Phân tích hai khổ thơ cuối bài Tràng giang – Huy Cận

Phân tích hai khổ cuối bài Tràng giang không giống với việc phân tích Tràng giang cả bài, bài viết này sẽ giúp bạn nắm rõ cách làm cụ thể, lập dàn ý chi tiết và tham khảo những mẫu bài văn hay đặc sắc phân tích 2 khổ thơ cuối bài Tràng giang của Huy Cận.

I. Khái quát nội dung, nghệ thuật và thẩm mỹ hai khổ thơ cuối Tràng giang

1. Nội dung 2 khổ cuối Tràng giang

– Thể hiện tâm trạng phiền não, sầu muộn với những nỗi sầu nhân thế, tâm sự thầm kín, tình yêu quê nhà, quốc gia của tác giả Huy Cận .

2. Nghệ thuật 2 khổ cuối bài Tràng giang

– Sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa phong cách cổ điển và hiện đại

– Cách ngắt nhịp gieo vần đăng đối tả cảnh ngụ tình
– Hệ thống từ láy gợi âm hưởng cổ kính
– Lối dùng từ mới lạ, táo bạo
Sau khi tóm tắt một cách khái quát nhất phần nội dung, nghệ thuật và thẩm mỹ chính của đoạn thơ, hãy cùng đi vào nội dung phân tích chi tiết cụ thể dàn ý 2 khổ cuối bài Tràng giang .
Các em hoàn toàn có thể tìm hiểu thêm thêm những mẫu sơ đồ tư duy Tràng giang để nắm được những nội dung chính cần tiến hành

II. Mở bài phân tích 2 khổ cuối bài Tràng giang

1. Giới thiệu sơ lược về tác giả, tác phẩm

– Huy Cận là một trong những cây bút tiêu biểu vượt trội cho quá trình tăng trưởng tỏa nắng rực rỡ nhất của trào lưu thơ Mới, thơ ông hàm súc vừa có tính cổ xưa, vừa giàu chất suy tưởng, triết lí .

– Tràng giang là một trong những bài thơ hay tiêu biểu nhất trong toàn bộ sự nghiệp sáng tác của Huy Cận.

2. Giới thiệu nội dung đoạn thơ ( 2 khổ cuối )

– Hai khổ cuối Tràng giang thể hiện những băn khoăn, suy nghĩ của tác giả về sự biến đổi của thế sự với cảm xúc dạt dào khi thấy cái tôi nhỏ bé trước vũ trụ bao la.

Ví dụ: Một trong những nhà thơ mới nổi tiếng là nhà thơ Huy Cận, mỗi bài thơ mang một phong cách rất riêng. Thơ của Huy Cận mang phong cách thơ hàm súc, triết lí và phục vụ cho cách mạng của nước ta. Một trong những tác phẩm thơ nổi tiếng là Tràng giang, bài thơ nằm trong tập thơ Lửa thiêng. Bài thơ thể hiện cảnh thu 1939, bài thơ được sáng tác khi tác giả nhìn bên bờ sông Hồng dưới dòng nước mênh mông sóng nước. Đặc sắc nhất là khổ thơ cuối của bài thơ Tràng giang. Chúng ta cùng đi tìm hiểu khổ thơ cuối của bài thơ để hiểu rõ về phong cách thơ của Huy Cận.

III. Thân bài phân tích hai khổ thơ cuối bài thơ Tràng giang

1. Phân tích khổ 3 bài Tràng giang

– Câu 1 : Hình ảnh những cánh “ bèo dạt ” lại gợi lên cảm xúc chia li đã Open từ đầu thi phẩm .
“ Bèo dạt về đâu hàng nối hàng ”
+ Phải chăng hình ảnh thơ ngoài ý nghĩa tả thực còn có ý nghĩa ẩn dụ tượng trưng : Nhà thơ đang sống trong cảnh mất nước, nô lệ, nên đã cảm nhận được cả thế hệ người trẻ tuổi lúc đó cũng như mình đang vật vờ, lênh đênh, trôi dạt, bị cuộc sống cuốn đi mà không biết trôi về đâu ?
– Câu 2, 3 : Cảnh bát ngát, buồn bã, trống vắng quạnh hiu của “ Tràng giang ” càng được nhân lên bằng mấy lần phủ định : “ Không đò … không cầu … ” .
+ Chiếc cầu, con đò bắc nối đôi bờ là bộc lộ của sự giao nối của con người và đời sống, thường gợi về đời sống sinh động, thân thiện và gợi nhớ quê nhà. Nhưng ở đây, tổng thể bị phủ định : không một cái gì đó gợi về tình người, lòng người muốn gặp gỡ lại qua nơi đôi bờ hoang vắng. Hai bờ sông cứ thế chạy dài vô tận như hai quốc tế đơn độc, không chút “ niềm thân thương ” của những tâm hồn đồng điệu. -> Sự cô quạnh đã được đặc tả bằng cái không sống sót .
=> Nỗi buồn này như vậy không chỉ là nỗi buồn giữa trời rộng, sông dài mà còn là nỗi buồn về cuộc sống và nhân thế .
– Câu 4 : Cảnh “ tràng giang ” chỉ còn “ lặng lẽ bờ xanh tiếp bãi vàng ”. Câu thơ đã vẽ lên được một bức tranh thật đẹp, yên bình nhưng rất buồn .
=> Bốn câu thơ, bốn hình ảnh, tổng thể đều gợi buồn. Chúng “ cộng hưởng ” với nhau tạo thành bức tranh gợi về số phận nổi trôi, bơ vơ, xấu số, đơn độc của kiếp người trong xã hội cũ .

