ rực rỡ ở cách cảm nhận tinh xảo, hình ảnh đặc trưng và chắt lọc, tác giả làm sống mãi một làng chài thân thương trìu mến. Thủy chung với một miền quê – một miền thơ như thế nên vần thơ quê hương của Tế Hanh vẫn giữ mãi một vẻ riêng độc lạ, mê hoặc bao thế hệ yêu thơ .

Source: https://tbdn.com.vn
Category: Văn học