– Trong bối cảnh giữa một người tù và một tên quản ngục, ban đầu Huấn Cao không nhận ra tấm lòng của viên quản ngục nhưng sau đó người tử tù không thể từ chối mong muốn chính đáng của một người biệt nhỡn liên tài.
– Quản ngục : một người có thiên lương, biết quý trọng người hiền và yêu cái đẹp nhưng lại làm nghề quản ngục. Khao khát được chữ của Huấn Cao treo trong nhà là khao khát lớn đời ông .- Người tù Huấn Cao : vốn là người có tâm hồn phóng khoáng, thích tự do và chán ghét những kẻ nhũng nhiễu nhân dân. Ông còn là người nghệ sĩ năng lực thương mến cái đẹp và luôn giữ gìn thiên lương trong sáng. Huấn Cao cũng có nguyên tắc riêng của mình, ông viết chữ nổi tiếng nhưng chỉ cho những người ông quý, không khi nào cúi đầu trước uy quyền và đồng xu tiền .- Nguyễn Tuân là nhà văn yêu cái đẹp và luôn hướng tới nó. Văn ông không thiếu những con người, những thực trạng đẹp đến hoàn bích mà cảnh cho chữ trong Chữ người tử tù là ví dụ nổi bật .
Bài mẫu
Bài tham khảo số 1
Khi nhắc tới lối văn chương luôn khát khao hướng tới chân – thiện-mĩ, người ta thường nhắc tới Nguyễn Tuân – một nghệ sĩ suốt đời đi tìm cái đẹp. Ông được nhìn nhận là một trong những cây bút tài hoa nhất của nền văn học Nước Ta tân tiến. Trong những sáng tác của Nguyễn Tuân, những nhân vật thường được miêu tả, nhìn nhận như một nghệ sĩ. Và tác phẩm “ Chữ người tử tù ” cũng được thiết kế xây dựng bằng cách nhìn nhận như vậy. Bên cạnh đó, nhà văn đã khôn khéo phát minh sáng tạo lên một trường hợp truyện vô cùng độc lạ. Đó là cảnh cho chữ trong nhà giam là phần rực rỡ nhất của thiên truyện này “ một cảnh tượng lâu nay chưa từng có ” .
Đoạn cho chữ nằm ở phần cuối tác phẩm ở vị trí này trường hợp truyện được đẩy lên đến đỉnh điểm vì viên quản ngục bỗng nhận được công văn về việc xử tử những tên phản loạn, trong đó có Huấn Cao. Do vậy cảnh cho chữ có ý nghĩa cởi nút, giải tỏa những do dự, chờ đón nơi người đọc, từ đó toát lên những giá trị lớn lao của tác phẩm .
Sau khi nhận được công văn, viên quản ngục đã giãi bày tâm sự của mình với thầy thơ lại. Nghe xong truyện, thầy thơ lại đã chạy xuống buồng giam Huấn Cao để kể rõ nỗi lòng viên quản ngục. Và đêm hôm đó, trong một buồng tối chật hẹp với ánh sáng đỏ rực của một bó đuốc tẩm dầu, “ một cảnh tượng lâu nay chưa từng có ” đang diễn ra. Thông thường để phát minh sáng tạo nghệ thuật và thẩm mỹ người ta thường tìm đến những nơi có khoảng trống đẹp, thoáng đãng, yên tĩnh. Nhưng trong một khoảng trống chứa đầy bóng tối, nhơ bẩn chốn ngục tù thì việc phát minh sáng tạo nghệ thuật và thẩm mỹ vẫn diễn ra. Thời gian ở đây cũng gợi cho ta tình cảnh của người tử tù. Đây có lẽ rằng là đêm cuối của người tử tù-người cho chữ và cũng chính là giờ phút ở đầu cuối của Huấn Cao. Và trong thực trạng ấy thì “ một người tù cổ đeo gông, chân vướng xiềng ” vẫn từ tốn, đĩnh đạc “ dậm tô nét chữ trên tấm lụa trắng tinh ”. Trong khi ấy, viên quản ngục và thầy thơ lại thì khúm núm, hoạt động ở đây cho thấy có vẻ như trật tự xã hội đang bị đảo lộn. Viên quản ngục đáng nhẽ phải hô hào, răn đe kẻ tù tội. Thế nhưng trong cảnh tượng này thì tù nhân lại trở thành người răn dạy, ban phát cái đẹp .