2. Phân tích khổ cuối bài Tràng giang

– Câu 1, 2 : Màu sắc cổ xưa của những hình ảnh vạn vật thiên nhiên
+ Hình ảnh : “ Lớp lớp mây cao đùn núi bạc ” khiến người đọc liên tưởng tới hai câu thơ của Đỗ Phủ trong bài Thu hứng :
Giang gian ba lãng kiêm thiên dũng
Tái thượng phong vân tiếp địa âm
Bạn đang xem : Phân tích hai khổ thơ cuối bài Tràng giang – Huy Cận
( Lưng trời sóng gợn lòng sông thẳm
Mặt đất mây đùn cửa ải xa )
+ Lớp lớp mây trắng “ đùn ” lên, chồng lên nhau thành những núi mây, ánh hoàng hôn chiếu vào như dát bạc, núi mây trở thành núi bạc .
-> Cảnh tượng thật hùng vĩ nhưng không do đó mà nỗi sầu vợi đi. Những núi mây kia vẫn là những núi buồn khổng lồ .
+ Hình ảnh cánh chim một mình, cô độc bay nghiêng trong ánh hoàng hôn đã trở thành tín hiệu thẩm mĩ trong thơ cổ xưa :

• Ngàn mai gió cuốn chim bay mỏi (Bà Huyện Thanh Quan)
• Chim hôm thoi thót về rừng (Nguyễn Du)
• Lạc hà dữ cô lộ té phi (Ráng chiều và cánh cò cùng bay) – (Vương Bột)

+ Tuy nhiên, cánh chim nhỏ trong thơ Mới nói chung và trong khổ thơ này của Huy Cận nói riêng không chỉ có ý nghĩa báo hiệu hoàng hôn mà còn là hình tượng cho cái tôi nhỏ nhoi, cô độc trước cuộc sống ảm đạm không có nổi một giờ vui .
=> Cả bài thơ thiếu hẳn sự sống. Cánh chim nhỏ là tín hiệu duy nhất của sự sống nhưng cái mầm sống ấy Open khi hoàng hôn đang tàn và nỗi sầu dậy khắp khung trời .
+ Cánh chim biểu lộ cho khát vọng, cho sự vươn tới, cho niềm tham vọng và sự háo hức, … Nhưng nỗi sầu dâng kín, “ bóng chiều ” đổ, cánh chim chao nghiêng như một tia nắng rót xuống. Hình ảnh ấy mới buồn thương và tội nghiệp biết bao !
– Câu 3, 4 : Hai câu kết đưa người đọc quay trở lại một tứ thơ Đường của Thôi Hiệu :
Nhật mộ hương quan hà xứ thị
Yên hà giang thượng sử nhân sầu
( Hoàng hôn vể đó quê đâu tá ?
Khói sóng trên sông não dạ người )
+ Nhà thơ có cảm xúc nhớ quê nhà khi đứng trước cảnh vạn vật thiên nhiên
+ Huy Cận đã đưa khói hoàng hôn và nỗi sầu xa xứ từ trong Đường thi cổ xưa vào Tràng giang để gợi ra nhiều liên tưởng làm cho ý thơ thêm sâu, tình thơ thêm nặng và câu thơ thêm phần cổ kính .
+ Nỗi buồn của Huy Cận được biểu lộ rất thâm thúy và điển hình nổi bật

• Không thấy khói, sóng mà vẫn rất buồn, rất nhớ
• Nỗi buồn không thể hòa nhập cái “tiểu ngã” của mình vào cái “đại ngã” của vũ trụ để thoát tục lên tiên
• Chàng thi sĩ thơ mới đi tìm đồng cảm, tri âm giữa cõi người nhưng chỉ gặp cô đơn, trống vắng

=> Nỗi buồn đau của một cái tôi cá thể luôn đối lập với chính nỗi đơn độc của lòng mình .
+ Lối hô ứng từ ngữ với khổ thơ đầu : những từ láy “ lớp lớp ”, “ dợn dợn ” hô ứng với “ điệp điệp ”, “ song song ” tạo nên cảm xúc chồng chất tầng tầng lớp lớp những con sóng ( cũng là những nỗi sầu ) .
=> Cả bài thơ là sự cộng hưởng của ngôn từ để làm thành một khối sầu lớn mà trong lòng nó luôn có những con sóng vật vã, thao thức .

