Phân tích đoạn 2 Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi chính là phân tích bản cáo trạng đanh thép về tội ác của giặc Minh. Mời các em tham khảo hướng dẫn làm bài và các bài văn mẫu chọn lọc dưới đây để có thêm tư liệu làm bài.
Đề bài: Phân tích đoạn 2 Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi
Hoặc
Phân tích tội ác của giặc Minh trong Đại cáo Bình Ngô của Nguyễn Trãi
Hướng dẫn làm bài phân tích đoạn 2 Bình Ngô đại cáo
1. Phân tích đề
– Yêu cầu đề bài : phân tích đoạn 2 Bình Ngô đại cáo để thấy được những tội ác của giặc Minh và sự phẫn nộ của tác giả
– Phương pháp làm bài : phân tích
2. Các vấn đề chínhcần triển khai
Luận điểm 1: Âm mưu xâm lược của giặc Minh
Luận điểm 2: Vạch trần những chủ trương cai trị phản nhân đạo của giặc Minh
Luận điểm 3: Tố cáo mạnh mẽ những hành động tội ác của giặc
3. Dàn ýphân tích đoạn 2 Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi
A. Mở bài:
Giới thiệu khái quát tác giả, tác phẩm Đại cáo bình Ngô và nội dung đoạn trích .
B. Thân bài:
Tác giả vạch trần tội ác của giặc Minh với một trình tự logic :
– Tác giả chỉ rõ âm mưu xâm lược của giặc Minh
+ Vạch trần luận điệu “ phù Trần diệt Hồ ” của giặc Minh ( việc nhà Hồ cướp ngôi nhà Trần chỉ là một nguyên cớ để giặc Minh thừa cơ gây họa, mượn gió bẻ măng )
+ Âm mưu muốn thôn tính quốc gia ta vốn đã có sẵn, có từ lâu .
– Tác giả vạch trần những chủ trương cai trị phản nhân đạo của giặc Minh
+ Thu thuế khóa nặng nề .
+ Vơ vét sản vật, bắt chim trả
+ Ép người làm những việc nguy hại ( dòng sống lưng mò ngọc, đãi cát tìm vàng, … ) .
– Tác giả tố cáo mạnh mẽ những hành động tội ác của giặc.
+ Hủy hoại đời sống con người bằng hành động diệt chủng, tàn sát người dân vô tội ( nướng dân đen, vùi con đỏ, … )
+ Hủy hoại cả môi trường tự nhiên sống ( Tàn hại cả giống côn trùng nhỏ cây xanh )
=> Đây là bản cáo trạng đanh thép về tội ác của giặc Minh
C. Kết bài:
Khẳng định lại giá trị nội dung và thẩm mỹ và nghệ thuật của đoạn trích, nêu chủ đề của đoạn trích .
4. Sơ đồ tư duy
Tham khảo: Nghệ thuật lập luận trong Bình Ngô Đại cáo của Nguyễn Trãi
Bài làm mẫu phân tích đoạn 2 Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi
Phân tích đoạn 2 Bình Ngô đại cáo – Mẫu 1
Nguyễn Trãi là một trong ba danh nhân văn hóa của dân tộc bản địa được UNESCO công nhận, đồng thời là nhà quân sự chiến lược lỗi lạc, nhà tư tưởng chính trị kiệt xuất của Nước Ta. Ông sinh ra và lớn lên trong toàn cảnh quốc gia rối ren, loạn lạc – nhà Trần suy yếu, nhà Hồ nhiễu nhương, lại phái quân cuồng Minh xâm lược, thực trạng ấy càng thổi bùng lên niềm tin yêu nước vốn đã thấm nhuần trong tư tưởng truyền thống cuội nguồn xuất phát từ dòng tộc. Sự góp sức của Nguyễn Trãi lớn lao khôn tả, chẳng những là mưu sĩ với thần cơ diệu toán của khởi nghĩa Lam Sơn, ngòi bút của ông cũng góp thêm phần quan trọng vào sự nghiệp đánh đuổi giặc ngoại xâm, đem lại thái bình cho nước nhà, nổi bật là hai tác phẩm “ Quân trung từ mệnh tập ” và “ Đại cáo bình Ngô ”. Đặc biệt, tác phẩm “ Đại cáo bình Ngô ” được xem như “ bản tuyên ngôn độc lập thứ hai ” của dân tộc bản địa có giá trị cả về mặt chính trị, lịch sử vẻ vang lẫn văn học. Không những là áng thiên cổ hùng văn về tư tưởng tự chủ tự cường của dân tộc bản địa mà còn là bản cáo trạng luận tội giặc Minh xâm lược, chỉ rõ sự gian ác nhơ bẩn của chúng :
“ … Độc ác thay, trúc Nam Sơn không ghi hết tội
Dơ bẩn thay, nước Đông Hải không rửa sạch mùi … ”
Đoạn hai của tác phẩm với những lí luận tinh tế, đanh thép, chứng cứ xác nhận, đã vạch mặt lũ ngoại xâm với mưu mô, thủ đoạn dơ bẩn và sự tàn khốc, gian ác của chúng .
