Phân tích tác phẩm Chí Phèo lớp 11 của Nam Cao để làm sáng tỏ nội dung nhân đạo sâu sắc mà Nam Cao muốn gửi gắm vào tác phẩm, nói lên những kiếp lầm than, không có chỗ đứng và tiếng nói trong chính cuộc sống của mình trong cái xã hội phong kiến đầy sự áp bức nhưng vẫn luôn khao khát muốn được trở thành người lương thiện.
Cùng tìm hiểu thêm hướng dẫn chi tiết cụ thể dưới đây để nắm được cách làm dạng bài phân tích Chí Phèo em nhé !
Bạn đang xem : Phân tích truyện Chí Phèo của Nam Cao
Đề bài: Em hãy viết một bài văn phân tích truyện Chí Phèo của nhà văn Nam Cao
Hướng dẫn làm bài phân tích tác phẩm Chí Phèo của Nam Cao
1. Phân tích đề
– Yêu cầu đề bài : Phân tích nội dung, thẩm mỹ và nghệ thuật bộc lộ trong truyện ngắn Chí Phèo
– Phạm vi tư liệu, dẫn chứng : những từ ngữ, cụ thể, hình ảnh trong tác phẩm Chí Phèo của nhà văn Nam Cao .
– Phương pháp lập luận chính : phân tích .
2. Các luận điểm cần triển khai
– Luận điểm 1: Làng Vũ Đại – không gian nghệ thuật của truyện ngắn
– Luận điểm 2: Nhân vật Bá Kiến – điển hình cho loại địa chủ cường hào ở nông thôn Việt Nam trước cách mạng
– Luận điểm 3: Hình tượng nhân vật Chí Phèo
Lập dàn ý phân tích truyện Chí Phèo
1. Mở bài phân tích Chí Phèo
– Vài nét tiêu biểu vượt trội về tác giả Nam Cao
– Giới thiệu tác phẩm Chí Phèo
2. Thân bài phân tích Chí Phèo
* Làng Vũ Đại – không gian nghệ thuật của truyện ngắn
– Đây chính là khoảng trống nghệ thuật và thẩm mỹ của truyện bởi hàng loạt những chuyện của Chí Phèo đều diễn ra tại đây
– Mâu thuẫn giai cấp nóng bức, bí mật mà kinh khủng, không khí tối tăm, ngột ngạt .
– Đời sống của người nông dân vô cùng khổ cực, bị đẩy vào đường cùng không lối thoát, bị tha hóa .
=> Không gian nghệ thuật và thẩm mỹ làm cơ sở đi sâu khai thác hình tượng nhân vật, đồng thời thấy được giá trị hiện thực, nhân đạo của tác phẩm .
* Phân tích nhân vật Bá Kiến
– Tiếng cười Tào Tháo, mềm nắn rắn buông, dùng đầu bò trị đầu bò … => Xảo quyệt, gian hùng, thủ đoạn
– Nhân cách ti tiện bỉ ổi, dâm đãng, ghen tuông và gian ác
=> Điển hình cho loại địa chủ cường hào ở nông thôn Nước Ta trước cách mạng
* Phân tích hình tượng nhân vật Chí Phèo
a. Sự Open của nhân vật
– Hắn vừa đi vừa chửi … : sự Open tự nhiên
– Qua tiếng chửi, chân dung nhân vật hiện lên : Kẻ lưu manh cứ rượu vào là chửi nhưng đằng sau đó thấy Chí Phèo mong ước được coi là người thông thường
b. Lai lịch, cuộc sống Chí Phèo trước khi ở tù
– Hoàn cảnh xuất thân : không cha, không mẹ, không nhà, không cửa
– Tuy vậy, Chí vẫn giữ những phẩm chất tốt đẹp :
+ Là một con người lương thiện làm ăn chân chính với tham vọng giản dị và đơn giản và có lòng tự trọng
c. Sự biến đổi của Chí Phèo sau khi ra tù
– Sự kiện Chí Phèo bị bắt vào tù :
+ Vì Bá Kiến ghen với vợ hắn .
+ Chế độ nhà tù thực dân đã biến Chí trở thành lưu manh, có tính cách méo mó và quái gở .
– Hậu quả của những ngày ở tù :
+ Hình dạng : đổi khác thành con quỷ dữ -> Chí Phèo đã đánh mất nhân hình .
+ Nhân tính : triền miên trong cơn say, đập đầu, chửi bới, phá phách và làm công cụ cho Bá Kiến -> Chí Phèo đã đánh mất nhân tính .
– Quá trình tha hóa của Chi Phèo : Đến nhà Bá Kiến trả thù -> Chí mắc mưu, trở thành tay sai cho Ba Kiến
=> Chí đã bị cướp đi cả nhân hình lẫn nhân tính .
d. Cuộc gặp gỡ giữa Chí Phèo và Thị Nở
– Tình yêu thương của Thị Nở đã thức tỉnh thực chất lương thiện của Chí Phèo .
+ Về nhận thức : Nhận biết được mọi âm thanh trong đời sống .
+ Nhận ra thảm kịch trong cuộc sống của mình và sợ đơn độc, cô độc
+ Về ý thức : Chí Phèo thèm lương thiện và muốn làm hòa với mọi người .
– Hình ảnh bát cháo hành là hình ảnh độc lạ, chân thực và giàu ý nghĩa : lần tiên phong và cũng là lần ở đầu cuối Chí được ăn trong tình yêu thương và niềm hạnh phúc .
=> Chí Phèo đã trọn vẹn thức tỉnh .
e. Bi kịch bị cự tuyệt
– Nguyên nhân : do bà cô Thị Nở không cho Thị lấy Chí Phèo -> định kiến của xã hội .
– Diễn biến tâm trạng của Chí Phèo :
+ Lúc đầu : Chí quá bất ngờ trước thái độ của Thị Nở
+ Sau Chí hiểu ra mọi việc : xách dao đến nhà Bá Kiến đâm chết Bá Kiến và tự sát .
=> Cái chết của Chí Phèo là cái chết của con người trong thảm kịch đau đớn trên ngưỡng cửa quay trở lại đời sống làm người .
3. Kết bài phân tích Chí Phèo
– Khẳng định lại những nét tiêu biểu vượt trội nhất về mặt nội dung và nghệ thuật và thẩm mỹ của tác phẩm Chí Phèo
+ Giá trị nội dung : Nam Cao đã tố cáo can đảm và mạnh mẽ xã hội thực dân nửa phong kiến và đồng thời trân trọng, phát hiện và khẳng định chắc chắn thực chất tốt đẹp của con người ngay cả khi tưởng chừng học đã biến thành quỷ dữ .
+ Giá trị nghệ thuật và thẩm mỹ : Xây dựng nhân vật nổi bật trong thực trạng nổi bật, miêu tả tâm lí nhân vật tinh tế, ngôn từ đơn giản và giản dị, diễn đạt độc lạ, cấu trúc truyện mới lạ, tưởng như tự do nhưng lại rất ngặt nghèo, lôgic ; diễn biến và những diễn biến mê hoặc, biến hóa giàu kịch tính .