IV. Kết bài phân tích 2 khổ cuối Tràng giang

1. Đánh giá khái quát nội dung, nghệ thuật và thẩm mỹ 2 khổ thơ

Ví dụ : Phân tích 2 khổ cuối bài Tràng giang, hoàn toàn có thể thấy một bức tranh chiều tà vô cùng tinh xảo, tươi đẹp nhưng biểu lộ một nỗi sầu nhân thế vô cùng thâm thúy trong lòng tác giả, khát khao tìm được sự đồng điệu trong quốc tế bát ngát .

2. Nêu cảm nhận về hai khổ thơ cuối Tràng giang

    Ví dụ: Khổ thơ cuối bài thơ Tràng giang thể hiện cảnh núi non hùng vĩ của sông nước, bên cạnh đó còn thể hiện cái tôi nhỏ nhoi của tác giả.

Với dàn ý phân tích 2 khổ thơ cuối bài Tràng giang được THPT Sóc Trăng biên soạn chi tiết trên đây, các em hãy tự triển khai thành bài văn hoàn chỉnh, có thể dựa trên những bài phân tích tổng quan cả tác phẩm như:

• Phân tích cái tôi trữ tình trong Tràng giang – Huy Cận
• Phân tích bài thơ Tràng giang

Thêm vào đó, THPT Sóc Trăng cũng tổng hợp những bài văn mẫu phân tích 2 khổ thơ cuối trong bài Tràng giang của các thầy cô, các bạn học sinh trên mọi miền Tổ quốc để các em có thể tham khảo cách triển khai các ý văn và sử dụng từ ngữ trong bài văn cảm nhận thật phong phú.

Lòng quê dợn dợn vời con nước ,
Không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà .

V. Những bài văn mẫu phân tích hai khổ thơ cuối bài Tràng giang

Dưới đây là #4 bài văn phân tích 2 khổ cuối Tràng giang đặc sắc nhất dành cho các em tham khảo để nắm được cách làm cũng như bổ sung thêm vốn từ ngữ khi trình bày.

1. Phân tích 2 khổ thơ cuối bài Tràng giang mẫu số 1

Trong số các nhà thơ mới trước Cách mạng, Huy Cận là một nhà thơ có chất thơ ảo não nhất. Thơ ông luôn chất chứa một nỗi sầu nhân thế. “Tràng giang” là một bài thơ gắn liền với tên tuổi của Huy Cận với những nỗi niềm yêu nước thiết tha. Đặc biệt, nỗi niềm thương nhớ ấy càng được thấy rõ trong phần phân tích hai khổ thơ cuối bài Tràng giang dưới đây:

Bèo dạt về đâu, hàng nối hàng ;
Mênh mông không một chuyến đò ngang .
Không cầu gợi chút niềm thân thương ,
Lặng lẽ bờ xanh tiếp bãi vàng .
Lớp lớp mây cao đùn núi bạc ,
Chim nghiêng cánh nhỏ : bóng chiều sa .
Lòng quê dợn dợn vời con nước ,
Không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà .
Trước mắt người đọc hiện lên một khung cảnh hắt hiu :
Bèo dạt về đâu, hàng nối hàng ;
Mênh mông không một chuyến đò ngang .
Không cầu gợi chút niềm thân thương ,
Lặng lẽ bờ xanh tiếp bãi vàng .
Từng đám bèo cứ lặng lẽ tiếp nối đuôi nhau nhau trôi theo dòng nước mà không biết trôi về đâu, tựa như dòng đời bơ vơ, vô định, cảm thấy mình bất lực và nhỏ bé. Ở đây có sự trái chiều giữa những thứ đang có và những thứ không có. Chỉ có dòng nước bát ngát với những cánh bèo tiếp nối đuôi nhau nhau trôi trong vô định, không có lấy một cây cầu dù chênh vênh, không có lấy một con đò dù nhỏ bé. Hai bên bờ sông mà như hai quốc tế, không có một chút ít liên hệ nào, dù gần mà cũng thành xa xôi không hề với tới. Hai bên bờ chạy song song, cùng “ lặng lẽ bờ xanh tiếp bãi vàng ”, không chút thân mật, không chút giao hòa nào cả. Khung cảnh vạn vật thiên nhiên ấy, cũng như tâm trạng của nhà thơ vậy. Giữa trời đất bát ngát nhưng không tìm được những tâm hồn đồng điệu với mình, không ai hoàn toàn có thể hiểu mình. Nỗi đơn độc cứ thế chồng chất chất chồng, làm cho con người ta càng cảm thấy nhỏ bé giữa vạn vật thiên nhiên, càng khao khát hơn sự đồng cảm, yêu thương .
Không nhìn dòng nước buồn hiu hắt nữa, nhà thơ dắt tất cả chúng ta nhìn đến cao hơn :
Lớp lớp mây cao đùn núi bạc ,
Chim nghiêng cánh nhỏ : bóng chiều sa .
Trong thơ của Huy Cận cũng có cánh chim và đám mây như trong một số ít bài thơ cổ nói về buổi chiều, tuy nhiên, hai hình ảnh này không có tính năng hô ứng cho nhau như trong thơ cổ, mà chúng còn có ý nghĩa trái ngược nhau. Trong buổi chiều muộn, nhưng từng lớp, từng lớp mây trên cao kia vẫn chất chồng nên nhau, tạo thành những núi bạc, điển hình nổi bật trên nền trời xanh trong. Đây là một cảnh vật hùng vĩ biết bao ! Đó không phải đám mây đơn độc lững lờ trơi giữa tầng không khi chiều về như trong thơ của Hồ Chí Minh. Mây ở đây chất chồng, ánh lên trong nắng chiều, làm cho cả khung trời trở nên đẹp tươi và rực rỡ tỏa nắng. Giữa khung cảnh ấy, một cánh chim nhỏ nhoi Open. Cánh chim bay giữa những lớp mây cao đẹp đẽ, hùng vĩ như càng làm điển hình nổi bật lên cái nhỏ bé của nó. Nó đơn côi giữa trời đất bát ngát, tựa như tâm hồn nhà thơ bơ vơ giữa đất trời này .
Đặt cánh chim và những núi mây bạc ở thế trái chiều, đã tô đậm thêm nỗi buồn trong lòng nhà thơ. Nỗi buồn như thấm đượm, lan tỏa trong khắp cả khoảng trống :
Lòng quê dợn dợn vời con nước ,
Không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà .
Tầm mắt trở lại trên dòng nước. Từng đợt sóng nước dập dềnh, nhẹ nhàng uốn lượn nhưng cũng sống sót rất lâu, lan tỏa rất xa. Đó là hình ảnh miêu tả, nhưng cũng chính là tâm trạng của tác giả – một cảm xúc đơn độc ,
Người xưa nhìn khói sóng trên dòng sông khi chiều tà mà cảm thấy nhớ nhà. Còn Huy Cận không cần thấy khói hoàng hôn nhưng trong lòng vẫn dâng lên một nỗi nhớ quê nhà da diết. Đó như một thứ tình cảm thường trực vẫn luôn chất chứa trong lòng người con xa quê, mà không cần một tác động ảnh hưởng nào từ bên ngoài, vẫn thấy nhớ quê, thương quê .

Phân tích 2 khổ cuối bài Tràng giang càng thấy rõ hơn bức tranh quê hương đẹp đẽ, nên thơ với những hình ảnh quen thuộc của làng quê Việt Nam như bờ sông, cánh bèo, củi khô, áng mây. Đó là tình yêu quê hương đất nước sâu nặng, đã thấm vào từng con chữ. Đồng thời trong đó cũng thể hiện khát khao tìm được sự đồng điệu trong thế giới bao la của một tâm hồn thi sĩ luôn băn khoăn một “nỗi sầu nhân thế”.

2. Phân tích hai khổ thơ cuối bài Tràng giang mẫu số 2

Nhà thơ Huy Cận là một nhà thơ nổi tiếng với làng thơ mới, mỗi tác phẩm của ông đều gửi gắm những tâm trạng, nỗi buồn chán, sầu muộn của mình trong đó .

Bài thơ Tràng giang là một bài thơ tiêu biểu gắn liền với Huy Cận, thể hiện nỗi buồn của tác giả trước nhân tình thế thái, trước nỗi buồn nhân thế. Thể hiện tình cảm yêu quê hương, đất nước của tác giả.