Bằng giải pháp phóng đại, Nguyễn Trãi đã chỉ rõ những điều bại hoại nhân nghĩa, luân lí mà giặc Minh đã làm với dân tộc bản địa ta qua hình tượng “ Độc ác thay, trúc Nam Sơn không ghi hết tội ” và “ Dơ bẩn thay, nước Đông Hải không rửa sạch mùi ”. Thực vậy, tội ác chúng gây ra nhiều không kể xiết đến nỗi ghi tạc chúng lên thân trúc Nam Sơn cũng chẳng hết, hình tượng này cho thấy sự phẫn nộ lên đến tột độ của nhân dân so với sự bạo ngược của quân xâm lược. Chẳng những quá đỗi tàn tệ, giặc Minh còn thi hành những chủ trương rất là nhơ bẩn, đê hèn và quỷ quyệt nhằm mục đích bẻ gãy ý chí dân tộc bản địa, niềm tin chiến đấu và thủ đoạn biến nước ta thành quận huyện, đồng điệu dân tộc bản địa ta thành người Hán và vĩnh viễn xóa sổ người Việt khỏi cõi trời đất. Chính vì lẽ ấy mà tác giả Nguyễn Trãi đã dành hẳn một phần nhiều trong tác phẩm để đưa ra những lí lẽ, dẫn chứng hùng hồn nhằm mục đích luận tội lũ giặc hung tàn và xảo quyệt .
Chính sử Nước Ta chép rất rõ về những chủ trương quản lý vô cùng thâm độc trong ngót hai mươi năm đô hộ nước ta, tuy nhiên phần lớn đều biên soạn dựa theo những bản ghi chép của Nguyễn Trãi, đặc biệt quan trọng là “ Đại cáo bình Ngô ”, ấy cũng bởi mưu sĩ họ Nguyễn là người trực tiếp sống và chiến đấu trong tiến trình nước ta bị giặc Minh xâm lược. Từ đó hoàn toàn có thể thấy, những luận cứ trong bài đại cáo rất là xác nhận và giàu tính chiến đấu. Qua tác phẩm, tác giả đã tố cáo tội ác dã man của bè lũ xâm lược và bán nước :
“ … Vừa rồi :
Nhân họ Hồ chính vì sự phiền hà
Để trong nước lòng dân oán hận
Quân cuồng Minh thừa cơ gây họa
Bọn gian tà bán nước cầu vình … ”
Từ đây, từng câu từng chữ trong tác phẩm đều như một nét mực châm phá nên bức tranh về toàn cảnh loạn lạc của quốc gia, vè sự xảo trá, “ mượn gió bẻ măng ” và nham hiểm của giặc Minh. Chúng sử dụng giải pháp xâm lược “ phù Trần diệt Hồ ” với con cờ chủ chốt Trần Thiêm Bình nhằm mục đích mua chuộc quý tộc nhà Trần về phe chúng để đô hộ nước ta Những chủ trương của chúng đều sặc mùi dối trả, phỉnh gạt :
“ … Dối trời lừa dân đủ muôn nghìn kế
Gây binh kết oán trải hai mươi năm … ”
Chính từ đó, người đọc thấy rõ sự nhơ nhuốc, bại hoại nhân nghĩa và xảo quyệt không lường của bọn xâm lược :
“ … Bại nhân nghĩa nát cả đất trời
Nặng thuế khóa sạch không đầm núi … ”
Chung quy lại, mục tiêu duy nhất mà giặc Minh hướng đến khi gót giày chúng dẫm lên chủ quyền lãnh thổ Đại Việt là đô hộ và quản lý, thủ đoạn xóa khỏi và thôn tính nước ta, vì lẽ đó nên những điều ngụy biện của chúng chẳng thể dối gạt nhân dân Nước Ta, và tội ác, thủ đoạn của chúng thật là “ Dơ bẩn thay, nước Đông Hải không rửa sạch mùi ”
Sau khi chỉ rõ thủ đoạn và sự nhơ bẩn trong kế sách xâm lược của quân Minh, tác giả mở màn chuyển mạch ngôn từ và liệt kê hàng loạt tội ác của chúng :
“ … Nướng dân đen trên ngọn lửa hung tàn
Vùi con đỏ xuống dưới hầm tai vạ … ”