Đây quả thực là một cuộc gặp gỡ lâu nay chưa từng có giữa Huấn Cao người có tài viết chữ nhanh, đẹp và viên quản ngục, thầy thơ lại những người thích chơi chữ. Họ đã gặp nhau trong thực trạng thật đặc biệt quan trọng : một bên là kẻ phản nghịch phải lĩnh án tử hình ( Huấn Cao ) và một bên là những người thực thi pháp lý. Trên bình diện xã hội, họ ở hai phía trái chiều nhau nhưng xét trên bình diện nghệ thuật và thẩm mỹ họ lại là tri âm, tri kỉ của nhau. Vì thế mà thật là chua xót vì đây là lần tiên phong nhưng cũng là lần sau cuối ba con người ấy gặp nhau. Hơn thế nữa, họ gặp nhau với con người thật, mong ước thật của mình. Trong đoạn văn, nhà văn đã sử dụng sự tương phản giữa ánh sáng và bóng tối làm câu truyện cũng hoạt động theo sự hoạt động của ánh sáng và bóng tối. Cái hỗn độn, xô bồ của nhà giam với cái thanh khiết của nền lụa trắng và những nét chữ đẹp tươi. Nhà văn đã làm điển hình nổi bật hình ảnh của Huấn Cao, tô đậm sự vươn lên thắng thế của ánh sáng so với bóng tối, cái đẹp so với cái xấu và cái thiện so với cái ác. Vào lúc ấy, từ một quan hệ đối nghịch lạ mắt : ngọn lửa của chính nghĩa phát cháy ở chốn ngục tù tối tăm, cái đẹp được phát minh sáng tạo giữa chốn hôi hám, nhơ bẩn … ở đây, Nguyễn Tuân đã nêu bật chủ đề của tác phẩm : Cái đẹp thắng lợi cái xấu xa, thiên lương thắng lợi tội ác. Đó là sự tôn vinh cái đẹp, cái thiện đầy ấn tượng .
Sau khi cho chữ xong, Huấn Cao đã khuyên quản ngục từ bỏ chốn ngục tù nhơ bẩn: “đổi chỗ ở” để có thể tiếp tục sở nguyện cao ý. Muốn chơi chữ phải giữ được thiên lương. Trong môi trường của cái ác, cái đẹp khó có thể bền vững. Cái đẹp có thể nảy sinh từ chốn tối tăm, nhơ bẩn, từ môi trường của cái ác (cho chữ trong tù) nhưng không thể chung sống với cái ác. Nguyễn Tuân nhắc đến thú chơi chữ là môn nghệ thuật đòi hỏi sự cảm nhận không chỉ bằng thị giác mà còn cảm nhận bằng tâm hồn. Người ta thưởng thức chữ không mấy ai thấy, cảm nhận mùi thơm của mực. Hãy biết tìm trong mực, trong chữ hương vị của thiên lương. Cái gốc của chữ chính là cái thiện và chơi chữ chính là thể hiện cách sống có văn hóa.
Trước lời khuyên của người tử tù, viên quản nguc xúc động “ vái người tù một vái, chắp tay nói một câu mà dòng nước mắt rỉ vào kẽ miệng nghẹn ngào : Kẻ mê muội này xin bái lĩnh ”. Bằng sức mạnh của một nhân cách cao quý và kĩ năng xuất chúng, người tử tù đã hướng quản ngục đến một đời sống của cái thiện. Và trên con đường đến với cái chết Huấn Cao gieo mầm đời sống cho những người lầm đường. Trong khung cảnh đen tối của tù ngục, hình tượng Huấn Cao bỗng trở lên to lớn quái gở, vượt lên trên những cái dung tục thấp hèn của quốc tế xung quanh. Đồng thời biểu lộ một niềm tin vững chãi của con người : trong bất kỳ thực trạng nào con người vẫn luôn khao khát hướng tới chân-thiện-mĩ .