Đặc biệt là hai khổ thơ cuối bộc lộ rõ nét tâm trạng phiền não, sầu muộn của tác giả Huy Cận với những nỗi sầu nhân thế .
“ Bèo dạt về đâu hàng nối hàng
Mênh mông không một chuyến đò ngang
Không cầu gợi chút niềm thân thương
Lặng lẽ bờ xanh tiếp bãi vàng ”

Hình ảnh từng cụm bèo lững lờ trôi trên sông vô định không biết đời mình rồi sẽ đi đâu về đâu, trong bối cảnh không gian mênh mông sông nước trời biển bao la, thời gian là cảnh chiều tà, nhìn những đám bèo trôi vô định, không có phương hướng khiến cho tác giả cảm thấy nôn nao buồn. Một nỗi buồn nhân thế không biết tỏ bày cùng ai, chỉ có thể gửi gắm vào những câu thơ của riêng mình.

Trong câu thơ “ bát ngát ” hai từ láy này gợi lên cho người đọc sự sầu muộn bát ngát, trước cảnh sông chiều nhưng không có một con đò nhỏ để qua sông, càng làm cho lòng người thêm man mác .
Tác giả đã sử dụng nghệ thuật và thẩm mỹ trái chiều giữa khoảng trống và con người nhỏ bé, khoảng trống càng bát ngát thì con người càng cảm thấy mình thật đơn độc nhỏ bé, lạc lõng biết bao nhiêu .
Khung cảnh vạn vật thiên nhiên biểu lộ như tâm trạng của nhà thơ Huy Cận lúc này đều gợi lên tâm trạng buồn. Giữa đất trời sông nước bát ngát không tìm được một người bạn tâm giao tri kỷ, không ai hoàn toàn có thể hiểu nỗi lòng của tác giả, làm cho nỗi đơn độc cứ thế mà xô sóng ở trong lòng, con người cảm thấy mình thật nhỏ bé, bất lực trước đời sống hiện tại .
“ Lớp lớp mây cao đùn núi bạc
Chim nghiêng cánh nhỏ bóng chiều sa. ”
Cánh chim chiều nghiêng bóng trước hoàng hôn, một cánh chim nhỏ nhoi một mình trên khung trời bát ngát to lớn, bộc lộ sự cô liêu khắc khoải. Cánh chim chiều chao nghiêng kia phải chăng chính là hiện thân của tác giả lúc này, đang cảm thấy trào dâng nghiêng ngả những cơn sóng lòng. Đang cảm thấy mình một mình, đơn độc trước cuộc sống bát ngát to lớn .

Thiên nhiên trong khổ thơ này gợi lên cho người đọc cảm giác buồn thê lương, não lòng, đúng như câu thơ của Nguyễn Du viết trong tác phẩm Truyện Kiều rằng: Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ” để thể hiện sự cô đơn, lẻ loi buồn chán của tác giả trước thiên nhiên, cuộc đời.

Tác giả Huy Cận đã vô cùng tinh xảo khi đặt cánh chim trái chiều đơn độc với khoảng trống bát ngát to lớn, bát ngát của đất trời, ngoài hành tinh …
“ Lòng quê rờn rợn vời con nước
Không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà. ”
Trong hai câu thơ này bộc lộ tâm trạng nhớ nhà nhớ quê nhà của tác giả Huy Cận. Người xưa thường nhìn khói lam chiều gợi lên cảnh nhớ nhà, nhớ mùi khói nhà bếp thơm ngai ngái để hướng tới quê nhà, mái ấm gia đình, hướng tới người thân thương nhất của mình .
Nhưng Huy Cận viết “ không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà ” bộc lộ nỗi nhớ của ông là nỗi nhớ thường trực, nó luôn tiềm ẩn in sâu trong lòng tác giả, không cần phải có chất xúc tác là khói lam chiều mới nhớ .

Bài thơ “Tràng Giang” là một bài thơ vô cùng hay thể hiện bức tranh quê hương trong cảnh hoàng hôn vô cùng tươi đẹp, sinh động, với hình ảnh thân thuộc như cánh chim, mây trời, sông nước, rồi những cánh bèo trôi…

Phân tích hai khổ cuối bài Tràng giang xong, chúng ta có thể thấy tất cả đều gợi lên một bức tranh chiều tà vô cùng tinh tế, tươi đẹp nhưng thể hiện một nỗi sầu nhân thế vô cùng sâu sắc trong lòng tác giả.

3. Phân tích hai khổ thơ cuối bài Tràng giang mẫu số 3

Có nhà phê bình nào đó đã tinh xảo nhận xét rằng : Thơ Huy Cận không phải rượu rót vào chén ( tức là không say nồng ) mà là men đang lên ; không phải hoa trên cành ( tức không khoe sắc rực rỡ tỏa nắng ) mà là nhựa đang chuyển. Đúng thế ! Cái hồn thơ hình thức bề ngoài tưởng lặng lẽ mà rất cao, rất rộng trong thơ ông không dễ gì chớp lấy .