Không từ thủ đoạn, quân xâm lược tàn sát người vô tội chẳng những nhằm mục đích thỏa mãn nhu cầu thú tính và thực chất hung tàn của chúng mà còn thủ đoạn diệt chủng dân nước Nam, ép những người không phục tùng chúng phải đi vào chỗ chết. Chẳng những vậy, so với những cuộc đấu tranh chống lại sự tàn độc của lũ xâm lược, chúng chẳng ngại ngần dìm những cuộc khởi nghĩa vào bể máu, gây cảnh binh đạo. CHưa hết, giặc Minh còn ra sức vơ vét của cải, sản vật quý và hiếm của nước Nam để thảo mãn nhu yếu vật chât, nụ cười xa hoa vô lối của chúng bằng cách bóc lột, bức ép người Việt phải săn lùng sản vật để cống nộp mặc kệ mạng sống :
“ … Người bị ép xuống biển dòng sống lưng mò ngọc, ngán thay cá mập, thuồng luồng
Kẻ bị đem vào núi đãi cát tìm vàng, khốn nỗi rừng sâu nước độc
Vét sản vật, bắt chim trả, chốn chốn lưới chăng
Nhiễu nhân dân, bẫy hươu đen, nơi nơi đặt cạm … ”
Bằng giải pháp liệt kê, tác giả đã tài tình khắc họa về thảm cảnh tang tóc do chủ trương quản lý tàn ác và vô luân lí của giặc Minh gây nên. Không dừng lại ở đó, quân xâm lược còn thi hành hàng loạt giải pháp tàn tệ khác nhằm mục đích bóc lột sức lao động, vắt kiệt sinh khí của nước ta, đồng thời tàn phá kế sinh nhai của nhân dân :
“ … Tàn hại cả giống côn trùng nhỏ cây cối
Nheo nhóc thay kẻ góa bụa khốn cùng … ”
Rồi thì :
“ … Nay xây nhà, mai đắp đất, tay chân nào phuc dịch cho vừa
Nặng nề những nỗi phu phen
Tan tác cả nghề canh cửi … ”
Tất cả những tội ác của chúng đều được vạch rõ và chứng tỏ bằng những chứng cứ xác đáng, không hề chối cãi, rồi dồn lại vào hình tượng trái chiều giữa lũ giặc mọi rợ hùng bạn với người dân nhỏ bé bị chúng hành hạ, vắt kiệt sức lực lao động, mồ hôi, máu và nước mắt :
“ … Thằng há miệng, đứa nhe răng, máu mỡ bất no nê chưa thỏa … ”
Bại hoại nhân nghĩa, trời bất dung, đất bất thứ là những thứ dùng để diễn đạt về những tội ác đẫm máu của quân Minh trên đất Đại Việt. Tất cả đều được ngòi bút sắc hơn ngọn giáo của Nguyễn Trãi ghi tạc vào sử sách bằng giọng điệu uất hận nghẹn ngào phối hợp với giải pháp phóng đại, hình ảnh kì vĩ, vô tận, tội ác chồng chất bị trình diện trong bản cáo trạng đẫm máu và nước mắt. ở đây, bản tuyên ngôn độc lập còn có giá trị như một bản tuyên ngôn nhân quyền, vạch rõ sự bại hoại nhân nghĩa của quân địch :
“ … Lẽ nào trời đất dung tha
Ai bảo thân nhân chịu được … ”
Tội ác mà thần bất dung, nhân bất thứ thì quả thật là “ Độc ác thay, trúc Nam Sơn không ghi hết tội. ”
Qua những phân tích nêu trên, hậu thế hoàn toàn có thể thấy thảm cảnh cuộc chiến tranh tang thương đến nhường nào, từ đó ra sức đấu tranh vì một đời sống độc lập tự do nỗ lực gìn giữ nền hòa bình dân tộc, chủ quyền lãnh thổ cương vực chủ quyền lãnh thổ. Đồng thời, phải ra sức phấn đấu rèn luyện nhằm mục đích góp sức và kiến thiết xây dựng vương quốc giàu đẹp, ấy vậy mới xứng danh với tổ quốc mà ông cha phải đánh đổi cả máu xương mới gìn giữa được .
