Dàn ý 8 câu đầu Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ
I. Mở bài
– Giới thiệu về tác giả, tác phẩm :
-
Đặng Trần Côn – một danh sĩ, một nhà thơ kiệt xuất của nền văn học cổ điển. “Chinh phụ ngâm khúc” chính là một trong những tuyệt tác của ông được viết bằng chữ Hán, được mọi người biết đến rộng rãi qua bản dịch của nữ danh sĩ Đoàn Thị Điểm.
- Đoạn trích “ Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ ” được nhìn nhận là một trong những trích đoạn hay nhất, đó không chỉ là lời tâm sự, nỗi nhớ của người chinh phụ mà hơn hết đoạn trích còn mang giá trị nhân đạo thâm thúy, đặc biệt quan trọng là 8 câu thơ đầu bài.
II. Thân bài
– Cảm nhận về 4 câu trước :
“Dạo hiên vắng thầm gieo từng bước
Ngồi rèm thưa rủ thác đòi phen.
Ngoài rèm thước chẳng mách tin
Trong rèm, dường đã có đèn biết chăng?”
+ Căn phòng tưởng chừng rất rộng khi cả hai cùng chung sống nhưng nó đã trở lên tăm tối, tù túng khi mà chỉ còn mỗi người vợ đang đơn độc, khắc khoải nhớ chồng. + Sự chờ đón của người vợ tiễn chồng ra chiến trận tưởng chừng đã bao nhiêu kiếp trôi qua, nó sầm uất bao trùm lên cả con người xúc cảm của người chinh phụ. + Giọng thơ man mác, nhịp thơ chậm càng làm cho người đọc có cảm xúc như của nhân vật trữ tình. Hành động lặp đi lặp lại như nỗi nhớ cứ đong đầy mãi không thôi “ Dạo hiên vắng thầm gieo từng bước ” có phải chăng động từ “ gieo ” chính là ý niệm của tác giả như muốn nói lên rằng bước chân thê lương dù không muốn bước nhưng vẫn bước. + Không gian yên bình khiến tiếng bước chân càng nặng nề và đơn độc hơn. Ngày qua ngày đêm qua đêm nhưng nàng vẫn đơn độc một mình, nhớ thương người chồng đang ngoài biên ải xa xôi. + ” Ngoài rèm thưa rủ thác đòi phen ” – chiếc rèm kéo lên lại hạ xuống sao mà não nề đến thế nhưng mặc dầu có như thế nào lòng nàng vẫn chỉ có hình một người mà thôi, dù bên ngoài có xảy ra chuyện gì đi nữa. + Nhưng sự chờ đón đến cùng cực đó lại chẳng thấy tín hiệu mừng vui, có vẻ như như đã lâu lắm rồi “ chim thước ” chẳng ghé qua cho nàng chút hy vọng. – Cảm nhận về 4 câu sau :
“Đèn có biết dường bằng chẳng biết,
Lòng thiếp riêng bi thiết mà thôi.
Buồn rầu nói chẳng nên lời,
Hoa đèn kia với bóng người khá thương.”
+ Chính nỗi sầu muộn đơn độc, lẻ loi đó của nàng, mà nàng rất cần một người hoàn toàn có thể sẻ chia và đồng cảm với tâm trạng của nàng lúc này + Nàng không có ai để giãi bày nỗi lòng của mình, để giải tỏa được tâm trạng đơn độc, chỉ có cây đèn trong phòng. + Nhưng chiếc đèn vô tri vô giác kia liệu có đồng cảm được tấm lòng thủy chung của nàng, nàng chỉ hoàn toàn có thể một mình chịu đựng nỗi nhớ nỗi đơn độc đến đau lòng một mình mà thôi “ Lòng thiếp riêng bi thiết mà thôi ”. + Hình ảnh chiếc đèn hiện lên đã chứng tỏ cái sự đơn độc, lẻ loi của người chinh phụ
“Buồn rầu nói chẳng nên lời,
Hoa đèn kia với bóng người khá thương.”
“ Buồn rầu nói chẳng nên lời, ” Buồn quá chả buồn nói cũng chả muốn cười, nàng chỉ có một mình với hoa đèn đến đáng thương. Hoa đèn chính là tàn của bấc đèn vẫn còn được nung đỏ đến sáng rực, như lòng nàng đang cháy đến tàn đỏ như bấc đèn kia. => Hình ảnh “ Hoa đèn kia với bóng người khá thương ” càng làm người đọc thương cảm đến xót thương cho người phụ nữ lẻ loi
III. Kết bài
– Bút pháp nghệ thuật và thẩm mỹ và giá trị nhân đạo :
- Bút pháp thẩm mỹ và nghệ thuật ước lệ tích hợp thể thơ tuy nhiên thất lục bát giọng thơ nhẹ nhàng thiết tha, nhịp thơ chậm đã biểu lộ được tâm trạng với những mạch cảm hứng và cung bậc khác nhau của người chinh phụ, với nỗi nhớ chồng da diết, nỗi đơn độc với một khát khao cháy bỏng được sống niềm hạnh phúc toàn vẹn.