Top 3 bài văn mẫu hay phân tích truyện ngắn Chí Phèo của Nam Cao
Bài văn mẫu 1
Bài của học viên chuyên văn phân tích tác phẩm Chí Phèo được nhìn nhận cao
Nam Cao là nhà văn tiêu biểu vượt trội với những sáng tác về người nông dân, tác phẩm Chí phèo được coi là siêu phẩm, khẳng định chắc chắn kĩ năng và phong thái thẩm mỹ và nghệ thuật của ông. Nhà văn đã dựng lên bức tranh về đời sống của những người nông dân dưới sự áp bức của địa chủ cường hào, đã đẩy họ con đường tha hóa và xuống tận cùng của xã hội .
Truyện Chí Phèo đã tái hiện lại hình ảnh nông thôn Nước Ta, của xã hội Nước Ta trước Cách mạng tháng Tám. Xã hội này được đặc trưng, một bên bởi những bộ mặt như Bá Kiến, Lí Cường, Đội Tảo, Bát Tùng và những bè đảng xung quanh chúng, sống phè phỡn, gian ác, bạo ngược, vừa “ du lại với nhau để bóc lột con em của mình, nhưng ngấm ngầm chia rẽ, nhè từng chỗ hở để mà trị nhau ” ; một bên là phần đông những người dân quê thấp cổ bé miệng, nơm nớp sợ hãi, nhẫn nhục, quanh năm đầu tắt mặt tối vẫn không đủ ăn. Tầng lớp những người như Chí Phèo, Năm Thọ, Binh Chức họp thành một nhóm riêng. Họ là những dân thường, những người lao động nghèo, nhưng đã lưu manh hóa, bị mua chuộc và trở thành tay sai của bọn cường hào, lí dịch và gây nên không biết bao nhiêu tai vạ cho những người lương thiện .
Dưới ngòi bút của Nam Cao, bức tranh xã hội hiện ra đầy kịch tính, chất chứa những xung đột bùng nổ.
Thông qua nhân vật Chí Phèo Nam Cao đã trực tiếp nêu lên vấn đề con người bị tha hóa, bị vong thân, mất nhân tính, nhân cách vì bị áp bức bóc lột, vì đói khổ, cùng cực. Tác giả đã mổ xẻ vấn đề cuộc sống và số phận mỗi con người, ý thức về quyền sống, quyền làm người, ý thức về nhân cách, nhân phẩm ngay ở những con người bị cộng đồng khinh bỉ, hắt hủi, gạt ra bên lề xã hội, ngay ở một “thằng cùng hơn cả dân cùng”, tưởng như đã bị hủy hoại hoàn toàn cả nhân hình và nhân tính.
Bên cạnh đó, truyện Chí Phèo còn giúp người đọc có cơ sở để san sẻ với những dằn vặt, đau khổ của con người khi không được làm người, chỉ mong ước được sống thông thường, “ được làm người lương thiện ” như mọi người khác mà không được. Sự phối hợp hai mặt xã hội và nhân bản trong chủ đề mà truyện ngắn Chí Phèo đặt ra càng làm cho tác phẩm này có giá trị văn học sâu hơn, có sức ngân vang lớn hơn .
Các nhân vật trong truyện của Nam cao đều có những nét tính cách rực rỡ, từ Chí Phèo, Thị Nở, cho đến Bá Kiến, Lí Cường, Năm Thọ, Binh Chức, Đội Tảo, Tự Lãng, bà cô Thị Nở v.v … Tất nhiên, trong những nhân vật này, gây ấn tượng can đảm và mạnh mẽ nhất ở người đọc là Chí Phèo, Bá Kiến, Thị Nở. Mỗi nhân vật đúng là một đậm chất ngầu, là “ con người này ”, không lẫn vào đâu được, với ngoại hình và tính cách riêng, lối sống riêng, ngôn từ riêng, số phận riêng, đồng thời lại tiêu biểu vượt trội cho một loại người nào đó về mặt xã hội, hoạt động và sinh hoạt, tâm lí .
Bá Kiến là nổi bật của bọn lí dịch cường hào ở nông thôn. Chúng đều có những nét chung : hống hách, gian ác, dâm ô, đầy thủ đoạn mưu mô để giành giật và củng cố chức quyền cho cá thể và con cháu, đục khoét, ức hiếp dân lành, hãm hại những kẻ không ăn cánh và chống đối. Bá Kiến càng tỏ ra ranh ma quỷ quyệt trong nghề làm tổng lí, đặc biệt quan trọng khi phải đối phó với những tên vai vế tranh chấp chức quyền với hắn hoặc những kẻ cố cùng liều thân. Tùy người, tùy việc, y biết khi nào thì quát tháo, dọa nạt, khi nào thì nhẹ nhàng, dụ dỗ, mua chuộc. Chính nhờ vậy lão mới triển khai được mọi ý đồ đen tối của mình, khuất phục được bọn đầu bò đầu bướu, hạ được những phe phái đối nghịch trong làng, quyền thế ngày càng thăng quan tiến chức và vững vàng. Con người khôn ngoan lõi đời ấy đã khống chế lừa bịp được Chí Phèo vĩnh viễn, nhưng sau cuối đã bị Chí Phèo giết chết, vì từ trong thâm tâm, trong tiềm thức, Chí đã nhận ra lão chính là quân địch của. mình, kẻ đã tước đoạt quyền làm. người của mình .
Đối với Bá Kiến thì Chí Phèo cũng chỉ là một trong số những tên dân cùng liều lĩnh như Năm Thọ, Binh Chức, vì vậy cách xử sự của lão so với Chí Phèo nói chung cũng giống “ sách lược ” so với hạng đầu bò đầu bướu : dọa nạt, trấn áp công khai minh bạch hoặc ngấm ngầm ; hoặc nếu cần thì vô hiệu, mua chuộc, tận dụng làm tay chân. Và Chí Phèo cũng như Năm Thọ, Binh Chức đều biết rõ thực chất, chỗ mạnh và chỗ yếu của Bá Kiến và hạng người như lão. Nhưng Chí Phèo ship hàng cho Bá Kiến lâu dài hơn hơn, đắc lực hơn, ngay từ lúc là một anh canh điền chất phác, khỏe mạnh, và cả sau khi đi tù về trở thành con quỷ dữ của làng Vũ Đại. Chí Phèo cũng bị lão hành hạ, đày đọa, làm nhục nhiều hơn. Và do vậy, Chí Phèo hiểu rõ lão hơn, nặng oán thù hơn so với lão. Lúc tỉnh táo, Chí Phèo đã ý thức rõ về cảnh tủi nhục phải hầu hạ mụ vợ ba của Bá Kiến, về chuyện bị Bá Kiến hãm hại đẩy vào tù. Sau khi ở tù ra, hắn đã biến thành một con người khác. Từ một người trẻ tuổi hiền lành, ngần ngại, hắn đã biến thành một tên lưu manh, liều lĩnh, hung ác, rượu chè say khướt, chửi bới suốt ngày. Nhưng lúc tỉnh cũng như lúc say, trong ý thức và trong tiềm thức, hắn vẫn không khi nào quên Bá Kiên. Bá Kiến đúng là nỗi ám ảnh của hắn .
