Tài liệu hướng dẫn phân tích vẻ đẹp sông Hương trong bài Ai đã đặt tên cho dòng sông, gợi ý cách làm, phân tích đề, sơ đồ tư duy kèm một số bài văn mẫu tham khảo phân tích những nét đẹp của sông Hương qua tác phẩm Ai đã đặt tên cho dòng sông (Hoàng Phủ Ngọc Tường).
Đề bài: Phân tích vẻ đẹp dòng sông Hương trong tác phẩm Ai đã đặt tên cho dòng sông (Hoàng Phủ Ngọc Tường).
Hướng dẫn phân tích vẻ đẹp sông Hương trong Ai đã đặt tên cho dòng sông
» Xem thêm: Soạn bài Ai đã đặt tên cho dòng sông
1. Phân tích đề
– Yêu cầu của đề bài : phân tích vẻ đẹp của dòng sông Hương .
– Phạm vi tư liệu, dẫn chứng : từ ngữ, chi tiết, hình ảnh tiêu biểu trong bài Ai đã đặt tên cho dòng sông của Hoàng Phủ Ngọc Tường.
– Phương pháp lập luận chính : phân tích .
2. Hệ thống vấn đề
– Luận điểm 1: Vẻ đẹp tự nhiên của sông Hương
– Luận điểm 2: Sông Hương trong cái nhìn của lịch sử
– Luận điểm 3: Sông Hương nhìn ở góc độ văn hóa
3. Sơ đồ tư duy phân tích vẻ đẹp dòng sông Hương
Xem chi tiết: Sơ đồ tư duy Ai đã đặt tên cho dòng sông
4. Lập dàn ý
a) Mở bài
– Giới thiệu vài nét về tác giả, tác phẩm :+ Hoàng Phủ Ngọc Tường là nhà văn của xứ Huế chuyên viết về bút kí, có sức liên tưởng tưởng tượng dồi dào, lối hành văn say đắm .
+ “Ai đã đặt tên cho dòng sông” là tùy bút tiêu biểu cho phong cách văn chương của tác giả: sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa chất trí tuệ và trữ tình, giữa nghị luận sắc bén và suy tư đa chiều.
– Khái quát vẻ đẹp của con sông Hương – hình tượng của cố đô thi ca .
b) Thân bài
Luận điểm 1: Vẻ đẹp tự nhiên của sông Hương
– Khi ở thượng nguồn :+ Là “ bản trường ca của rừng già ” “ rầm rộ dưới bóng cây đại ngàn ”, “ mãnh liệt qua những ghềnh thác ” ; lúc lại êm ả dịu dàng say đắm dưới dặm dài chói lọi hoa đỗ quyên … ”+ “ cô gái Di – gan ” : phóng khoáng, man dại, tâm hồn tự do, trong sáng, bản tính dũng mãnh, có sức mạnh bản năng+ Sắc đẹp dịu dàng êm ả và trí tuệ “ người mẹ phù sa của vùng văn hóa truyền thống xứ sở ” .- Khi ở ngoại vi thành phố :+ Sông Hương “ như một người gái đẹp nằm ngủ mơ màng … ” được thức tỉnh bởi tiếng gọi của tình yêu, mở màn hành trình dài gian nan, “ tìm kiếm có ý thức ” đến với Huế, lần đầu đến với tình yêu một mặt rất nhát gan, một mặt táo bạo dữ thế chủ động “ vẫn đi trong dư vang của Trường Sơn ” .+ Dòng sông đổi dòng liên tục – như một sự trăn trở : “ sông Hương đã chuyển dòng một cách liên tục, vòng giữa khúc quanh bất thần, uốn mình theo những đường cong thật mềm … ”, “ sông Hương đi trong dư vang của Trường Sơn, vòng qua một lòng vực sâu dưới chân núi Ngọc Trản … ”+ Màu nước biến ảo : sớm xanh, trưa vàng, chiều tím – tím Huế .+ Nhịp chảy chậm rãi, “ mềm như tấm lụa ”+ Từ ngã ba Tuần đến chân đồi Thiên Mụ : mang hình dáng trầm mặc khi chảy qua những lăng tẩm, đổi dòng chuyển hướng liên tục .+ Từ chân đồi Thiên Mụ đến lúc gặp Huế : “ vui hẳn lên ”, “ kéo một nét thẳng ” vì tìm đúng đường về+ Giáp mặt Huế, sông Hương không gặp Huế ngay mà “ uốn một cánh cung … tình yêu ” như một người con gái bẽn lẽn, ngại ngùng .- Khi chảy vào lòng thành phố+ Tác giả so sánh sông Hương với những dòng sông nổi tiếng trên quốc tế, sông Hương chỉ thuộc về một thành phố duy nhất, giống như người con gái chung thủy .+ Sông Hương mang đến cho Huế một vẻ đẹp cổ xưa dân dã : “ ánh lửa thuyền chài … xưa cũ ”, trôi đi chậm như một mặt hồ .+ Người con gái đắm say tình tứ khi bên người mình yêu, người con gái tài hoa “ tài nữ đánh đàn trong đêm khuya ” .+ Sông Hương trong cảm nhận hội họa :
- “Sông Hương vui tươi hẳn lên… đông bắc” -> sông Hương như một thực thể sống động, có niềm tin, tâm trạng khi tìm lại được chính mình.