- Đoạn trích cũng đã để lại giá trị nhân đạo thâm thúy, nhân văn cao quý khi lên án cuộc chiến tranh phi nghĩa, những khuân phép khắc nghiệt phong kiến thời bấy giờ.
Bài văn mẫu 1: Phân tích 8 câu thơ đầu của bài Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ
Dưới trí tuệ của dịch giả Đoàn Thị Điểm – người “ tài sắc nương tử xưa hiếm nay không, xuất khẩu thành chương, thực chất mưu trí ” mà tuyệt tác Hán ngôn “ Chinh phụ ngâm khúc ” của Đặng Trần Côn một lần nữa thăng hoa. Những năm 40 của thế kỉ XIV, bão táp liên miên, loạn lạc khắp nơi, người chinh phụ tiễn chinh phu ra trận … đã được phục dựng lại dưới những vần thơ “ lâm li, tuấn nhã ”, đặc biệt quan trọng trong đoạn trích 8 câu đầu của “ Tình cảnh lẻ loi của người Chinh Phụ “. Đoạn trích ngắn nhưng Đoàn Thị Điểm đã làm điển hình nổi bật lên hình ảnh người chinh phụ trong nỗi cô đơn lẻ bóng chờ ngày đoàn viên.
“Dạo hiên vắng thầm gieo từng bước
Ngồi rèm thưa rủ thác đòi phen.”
Hai câu thơ đầu đoạn trích là bóng hình ngóng trông của người chinh phụ. Hình ảnh ấy được biểu lộ qua những động từ “ dạo ”, “ rủ ”, “ thác ”, “ gieo từng bước ” bởi nó tạo nên sự trái chiều giữa bên ngoài thanh tịnh, nhàn nhã với nội tâm cồn cào, mòn mỏi đếm từng bước chân. Hơn nữa, tính từ “ vắng ”, “ thưa ” tôn lên sự lẻ loi, cô độc, bóng chiếc của người phụ nữ trong đêm. Như vậy, tác giả đã sử dụng ngoại cảnh để bộc lộ tâm trạng nhân vật. Tiếp đó, người chinh phụ có vẻ như hướng ra bên ngoài chờ một tin báo đủ mạnh để an lòng : “ Ngoài rèm thước chẳng mách tin ” Chim thước là loài chim khách, nó vốn thuộc về khung trời cao rộng. Ngóng tin từ chim thước thật vô vọng, mơ hồ. Từ phủ định “ chẳng ” như khẳng định chắc chắn thêm sự tuyệt nhiên không có lấy một âm thanh tin tức nào. Vậy nên, người phụ nữ hướng vào khoảng trống bên trong, trò chuyện với cây đèn, tìm kiếm chút tâm tình, thỏa mãn nhu cầu sự đơn độc :
“Trong rèm, dường đã có đèn biết chăng?
Đèn có biết dường bằng chẳng biết,
Lòng thiếp riêng bi thiết mà thôi.
Buồn rầu nói chẳng nên lời,
Hoa đèn kia với bóng người khá thương.”
Đoạn thơ khiến ta liên tưởng tới hình ảnh Vũ Nương trong “ Chuyện người con gái Nam Xương ” của Nguyễn Dữ khi chọn cách chỉ vào cái bóng trên tường và nói đó là cha Đản để con trai bớt phần tủi hờn. Đó có vẻ như là cách người phụ nữ gửi gắm nỗi nhớ thương chồng. Gửi tâm sự vào đèn, người chinh phụ trong bài thơ có lẽ rằng cũng đang da diết nhung nhớ lang quân. Bởi người phụ nữ đã gọi “ đèn ” và xưng “ thiếp ”. Mặt khác, hình ảnh đèn khiến ta liên tưởng tới những bài thơ, bài ca dao xưa :
“Khăn thương nhớ ai,
Khăn chùi nước mắt.
Đèn thương nhớ ai,
Mà đèn không tắt.
Mắt thương nhớ ai,
Mắt ngủ không yên.”