Trong suốt thiên truyện, tác giả chỉ miêu tả ba lần Chí Phèo gặp Bá Kiến, sau khi hắn ở tù ra. Lần thứ nhất, sau khi uống rượu say, hắn xách một cái vỏ chai đến cổng nhà Bá Kiến gọi tên tục của lão ra mà chửi. Hắn định đến để gây sự. Gây sự, chửi bới, chống đối một người như Bá Kiến vừa đế thỏa sự căm giận, vừa có dịp để lên mặt với những người xung quanh, vừa hoàn toàn có thể vòi tiền uống rượu. Với một người như Chí Phèo, một người mà sự liều lĩnh hung ác là một cách để tự ra mắt mình, để sống sót và cũng là để che đậy sự sợ hãi cố hữu, thì không có gì hoàn toàn có thể nói trước được về dự tính và hành vi. Tất cả tùy thuộc vào trường hợp đơn cử. Gặp Lí Cường, bị Lí Cường quát mắng, tát tai, hắn rạch mặt, la làng, lăn đùng ra ăn vạ. Nhưng khi Bá Kiến “ dịu dàng êm ả ” chào hỏi, mời mọc, tỏ vẻ ân cần săn sóc, cho tiền, thì hắn lại nguôi ngoai, thích chí, hả hê .
Lần thứ hai, sau khi uống rượu say, hắn lại ngật ngưỡng đến nhà Bá Kiến nói là để đòi nợ. Gặp Bá Kiến, hắn xin đi ở tù, vì “ở tù còn có cơm ăn, còn ở làng ở nước thì không làm gì nên ăn, không mảnh đất cắm dùi”. Và, tất nhiên, kèm theo yêu cầu kì quặc ấy, là những lời dọa dẫm úp mở mà Bá Kiến rất hiểu rõ. Nhưng lần này lão Bá Kiến khôn ranh lại đẩy Chí Phèo đi đòi nợ Đội Tảo cho lão. Lão nghĩ bất kì kết cục nào cũng đều có lợi cho lão. Ngẫu nhiên, Chí Phèo lại đòi được nợ và được Bá Kiến cho mấy sào vườn ở bãi sông cắm thuê của một người làng trước đó. Và cũng từ đó, Chí Phèo bao giờ cũng say, và khi hắn say thì hắn làm bất cứ cái gì người ta sai hắn làm, gây ra bao nỗi khiếp sợ và tai vạ cho dân làng.
Lần thứ ba, Chí Phèo gặp Bá Kiến sau khi bị Thị Nở khước từ không nhận làm vợ hắn. Cùng quẫn, phẫn chí, Chí Phèo uống rượu say, cầm dao đi định “ đâm chết cả nhà nó ”. Nhưng Chí Phèo lại quên rẽ vào nhà Thị Nở mà lại đi thẳng đến nhà Bá Kiến, đòi được làm người lương thiện, và Chí đã đâm chết Bá Kiến rồi tự sát. Kết thúc này vẻ bên ngoài có vẻ như ngẫu nhiên, thật ra lại rất tất yếu, thể hiện rõ tính cách của Chí Phèo, ý đồ tư tưởng nghệ thuật và thẩm mỹ của tác giả. Đây là một kết thúc khiến cho người đọc phải tâm lý rất nhiều về tình hình và xích míc xã hội, về đời sống và thảm kịch của đời người .
Câu chuyện đã tạo nên một ngã rẽ cho cuộc sống Chí từ khi gặp thị nở. Sau những ngày niềm hạnh phúc ngắn ngủi với thị, Chí càng cảm thấy thêm cay đắng, khổ sở vì thân phận và điều này càng đẩy nhanh Chí đến một hành vi vô vọng. Chí không chỉ say, hung tàn, liều lĩnh, gây tội ác, mà còn biết sợ, đo lường và thống kê, nhận diện được quân địch. Chí tâm lý, đau khổ về kiếp sống không thông thường, không ra người, không lương thiện của mình. Trong những ngày được niềm hạnh phúc với Thị Nở, Chí cũng biết vui, biết mơ ước, biết buồn, biết ăn năn. Bị Thị Nở khước từ, so với Chí, là một đòn đau không chịu đựng nổi. Từ kinh nghiệm tay nghề sống, từ tiềm thức vô thức, Chí cảm nhận thực trạng bé tắc vô vọng của mình có nguyên do sâu xa hơn tội ác của Bá Kiến. Giết Bá Kiến cũng không có được sự giải thoát. Và hắn đã tự sát .
Dưới ngòi bút của Nam Cao Chí Phèo không chỉ là hình ảnh những tên cố cùng liều thân hoặc là nổi bật, của những người nông dân lưu manh hóa vì sự áp bức bóc lột của bọn thực dân phong kiến, mà còn biểu lộ thảm kịch của con người bị tước đoạt quyền sống, quyền làm người, quyền được hưởng niềm hạnh phúc. Cái điều rất nghiêm trang, rất đau lòng, rất tội nghiệp mà Nam Cao đã ghi lại và muốn nhắn gửi cho người đời trải qua một câu truyện tưởng như chẳng có gì, một số ít nhân vật dị dạng và một giọng văn pha nhiều đặc thù vui nhộn, nội dung thông điệp đó nhiều thế hệ fan hâm mộ đã hiểu và càng nhìn nhận cao tác giả .
Xây dựng lên những nhân vật tiêu biểu vượt trội, nhà văn đã dùng những ngôn từ của đời sống, ngôn từ được quần chúng nhân dân sử dụng hằng ngày, rất đa dạng chủng loại, sinh động, giàu hình ảnh. Có thể nói hơn bất kỳ một nhà văn nào khác cùng thời, ngôn từ Nam Cao cho đến giờ đây vẫn tỏ ra không cũ với thời hạn, cả về mặt từ vựng, ngữ nghĩa, cú pháp .
Phải có sự cảm thông thâm thúy với thân phận những người nông dân Nam Cao mới có mới có một tác phẩm giá trị như vậy. Ông đã khắc họa lên bức tranh xã hội với những bọn địa chủ cường hào gian ác, những con người nông dân tội nghiệp, bị chèn ép, bóc lột, không để cho họ một con đường sống .
Có thể bạn chăm sóc : Giá trị nội dung và nghệ thuật và thẩm mỹ trong Chí phèo
Bài văn mẫu 2
Phân tích truyện Chí Phèo lớp 11 để thấy bức tranh xã hội phong kiến nhiều ám ảnh
“Chí Phèo” của Nam Cao là kiệt tác của văn học hiện thực phản ánh đậm nét xã hội phong kiến đầy rẫy những tội ác và bất công, đồng thời khắc họa thành công hình ảnh người nông dân bị bần cùng hóa. Đọc những trang viết của Nam Cao, người đọc có thể mường tượng ra được bức tranh xã hội phong kiến nhiều ám ảnh.