- “Chiếc cầu trắng… lời của tình yêu” -> vẻ đẹp thanh thoát của sông Hương và cầu Tràng Tiền
- “Không giống như sông Xen… yêu quý của mình” -> tác giả tự hào khi so sánh sông Hương với các con sông nổi tiếng trên thế giới.
+ Sông Hương trong cảm nhận âm nhạc :
- Sông Hương – “điệu slow tình cảm dành riêng cho Huế”, sông Hương chảy chậm, điệu chảy lững lờ vì nó quá yêu thành phố của mình. -> chất âm nhạc thể hiện ở nhịp điệu êm đềm của bài bút kí bởi những câu văn dài nối tiếp nhau.
– Khi rời thành phố :+ “ Rời khỏi kinh thành … thị xã Bao Vinh xưa cổ … ”-> Từ biệt Huế ra biển, sông Hương giống như một người tình bịn rịn, lưu luyến khi tạm biệt cố nhân .=> Tác giả đa phần cảm nhận vẻ đẹp sông Hương từ góc nhìn tình yêu khiến sông Hương hiện lên như một người con gái chung tình hết lòng vì tình yêu .=> Hoàng Phủ Ngọc Tường đã miêu tả dòng sông từ nhiều khoảng trống, thời hạn khác nhau. Ở mỗi góc nhìn nhà văn đều biểu lộ cảm nghĩ thâm thúy mới mẻ và lạ mắt về giang sơn. Qua đó, ta thấy được tình cảm thương mến thiết tha, niềm tự hào và một thái độ trân trọng gìn giữ so với vẻ đẹp tự nhiên đậm sắc tố văn hóa truyền thống của nhà văn với dòng sông quê nhà .
Luận điểm 2: Sông Hương trong cái nhìn của lịch sử
– Sông Hương là một nhân chứng lịch sử dân tộc của Huế, của quốc gia : “ soi bóng kinh thành Phú Xuân của người anh hùng Nguyễn Huệ ”, tận mắt chứng kiến những mất mát đau thương của những cuộc khởi nghĩa thế kỉ XIX, …- Sông Hương như một công dân có ý thức nghĩa vụ và trách nhiệm thâm thúy với quốc gia : “ biết hiến đời mình để làm ra chiến công ”, …- Là một người con gái anh hùng : cùng gắn bó với Huế qua nhiều cuộc chiến đấu anh hùng trong thời kì trung đại, đến cách mạng tháng Tám, …=> Sông Hương trở thành dòng linh giang của tổ quốc, chứng nhân lịch sử dân tộc cho bao sự kiện thăng trầm của dân tộc bản địa, là dòng sông của thời hạn ngân vang của sử thi viết giữa màu cỏ lá xanh lè .
Luận điểm 3: Sông Hương nhìn ở góc độ văn hóa
– Sông Hương là “ người mẹ phù sa của vùng văn hóa truyền thống xứ sở ” : hàng loạt âm nhạc cổ xưa Huế, những bản đàn theo suốt cuộc sống Kiều và bản Tứ đại cảnh đều được sinh thành trên sông nước sông Hương .- Là người tài nữ đánh đàn trong đêm khuya : không khi nào lặp lại trong cảm hứng của những thi nhân .- Là dòng sông thi ca, là cảm hứng bất tận cho những nhà văn nghệ sĩ :+ “ Dòng sông trắng – lá cây xanh ” trong cái nhìn của Tản Đà+ ” Kiếm dựng trời xanh ” trong khí phách của Cao Bá Quát .