Tóm lại, qua đoạn hai của “ Đại cáo bình Ngô ”, hoàn toàn có thể thấy rõ sự tàn ác, thâm hiểm, gian ác của giặc xâm lược, tổng thể được khắc họa chi tiết cụ thể nhờ nghệ thuật và thẩm mỹ chính luận tài tình của Nguyễn Trãi. Qua đó, hậu thế thấy được giá trị của việc bảo vệ và gìn giữ tổ quốc gấm vóc Nước Ta .
Phân tích đoạn 2 Bình Ngô Đại Cáo – Mẫu 2
Nguyễn Trãi đã khắc mình vào dáng vóc của dân tộc bản địa. Định mệnh để khiến con người ta sinh ly biệt tử, thời hạn lại chẳng thể xóa nhòa những giá trị vĩnh hằng. Sự vĩnh cửu của tên tuổi Nguyễn Trãi cùng non sông nước Nước Ta là vật chứng hùng hồn cho điều đó. Nếu Nguyễn Trãi là nhà văn chính luận kiệt xuất mọi thời đại thì Bình Ngô đại cáo là áng văn bất hủ của ông trong lịch sử vẻ vang văn học Nước Ta .
Nguyễn Trãi đã khắc mình vào dáng vóc của dân tộc bản địa. Định mệnh để khiến con người ta sinh ly biệt tử, thời hạn lại chẳng thể xóa nhòa những giá trị vĩnh hằng. Sự vĩnh cửu của tên tuổi Nguyễn Trãi cùng non sông nước Nước Ta là vật chứng hùng hồn cho điều đó. Nếu Nguyễn Trãi là nhà văn chính luận kiệt xuất mọi thời đại thì Bình Ngô đại cáo là áng văn bất hủ của ông trong lịch sử dân tộc văn học Nước Ta .
“ Nhân họ Hồ chính vì sự phiền hà Để trong nước lòng dân oán hận Quân cuồng Minh thừa cơ gây họa Bọn gian tà bán nước cầu vinh ”
Lấy cớ nhà Hồ cướp ngôi của nhà Trần, nhà Minh huy động một lực lượng gồm hai mươi vạn bộ binh vào xâm lược nước ta. Quân Minh chia làm hai cánh theo đường sông Hồng kéo xuống. Trong suốt hai mươi năm, chúng đô hộ nước ta bằng vô số những chủ trương, kế hoạch khác nhau .
Nhưng với ý thức đoàn kết, tình yêu quốc gia thì chúng đã không lấn chiếm được nước ta. Lịch sử đã ghi lại tội ác của giặc Minh và đại cáo Bình Ngô lại một lần nữa tố cáo tội ác của chúng .
Nguyễn Trãi đã chứng minh và khẳng định tội ác đó “ Bại nhân nghĩa nát cả đất trời ” và kể ra những hành vi dã man của chúng. Chúng vơ vét hết mọi gia tài – không những gồm có vật chất, sức người, sức của dân ta mà chúng còn hủy hoại cả môi trường tự nhiên sống, tàn hại cả giống côn trùng nhỏ và cả cây cối. Hơn những thế, chúng còn tàn sát con người mà không hề biết ghê tay :
“ Nướng dân đen trên ngọn lửa hùng tàn Vùi con đỏ dưới hầm tai vạ ”
Đây là một hình ảnh vừa đơn cử, vừa khái quát như một lời cáo trạng, lời buộc tội quân giặc. Dân đen là những kiếp người nhỏ bé tận cùng dưới đáy của xã hội. Họ là nạn nhân của tội ác mà quân giặc đã gieo rắc lên bờ cõi của dân tộc bản địa ta. Chắc hẳn hai câu thơ được viết nên bởi máu và nước mắt của người anh hùng dân tộc bản địa .
Vơ vét sản vật, tàn phá con người, tội ác của giặc không có giấy bút nào tả xiết :
“ Độc ác thay, trúc Nam Sơn không ghi hết tội Dơ bẩn thay, nước Đông Hải không rửa sạch mùi ”
Tác giả đã chọn những cái vô cùng là trúc Nam Sơn và nước Đông Hải để nói đến tội ác của loài quỷ dữ khát máu người, chỉ nhăm nhe cắn xé nhân dân ta đến tận xương tủy. Hậu quả chúng để lại vô cùng quyết liệt : mẹ mất con, vợ mất chồng, con cháu thì nheo nhóc, muôn loài bị tàn phá, nhân dân khổ cực .