Ánh đèn như tôn thêm vẻ yên lặng đơn côi, mỏi mòn chờ đón cả ngày dài và thổn thức suốt đêm thâu. Nhưng đèn là vật vô tri, đèn không hề giãi bày tâm sự với người phụ nữ, vậy nên nhân vật trữ tình càng thêm “ buồn rầu ”, không thiết nói năng. Cái cảnh “ nói chẳng lên lời ” như thể bất lực, uất nghẹn lắm. Đoạn thơ còn Open thêm hình ảnh sóng đôi “ hoa đèn ” – “ bóng người ”. Thay vì đèn, tác giả lại nói “ hoa đèn ” để liên tưởng tới sự tàn lụi, cạn dầu tương tự với cảnh người phụ nữ đợi chờ tới héo hon, thanh xuân qua đi từng ngày. Từ hành vi, ý thơ có vẻ như lại khắc họa sự bất động. Đặc biệt, hình ảnh người phụ nữ bên ngọn đèn dầu còn kết đọng ở cảm hứng “ bi thiết ”, “ khá thương ”. Nỗi buồn đau, đơn độc, lắng lo, mong ngóng, bất lực, nghẹn ngào … toàn bộ như xen kẽ, cuộn trào từng đợt trong lời than vãn “ lòng thiếp riêng bi thiết ” và rồi lịm dần “ buồn rầu chẳng ” và “ khá thương ”. Cảm xúc có sự hoạt động từ thương chồng đến thương mình, từ than phiền tới vô vọng. Tóm lại, đoạn trích 8 câu đầu trong “ Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ ” – Đoàn Thị Điểm là lời nói xót thương cho số phận người phụ nữ trong cuộc chiến tranh và đồng cảm với khát vọng sum vầy của họ. Cho đến tận bấy giờ, lần tiên phong mới có những tấm lòng chân chính biết thương cảm cho những người phụ nữ nhỏ bé. Đó cũng là tinh thần nhân văn, nhân bản cao đẹp của tác giả.
Phân tích 8 câu đầu của bài Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ – Mẫu 2
Đặng Trần Côn là một tác giả nổi tiếng bởi tài nghệ văn chương khét tiếng gắn liền với nhiều tác phẩm mang đậm giá trị thời đại. Trong đó, “ Chinh phụ ngâm ” là một tác phẩm thuộc thể loại ngâm khúc đã làm nên tên tuổi của ông bởi giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo thâm thúy. Đoạn trích “ Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ ” chính là một phần của tác phẩm này, nó bộc lộ nỗi mong nhớ da diết của người chinh phụ khi chồng chinh chiến nơi sa trường. Đặc biệt, tám câu thơ đầu của đoạn trích sẽ giúp người đọc cảm nhận thâm thúy nhất về tình cảnh trống vắng cùng những cung bậc cảm hứng của nhân vật trữ tình. Mở đầu đoạn trích là tâm trạng rối bời của người chinh phụ được bộc lộ qua những hành vi vô thức :
Dạo hiên vắng thầm gieo từng bước
Ngồi rèm thưa rủ thác đòi phen
Đây phải chăng là lời than phiền triền miên, da diết của người phụ nữ có chồng đang chinh chiến nơi sa trường. Tác giả đã sử dụng bút pháp miêu tả nội tâm trải qua ngoại cảnh để miêu tả hành vi lặp đi lặp lại trong vô thức, không có mục tiêu của người chinh phụ. Qua hành vi đó, ta như tưởng tượng được hình dáng buồn rầu, không nói nên lời của người chinh phụ nơi hiên vắng thẫn thờ đợi chồng về từ phương xa. Bấy giờ đã là chiều tối – khoảng chừng thời hạn ảm đạm, hắt hiu nhất của một ngày – người chinh phụ lại đang gieo từng bước nơi hiên im re. Chính khoảng trống, thời hạn đó đã tô đậm bước chân đơn độc, quạnh vắng của người chinh phụ. Trong khung cảnh đó, người ta đang sum vầy bên mái ấm gia đình sau một ngày dài, thì người chinh phụ lại chỉ có một mình lẻ bóng, không có chồng cạnh bên vỗ về. Cảm giác trống vắng có vẻ như bủa vây nơi trái tim người phụ nữ, khiến cho bước chân của nàng cũng thật chậm rãi và stress. Mỗi một bước chân là một tiếng thở dài cho những nỗi chất chứa trong lòng, cho nỗi ưu tư phiền muộn của người phụ nữ đang mong ngóng tin chồng quay trở lại. Nhưng rồi, người chinh phụ chỉ hoàn toàn có thể quặn thắt lòng do tại đáp lại cũng chỉ là tiếng bước chân bí mật của mình. Hành động buông rèm của người chinh phụ cũng là một hành vi lặp đi lặp lại trong vô thức, chẳng có mục tiêu rõ ràng. Đó phải chăng là hành vi che lấp đi sự tù túng, nóng ruột của người phụ nữ ? Hay là nỗi nhớ nhung da diết xen kẽ với sự lo ngại cho an nguy của chồng mình ? Nỗi nhớ da diết cùng sự mong ngóng tin chồng như dồn nén ở người chinh phụ, để rồi tô đậm cảm xúc đơn độc buồn tủi của nàng. Nhưng rồi, càng mong ngóng, đáp lại nàng vẫn là hiện thực đau thương.