Có quan điểm cho rằng : Nguyễn Tuân là nhà văn duy mĩ, tức là điều khiến ông chăm sóc chỉ là cái đẹp, là thẩm mỹ và nghệ thuật. Nhưng qua truyện ngắn “ Chữ người tử tù ” mà đặc biệt quan trọng là cảnh cho chữ ta càng thấy rằng nhận xét trên là hời hợt, thiếu đúng mực. Đúng là trong truyện ngắn này, Nguyễn Tuân ca tụng cái đẹp nhưng cái đẹp khi nào cũng gắn với cái thiện, thiên lương con người. Quan điểm này đã bác bỏ định kiến về nghệ thuật và thẩm mỹ trước cách mạng, Nguyễn Tuân là một nhà văn có tư tưởng duy mĩ, theo quan điểm nghệ thuật và thẩm mỹ vị thẩm mỹ và nghệ thuật. Bên cạnh đó, truyện còn ca tụng viên quản ngục và thầy thơ lại là những con người tuy sống trong môi trường tự nhiên gian ác, xấu xa nhưng vẫn là những “ thanh âm trong trẻo ” biết hướng tới cái thiện. Qua đó còn biểu lộ tấm lòng yêu nước, chán ghét bọn thống trị đương thời và thái độ trân trọng so với những người có “ thiên lương ” trên cơ sở đạo lí truyền thống cuội nguồn của nhà văn .
“ Chữ người tử tù ” là bài ca bi tráng, bất diệt về thiên lương, kĩ năng và nhân cách cao quý của con người. Hành động cho chữ của Huấn Cao, những dòng chữ sau cuối của đời người có ý nghĩa truyền lại cái tài hoa trong sáng cho kẻ tri ân, tri kỉ thời điểm ngày hôm nay và tương lai. Nếu không có sự truyền lại này cái đẹp sẽ mai một. Đó cũng là tấm lòng muốn giữ gìn cái đẹp cho đời .
Bằng nhịp điệu chậm rãi, câu văn giàu hình ảnh gợi liên tưởng đến một đoạn phim quay chậm. Từng hình ảnh, từng động tác dần hiện lên dưới ngòi bút đậm chất điện ảnh của Nguyễn Tuân : một buồng tối chật hẹp … hình ảnh con người “ ba cái đầu đang chú ý trên một tấm lụa trắng tinh ”, hình ảnh người tù cổ đeo gông, chân vướng xiềng đang viết chữ. Trình tự miêu tả cũng bộc lộ tư tưởng một cách rõ nét : từ bóng tối đến ánh sáng, từ hôi hám, nhơ bẩn đến cái đẹp. Ngôn ngữ, hình ảnh cổ kính cũng tạo không khí cho tác phẩm. Ngôn ngữ sử dụng nhiều từ hán việt để miêu tả đối tượng người dùng là thú chơi chữ. Tác giả đã “ phục chế ” cái cổ xưa bằng kĩ thuật tân tiến như bút pháp tả thực, phân tích tâm lí nhân vật ( văn học cổ nói chung không tả thực và phân tích tâm lí nhân vật )
Cảnh cho chữ trong “ Chữ người tử tù ” đã kết tinh kĩ năng, phát minh sáng tạo và tư tưởng độc lạ của Nguyễn Tuân. Tác phẩm đã nói lên lòng ngưỡng vọng và tâm sự nuối tiếc so với những con người có tài hoa, nghĩa khí và nhân cách hùng vĩ. Đan xen vào đó tác giả cũng kín kẽ bày tỏ cái đau xót chung cho cái đẹp chân chính, đích thực đang bị hủy hoại. Tác phẩm góp một lời nói đầy tính nhân bản : Dù cuộc sống có đen tối vẫn còn có những tấm lòng tỏa sáng .
Xem các bài tham khảo khác tại đây:
Bài tham khảo số 2
Bài tham khảo số 3
Bài tham khảo số 4
Xem thêm: Phân tích đoạn trích Trao duyên trong Truyện Kiều (Nguyễn Du) – Trường THPT Thành Phố Sóc Trăng
Bài tham khảo số 5
Loigiaihay.com
Source: https://tbdn.com.vn
Category: Văn học