* Đặc sắc nghệ thuật
– Liên tưởng độc lạ- Sử dụng từ ngữ rực rỡ, văn phong tao nhã- Nghệ thuật xây dựng hình tượng sông Hương
c) Kết bài
– Đánh giá khái quát lại vẻ đẹp dòng sông Hương- Nêu cảm nhận của em : Qua tác phẩm ta cảm nhận được niềm tự hào tha thiết của tác giả với vẻ đẹp vạn vật thiên nhiên xứ Huế cũng như quốc gia .
Bên cạnh việc xây dựng dàn ý chi tiết cho bài văn phân tích vẻ đẹp sông Hương trong bài Ai đã đặt tên cho dòng sông, các em nên đọc thêm nhiều bài văn mẫu hay để củng cố kiến thức, mở rộng vốn từ và kĩ năng trình bày. Dưới đây là một số bài văn phân tích hay mà Đọc Tài Liệu muốn giới thiệu tới các em, cùng tham khảo nhé !
Một số bài văn tìm hiểu thêm hay phân tích vẻ đẹp dòng sông Hương
Phân tích vẻ đẹp sông Hương bài số 1:
Hoàng Phủ Ngọc Tường là một tri thức yêu nước, có vốn hiểu biết sâu rộng trên nhiều hình vực. Ông chuyên về thể loại bút kí. Nét rực rỡ trong sáng tác của Hoàng Phủ Ngọc Tường là ở sự tích hợp thuần thục giữa chất trí tuệ và tính trữ tình, giữa nghị luận sắc bén với suy tư đa chiều được tổng hợp từ vốn kiến thức và kỹ năng sâu rộng về triết học, văn hoá, lịch sử vẻ vang, địa lí, lối hành văn hướng nội súc tích, say đắm và tài hoa. Ai đã đặt tên cho dòng sông ? là bài bút kí xuất sắc, viết tại Huế 1981, in trong tập sách cùng tên của ông .Tác phẩm đã miêu tả cảnh sắc vạn vật thiên nhiên sông Hương, sự gắn bó của con sông với lịch sử dân tộc và văn hoá của xứ Huế, của quốc gia. Qua đó nhà văn thể hiện niềm tự hào tha thiết, sâu lắng dành cho dòng sông Hương, cho xứ Huế thân yêu và cũng là cho quốc gia .Sông Hương nhìn từ cội nguồn là dòng chảy có mối quan hệ thâm thúy với dãy Trường Sơn. Trong mối quan hệ đặc biệt quan trọng này, sông Hương tựa như một bản trường ca của rừng già với nhiều tiết tấu hùng tráng, kinh hoàng : khi rầm rộ giữa bóng cây đại ngàn, lúc mãnh liệt vượt qua ghềnh thác, khi cuộn xoáy như cơn lốc vào những đáy vực sâu, lúc êm ả dịu dàng và say đắm giữa những dặm dài chói lọi màu đỏ của hoa đỗ quyên rừng .Với cái nhìn được nhân hoá, sông Hương tựa cô gái Di-gan phóng khoáng và man dại với một bản lĩnh dũng mãnh, một tâm hồn tự do và trong sáng. Theo tác giả, nếu chỉ mải mê nhìn ngắm khuôn mặt kinh thành mà không chú ý quan tâm tìm hiểu và khám phá sông Hương từ nguồn cội, người ta khó mà hiểu hết những vẻ đẹp trong phần tâm hồn sâu thẳm của dòng sông mà chính nó đã không muốn thể hiện .Như vậy, ở thượng nguồn, sông Hương có thể chất mạnh, toát lên vẻ đẹp của một sức sống mãnh liệt, hoang dại, đầy đậm cá tính. Sông Hương khi chảy về kinh thành Huế lại mang nhiều vẻ đẹp phong phú, gắn bó với đặc trưng văn hoá, khoảng trống kinh thành Huế. Trước khi trở thành người tình dịu dàng êm ả và chung thuỷ của cố đô, sông Hương đã trải qua một hành trình dài đầy gian nan và nhiều thử thách. Trong cái nhìn tinh xảo và lãng mạn của tác giả, hàng loạt thuỷ trình của dòng sông tựa như một cuộc tìm kiếm có ý thức người tình nhân đích thực của người con gái trong một câu truyện tình yêu nhuốm màu cổ tích .