Xuyên suốt tác phẩm là hình ảnh nhân vật Chí Phèo – một người nông dân lương thiện nhưng bị xã hội chèn ép, chà đạp, đẩy đến bước đường cùng thành kẻ sát nhân. Nam Cao đã để cho nhân vật Chí Phèo Open ngay đầu tác phẩm bằng “ tiếng chửi ”. Một loạt tiếng chửi của Chí Phèo như mở màn một cuộc sống nhiều tăm tối của hắn “ Hắn chửi trời, hắn chửi đất, hắn chửi cả làng Vũ Đại. Hắn chửi đứa nào đẻ ra hắn … ” .
Chí Phèo sinh ra tại một cái lò gạch cũ, được người làng truyền tay nhau nuôi, đến khi hắn đi ở cho Bá Kiến. Bá Kiến vì ghen tuông mà đã đẩy Chí Phèo vào tù, nơi đó mở màn hình thành những oán hận và cả nỗi đau. Chí Phèo đã dần đánh mất đi bản thân, đánh mất đi sự lương thiện. Sau mấy năm ở tù, CHí Phèo về làng, trở thành một con người khác. Nam Cao đã khắc họa rõ từng đường nét trên khuôn mặt của Chí Phèo, như phản ảnh sự đau lòng của chính sách và sự tha hóa của một đời người. Chí Phèo Open “ Cái đầu thì trọc lóc, răng cạo trắng hớn, hai mắt gườm gườm trông gớm chết ”. Hình ảnh người nông dân hiền lành đã biến mất sau những năm tháng ở tù .
Xã hội đã cướp đi nhân cách, bản tính lương thiện và cả mong ước làm người của Chí Phèo. Hắn trở về từ nhà tù, biến thành một kẻ chuyên đi rạch mặt ăn vạ, hắn phá vỡ đi bao nhiêu mái ấm gia đình ở làng Vũ Đại. Cả làng ai cũng sợ hắn, vì bộ mặt gớm ghiếc và hành vi hung tàn .
Cuộc sống của một con người biến hóa trọn vẹn, hắn lấy nghề rạch mặt, đâm thuê chém mướn làm nghề sống. Chí Phèo bị người làng xa lánh, hắn trở lại làm cho nhà Bá Kiến. Lại một lần nữa người đọc thấy được sự bế tắc, bước đường cùng của Chí Phèo. Hắn lại quay trở lại nơi rất lâu rồi đã đẩy hắn vào cảnh cơ cực như giờ đây. Có lẽ đây chính là sự bế tắc của người dân thấp cổ bé họng trong xã hội phong kiến .
Nam Cao đã rất thành công xuất sắc khi kiến thiết xây dựng thành công xuất sắc nhân vật Chí Phèo. Đây là hình tượng nổi bật cho sự tha hóa trong xã hội phong kiến, là sự bế tắc, cùng đường lạc lối .
Nhưng Nam Cao đã không để cuộc sống Chí Phèo dừng lại ở đó, tác giả đã khơi gợi sự khát thèm yêu thương, khát thèm đời sống như một con người nơi hắn. Tình huống truyện Chí Phèo gặp Thị Nở ở vườn chuối sau lần hắn uống rượu say khướt. Thị Nở Open với bát cháo hành đã khiến người đọc vẫn cảm thấy còn chút gì đó hy vọng cho một cuộc sống bình dị. Thị Nở xấu xí, thô kệch, nhưng lại là vết sáng trong cuộc sống tăm tối của CHí Phèo. Sự Open của Chí Phèo thực sự có ý nghĩa rất lớn so với Chí Phèo, thức tỉnh lương tri, thức tỉnh bản tính lương thiện của hắn. “ Bát cháo hành ” là một chi tiết cụ thể thẩm mỹ và nghệ thuật giàu giá trị nhân văn, cho tình người còn lấp lánh lung linh giữa xã hội thối nát .
Sau khi gặp gỡ với Thị Nở, hắn thấy cuộc sống ngoài kia thật tốt đẹp, nghe thấy những người đàn bà đi chợ đang trò chuyện. Hơn hết có một cụ thể, một tâm lý khiến người đọc chùng xuống “ Hắn thấy già yếu, bệnh tật, và cô độc còn đáng sợ hơn cả đau ốm bệnh tật … hắn khát khao làm hòa với mọi người ”. Có lẽ đã đến lúc hắn nhận ra cần một đời sống như mọi người, không phải rạch mặt ăn vạ nữa. Cuộc sống bình dị ấy nhưng với Chí lại quá xa vời .
Xã hội phong kiến nghiệt ngã, không để cho Chí Phèo được làm người lương thiện khi bà cô của Thị Nở Open. Bà cô phản đối chuyện Thị Nở và Chí Phèo, còn dùng những từ cay độc để mắng mỏ Chí Phèo. Bà cô là hiện thân của xã hội phong kiến, cự tuyệt khát khao làm người, quyết dồn Chí vào bước đường cùng. Chính điều này đã khiến cho hắn đau, rơi vào vô vọng và quyết tìm đến nhà Bá Kiến để giết Bá Kiến .
Hình ảnh ám ảnh người đọc là hình ảnh Chí Phèo giãy đành đạch, nằm giữa vũng máu ở sân nhà Bá Kiến. Hắn giết Bá Kiến và tự kết liễu cuộc sống mình. Trước khi chết Chí Phèo còn hét lên “ Ai cho tao làm người lương thiện ”, xã hội này không cho, con người cũng không cho. Đúng là một thảm kịch quá đau lòng so với người nông dân trong xã hội đầy rẫy bất công .
Nam Cao với ngòi bút thâm thúy đã kiến thiết xây dựng nhân vật nổi bật trong xã hội điển hình như kéo người đọc về với thời kỳ đau thương của quốc gia ta hồi đó. Nghệ thuật đặc tả tính cách, hành vi đã khiến cho truyện ngắn thêm sinh động, mê hoặc .
Tham khảo thêm : Bài văn phân tích quy trình tha hóa của Chí phèo
Bài văn mẫu 3
Phân tích truyện Chí Phèo – Bức tranh về đời sống xã hội phong kiến nông thôn Nước Ta
Chỉ là một truyện ngắn, lại là truyện ngắn sáng tác sớm của Nam Cao về đề tài nông dân, nhưng Chí Phèo là sự tổng hợp, sự kết tinh của ngòi bút Nam Cao về đề tài này. Nếu như Nam Cao hoàn toàn có thể được coi là “ nhà văn của nông dân ”, cùng với Ngô Tất Tố, thì trước hết vì ông có Chí Phèo .
Khác với truyện ngắn cùng đề tài của tác giả, Chí Phèo có khoanh vùng phạm vi hiện thực được phản ánh trải ra cả bề rộng khoảng trống ( một làng quê ) và cả bề dài thời hạn. Có thể nói, làng Vũ Đại trong truyện chính là hình ảnh thu nhỏ của xã hội nông thôn Nước Ta đương thời .