Để nêu lên rõ tội ác của bọn chúng, tác giả đã sử dụng giải pháp liệt kê có tinh lọc, sử dụng những câu văn giàu hình ảnh, hình tượng, giọng văn biến hóa linh động, tương thích với xúc cảm. Lúc tỏ ra phẫn nộ, lúc lại biểu lộ sự đau đớn, xót xa cho nhân dân ta. Hai câu cuối phán quyết vô cùng đanh thép :
“ Lẽ nào trời đất dung tha Ai bảo thần nhân chịu được ? ”
Tội ác của giặc Minh đã vượt quá số lượng giới hạn của lẽ trời. Hành động của chúng dơ bẩn đến mức không thể nào tha thứ nổi. Đứng trên lập trường nhân nghĩa thì đoạn văn là máu, là nước mắt, biểu lộ sự phẫn nộ với quân địch .
Nói tóm lại, đoạn thơ này là một bản cáo trạng đanh thép tố cáo tội ác của giặc Minh trong hai mươi năm trên mảnh đất Việt .
Để bảo vệ tăng cường tính thuyết phục lại vừa đạt được tính cô đọng, hàm súc của ngôn từ văn chương. Nguyễn Trãi đã sử dụng xen kẽ và phối hợp hài hòa giữa những hình ảnh mang đặc thù khái quát với những hình ảnh mang tính đơn cử, sinh động .
Như vậy, bằng tài và tâm của mình. Nguyễn Trãi đã khiến cho người đọc thấy được đây là một tác phẩm đáng tự hào và cần được người đời sau coi trọng, tôn vinh .
Phân tích đoạn 2 Bình Ngô Đại Cáo – Mẫu 3
Được ca tụng là áng thiên cổ hùng văn của dân tộc bản địa, là bản tuyên ngôn độc lập thứ 2 sau Nam quốc sơn hà, Bình Ngô đại cáo là một tác phẩm xuất sắc mà ở đó ta hoàn toàn có thể thấy được niềm tin dân tộc bản địa của Nguyễn Trãi, đó là tấm lòng yêu nước, thương dân tha thiết, lòng căm thù quân giặc thâm thúy. Dựa trên việc chứng minh và khẳng định chân lý chủ quyền lãnh thổ dân tộc bản địa cùng với tư tưởng nhân nghĩa mới mẻ và lạ mắt, “ việc nhân nghĩa cốt ở yên dân ”, tác phẩm đã mang đến cho người đọc những nhận thức chân thực về đại chiến chống quân Minh xâm lược. Nguyễn Trãi chia bài cáo làm 4 phần với 4 nội dung chính, trong đó có một phần phản ánh sự gian ác của giặc Minh những năm tháng đô hộ hộ nước ta là phần có vai trò quan trọng trong bài cáo, cần lưu tâm để càng thấm thía hơn nỗi đau mất nước những năm tháng đã qua .
Bọn giặc Minh cướp nước, ấp ủ thủ đoạn xâm lược lâu nay, nhưng lại còn ra vẻ sợ người đời dị nghị thế nên mới nghĩ ra cái cớ “ phù Trần diệt Hồ ” để bịp bợm thiên hạ, lừa lọc nhân dân ta, từ đó có cớ dẫn quân sang xâm lược. Quả thật bọn bất nhân, bất nghĩa thì chẳng chuyện gì mà không vẽ ra được. Đã thế trong nước thì lòng dân oán hận ngập trời, “ Bọn gian tà bán nước cầu vinh ”, bán cả tự tôn dân tộc bản địa để tham chút lợi nhỏ bé, mở đường cho giặc vào tàn sát người mình, ôi chẳng có thứ người nào lại nhẫn tâm đến vậy .
Từ ngày giặc Minh tràn vào, nhân dân ta chẳng có một ngày được sống yên ổn, chúng ra sức tàn sát, thủ đoạn diệt chủng những kẻ kháng cự, không nghe lời bằng những phương pháp rất là dã man, rùng rợn, tựa bọn quỷ sa tăng hút máu. Nào là “ Nướng dân đen trên ngọn lửa hung tàn ”, “ Vùi con đỏ xuống dưới hầm tai vạ ”. Đã thế còn liên tục bịp bợm “ Dối trời lừa dân đủ muôn nghìn kế ”, gieo rắc thù oán hết gần 20 năm trời đằng đẵng. Kẻ chết đã chết, nhưng người sống chúng cũng phải tìm mọi cách mà bóc lột mà hành hạ, biến nhân dân ta thành nô lệ, thành những công cụ biết nói, ép nhân dân ta phải tự đi vơ vét tài nguyên của quốc gia mà cung phụng cho chúng .
“ Nặng thuế khóa sạch không đầm núi .
Người bị ép xuống biển dòng sống lưng mò ngọc, ngán thay cá mập thuồng luồng .
Kẻ bị đem vào núi đãi cát tìm vàng, khốn nỗi rừng sâu nước độc .