Đoạn tả sông Hương chảy xuôi về đồng bằng và ngoại vi thành phố thể hiện nét lịch sự và tài hoa trong lối hành văn của tác giả. Độc giả khó cưỡng một sức mê hoặc toát lên từ hàng loạt động từ miêu tả cái dòng chảy sôi động qua những địa điểm khác nhau của xứ Huế. Giữa cánh đồng Châu Hoá đầy hoa dại, sông Hương là “ cô gái đẹp ngủ mơ màng ” ; nhưng ngay sau khi ra khỏi vùng núi, thì cũng như nàng tiên được thức tỉnh, sông Hương bỗng bừng lên sức trẻ và niềm khao khát của tuổi thanh xuân trong sự “ chuyển dòng liên tục ”, “ rồi vòng những khúc quanh bất ngờ đột ngột ”, vẽ một hình cung thật tròn, ôm lấy chân đồi Thiên Mụ, rồi “ vượt qua ”, “ đi giữa âm vang ”, “ trôi đi giữa hai dãy đồi sừng sững như thành quách ” …Vừa can đảm và mạnh mẽ vừa êm ả dịu dàng, sông Hương có lúc “ mềm như tấm lụa ” khi qua Vọng Cảnh. Tam Thai, Lựu Bảo ; có khi ánh lên “ những phản quang nhiều sắc tố sớm xanh, trưa vàng, chiều tím ” lúc qua những dãy đồi núi phía Tây Nam thành phố và mang vẻ đẹp trầm mặc khi qua bao lăng tẩm, đền đài mang niềm tự tôn âm u được phong kín trong những rừng thông u tịch cho đến lúc bừng sáng, tươi tắn và tươi tắn khi gặp “ tiếng chuông chùa Thiên Mụ ngân nga tận bờ bên kia, giữa những xóm làng trung du bát ngát tiếng gà ” …Hai bút pháp kể và tả được tích hợp thuần thục và tài hoa trong đoạn văn đã làm điển hình nổi bật một sông Hương đẹp bởi phối cảnh kì thú giữa nó với vạn vật thiên nhiên xứ Huế phong phú và đa dạng mà hài hoà .Sông Hương khi chảy trong Huế, như đã tìm thấy chính mình khi gặp thành phố thân yêu, sông Hương “ sung sướng hẳn lên giữa những bến bãi rộng lớn xanh tươi của vùng ngoại ô Kim Long ”, dòng sông “ kéo một nét thẳng thực yên tâm theo hướng tây nam – hướng đông bắc ”, rồi “ uốn một cánh cung rất nhẹ sang đến Cồn Hến ” khiến dòng sông mềm hẳn đi, như một tiếng “ vâng ” không nói là của tình yêu ”. Nằm ngay giữa lòng thành phố yêu quý của mình, sông Hương cũng giống sông Xen của Pa-ri, sông Đa-nuýp của Bu-đa-pét, … nhưng trong cách diễn đạt tài hoa của tác giả, sông Hương được cảm nhận với nhiều góc nhìn : nhìn bằng con mắt của hội hoạ, sông Hương và những chi lưu của nó tạo những đường nét thật tinh xảo tạo ra sự vẻ đẹp cổ kính của cố đô ; qua cách cảm nhận âm nhạc, sông Hương “ đẹp như điệu Slow ” chậm rãi, sâu lắng, trữ tình và với cái nhìn