Những năm 1940 – 1945, nông thôn vẫn là một đề tài lớn trong văn xuôi khu vực hợp pháp. Các nhà văn đã đi vào đề tài này theo chiều hướng khác nhau. Trước hết là đi vào phong tục tập quán dân quê, sự lục đục giữa vợ cả và vợ lẽ, mẹ chồng và nàng dâu, dì ghẻ và con chồng, anh và em, chú bác, cô cậu và những đứa cháu bên nội, bên ngoại.
Trên bối cảnh chung của văn học hiện thực thời kì 1940 – 1945, Chí Phèo là một hiện tượng đột xuất. Giống như Tắt đèn, Bước đường cùng, Giông tố…. thời Mặt trận dân chủ, Chí Phèo cũng là “bức tranh xã hội rộng lớn với những xung đột giai cấp quyết liệt”. Tác phẩm gây ấn tượng đậm nét về tính đầy đặn, đa dạng nhiều màu sắc của bức tranh về đời sống xã hội nông thôn.
Song, dựng lên bức tranh xã hội ở nông thôn, Nam Cao trước hết tập trung chuyên sâu điển hình nổi bật mối xung đột giai cấp đối kháng giữa bọn địa chủ cường hào thống trị và người nông dân bị áp bức bóc lột. Tức là, cũng như tác giả Tắt đèn, Bước đường cùng … Nam Cao đã phản ánh hiện thực nông thôn trên bình diện xích míc giai cấp. Chí Phèo của Nam Cao đã thiết kế xây dựng một hình tượng nổi bật khá hoàn hảo về giai cấp phong kiến thống trị ở nông thôn : Bá Kiến .
Chân dung lão cường hào cáo già Bá Kiến từ từ hiện rõ trong tác phẩm những nét tính cách được bộc lộ rất là sinh động, đầy ấn tượng. Đó là khái quát “ rất sang ” ( “ khởi đầu khi nào cụ cũng quát để thử dây thần kinh mọi người ” ), lối nói ngọt nhạt, và nhất là “ cái cười Tào Tháo ” ( “ cụ vẫn tự phụ hơn đời cái cười Tào Tháo ấy ” ) – toàn bộ đều cho thấy thực chất gian hùng của lão cường hào “ khôn róc đời ” này. Nam Cao cũng hé cho thấy tư cách nhem nhuốc của “ cụ tiên chỉ ” : đó là thói ghen tuông thảm hại của lão cường hào háo sắc mà sợ vợ – lão cay đắng nhận ra mình “ già yếu quá ” mà “ bà Tư ” thì “ cứ trẻ, cứ phây phây ”, “ nhìn thì thích nhưng mà tưng tức lạ … khác gì nhai miếng bò lựt sựt khi rụng gần hết răng ”. Đó là chuyện lão gỡ gạc tồi tệ so với người vợ lính vắng chồng … Và bổ trợ vào đó, để cho sự thối nát của nhà “ cụ Bá ” được hoàn hảo, còn có “ Bà Tư ” quỷ cái “ thường gọi canh điền lên bóp chân mà lại “ cứ bóp lên trên, trên nữa ” … Nhà văn chỉ kể qua, nhẹ nhàng, tuy không kém thâm thúy, chứ không sa đà trong việc soi mói đời tư thối tha của lão cường hào .
Ông tập trung chuyên sâu ngòi bút vào việc soi sáng thực chất xã hội của nhân vật, đa phần biểu lộ trong mối quan hệ với người nông dân bị áp bức. Đoạn độc thoại nội tâm rất mực sinh động của “ cụ tiên chỉ làng Vũ Đại ” về cái “ nghề tổng lí ” cho thấy Nam Cao chẳng những soi thấu tim đen của nhân vật mà còn tỏ ra hiểu rất sâu những mối quan hệ xã hội ở nông thôn. Bá Kiến đã lặng lẽ nghiền ngẫm về nghề thống trị, rút ra từ bốn đời tổng lí những mục tiêu, thủ đoạn thống trị khôn ngoan : “ mềm nắn, rắn buông ”, “ bám thằng có tóc, ai bám thằng trọc đầu ”, “ thứ nhất sợ kẻ anh hùng, thứ hai sợ kẻ cố cùng liều thân ”, “ chỉ bóp đến nửa chừng ”, “ hãy ngấm ngầm đẩy người ta xuống sông nhưng rồi lại dắt nó lên để nó đền ơn ” … Còn đây là chủ trương dùng người của lão : “ không có những thằng đầu bò thì lấy ai trị những thằng đầu bò ”, “ thu dụng những thằng bạt mạng không sợ chết và không sợ đi tù. Những thằng ấy chính là những thằng được việc. Khi cần đến chỉ cho nó dăm hào uống rượu là hoàn toàn có thể sai nó đến tác oai tác quái bất kể anh nào không nghe mình ( … ) có chúng nó sinh chuyện thì mới có dịp mà ăn … “, … Tất cả đều nhằm mục đích sao cho vừa bóp nặn được nhiều nhất, vừa giữ chắc cái ghế thống trị. Tâm địa thâm độc tới ghê sợ của Bá Kiến còn biểu lộ trong việc hắn nhẹ nhàng “ khích ” Chí Phèo đòi nợ đội Tảo, đẩy những kẻ chuẩn bị sẵn sàng đâm chém ấy vào chỗ chém nhau, để kẻ nào sống “ cũng có lợi cụ cả ” ! Bá Kiến thật là một con hổ biết cười !
Vạch khổ cho người nông dân bị áp bức bóc lột, Nam Cao không đi vào nạn sưu thuế, nạn chiếm đoạt ruộng đất, nạn tô tức, quan tham lại nhũng, thiên tai địch họa …. Ở Chí Phèo và nhiều truyện nữa, nhà văn đi vào một phương khác : người nông dân bị xã hội tàn phá về tâm hồn, diệt trừ cả nhân tính, do đó, bị phủ nhận giá trị, tư cách làm người. Nỗi thống khổ ghê gớm của Chí Phèo không phải ở chỗ tổng thể cuộc sống người nông dân cố cùng này chỉ là một không : không nhà, không cửa, không cha không mẹ, không họ hàng thân thích không tấc đất cắm dùi, cả đời không hề biết đến một bàn tay chăm nom của đàn bà nếu không gặp Thị Nở …, mà chính là ở chỗ anh đã bị xã hội rạch nát cả bộ mặt người, cướp đi linh hồn người, để bị loại ra khỏi xã hội loài người, phải sống kiếp sống tối tăm của quái vật .