“Ngoài rèm thước chẳng mách tin
Trong rèm dường đã có đèn biết chăng”
Thước là một loài chim báo tin người đi xa trở lại. Nhưng mặc cho người đang ngóng trông, thước lúc này lại im bặt khiến cho nỗi nhớ cùng nỗi khắc khoải đợi mong của lòng người càng tăng lên gấp bội. Chim thước chưa mách tin, người chồng nơi xa vẫn chưa quay trở lại, làm thế nào nguôi được nỗi đau quặn thắt này ? Nỗi đau ấy quá lớn khiến nàng càng có khát khao được sẻ chia, được tâm sự, được đồng cảm. Nhưng, đối lập với khung cảnh đau thương này, làm bạn với nàng cũng chỉ có ngọn đèn leo lét. Sự đơn độc đến tột cùng đã khiến nàng phải tự hỏi, liệu ngọn đèn ấy có hiểu thấu lòng nàng, có chiếu sáng được tâm can rối bời của nàng, có sưởi ấm được sự nguội lạnh hiu quạnh của nàng ? Nó có hiểu được sức nặng của đơn độc, có từng biết sự nhung nhớ dồn nén đau đớn đến mức nào ? Dĩ nhiên, ngọn đèn chỉ là một vật vô tri vô giác, nó làm thế nào hiểu được lòng người. Đối diện với điều đó, nàng vẫn muốn bày tỏ nỗi lòng của mình, hay đó chính là lời than vãn, là hy vọng của nàng khiến nàng day dứt không yên ?
Đèn có biết dường bằng chẳng biết
Lòng thiếp riêng bi thiết mà thôi
Hình ảnh đèn được lặp lại hai lần như thể hiện sự giải tỏa tâm sự với ngọn đèn của người chinh phụ, nhưng một ngọn đèn vô tri vô giác làm sao hiểu rõ cảm giác cô đơn, buồn tủi ấy. Vậy nên, nàng chỉ có thể ôm mọi thứ gói vào lòng, để rồi nhìn ngọn đèn leo lét trong màn đêm tĩnh mịch, nỗi đau lại chồng thêm nỗi đau. Ngọn đèn là hình ảnh gợi nên sự sum họp, ấm áp của gia đình, nhưng với người chinh phụ, nó lại càng khắc sâu vào tim nàng nỗi cô đơn, khắc khoải, rối bời.
“Buồn rầu nói chẳng nên lời,
Hoa đèn kia với bóng người khá thương”
Người chinh phụ buồn rầu nói chẳng nên lời, nàng chả buồn nói, cũng chả muốn cười. Bên cạnh nàng giờ đây chỉ còn lại hoa đèn, đơn độc đến đáng thương. Hoa đèn là hình ảnh kết thúc cho tám câu thơ tiên phong của đoạn trích. Hoa đèn là đầu bấc đèn dầu đã cháy như than, nhưng nó được nung đỏ lên nên trông như hoa, hay chính lòng nàng đang cháy đến tàn đỏ như hoa đèn kia. Trong bóng đêm phủ bởi sự tĩnh mịch dằng dặc, người chinh phụ chỉ hoàn toàn có thể tâm sự, trò chuyện với ngọn đèn, với cái bóng của chính mình. Phải đơn độc, đau đớn đến bao nhiêu thì mới phải tìm đến những thứ vô tri vô giác mà trải lòng mình ? Qua đoạn trích trên, tác giả đã sử dụng một cách tài tình bút pháp nghệ thuật và thẩm mỹ ước lệ, tích hợp thể thơ tuy nhiên thất lục bát cùng giọng thơ nhẹ nhàng tha thiết, nhịp điệu chậm rãi đã đặc tả được tâm trạng của người chinh phụ với những mạch cảm hứng và cung bậc khác nhau. Từ đó, nỗi đơn độc cùng lòng thương nhớ chồng da diết đã bùng cháy khát khao cháy bỏng được sống niềm hạnh phúc toàn vẹn bên người mình thương. Đặc biệt, đoạn trích đã mang đến những giá trị nhân văn cao đẹp khi lên án cuộc cuộc chiến tranh phi nghĩa cùng những khuôn phép khắc nghiệt của phong kiến đã tước đoạt đi quyền được niềm hạnh phúc của rất nhiều người phụ nữ xưa.