đắm say của một trái tim đa tình, sông Hương là người tình êm ả dịu dàng và chung thuỷ. Điều này được miêu tả trong một phát hiện mê hoặc của tác giả : “ Rời khỏi kinh thành, sông Hương chếch về hướng chính bắc, ôm lấy hòn đảo Cồn Hến quanh năm mơ màng trong sương khói, đang xa dần thành phố để lưu luyến ra đi giữa màu xanh tươi của tre trúc và của những vườn cau vùng ngoại ô Vĩ Dạ. Và rồi, như sực nhớ lại một điều gì chưa kịp nói, nó bất thần đổi dòng, rẽ ngoặt sang hướng đông tây để gặp lại thành phố lần cuối ở góc thị xã Bảo Vinh xưa cổ ”. Cũng theo tác giả khúc quanh thật giật mình đó, tựa như một “ nỗi vương vấn ”, và có vẻ như còn có cả “ một chút ít lẳng lơ kín kẽ ” của tình yêu …Sông Hương trong mối quan hệ với lịch sử dân tộc dân tộc bản địa lại mang vẻ đẹp của một bản hùng ca ghi dấu những thế kỉ vinh quang từ thuở còn là một dòng sông biên thuỳ xa xôi của quốc gia những vua Hùng, thủa nó mang tên là Linh Giang ( dòng sông thiêng ) trong sách Dư địa chí của Nguyễn Trãi, là “ dòng sông viễn châu đã chiến đấu oanh liệt bảo vệ biên giới phía nam của Tổ quốc Đại Việt qua những thế kỉ trung đại ”, “ nó vẻ vang soi bóng kinh thành Phú Xuân của người anh hùng Nguyễn Huệ ” vào thế kỉ mười tám ; “ nó sống hết lịch sử vẻ vang bi tráng của thế kỉ mười chín với máu của những cuộc khởi nghĩa ”, nó tận mắt chứng kiến thời đại mới với cuộc Cách mạng tháng Tám năm 1945 và bao chiến công rung chuyển qua hai cuộc cuộc chiến tranh vệ quốc sau này …Sông Hương với cuộc sống và thi ca là một nhân chứng nhẫn nại và kiên cường qua những thăng trầm của cuộc sống. Tuy nhiên, điều làm ra vẻ đẹp giản dị và đơn giản mà khác thường của dòng sông là ở chỗ : khi nghe lời gọi, nó biết cách tự hiến mình làm một chiến công, để rồi nó trở lại với đời sống thông thường, làm một người con gái dịu dàng êm ả của quốc gia. Có lẽ chính điều đó đã làm cho sông Hương không khi nào tự lặp lại mình trong cảm hứng của những nghệ sĩ .Có thể nói, nét rực rỡ làm ra sức mê hoặc đặc biệt quan trọng của đoạn văn là tình yêu say đắm với dòng sông được bộc lộ bằng năng lực của một cây bút giàu trí tuệ, tổng hợp từ một vốn hiểu biết sâu rộng về văn hoá, lịch sử vẻ vang, địa lí và văn chương cùng một văn phong thanh nhã, hướng nội, tinh xảo và tài hoa .Trích đoạn bài kí Ai đã đặt tên cho dòng sông đã gợi ra vẻ đẹp của Huế, của tâm hốn người Huế qua sự quan sát tinh tế của Hoàng Phủ Ngọc Tường về dòng sông Hương. Ông xứng danh là một thi sĩ của vạn vật thiên nhiên, một cuốn từ điển sống về Huế, một cây bút giàu lòng yêu nước và niềm tin dân tộc bản địa. Bài kí góp thêm phần tu dưỡng tình yêu, niềm tự hào so với dòng sông và cũng là với quê nhà quốc gia .