Vét sản vật, bắt dò chim trả, chốn chốn lưới chăng .
Nhiễu nhân dân, bắt bẫy hươu đen, nơi nơi cạm đặt. ”
Nhưng những thứ quý và hiếm ấy có phải đâu dễ tìm, người xuống biển sâu chết không thấy xác, kẻ lên rừng, vào núi thì hùm beo rình rập. Đã thế chúng còn bắt nhân dân ta phải tìm cả những thứ cực quý như chim trả, hươu đen, phải giăng lưới, đặt bẫy có khi chẳng bắt được mà còn đi nhầm cả vào bẫy quái vật. Ôi thật xót xa cho cảnh khốn khổ tột cùng ! Hậu quả để lại là thiên nhiên và môi trường liên tục bị hủy hoại tàn phá, chim muông cây cối cũng chẳng còn chỗ nương thân, phụ nữ bỗng trở thành kẻ góa bụa, mái ấm gia đình đang yên ổn canh cửi nay cũng thuận đà tan tác cả, còn đâu chốn làng quê yên bình, đẹp tươi, còn đâu tiếng người cười nói dẫn nhau ra đồng, mất hết rồi .
Đối lập với khung cảnh khốn khổ, tiêu điều cùng cực ấy thì giặc Minh lại hiện lên với một hình ảnh trọn vẹn trái chiều “ Thằng há miệng, đứa nhe răng, máu mỡ bấy no nê chưa chán ”, quân giặc thì no nê phè phỡn, đúng cảnh kẻ thì ăn không hết người thì lần chẳng ra. Phu phen tạp dịch cứ áp lên người nông dân cơ cực, nào thì xây nhà, đắp đất chẳng khi nào hết việc, còn bọn chúng thì nghênh ngang ra sức đòn roi mà quất, mà sai bảo chẳng thương tiếc. Sự gian ác, tàn tệ của giặc Minh được Nguyễn Trãi dùng những cái vô cùng, vô tận của vạn vật thiên nhiên mà so sánh, trúc Nam Sơn biết bao nhiêu cây chẳng đếm được, ấy thế mà cũng không đủ để chép tội quân Minh, biển Đông Hải bát ngát to lớn cũng nào đủ để rửa sạch mùi gian ác, dơ bẩn của chúng. Tội ác của quân Minh nhiều không kể xiết là như vậy, đến muôn ngàn đời đi nữa vẫn còn lưu trong sử sách chẳng phai mờ. Nguyễn Trãi đã phải thốt lên bằng một giọng đầy đau đớn và phẫn nộ : “ Lẽ nào trời đất dung tha ? Ai bảo thần dân chịu được ? ”, ông tin vào thiên mệnh, vào trời đất, tin rằng tất có người trừng trị được kẻ thủ ác, bởi trời đất vốn có mắt, rồi quân Minh sẽ chẳng thoát khỏi sự trừng phạt đích đáng cho những tội lỗi mà chúng gây ra trên đất Đại Việt. Câu hỏi chính là lời cảnh báo nhắc nhở đầy bi thương và căm thù dành cho quân Minh để kết thúc phần hai của bài cáo .
Với một giọng văn đầy đau xót, bi thương tột cùng, Nguyễn Trãi vừa vạch trần thủ đoạn xâm lược nước ta vừa phản ánh được sự gian ác, tàn khốc của chúng so với dân tộc bản địa Đại Việt. Đồng thời ông cũng biểu lộ được tư tưởng nhân nghĩa của mình khi trở thành người đứng về phía nhân dân, lên án tội ác của giặc, có tình cảm xót thương thâm thúy khi quyền sống của nhân dân bị chà đạp bị coi thường bởi quân địch. Phần hai có ý nghĩa như là lời buộc tội đầy đanh thép của quan tòa dành cho kẻ phạm tội và nguyên do trực tiếp diễn ra cuộc khởi nghĩa Lam Sơn sau này .
Phân tích đoạn 2 Bình Ngô Đại Cáo – Mẫu 4
Nếu như dân tộc bản địa ta biết đến Nam quốc sơn hà như một bản tuyên ngôn thứ nhất thì Bình ngô đại cáo của Nguyễn Trãi là áng thiên cổ hùng văn – bản tuyên ngôn quốc gia thứ hai. Nguyễn Trãi bằng năng lực văn chương và chính trị của mình đã viết lên bố cáo cho toàn thiên hạ được biết về trận chiến với giặc Minh. Đặc biệt phần một và phần hai của bài cáo khẳng định chắc chắn chủ quyền lãnh thổ dân tộc bản địa và vạch rõ thủ đoạn xâm lăng nước ta của giặc Minh .