Mở đầu truyện là hình ảnh rất là sôi động, độc lạ của Chí Phèo khật khưỡng vừa đi vừa chửi. Nhưng đằng sau cái chân dung gã say rượu chửi lảm nhảm được vẽ bằng những nét bút tưởng đâu là kí họa gây cười ấy, nếu đọc kĩ còn hoàn toàn có thể thấy một cái gì như thể sự vật vã của một linh hồn đau đớn, vô vọng. Không, tiếng chửi của Chí Phèo không hẳn là bâng quơ. Hắn từ “ chửi trời ” đến “ chửi đời ” rồi “ chửi ngay tổng thể làng Vũ Đại … ”. Và hắn bỗng tức tối khi thấy “ không ai lên tiếng cả ” … Trong cơn say hắn vẫn cảm thấy tuy mơ hồ mà thấm thía “ nông nỗi ” khốn khổ của thân phận. Đó là “ nông nỗi ” không có người nào chịu chửi lại hắn ! Có nghĩa là toàn bộ mọi người đã dứt khoát không coi hắn là người. Chửi lại hắn nghĩa là còn thừa nhận hắn là người, là còn bằng lòng tiếp xúc, đối thoại với hắn. Chí Phèo chửi cả làng với … hy vọng được người nào đó chửi lại. Những tín hiệu nhu yếu giao tiếp phát đi liên tục đó chỉ gặp sự lạng lẽ đáng sợ. Và vẫn còn lại một mình Chí Phèo trong sa mạc đơn độc : Hắn cứ “ chửi rồi lại nghe ”, “ chỉ có ba con chó dữ một thằng say rượu ! …
Cảnh khởi đầu bất thần của thiên truyện đó chẳng những đã ra mắt mê hoặc tính cách độc lạ của nhân vật mà còn hé thấy thực trạng bi đát của một số phận. Chí Phèo trước hết là một hiện tượng kỳ lạ có tính quy luật, tính thông dụng, loại sản phẩm của thực trạng áp bức bóc lột tàn tệ ở nông thôn Nước Ta trước đây. Đây là hiện tượng kỳ lạ những người nông dân lao động bị đè nén thái quá đã chống trả lại để sống sót bằng con đường lưu manh. Bá Kiến đẩy anh canh điền hiền lành vào tù ; nhà tù thực dân – chỗ dựa đáng tin cậy của bọn phong kiến trong việc đàn áp nông dân – đã tiếp tay lão cường hào để giết chết phần người trong con người Chí, biến Chí thành Chí Phèo, biến một người nông dân lương thiện thành một con quỷ dữ. Với ngòi bút hiện thực tỉnh táo ông vạch ra rằng, những người nông dân khốn khổ phải giành lấy sự sống sót sinh vật bằng việc bán cả nhân phẩm ấy, đã trở thành lực lượng phá hoại mù quáng, thuận tiện bị bọn thống trị thâm độc tận dụng, Vì thế mà Chí Phèo từ chỗ hung hăng đến nhà Bá Kiến, công bố “ liều chết với bố con ” lão, chỉ cần mấy câu nói ngọt xớt, chuỗi cười Tào Tháo và mấy hào chỉ, đã trở thành tên tay sai mới của lão. Hiện tượng mỉa mai, đau xót rất phổ cập và có tính quy luật mà ngòi bút phân tích xã hội thâm thúy Nam Cao đã vạch ra .
Giá trị nổi bật, sức mạnh tố cáo to lớn của hình tượng Chí Phèo trước hết là ở chỗ làm điển hình nổi bật lên cái hiện tượng kỳ lạ có tính quy luật vẫn hằng diễn ra ở xã hội nông thôn đầy bất công và tội ác đương thời đó. Vấn đề của Chí Phèo là yếu tố nông dân – với ý nghĩa đó, vẫn hoàn toàn có thể nói Chí Phèo là một hình tượng nổi bật về nông dân .
Truyện khởi đầu được tác giả đặt tên là Cái lò gạch cũ ; hình ảnh cái lò gạch cũ được Open ở phần khởi đầu và cả khi kết thúc truyện. Rõ ràng đó là ý thẩm mỹ và nghệ thuật của Nam Cao. Cái lò gạch cũ như thể một hình tượng về sự hiện tất yếu của hiện tượng kỳ lạ Chí Phèo, gắn liền với tuyến chủ đề chính của tác phẩm .
Câu chuyện mối tình Chí Phèo – Thị Nở quả là mê hoặc đặc biệt quan trọng. Song mặc dầu giọng văn bông lơn, có lúc như chế giễu, mặc dầu so với một số ít người, đó là sự mê hoặc của loại truyện tình bờ hụi của hạng nữa người ngợm, ngưu tầm ngưu mã tầm mã, “ đôi lứa xứng đôi ”, thì đây vẫn thật sự là truyện có một nội dung rất là trang nghiêm, tiềm ẩn một tư tưởng nhân đạo thật mới mẻ và lạ mắt, độc lạ đem lại cho tác phẩm một tầm vóc giật mình .
Ban đầu, Chí Phèo đến với Thị Nở một cách rất … Chí Phèo. Trong một đêm “ rười rượi những trăng ”, có những tầu chuối nằm ngửa ưỡn cong cong lên hứng lấy trăng xanh rười rợi như là ướt nước, đôi lúc bị gió lay lại giãy lên đành như thể “ hứng tình ”, Chí Phèo rất say và cảm thấy “ bứt rứt ”, “ ngứa ngáy ” da thịt, đã xông tới người đàn bà khốn khổ “ dại khờ đã nằm ềnh ệch mà ngủ ngay gần nhà hắn ”. Khi Thị Nở tá hỏa kêu làng, thì “ cái thằng trời đánh không chết ấy lại kêu to hơn, “ vừa kêu vừa dằn người đàn bà xuống ” ! Trâng no, lì lợm đến thế là cùng ! Nhưng điều kì diệu đã xảy ra là, nếu như bắt đầu, Thị Nở chỉ khơi dậy bản năng giống đực ở gã đàn ông Chí Phèo, thì sau đó, sự chăm nom đơn giản và giản dị đầy ân tình và lòng yêu thương mộc mạc mà chân thành của đàn bà khốn khổ ấy đã làm thức dậy thực chất lương thiện của người lao động trong Chí Phèo. Đoạn văn viết về sự thức tỉnh của linh hồn Chí Phèo sau cuộc gặp gỡ với Thị Nở, là một đoạn tuyệt bút, đầy chất thơ và tập trung chuyên sâu bộc lộ tư tưởng nhân đạo thâm thúy giật mình cùa ngòi bút Nam Cao .