Phân tích vẻ đẹp sông Hương bài số 2:
Tác phẩm “ Ai đã đặt tên cho dòng sông ” là một bài bút kí nổi tiếng của tác giả Hoàng Phủ Ngọc Tường. Ông là một nhà văn mang nặng ân tình với xứ Huế. Tác phẩm của ông đã lột tả được hết vẻ đẹp và linh hồn của dòng sông Hương, con sông mang đậm đặc trưng và dấu ấn của xứ Huế mộng mơ .“ Ai đã đặt tên cho dòng sông ” được tác giả trình diễn dưới dạng ký, thể loại văn ghi lại xúc cảm cũng như tình cảm của con người một cách thâm thúy và súc tích nhất. Thể loại này đưa bài kí vào lòng người đọc một cách nhẹ nhàng nhưng cũng rất chân thành. Qua giọng văn của Hoàng Phủ Ngọc Tường, dòng sông Hương hiện lên thật ấn tượng, với một vẻ đẹp thơ mộng đến ngỡ ngàng. Con sông này chính là dòng chảy duy nhất qua thành phố Huế, chính vì điều đó nên nó mang một đặc trưng riêng của xứ Huế mà không nơi nào có được. Có lẽ không chỉ tác giả mà những người dân xứ Huế cũng rất tự hào vì điều này .Dưới ngòi bút tinh xảo, thâm thúy cùng tình yêu tha thiết của Hoàng Phủ Ngọc Tường, con sông đã trở nên lộng lẫy, mê hoặc người đọc. Con sông hiện lên với nhiều góc nhìn, nhiều góc nhìn, với chiều dài của thời hạn và chiều sâu của khoảng trống. Và dù cho dưới góc nhìn nào thì sông Hương vẫn rất đẹp và nên thơ như vậy .Đầu tiên, tác giả muốn nói đến sông Hương ở vùng thượng nguồn. Đó là một vẻ đẹp mà không lẫn vào đâu được. Hình ảnh “ một cô gái di gan phóng khoáng và man dại ; tự do và trong sáng ” được tác giả ưu tiên khiến cho bóng hình ấy đi vào lòng người đọc một cách chân thực nhất. Sông Hương còn được tác giả vẽ lên một cách đầy mê hoặc, đó là sông Hương như bản trường ca của rừng già ; rầm rộ và mãnh liệt nhưng có lúc lại “ dịu dàng êm ả và say đắm giữa những dặm dài chói lọi của màu đỏ hoa đỗ quyên rừng ”. Dường như chỉ có duy nhất màu đỏ, một sắc tố đầy hoang dại ấy mới toát lên được vẻ đẹp đầy sức ám ảnh nhưng lại rất đỗi bình dị của sông Hương. Vẻ đẹp của con sông ở vùng thượng nguồn chắc như đinh là một vẻ đầy say đắm và tinh xảo. Và đây cũng chính là đặc trưng của xứ Huế nên thơ và trữ tình .Hơn thế nữa, sông Hương là dòng sông duy nhất thuộc về thành phố Huế. Chính vì vậy nên vẻ đẹp của sông Hương là vẻ đẹp vang bóng một nền văn hóa truyền thống trải qua nhiều thăng trầm nhưng cũng rất đỗi huyền bí, điệu đàng của cố đô Huế. Trong con mắt của Hoàng Phủ Ngọc Tường, sông Hương như “ người con gái êm ả dịu dàng, đằm thắm, mềm mịn và mượt mà trong lòng Huế ”. Dòng sông thật đẹp và lãng mạn biết bao .Để rồi khi sông Hương về với thành phố mộng mơ, rời xa thượng nguồn thì con sông lại trở nên say đắm hơn khi nào hết. Cô gái digan hoang dại ấy đã “ vượt qua một lòng vực sâu dưới chân núi Ngọc Trản, để sắc nước trở nên xanh thẫm, trầm mặc như triết lý … ; cho đến khi gặp được tiếng chuông Thiên Mụ, nghe âm thanh bát ngát tiếng gà, từ ấy sông Hương rạng rỡ như nắng mới, nàng uốn một cánh cung thật nhẹ, đến khi giáp mặt với thành phố, đường cong ấy làm cho nàng như mềm hẳn đi, như một tiếng vang không nói ra của tình yêu. ” Những câu văn thật nhẹ nhàng nhưng vô cùng tình tứ, lãng mạn được tác giả dùng để miêu tả vẻ đẹp của sông Hương khi về với thành phố Huế. Những đường nét mềm mại và mượt mà, say đắm của sông