Đọc “Tràng giang” – bài thơ trang trọng, cổ kính, đậm đà cốt cách Đường thi mà giản dị mới lạ, độc đáo in rõ dấu ấn của thơ lãng mạn đương thời – mới thấy nhận định trên là đúng.

Là Tràng giang khổ nào cũng dập dềnh sóng nước ,
Là tâm trạng, khổ nào cũng lặng lẽ u buồn .
( Lê Vy )
Hai khổ cuối của bài thơ đã góp thêm phần tạo nên điều ấy :
Bèo dạt về đâu hàng nối hàng ;
Mênh mông không một chuyến đò ngang
…
Lòng quê dợn dợn vời non nước ,
Không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà .
Âm hưởng trầm trầm, chất ngất u buồn của những câu thơ tiên phong lan rộng đến hai khổ cuối. Từ một cành củi khô ở trước đến hình ảnh “ bèo dạt ” vô định vô phương ở sau đều gợi lên sự chia li “ tan ” mà không “ hợp ” .
Bèo dạt về đâu hàng nối hàng ;
Mênh mông không một chuyến đò ngang
Không cầu gợi chút niềm thân thương ,
Lặng lẽ bờ xanh tiếp bãi vàng .
Trước cảnh “ bát ngát ” sông dài trời rộng, cánh bèo xanh nổi như nét điểm xuyết gợi lên cả kiếp người : nhỏ bé và vô định. Hình ảnh không phải mới, vốn dĩ đã Open khá nhiều trong ca dao và thơ cổ nhưng đặt trong dòng “ Tràng giang ” vẫn đủ sức khiến người chiêm ngưỡng và thưởng thức cảm nhận rõ ràng thêm cái bát ngát của đất trời, cái xa vắng của thời hạn, cái vô cùng của vạn vật thiên nhiên tạo hóa .
Cảnh bát ngát nhưng vắng bặt bóng hình con người. Điệp từ “ không ” như điểm nhấn cho sự vắng ở đây. Song nhưng không có “ đò ”, không hề có cảnh “ cô chu trấn nhật những sa miên ” hãy “ bến My Lăng nàm không thuyền đợi khách ”. Cả dáng cầu nghiêng nghiêng, “ cầu bao nhiêu nhịp thương mình bấy nhiêu ” cũng không hề Open, toàn bộ đều “ lặng lẽ ”, chỉ có vạn vật thiên nhiên “ bờ xanh ” tiếp nối đuôi nhau vạn vật thiên nhiên ( bãi vàng ) .
Gam màu lạnh. Cảnh quạnh quẽ càng thêm quạnh quẽ, u buồn càng chất ngất u buồn hơn. Cánh bèo trôi hay chính con người đang lạc loài giữa cái bát ngát của đất trời, cái xa vắng của thời hạn ?
Huy Cận là một nhà thơ mới, ảnh hưởng tác động khá nhiều dòng thơ lãng mạn Pháp. Thế nhưng, ông còn là người thuộc nhiều, ảnh hưởng tác động nhiều phong thái sang trọng và quý phái, cố kính của thơ Đường. Cốt cách ấy được biểu lộ rõ nét trong khổ thơ cuối :
Lớp lớp mây cao đùn núi bạc
Chim nghiêng cánh nhỏ bóng chiều sa
Lòng quê dợn dợn vời con nước ,
Không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà .
Bậc thánh thi Đỗ Phủ đời Đường lại có câu :
Giang giang ba lãng kiêm thiên dũng
Tái thượng phong vân tiếp địa âm .
( Thu hứng )
và đã được Nguyễn Công Trứ dịch một cách tài hoa rằng :
Lưng trời sóng lượn lòng sông thẳm
Mặt đất mây đùn cửa ải xa .
Ý thơ của Đỗ Phủ đã được tái hiện độc lạ qua ngòi bút của Huy Cận :
Lớp lớp mây cao đùn núi bạc .
Từ láy “ lớp lớp ” khiên mây xum xê thêm, nhiều tầng nhiều lớp thêm, nên khiến núi ánh lên sắc bạc huyền hoặc như trong mộng. Tứ thơ cao nhã lắm thay !
Trong cái tĩnh gần như tuyệt đối của trang thơ, cánh chim có lẽ rằng là chút hồn động nhất .
Chim nghiêng cánh nhỏ bóng chiều sa
Đã là “ cánh nhỏ ” mà lại chao nghiêng nên nét thanh mảnh của cánh chim càng nâng thêm một bậc. Sắc hoàng hôn bát ngát trên trang thơ, cánh chim nhỏ bé nghiêng chao gợi lên niềm xúc cảm ? Sẽ chẳng khi nào ta quên được ý thơ …
Giữa khoảng trống cô tịch, ngẩng nhìn lên cao rồi lại cúi trông mặt nước :
Lòng quê dợn dợn vời con nước
Không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà .
Tư thế ấy có khiến ta liên tưởng đến Lý Bạch : “ Cử đầu vọng minh nguyệt – Đê góp vốn đầu tư cố hương ” ?
Âm hưởng hai câu thơ Đường thi tuyệt tác của Thôi Hiệu phảng phất ở đây :
Nhật mộ hương quan hà xứ thị
Yên ba giang thượng sử nhân sầu .
Thế nhưng Thôi Hiệu phải có “ khói sóng ” mới “ buồn lòng ai ”. Còn nhà thơ của tất cả chúng ta “ không khói hoàng hôn ” mà “ lòng quê ” vẫn “ dợn dợn vời con nước ” ! Từ láy “ dợn dợn ” và từ “ vời ” khiến nỗi buồn triền miên, xa xôi, giàn trải mãi đến vô tận, đến khôn cùng !