Sáng hôm ấy, Chí Phèo tỉnh dậy muộn và lòng “ bâng khuâng ”, “ mơ hồ buồn ”. Lần tiên phong sau bao nhiêu năm, Chí Phèo mới lại nghe thấy tiếng chim hót vui tươi, tiếng cười nói của những người đi chợ, tiếng anh thuyền chài gõ nể chèo đuổi cá … Những âm thanh quen thuộc trong đời sống lao động xung quanh ấy hôm nào chả có, nhưng ngày hôm nay bỗng trở nên vang động sâu xa trong lòng Chí Phèo, trở thành những tiếng gọi tha thiết của đời sống vẳng đến bên tai lần tiên phong tỉnh táo của anh. Cuộc gặp gỡ với Thị Nở đã lóe sáng như một tia chớp trong cuộc sống tăm tối dằng dặc của Chí Phèo. Dưới ánh sáng của tia chớp ấy, Chí Phèo bỗng nhìn rõ tổng thể cuộc sống mình : những thời xưa “ rất xa xôi ” đã từng “ ao ước có một mái ấm gia đình nho nhỏ. Chồng cuốc mướn cày thuê. Vợ dệt vải, chúng lại bỏ một con lợn để làm vốn liếng ! Khá giả thì mua dăm ba sào ruộng làm ”. Cái hiện tại đáng buồn : “ già mà vẫn cô độc ”, cái tương lai còn đáng buồn hơn : “ đói rét và ốm đau và cô độc cái này còn đáng sợ hơn đói rét và ốm đau ”. Nếu như bao nhiêu năm nay, Chí Phèo “ khi nào cũng say ”, “ say tận ”, “ có lẽ rằng hắn chưa khi nào tỉnh táo, để nhớ rằng có hắn ở đời ”, thì thời điểm ngày hôm nay lần tiên phong Chí Phèo tỉnh táo, tỉnh táo để tự ý thức về thân phận. Trước kia Chí Phèo sống và hành vi trọn vẹn vô thức, hắn không hề biết và không cần biết hắn là gì và đã làm những gì : “ hắn không biết rằng hắn là con quỷ … của làng Vũ Đại, để tác quái cho bao nhiêu dân làng ( … ) .
Hắn biết đâu vì làm toàn bộ những việc ấy trong khi người hắn say … Giờ đây, lần tiên phong, Chí Phèo nhận ra sự hiện hữu của mình, đương đầu với chính mình, và đồng thời, cũng lần tiên phong, nhận ra sự bế tắc vô vọng của thân phận mình. Khi thấy Thị Nở bưng cháo hành đến, hắn “ rất kinh ngạc ” và rất là xúc động. Bởi vì lần này là lần thứ nhất hắn được một người đàn bà cho ”. Hắn ăn bát cháo từ tay Thị Nở và bỗng nhận thấy rằng cháo hành ăn rất ngon. Bởi vì mùi vị cháo hành này chính là mùi vị của tình yêu thương chân thành, của niềm hạnh phúc giản dị và đơn giản, mà có thật, lần tiên phong đến với Chí Phèo. Lần tiên phong, Chí Phèo mắt “ như ươn ướt ”, “ ôi sau mà hắn hiền, ai dám bảo đó là thằng Chí Phèo vẫn đập đầu, rạch mặt của mình ”. Trở lại là anh canh điền trong trắng năm xưa cảm thấy bị xúc phạm khi bị cái bà ba “ quỷ cái ” gọi lên bóp chân, trở lại anh nông dân lương thiện từng mơ ước đời sống mái ấm gia đình niềm hạnh phúc rất là bình dị khiêm nhường trong lao động … “ Đó là cái bản tính của hắn ngày thường bị lấp đi … “
Như vậy là, lòng yêu thương, cái tình người chân thành đã làm sống lại trong Chí Phèo cái thực chất đẹp tươi của người nông dân lao động, bao lâu nay bị cho lấp, vùi dập nhưng vẫn không tắt. Bọn cường hào và nhà tù thực dân, nói rộng ra là cả cái xã hội hung tàn ấy, ra sức giết chết cái “ bản tính tốt ” ấy của anh “ Trần trụi giữa bầy sói ”, anh không hề hiền lành, trong trắng, mà để sống sót anh phải cướp giật, ăn vạ, đâm chém. Muốn thế phải liều và mạnh, những thứ ấy Chí Phèo tìm ở rượu. Và Chí Phèo luôn luôn say, “ hắn say thì hắn làm bất kỳ cái gì người ta sai hắn làm ” – xét cho cùng, Chí Phèo không chịu nghĩa vụ và trách nhiệm về những hành vi của mình : linh hồn của anh đã bị cướp đi rồi .
Nhưng ngày hôm nay, tình yêu đã thức tỉnh anh và linh hồn anh đã trở về. Anh thấy “ thèm lương thiện ”, “ muốn làm hòa với mọi người biết bao ! ”, Anh như rưng rưng và bẽn lẽn trong sự Phục hồi của linh hồn đó. Anh mong được nhận vào cái xã hội phẳng phiu, thân thiện của những người lương thiện ”. Tình của Thị Nở chẳng những đã thức tỉnh anh mà còn hé mở cho anh con đường trở lại làm người, trở lại cuộc sống, và anh hoảng sợ kỳ vọng .
Đã hơn một lần, Nam Cao viết về những mối tình của những kẻ bị cả xã hội miệt thị, lăng nhục gian ác : Lang Rận – mụ Lợi, Đức – Nhi, Chí Phèo – Thị Nở … Tuy vẫn giữ giọng văn khách quan, vui nhộn, nhà văn đã dứt khoát đứng ra làm luật sư cãi trắng án cho những con người xấu số, bị mọi người hắt hủi đó, nhất là khi họ bị ném vào tình thế nhục nhã, trở thành cái đích cho những mũi tên chế giễu gian ác của người đời đầy thành kiến mu muội. Ông đã đanh thép bênh quyền được yêu của họ và khẳng định tính chính đáng của những mối tình như vậy. Có gì là không chính đáng nếu như những con người trong khi bị cả xã hội xua đuổi ấy đã đến với nhau, tìm thấy ở nhau sự giao cảm, san sẻ nỗi lòng ? Vì nếu tình yêu chân chính là tình yêu làm nhân đạo hóa con người, nâng cao sống, thì đã có mấy lần tình yêu có công dụng nhân đạo hóa kì diệu, cảm động như mối tình Thị Nở – Chí Phèo ? Chẳng phải tình yêu thương tuy đơn thuần, có phần thô lỗ của người đàn bà xấu xí ấy đã gọi dậy linh hồn người trong con quỷ dữ Chí Phèo, đưa hắn từ cõi âm ti trở về cõi người đó sao ? Chẳng phải một sự hóa giải thần bí nào mà chỉ là một tình yêu rất mực trần tục, nhưng là tình yêu đích thực con người, thật lành mạnh, trẻ khỏe. Mô típ thẩm mỹ và nghệ thuật này được xử lí bằng một tư tưởng nhân đạo lớn lao và một bút lực khác thường, chỉ có Nam Cao .
Tư tưởng nhân đạo và bút lực khác thường đó còn bộc lộ ở đoạn văn miêu tả tấn thảm kịch ý thức của Chí Phèo. Truyện ngắn đầy mê hoặc này càng về cuối càng đặc biệt quan trọng mê hoặc ; không phải chỉ vì diễn biến, diễn biến đầy tính kịch, biến hóa khôn lường, mà còn vì tầm tư tưởng ngày càng nâng cao một cách giật mình của tác phẩm .
Nhiều người cũng nói đến Chí Phèo như thể một thảm kịch số phận, tuy nhiên nếu hiểu cho ngặt nghèo, đúng mực thì chỉ từ nhân vật này đã thức tỉnh linh hồn, khao khát trở lại làm người nhưng bị cự tuyệt hờ hững, thì chỉ đến khi đó, Chí Phèo mới thật sự rơi vào tình thế thảm kịch : thảm kịch của con người bị khước từ không được làm người .