Hương khiến cho tổng thể ai khi đọc cũng đều cảm thấy sửng sốt, ngỡ ngàng, và cứ thế sông Hương len lỏi vào trong lòng người đọc một cách chân thực nhất .Không chỉ vậy, so với cố đô Huế, sông Hương còn là một nhân chứng đã cùng tận mắt chứng kiến biết bao thay đổi, cùng những thăng trầm của thành phố Huế. Sông Hương cứ thế sống sót như vậy, trải qua biết bao vấn đề, cùng những năm tháng không thể nào quên của cố đô Huế nói riêng và thành phố Huế nói chung .Chỉ với những câu văn đơn giản và giản dị, tinh xảo, cùng với tình yêu chân thành tha thiết so với mảnh đất và con người xứ Huế, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã đem đến cho người đọc hình ảnh dòng sông Hương thơ mộng, lãng mạn hơn khi nào hết. Dòng sông Hương trong văn của Hoàng Phủ Ngọc Tường khiến cho ai đã từng đọc qua đều mong ước được một lần đặt chân đến nơi đây, để được đắm mình trong những gì nên thơ nhất của xứ Huế .>> > Đọc thêm : Mở bài Ai đã đặt tên cho dòng sông hay nhất
Phân tích vẻ đẹp sông Hương bài số 3:
“ Ai đã đặt tên cho dòng sông ” là bài bút kí xuất sắc của Hoàng Phủ Ngọc Tường khi viết về dòng sông Hương trữ tĩnh, thơ mộng của Huế. Mạch xúc cảm của bài kí chính là vẻ đẹp đặc trưng, riêng không liên quan gì đến nhau của con sông duy nhất chảy qua dòng thành phố Huế. Hoàng Phủ Ngọc Tường đã rất tài tình khi lột tả được hết vẻ đẹp và linh hồn của dòng sông mang đặc trưng của Huế này .Có lẽ vì đặc trưng của thể loại bút kí nên lời văn của Hoàng Phủ Ngọc Tường rất phóng khoáng, điêu luyện, nhẹ nhàng và thướt tha. Với một tấm lòng yêu Huế, yêu cảnh sắc vạn vật thiên nhiên, yêu sông Hương nên Hoàng Phủ Ngọc Tường đã khoác lên bài kí một sắc tố, âm hưởng riêng có của Huế .Dòng sông Hương được tác giả ngợi ca “ dòng sông duy nhất chảy qua thành phố Huế ”, dòng sông vắt mình qua thành phố, tận mắt chứng kiến bao nhiêu thay đổi của mảnh đất này .Cái nhìn tiên phong của tác giả khi viết về sông Hương là cái nhìn từ vùng thượng nguồn. Vẻ đẹp của dòng sông lúc này khiến tác giả liên tưởng đến cô gái Digan phóng khoáng, mê dại, đầy sức hút. Qua ngòi bút của tác giả, sông Hương hiện lên thật kì vĩ “ sông Hương tựa như một bản trường ca của rừng già, khi rầm rộ giữa bóng cây đại ngàn, lúc mãnh liệt vượt qua nhiều ghềnh thác, khi cuộn xoáy như cơn lốc vào những đáy vực sâu, lúc dịu dàng êm ả và say đắm giữa những dặm dài chói lọi màu hoa đỗ quyên rừng ”. Chỉ với một vài cụ thể mà Hoàng Phủ Ngọc Tường đã lột tả được vẻ đẹp lúc mãnh liệt, lúc dịu êm của sông Hương. Có lẽ đây chính là đặc trưng của sông Hương khi ở thượng nguồn, hứng chịu nhiều biến hóa của thời tiết .Thật độc lạ khi dưới con mắt của tác giả, sông Hương tựa như “ Cô gái di gan phóng khoáng và man dại với bản lĩnh quả cảm, tâm hồn tự do và trong sáng ”. Có lẽ đây là phép nhân hóa đầy ẩn ý nhằm mục đích gợi lên nét đẹp hoang sơ nhưng mê hoặc của con sông này. Như vậy hoàn toàn có thể thấy được qua ngòi bút phóng khoáng của tác giả, sông Hương vùng thượng nguồn toát lên vẻ đẹp kì bí, hùng vĩ và đầy đậm cá tính .Tuy nhiên đây mới chỉ là ở thượng nguồn, cùng Hoàng Phủ Ngọc Tường tò mò vẻ đẹp của dòng sông này khi chảy về thành phố Huế. Có lẽ người đọc sẽ giật mình với vẻ đẹp dịu dàng êm