Phân tích 8 câu đầu Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ – Mẫu 3
” Chinh phụ ngâm khúc ” bằng chữ Hán của Đặng Trần Côn, một danh sĩ hiếu học, tài ba sống vào thời gian nửa đầu thế kỉ XVIII, là một siêu phẩm trong nền văn học cổ xưa Nước Ta – đã được sự hóa thân kì diệu qua bản tương truyền của nữ sĩ Đoàn Thị Điểm. Đoạn trích “ Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ ” là sự bộc lộ thâm thúy nhất cảm hứng nhân đạo và nghệ thuật và thẩm mỹ tả cảnh ngụ tình của áng thơ “ Chinh phụ ngâm khúc ”. Câu thơ nào cũng đầy ắp tâm trạng nhớ nhung sầu muộn của nàng chinh phụ, nhất là tám câu đầu đoạn trích “ Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ ” :
“Dạo hiên vắng thầm gieo từng bước
Ngồi rèm thưa rủ thác đòi phen.
Ngoài rèm thước chẳng mách tin
Trong rèm, dường đã có đèn biết chăng?
Đèn có biết dường bằng chẳng biết,
Lòng thiếp riêng bi thiết mà thôi.
Buồn rầu nói chẳng nên lời,
Hoa đèn kia với bóng người khá thương.”
Ngôi nhà, phòng khuê giờ đây trở nên thật tối tăm, eo hẹp. Người vợ trẻ có vẻ như đã chờ chồng từ lâu lắm rồi. Nàng luôn khắc khoải mong đợi chồng, nỗi đơn độc như bao trùm lấy nàng :
“Dạo hiên vắng thầm gieo từng bước
Ngồi rèm thưa rủ thác đòi phen.
Ngoài rèm thước chẳng mách tin
Trong rèm, dường đã có đèn biết chăng?”
Nàng có vẻ như quên hết mọi thứ xung quanh. Cái đơn độc, khắc khoải ở trong tâm lý đã len lỏi, gậm nhấm nàng để rồi nó hiện thành hình hài qua hình dáng thơ thơ, thẩn thẩn như người mất hồn. Nhịp thơ chậm gợi cảm giác như thời hạn ngưng đọng. Giữa khoảng trống tịch mịch, tiếng bước chân như gieo vào lòng người âm thanh lẻ loi, cô độc Dáng vẻ ủ ê, ngao ngán, vẻ bên ngoài gầy gò khắc sâu, hằn nếp nỗi đau trong tim nàng thật bơ bơ, lạc lõng, lại đáng thương quá đỗi. Nàng biết làm gì đây khi ngày lại tiếp ngày, đêm lại tàn đêm trong nỗi nhớ mong vô vọng. Hết ngồi lại đứng, hết đứng lại đi, tâm trạng bồn chồn, buông rèm xuống lại kéo rèm lên, chỉ một mình một bóng giữa đêm khuya. Đã lâu lắm rồi “ thước chẳng mách tin ” không có một lá thư, cũng không có người thân trong gia đình qua lại. Nội tâm của nhân vật gần như được lột tả toàn vẹn từ hình dáng bên ngoài đến những trộn lẫn bên trong. Đáp lại cho những mong mỏi của nàng chỉ có một sự yên lặng, tĩnh mịch đến rợn người. Nàng không khóc mà ta như cảm được bao dòng lệ chứa chan tủi hờn đã cạn, đã thấm sâu vào nỗi buồn mênh mang không lối thoát.
“Sầu ôm nặng hãy chồng làm gối
Muộn chứa đầy hãy thổi thành cơm.”
Trong sự đơn độc, lẻ loi người chinh phụ lại càng mong có người đồng cảm và san sẻ tâm tình. Có ai hay cho cảnh li biệt não nề này ? Không ai cả ! Chỉ có một mình nàng trong canh vắng, nàng chỉ có người bạn duy nhất là ngọn đèn vô tri vô giác. Phải chăng tác giả đưa ánh đèn đến cùng nàng để mong xua bớt cái tịch liêu của đêm hôm hay cũng chính là cõi lòng tan nát của nàng ? Có thể như vậy. Nhưng ta còn thấy gì sau hình ảnh đó ? Một chiếc đèn khuya in bóng hình lẻ loi của một người con gái trong canh trường liệu có xua tan được phần nào sự cô tịch của đêm ? Hay nó càng khoắc khoải sâu hơn nữa cái hình ảnh đáng thương đó. Tả đèn chính là để tả khoảng trống bát ngát và sự đơn độc của con người. Biện pháp này khá phổ cập trong thơ xưa, mang tính biểu cảm cao : ” Đèn thương nhớ ai mà đèn không tắt ”. Hình ảnh đèn ở đây được nhắc đến liên tục trong ba câu thơ là vì thế. Nhìn ngọn đèn cháy năm canh, dầu đã cạn, bấc đã tàn, nàng chợt liên tưởng đến tình cảnh của mình và trong lòng rưng rưng nỗi thương thân trách phận. Thương cho đèn rồi lại thương cho lòng mình bi thiết :
“Buồn rầu nói chẳng nên lời,
Hoa đèn kia với bóng người khá thương.”