Trước hết Nguyễn Trãi nêu cao tư tưởng nhân nghĩa và khẳng định chắc chắn chủ quyền lãnh thổ độc lập dân tộc bản địa của nước ta. Việc nhân nghĩa theo Nguyễn Trãi là :
“ Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân Quân điếu phạt trước lo trừ bạo ”
Tư tưởng nhân nghĩa được Nguyễn Trãi tiếp thu của nho giáo để đúc rút lên thành khái niệm. Theo nhà văn, nhân nghĩa là dân được yên ổn, sống một đời sống yên bình, ấm no. Mà để cho dân được sống một cuộc yên ổn thì phải lo trừ bạo, đơn cử là dẹp thù trong giặc ngoài .
Sau khi nêu cao tư tưởng nhân nghĩa, Nguyễn Trãi khởi đầu khẳng định chắc chắn chủ quyền lãnh thổ của dân tộc bản địa ta :
“ Như nước Đại Việt ta từ trước
Đã xưng nền văn hiến đã lâu
Núi sông bờ cõi đã chia
Phong tục bắc nam cũng khác
Từ Triệu, Đinh, Lý, Trần bao đời xây nền độc lập
Cùng Hán, Đường, Tống, Nguyên mỗi bên xưng đế một phương
Tuy mạnh yếu có lúc khác nhau
Nhưng hào kiệt đời nào cũng có ”
Nước Đại Việt là một nước được kiến thiết xây dựng từ bao đời, có một nền văn hiến truyền kiếp. Từ thuở trước biên giới bờ cõi đã được phân loại rõ ràng. Phong tục hai bên cũng khác nhau. Tác giả đặt ngang hàng những thời đại của ta với những thời đại tương ứng của Trung Quốc để khẳng định chắc chắn chủ quyền lãnh thổ dân tộc bản địa. Có thể thấy Nguyễn Trãi chứng minh và khẳng định chủ quyền lãnh thổ quốc gia ta trên tổng thể những nghành nghề dịch vụ : văn hóa truyền thống, biên giới, thời đại. Biện pháp nghệ thuật và thẩm mỹ so sánh, đối phối hợp với câu văn biền ngẫu đã bộc lộ rõ quan điểm của tác giả. Dù mạnh yếu khác nhau từng tuy nhiên hào kiệt đời nào cũng có. Để chứng tỏ cho câu nói “ hào kiệt đời nào cũng có ” và khẳng định chắc chắn chủ quyền lãnh thổ bờ cõi, Nguyễn Trãi đã nêu lên hàng loạt những dẫn chứng lịch sử dân tộc về những trận bại lớn của giặc :
“ Cho nên
Lưu Cung tham công nên thất bại
Triệu Tiết thích lớn phải diệt vong
Cửa Hàm Tử bắt sống Toa Đô
Sông Bạch Đằng giết tươi Ô Mã
Việc xưa xem xét, chứng cớ còn ghi ”
Lưu Cung, Triệu Tiết, Toa Đô, Ô Mã đều là những cái tên quan trọng của giặc. Chúng là những tên đứng đầu cả một đoàn quân với số lượng lớn nhằm mục đích lấn chiếm nước ta. Thế nhưng cuộc chiến tranh phi nghĩa thì không khi nào có hiệu quả tốt. Đặc biết chúng là những tham công, thích lớn nên càng dễ bị thất bại và hủy hoại. Hàm Tử, Bạch Đằng là những địa điểm của ta, đó không chỉ nơi diễn ra trận chiến với giặc mà còn là nấm mồ chôn xác chúng .
Sau khi chứng minh và khẳng định chủ quyền lãnh thổ dân tộc bản địa trên những nghành triều đại, văn hóa truyền thống, biên giới, lịch sử vẻ vang, Nguyễn Trãi trình diễn cho toàn dân thiên hạ biết về thủ đoạn lấn chiếm nước ta một lần nữa của bọn giặc Minh :
“ Vừa rồi :
Nhân họ Hồ chính vì sự phiền hà
Để trong nước lòng dân oán hận
Quân cuồng Minh thừa cơ gây họa
Bọn gian tà còn bán nước cầu vinh ”
Nhà văn chỉ rõ nguyên do do chính vì sự nhà Hồ gặp rắc rối vì vậy giặc Minh mượn cớ phù Trần diệt Hồ để hòng xâm lăng nước Đại Việt. Không chỉ quân giặc ngoại xâm mưu mô xảo trá mà bọn nội phản trong nước cũng ngóc đầu dậy bán nước cầu vinh. Chúng nghe theo lời của giặc ngoại xâm, gật đầu làm tay sai cho chúng .