Khi hiểu ra rằng xã hội không công nhận mình, Chí Phèo vật vã đau đớn. Hắn lại uống, nhưng điều lạ là, thời điểm ngày hôm nay “ hắn càng uống càng tỉnh ra ”. Đúng hơn là tuy say, trong tâm thức Chí Phèo lúc này vẫn có một tỉnh bơ : nỗi đau khôn cùng về thân phận, và “ hắn ôm mặt khóc rưng rức ”. Rồi như để chạy trốn bản thân, chạy trốn nỗi đau, hắn “ lại uống … lại uống … đến say mềm người ”. Rồi hắn đi với một con dao và vừa đi vừa chửi … như mọi lần. Nhưng lại trọn vẹn khác mọi lần : thời điểm ngày hôm nay, Chí Phèo quằn quại đau đớn vì vô vọng, càng thấm thía hơn khi nào tội ác của quân địch, đã đến thẳng trước Bá Kiến “ trợn mắt, chỉ tay vào mặt ” lão, dõng dạc đòi quyền làm người, đòi lại bộ mặt người đã bị vằm nát của mình. Kẻ chết vì ý thức nhân phẩm đã quay trở lại, anh không hề đồng ý trở lại kiếp sống quái vật được nữa. Chí Phèo đã chết trên ngưỡng cửa quay trở lại đời sống, chết trong tâm trạng thảm kịch đau đớn. Thế là, trước đây, để bám lại sự sống, Chí Phèo phải từ bỏ nhân phẩm, bán linh hồn cho quỷ ; giờ đây, ý thức nhân phẩm thức dậy, linh hồn trở lại. Nhiều người hoài nghi tấm lòng của Nam Cao so với nông dân, vì thấy người nông dân của nhà văn phần lớn xấu xa dữ tợn. Vậy mà chính ở những người khốn khổ có bộ mặt và tính cách không mấy “ đáng yêu ” đó, nhiều khi ý thức nhân phẩm còn mạnh hơn cả cái chết. Lão Hạc vẻ bên ngoài có vẻ như lẩm cẩm, gàn dở nhưng lão đã lặng lẽ tìm đến cái chết để giữ trọn lòng tự trọng trong cảnh cùng đường ( Lão Hạc ). Lang Rận cũng tìm đến cái chết vì không chịu nổi điều nhục nhã đang chờ ông ta hôm sau ( Lang Rận ) và ở đây là Chí Phèo ?
Chí Phèo đã chết quằn quại trên vũng máu trong niềm đau thương vô hạn, khao khát lớn lao, thiêng liêng là được làm người lương thiện đã không thực hiện được. Lời nói cuối cùng của Chí Phèo, vừa đanh thép, chất chứa phẫn nộ vừa mang sắc thái triết học và âm điệu bi thống đầy ám ảnh, làm người đời sững sờ và day dứt không thôi… “Ai cho tao lương thiện?”. Làm thế nào để con người được sống cuộc sống con người? Đó là “một câu hỏi lớn không lời đáp chẳng những Bá Kiến không thể hiểu mà xã hội khi ấy cũng chưa thể trả lời. Câu hỏi ấy được đặt ra một cách bức thiết, day dứt trong hầu như toàn bộ sáng tác Nam Cao trước cách mạng. Và đặt ra bằng một tài năng lớn, độc đáo, khiến cho nhiều sáng tác của Nam Cao – trước hết là Chí Phèo – thuộc vào những trang hay nhất của nền văn xuôi Việt Nam.
Xem thêm : Diễn biến tâm trạng của Chí phèo sau khi gặp Thị Nở
Sơ đồ tư duy phân tích Chí Phèo
Sơ đồ tư duy chi tiết phân tích tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
Sơ đồ tư duy cụ thể phân tích tác phẩm Chí Phèo ( Nam Cao )Kiến thức lan rộng ra
1. Quan điểm nghệ thuật của Nam Cao
– Phê phán sự thoát li, chứng minh và khẳng định giá trị văn học nghệ thuật và thẩm mỹ : Nghệ thuật không nên là ánh trăng lừa dối, không cần là ánh trăng lừa dối, nghệ thuật và thẩm mỹ chỉ hoàn toàn có thể là tiếng đau khổ kia thoát ra từ những kiếp lầm than
– Văn học chân chính là văn học thấm đượm tư tưởng nhân đạo, vừa mang nỗi đau, vừa tiếp thêm sức mạnh cho con người trong cuộc đấu tranh vươn tới đời sống nhân ái, công minh, hòa hợp, làm cho người gần người hơn .
– Đề cao sự tìm tòi phát minh sáng tạo trong nghề văn
– Nhà văn phải có lương tâm, nhân cách và nghĩa vụ và trách nhiệm với nghề nghiệp của mình
=> Đây là những ý niệm đúng đắn tổng lực bộc lộ ý niệm sống cùng nhân cách của nhà văn .
2. Ý nghĩa tiếng chửi của Chí Phèo mở đầu tác phẩm
– Thể hiện thực chất côn đồ, lưu manh của Chí Phèo, hắn có vẻ như mất hết tính người, tiếp xúc với đời, với người bằng những tiếng chửi .
– Chí Phèo đặt mình trong tư thế quay sống lưng với toàn bộ
– Tiếng chửi rơi vào tĩnh mịch, không một ai đáp trả -> Thể hiện sự cô độc, một mình, đáng thương của Chí
– Khát khao hòa nhập của Chí
3. Ý nghĩa cuộc gặp gỡ giữa Chí Phèo và Thị Nở: Sự xuất hiện của Thị Nở làm thay đổi cuộc đời Chí Phèo, giúp Chí Phèo thức tỉnh, khao khát hoàn lương.
4. Ý nghĩa bát cháo hành của Thị Nở: Là liều thuốc giải cảm, liều thuốc giải những độc tố bên trong con người Chí, đánh thức trong con người Chí những rung động mà trước đây hắn chưa từng có, mở đường cho khao khát hoàn lương.
>>> Đọc thêm hướng dẫn soạn bài Chí Phèo phần 2 (tác phẩm) chi tiết nhất
— — — –
Trên đây là hướng dẫn làm bài phân tích Chí Phèo của Nam Cao mà THPT Sóc Trăng đã biên soạn. Hy vọng sẽ là tài liệu hữu ích giúp các em trong quá trình viết bài và học tác phẩm Chí Phèo. Đừng quên tham khảo thêm nhiều bài văn mẫu 11 được chúng tôi cập nhật đầy đủ tại THPT Sóc Trăng. Chúc các em học tốt!
[Văn mẫu 11] Phân tích Chí Phèo của nhà văn Nam Cao để thấy được cuộc sống cùng cực của những kẻ yếu thế sống trong một xã hội đầy rẫy áp bức nhưng vẫn khao khát trở thành những con người lương thiện.
Đăng bởi : trung học phổ thông Sóc Trăng
Chuyên mục : Giáo dục đào tạo
Source: https://tbdn.com.vn
Category: Văn học