Về nghệ thuật và thẩm mỹ, với thể thơ tuy nhiên thất lục bát, cách dùng từ, hình ảnh ước lệ, đoạn thơ đã biểu lộ một cách tinh xảo những cung bậc sắc thái tình cảm khác nhau của nỗi đơn độc buồn khổ của người chinh phụ luôn khao khát được sống trong tình yêu và hạnh phục lứa đôi. Về nội dung, đoạn trích cũng bộc lộ tấm lòng yêu dấu và cảm thông thâm thúy của tác giả với khát khao niềm hạnh phúc chính đáng của người chinh phụ, cất lên tiếng kêu nhân đạo, phản đối chiến tranh phong kiến phi nghĩa. Qua đoạn thơ, ta cảm nhận chất nhạc hấp dẫn trong thơ tuy nhiên thất lục bát, năng lực lớn lao của tiếng Việt trên nghành trữ tình. Đoạn thơ giàu giá trị nhân văn, đã bộc lộ thâm thúy và cảm động sự oán ghét chiến tranh phong kiến và niềm khao khát tình yêu, niềm hạnh phúc lứa đôi của người chinh phụ giữa thời cuộc chiến tranh loạn lạc trong xã hội cũ.
Bài văn mẫu số 4: Phân tích 8 câu đầu bài Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ
Đặng Trần Côn là tác giả sống vào nửa đầu thế kỉ XVIII, tài nghệ văn chương của ông lừng thiên hạ vời nhiều tác phẩm nổi tiếng, một trong số ấy có ” Chinh phụ ngâm ”. Tác phẩm ” Chinh phụ ngâm ” thuộc thể loại ngâm khúc, có giá trị hiện thực và nhân đạo thâm thúy. Đoạn trích “ Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ ” được trích trong tác phẩm đã bộc lộ nỗi nhớ mong người chồng chinh chiến cùng với khát khao niềm hạnh phúc của ngưởi chinh phụ. Đặc biệt qua tám câu thơ đầu của đoạn trích, người đọc thuận tiện cảm nhận được tình cảnh trống vắng và tâm trạng của nhân vật trữ tình. Mở đầu đoạn trích, tác giả đã miêu tả tâm trạng của người chinh phụ, trải qua những hành vi :
“Dạo hiên vắng thầm gieo từng bước,
Ngồi rèm thưa rủ thác đòi phen.”
Đây là lời than vãn triền miên, da diết của người phụ nữ có chồng ra trận. Tác giả đã dùng bút pháp miêu tả nội tâm qua ngoại hình, hành vi lặp đi lặp lại không mục tiêu của người chinh phụ và hình dáng buồn rầu, ủ ê không nói lên lời, trong hiên vắng thẫn thờ đợi chồng về. Thời gian đã là chiều tối, khoảng trống là một khoảng chừng hiên tĩnh mịch cùng với cử chỉ “ gieo từng bước ” như khắc họa rõ nét cảm xúc đơn độc, quạnh vắng của người chinh phụ. Với một khung cảnh như vậy, gợi cho ta sự sum vầy, đầm ấm của mái ấm gia đình, nhưng giờ đây chỉ có mình người phụ nữ lẻ loi, cô độc trong khoảng chừng không trống vắng, không có người chồng bên cạnh. Cảm giác trống trải bủa vây người chinh phụ làm cho nàng gieo từng bước chân một cách căng thẳng mệt mỏi và chậm rãi. Mỗi bước chân như chất chứa nỗi lòng, nỗi ưu tư phiền muộn của người phụ nữ xa chồng, đang mong ngóng từng ngày chồng trở lại. Người phụ nữ như quặn thắt trong lòng khi chỉ nghe được tiếng bước chân bí mật của mình. ” Ngồi rèm thưa rủ thác đòi phen ” Hành động buông rèm rồi cuốn lên nhiều lần đó là hành vi lặp đi, lặp lại không có mục tiêu rõ ràng, biểu lộ một tâm trạng tù túng, nóng ruột. Cảm giác vừa nhớ nhung da diết, vừa lo ngại lúng túng cho sự an nguy của chồng mình đang đi chinh chiến phương xa. Nỗi nhớ cùng với tâm trạng mong ngóng đợi tin của chồng dồn nén ở người chinh phụ, tạo ra một cảm xúc đơn độc buồn khổ ở nhân vật trữ tình. Chẳng những thế, càng mong ngóng chờ đón thì hiệu quả lại