ả, mềm mịn và mượt mà và uyển chuyển của nó. Tác giả đã ví sông Hương như “ người tình dịu dàng êm ả và chung thủy của cố đô ”. Không phải vô duyên vô cớ mà tác giả lại đi ví von so sánh đầy tính thẩm mỹ và nghệ thuật như vậy .Sông Hương khi chảy về thành phố có sức mê hoặc tuyệt vời so với người đọc. Ở đây tất cả chúng ta nhận ra một lối viết nhẹ nhàng, tinh xảo, rất mực tài hoa của tác giả. Ông vẽ lên vẻ đẹp của sông Hương không chỉ bằng ngôn từ mà còn bằng cả trái tim đầy tình yêu thương. Giữa cánh đồng Châu Hóa đầy hoa dại, sông Hương như “ cô gái đẹp ngủ mơ màng ” – một vẻ đẹp đầy sắc tố của câu truyện cổ tích tuyệt đẹp. Và sông Hương bỗng “ chuyển dòng liên tục ” “ ôm lấy chân đồi Thiên Mụ ”, “ trôi giữa hai dãy đồi sừng sững như thành quách ”. Một sự diễn đạt quá trữ tình, quá độc lạ khiến người đọc khó cưỡng lại được vẻ đẹp tuyệt vời này .Sông Hương vừa mềm mại và mượt mà, vừa dịu dàng êm ả “ mềm như tấm lụa ”, có khi ánh lên những phản quang nhiều sắc tố sớm xanh, trưa vàng, chiều tím ”. Sự quy đổi sắc tố theo mùa, theo thời hạn như thế này đã làm nên một nét đặc trưng cho những ai muốn ngắm nhìn sông hương thật lâu .Hoàng Phủ Ngọc Tường tả sông Hương như vẽ, vẽ lên một bức tranh hoàn mĩ và tuyệt vời nhất về dòng sông lịch sử một thời này. Sông Hương tạo nên nét đẹp của đất cố đô Huế, ẩn mình trong trầm tích của nét văn hóa truyền thống hàng nghìn năm lịch sử dân tộc .Thú vị nhất là đoạn sông Hương chảy trong lòng Huế, tác giả cứ ngỡ rằng sông Hương tìm thấy chính mình khi gặp thành phố thân yêu nên vui tươi hẳn lên .Vẻ đẹp của dòng sông này được cảm nhận dưới nhiều góc nhìn khác nhau. Nhìn bằng con mắt của hội họa, sông Hương và những chi lưu của nó tạo những đường nét thật tinh xảo làm ra vẻ đẹp cổ kính của cố đô ; qua cách cảm nhận âm nhạc, sông Hương như điệu slow chậm rãi sâu lắng, trữ tình … Một vẻ đẹp khiến người khác phải ngỡ ngàng và đắm say chẳng thể dứt ra .Sông Hương còn là chứng nhân lịch sử dân tộc, là “ người ” tận mắt chứng kiến sự thay đổi của cố đô Huế từng ngày. Trong sách Dư địa chí “ dòng sông viễn châu đã chiến đấu oanh liệt bảo vệ biên giới phía Nam của tổ quốc Đại Việt qua những thế kỉ trung đại, vẻ vang soi bóng kinh thành Phú Xuân của anh hùng Nguyễn Huệ … ”
Có thể nói rằng để cảm nhận sông Hương với nhiều góc độ, nhiều vẻ đẹp khác nhau, Hoàng Phủ Ngọc Tường phải có trái tim nhạy cảm, yêu và thương tha thiết dòng sông thơ mộng này. Một lối viết giản dị, nhẹ nhàng nhưng đầy lôi cuốn đã khiến độc giả không thể để dứt mạch cảm xúc. Tác giả đã phát huy được đặc trưng của thể loại bút kí đầy sắc bén và tình cảm này.
Xem thêm: Phân tích nhân vật Huấn Cao: Cảm nhận vẻ đẹp hình tượng Huấn Cao – Trường THPT Thành Phố Sóc Trăng
“ Ai đã đặt tên cho dòng sông ” thực sự là bài bút kí độc lạ. Sông Hương hiện lên với toàn bộ vẻ đẹp mà nó mang .
» Tham khảo thêm:
Trên đây là những gợi ý cơ bản cách làm bài văn phân tích vẻ đẹp sông Hương trong bài Ai đã đặt tên cho dòng sông do Đọc Tài Liệu tổng hợp và biên soạn. Hi vọng sẽ là nguồn tài liệu hữu ích cho các em trong quá trình làm bài, chúc các em học tốt môn Văn khi tham khảo Văn mẫu 12 tại Doctailieu.com !
Source: https://tbdn.com.vn
Category: Văn học