Nhận xét về Huy Cận, nhà phê bình Hoài Thanh từng viết: “Huy Cận có lẽ đã sống một cuộc đời rất bình thường, nhưng ông luôn lắng nghe mình sống để ghi lấy cái nhịp nhàng lặng lẽ của thế giới bên trong”. Đọc những vần thơ của thi nhân, chỉ mong cảm nhận và hiểu thêm một chút về con người thơ ấy. Sau khi phân tích 2 khổ cuối bài Tràng giang, chúng ta sẽ hi vọng một điều rằng “Tràng giang” sẽ còn mãi trôi, lấp lánh trên thi đàn Việt Nam, mãi trôi để nhớ để thương trong lòng người đọc…

4. Phân tích hai khổ thơ cuối bài Tràng giang mẫu số 4

Thơ là cây đàn muôn điệu của tâm hồn, của nhịp thở tâm hồn, thơ miêu tả rất thành công xuất sắc mọi cung bậc xúc cảm của con người, niềm vui, nỗi buồn hay cả sự đơn độc vô vọng. Mang trong mình thiên chức cao quý của một nhà thơ khi phát minh sáng tạo nghệ thuật và thẩm mỹ cùng với nỗi buồn thế sự thâm thúy, Huy Cận đã kiến thiết xây dựng được một phong thái trọn vẹn mới lạ, khác với những nhà thơ cùng thời. Tiêu biểu cho phong thái nghệ thuật và thẩm mỹ của ông hoàn toàn có thể kể đến Tràng giang trong tập Lửa thiêng. Bài thơ được gợi cảm xúc từ một buổi chiều thu năm 1939 khi tác giả đứng ở bờ Nam Bến Chèm. Trước cảnh sông Hồng mênh mang sóng nước, những cảm hứng thời đại đã dồn về lúc thi sĩ do dự, tâm lý về sự đổi khác của thế sự với cảm hứng dạt dào khi thấy cái tôi nhỏ bé trước ngoài hành tinh bát ngát. Đặc biệt qua hai khổ thơ cuối của đoạn thơ là một nỗi buồn tràng giang như một sự ám ảnh lan tỏa khắp khoảng trống ngoài hành tinh, trọn vẹn vắng bóng giai nhân mà chỉ đơn độc một nỗi niềm của một người “ sống trên quê nhà nhưng luôn cảm thấy thiếu quê nhà ” :
“ Bèo dạt về đâu, hàng nối hàng ;
Mênh mông không một chuyến đò ngang .
Không cầu gợi chút niềm thân thiện ,
Lặng lẽ bờ xanh tiếp bãi vàng .
Lớp lớp mây cao đùn núi bạc ,
Chim nghiêng cánh nhỏ : bóng chiều sa .
Lòng quê dợn dợn vời con nước ,
Không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà. ”
Tính chất lãng mạn của bài thơ trước hết là Huy Cận đã phủ lên cảnh vật, khoảng trống những cảm hứng, những nỗi niềm tâm trạng của mình. Đó là nỗi buồn, sự xúc động can đảm và mạnh mẽ trước cảnh sông nước, cảnh bèo dạt gợi nỗi sầu muôn trùng :
“ Bèo dạt về đâu, hàng nối hàng ; ”
Ta chợt phát hiện sự tương đương giữa “ bèo dạt về đâu ” với “ bèo dạt mây trôi ” trong dân ca quan họ từng gợi lên trong lòng nhiều xúc cảm mơ hồ. Hình ảnh ẩn dụ cánh bèo khi nào cũng gợi lên sự vô định, xa xăm, lênh đênh. Không chỉ dừng lại ở đó, câu hỏi tu từ cùng điệp từ “ hàng ” như trải rộng nỗi buồn trên sóng nước tràng giang. Liệu những cánh bèo đó sẽ trôi dạt về phương trời nào, hay cứ mãi bấp bênh, trôi nổi như số phận đại đa số người dân trong thực trạng quốc gia lầm than ? Sống trong thời khói lửa còn đốt cháy quê nhà, thi nhân không khỏi xót xa trước cuộc sống đầy dịch chuyển, thay đổi, biến con người ta thành như những cánh bèo trôi dạt vô hướng kia. Buồn rồi lại buồn hơn, muốn tìm một nơi bấu víu, một chút ít hơi ấm của sự sống nhưng cái nhà thơ nhận được chỉ là sự hiện hữu của những cái không có :