chẳng được gì. ” Ngoài rèm thước chẳng mách tin ” ” Thước ” là loài chim báo tin lành, báo tin người đi xa đã trở lại. Thế mà ngay lúc này, con chim Thước lại im bặt, làm cho nỗi nhớ, nỗi khắc khoải mong đợi trong lòng người chinh phụ lại tăng lên gấp bội. Chim thước chẳng mách tin, người chồng yêu thương vẫn chưa trở lại, nỗi đau đớn bí mật nhưng quá lớn ấy khiến nàng khao khát có sự đồng cảm. Nhưng trong khung cảnh đau buồn này thì chỉ có ngọn đèn leo lét làm bạn với nàng. ” Trong rèm dường đã có đèn biết chăng ? ” Tâm trạng quá đơn độc đã làm cho nàng phải thốt lên câu hỏi : Liệu ngọn đèn dầu mờ ảo ấy có thấu chăng nỗi lòng của nàng, có chiếu sáng được đến tâm can đang mong nhớ chồng của nàng, Liệu ngọn đèn có đồng cảm được sức nặng của nỗi đơn độc, của sự nhung nhớ lại dồn cả lên nàng. Câu hỏi tu từ như thể tâm trạng của người chinh phụ, câu hỏi nhưng không có câu vấn đáp, nhân vật trữ tình hỏi ngọn đèn – một vật vô tri vô giác – nhưng có vẻ như đang muốn được bày tỏ nỗi lòng của mình. Đó chính là lời than vãn, hy vọng trong nàng, nỗi khắc khoải đợi chờ đã trở nên day dứt không yên.
“Đèn có biết dường bằng chẳng biết
Lòng thiếp riêng bi thiết mà thôi”
Điệp ngữ bắc cầu ” Đèn biết chăng – đèn có biết ” diễn đạt nỗi tù túng, nỗi buồn dài lê thê của người chinh phụ. Hình ảnh ” đèn ” đã được lặp lại hai lần, nhân vật trữ tình đã giải tỏa tâm sự với ngọn đèn, nhưng một vật vô tri vô giác như vậy thì làm thế nào hiểu rõ được cảm xúc của người chinh phụ. Nhân vật trữ tình lại ôm nỗi đơn độc, buồn bã một mình. Nhìn ngọn đèn leo lét trong màn đêm tĩnh mịch như vậy, lòng người chinh phụ càng thêm quặn thắt. Ngọn đèn là hình ảnh gợi cảm giác đoàn viên, ấm cúng, càng khắc sâu nỗi đơn độc, buồn bã, khắc khoải trong lòng người.
“Buồn rầu nói chẳng nên lời,
Hoa đèn kia với bóng người khá thương”
Kết thúc tám câu thơ là hình ảnh ” hoa đèn ”. “ Hoa đèn ” là đầu bấc đèn dầu đã cháy như than nhưng được nung đỏ lên trông như hoa. Hình ảnh “ ngọn đèn, hoa đèn ”, gợi cho ta liên tưởng đến hình ảnh ” đèn không tắt ” trong bài ca dao :
“Đèn thương nhớ ai
Mà đèn không tắt?”
Trong im re dằng dặc, dưới ánh đèn đêm thăm thẳm, chinh phụ trẻ chỉ có biết trò chuyện với cái bóng của chính mình, với ngọn đèn, gợi cho ta cảm nhận được nỗi đơn độc khắc khoải và vô vọng của người chinh phụ. Qua tám câu thơ đầu, người đọc đã cảm nhận được những tâm trạng của người chinh phụ. Khung cảnh quạnh hiu, trống vắng cùng với những động từ miêu tả hành vi để bộc lộ tâm trạng, điệp ngữ bắc cầu đã khắc họa sự ưu tư, phiền muộn và đơn độc của nhân vật trữ tình khi nhớ về người chồng chinh chiến của mình.
Phân tích bài Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ 8 câu đầu – Mẫu 5
Đoạn trích Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ trích trong “ Chinh phụ ngâm ” của Đặng Trần Côn là một áng thơ hay thuộc thể ngâm khúc, hơn hết đoạn trích còn để lại cho hậu thế một giá trị hiện thực vô cùng thâm thúy. Đặc biệt chính là tâm trạng hiu quạnh đơn độc của người chinh phụ trong 8 câu thơ tiên phong. Hai câu thơ đầu, Đặng Trần Côn tâm trạng của người chinh phụ đã được khắc họa qua những hình động :
“Dạo hiên vắng thầm gieo từng bước,
Ngồi rèm thưa rủ thác đòi phen.”
Tiếng than đầy oán trách của người phụ nữ vắng bóng chồng, khi chồng phải ra chiến trận, chính cái hành vi lặp đi lặp lại “ gieo từng bước ”, “ rèm thưa rủ ” việc miêu tả những hành vi ngoại hình mà dụng ý chính của tác giả chính là miêu tả tâm trạng đơn độc trống vắng, nỗi nhớ da diết chồng của người chinh phụ. Khung cảnh là buổi chiều tối, với một hiên vắng hành vi lặp đi lặp lại “ gieo từng bước ” đầy stress như muốn nói lên cái chờ đón cái trống vắng lặp đi lặp lại của người phụ nữ xa chồng. Hành động gieo từng bước như nỗi lòng nặng trĩu mong ngóng ngày người chồng trở lại. “ Ngồi rèm thưa rủ thác đòi phen ” chiếc rèm cuốn lên hạ xuống như vô thức bộc lộ một trạng thái tâm lí buồn bã, chán chường. Cảm giác không an tâm lo ngại cho người chồng ngoài chiến trận vừa là nỗi nhớ tha thiết, xúc cảm dồn nén càng làm cho người chinh phụ trở nên buồn bã, ngóng trông nhiều hơn, nhưng : “ Ngoài rèm thước chẳng mách tin ” Chờ đợi nhưng chẳng thấy tin ? Chim “ thước ” là hình tượng của điềm lành sẽ có người đi xa trở lại. Thế nhưng chả thấy hình bóng của chim thước để baso tin nỗi nhớ đầy rẫy khắc khoải, ngóng chờ một tín hiệu dù chỉ là nhỏ nhoi nhưng không có càng làm người nỗi buồn người chinh phụ càng tăng lên bội phần. Nhưng trong khung cảnh đau buồn này thì chỉ có ngọn đèn leo lét làm bạn với nàng. “ Trong rèm dường đã có đèn biết chăng ? ” Sự đơn độc đến cùng cực đã làm cho người chinh phụ phải thốt lên “ Trong rèm dường đã có đèn biết chăng ? ” Ngọn đèn hoàn toàn có thể soi sáng nỗi lòng của nàng người phụ nữ không, có rọi sáng được sự nhớ nhung của nàng dành cho chồng, hai câu thơ tiếp theo lại càng miêu tả thêm sự ưu tư của người chinh phụ :
“Đèn có biết dường bằng chẳng biết
Lòng thiếp riêng bi thiết mà thôi”
Tác giả sử dụng điệp ngữ “ Đèn biết chăng – đèn có biết ” càng làm cho nỗi đơn độc của người phụ nữ lê dài ra, triền miên ra. Hình ảnh ngọn đèn được sử dụng hai lần như thể là nỗi trút bầu tâm sự của nhân vật trữ tình, ngọn đèn là vật vô tri nó chăng thể hiểu được nỗi lòng của người phụ nữ, nó chỉ có tasc dụng là giải toải tâm trạng cho người chinh phụ mà thôi. Nhìn ngọn đèn heo hắt trong đêm hôm càng làm lòng người thêm ưu tư mà thô. Ngọn đèn sáng ấm cúng bộc lộ cái đối nghịch của sự đơn độc, rầu rĩ :
“Buồn rầu nói chẳng nên lời,
Hoa đèn kia với bóng người khá thương”
Câu thơ thứ tám kết lại là hình ảnh hoa đèn, như thế nỗi nhớ nhung cứ đọng lại, dồn nén lại, đỏ rực như bấc đèn nung nóng, ánh sáng lên như hoa.
Trong bóng đêm đen như mực người chinh phụ chỉ biết trút bầu tâm sự với ngọn đèn, với cái bóng của chính mình in lên tường cho vơi đi nỗi đơn độc nỗi nhớ chồng da diết mà thôi. Tám câu thơ đầu trong đoạn trích “ Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ ” đã cho người đọc thấy được tâm trạng của người phụ nữ, cùng khung cảnh hiu quạnh, đơn độc của người phụ nữ phải xa chồng, toàn bộ do cuộc chiến tranh đã khiến những cặp vợ chồng son phải xa nhau trong nhớ thương, những giải pháp tu từ đã khắc họa nên bao nỗi ưu sầu, nỗi đơn độc trống trải của những người ở lại chờ tin người đi xa.
►► CLICK NGAY vào nút TẢI VỀ dưới đây để tải các bài văn mẫu phân tích 8 câu thơ đầu bài Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ ngắn, hay nhất, có file tải word, pdf hoàn toàn miễn phí.
Source: https://tbdn.com.vn
Category: Văn học