“ Mênh mông không một chuyến đò ngang .
Không cầu gợi chút niềm thân thiện ,
Lặng lẽ bờ xanh tiếp bãi vàng. ”
Chiếc cầu, con đò vốn là những thứ tiếp nối đôi bờ, là sự giao nối giữa con người với nhịp sống, thường gợi sự thân thiện và gợi nhớ quê nhà. Nhưng buồn thay, ở đây lại không có một chiếc cầu cũng chẳng có con đò nào lại qua. Điệp từ “ không ” hai lần như nhấn mạnh vấn đề sự đơn độc, trống trải có thật trong lòng người. Hai bờ sông mà như hai quốc tế, không một chút ít liên hệ, không một chút ít giao hòa. Hai bên bờ chạy song song, cùng “ lặng lẽ bờ xanh tiếp bãi vàng ”, không một chút thân mật, chỉ có bờ tiếp bờ, bãi tiếp bãi. Từ láy “ lặng lẽ ” được đưa lên đầu dòng thơ cùng âm điệu trầm buồn càng tô đậm cái cô tịch, im re. Thi sĩ đã sử dụng thủ pháp nghệ thuật và thẩm mỹ cổ xưa quen thuộc : lấy không để nói cái có, càng nhấn mạnh vấn đề nhiều cái không càng gợi ra nhiều cái có, cảnh vật vắng vẻ không có gì lại gợi ra nhiều nỗi buồn chất chồng trong tâm lý. Đưa tầm nhìn lên trời cao thầm mong sẽ tìm được chút niềm vui nhưng lại càng khiến lòng buồn hơn :
“ Lớp lớp mây cao đùn núi bạc ,
Chim nghiêng cánh nhỏ : bóng chiều sa. ”
Thiên nhiên, cảnh vật, tạo vật qua tâm hồn Huy Cận tuy trầm buồn nhưng lại thể hiện một vẻ đẹp kì vĩ, nên thơ. Mây trắng hết lớp này đến lớp khác như những búp bông trắng khổng lồ cứ liên tục nở ra, ánh trời chiều chiếu vào trông như quả núi dát bạc trong nền trời trong xanh khiến cho ánh chiều trước khi vụt tắt ánh lên vẻ đẹp. Câu thơ dựng lên được một hình ảnh rất tạo hình như một bức tranh sơn mài, đằng sau bức tranh là nỗi lòng thi nhân. Từ láy “ lớp lớp ” diễn đạt nhiều lớp tiếp nối nhau, lớp nọ liền lớp kia đều đặn không dứt. “ Đùn ” diễn đạt những đám mây và cũng là nỗi sầu tự mở ra, liên tục như có một sức đẩy từ bên trong. Đúng là : “ Sầu đong càng lắc càng đầy ”. Câu thơ Huy Cận làm ta liên tưởng đến câu thơ dịch trong bai “ Thu hứng ” nổi tiếng của Đỗ Phủ :
“ Mặt đất mây đùn cửa ải xa. ”

Phân tích hai khổ cuối bài Tràng giang là một trong những đề văn thường gặp mỗi khi nhắc tới tác phẩm Tràng giang của Huy Cận. Vì vậy, ở bài viết này Đọc tài liệu đã tổng hợp những nội dung kiến thức cơ bản nhất để giúp các em học sinh chuẩn bị tài liệu và viết bài được tốt hơn, đạt điểm cao: lập dàn ý 2 khổ cuối bài Tràng giang và những văn bài phân tích hai khổ cuối bài thơ Tràng giang hay nhất.

Hi vọng những em sẽ có được những bài văn hay và ý nghĩa về tác phẩm đầy ấn tượng của Huy Cận .

Văn mẫu phân tích hai khổ thơ cuối bài Tràng giang của Huy Cận, lập dàn ý chi tiết phân tích 2 khổ cuối bài Tràng giang cùng các bài văn mẫu hay nhất.

Source: https://tbdn.com.vn
Category: Văn học