Tội ác của chúng gây ra cho nhân dân Đại Việt không hề nhỏ, chúng tán tận lương tâm đẩy con dân ta vào những tình cảnh khổ tận cam lại, khốn nạn thay chúng vét sạch cả núi sông và cả sức người Đại Việt :
“ Nướng dân đen trên ngọn lửa hung tàn
Vùi con đỏ xuống dưới hầm tai vạ
Dối trời lừa dân đủ muôn ngàn kế
Gây thù kết oán trải mấy mươi năm
Bại nhân nghĩa nát cả đất trời .
Nặng thuế khóa sạch không đầm núi.
Người bị ép xuống biển dòng sống lưng mò ngọc, ngán thay cá mập thuồng luồng .
Kẻ bị đem vào núi đãi cát tìm vàng, khốn nỗi rừng sâu nước độc .
Vét sản vật, bắt dò chim sả, chốn chốn lưới chăng .
Nhiễu nhân dân, bắt bẫy hươu đen, nơi nơi cạm đặt .
Tàn hại cả giống côn trùng nhỏ cây cối
Nheo nhóc thay kẻ goá bụa khốn cùng ”
Chúng “ nướng dân đen ” rồi vùi “ con đỏ ” xuống hầm để khai thác tài nguyên vạn vật thiên nhiên cho chúng. Chúng lừa dối trời lừa dối dân bằng muôn ngàn kế sách nhằm mục đích vơ vét tài nguyên nước ta. Tội ác của chúng bại cả nhân nghĩa, tan nát cả đất trời, lòng dân oán hận biết bao nhiêu năm nhưng không hề làm gì được chúng. Chúng không chỉ vơ vét tài nguyên mà còn đặt ra hàng trăm thứ thuế đẩy người nông dân đến thực trạng khốn cùng. Người thì bị chúng ép xuống biển mò ngọc dù nơi đó cá mập vây quanh, con dân hoàn toàn có thể bị xé xác bất kỳ khi nào. Kẻ thì bị lên núi đãi cát tìm vàng dù rừng thiêng nước độc. Hiện trạng quốc gia được phô ra trước mắt với những hình ảnh đau thương, khắp nơi khắp chốn cạm bẫy, lưới giăng đến cây xanh còn bị sát hại huống chi đến con người. Từ những sản vật cho đến động vật hoang dã, thực vật đều không sống nổi với sự gian ác của giặc Minh. Khốn thay cho những người phụ nữ góa chồng .
Đối lập với nỗi khốn khổ của nhân dân Đại Việt, lũ giặc Minh giống như một lũ quỷ răng nanh máu me kinh điển :
“ Thằng há miệng, đứa nhe răng, máu mỡ bấy no nê chưa chán ,
Nay xây nhà, mai đắp đất, chân tay nào phục dịch cho vừa ?
Nặng nề những nỗi phu phen
Tan tác cả nghề canh cửi .
Độc ác thay, trúc Nam Sơn không ghi hết tội ,
Dơ bẩn thay, nước Đông Hải không rửa sạch mùi !
Lẽ nào trời đất dung tha ? Ai bảo thần dân chịu được ? ”
Chúng hiện lên như những con quỷ béo mỡ, đáng sợ. Với cái miệng rộng và hàm răng quỷ dữ ấy chúng bắt nhân dân ta nay xây nhà mai đắp đất. Rồi ai phục dịch chúng cho vừa, nặng nề và tan tác cả nghề canh cửi. Tác giả sử dụng giải pháp nghệ thuật và thẩm mỹ hòn đảo cấu trúc câu “ gian ác thay … ” “ Dơ bẩn thay … ” nhằm mục đích nhấn mạnh vấn đề vào sự khinh bỉ và phẫn nộ tội ác của giặc Minh. Tội ác của chúng dẫu có bao nhiêu trúc Nam Sơn cũng không ghi hết tội, nước Đông Hải có nhiều cũng không rửa sạch mùi. Tội ác tày trời đất chẳng lẽ nào dung tha cho chúng, lòng dân sẽ nổi dậy .
Như vậy, phần một và phần hai của bài cáo đã khẳng định chắc chắn chủ quyền lãnh thổ của nhân dân Đại Việt. Đồng thời vạch rõ thủ đoạn lấn chiếm của giặc Minh. Tội ác của chúng được trình diện ra cho toàn dân thiên hạ được biết. Tội ác của chúng không thể nào dung tha. Bài cáo sử dụng nhiều giải pháp thẩm mỹ và nghệ thuật như trái chiều, miêu tả, so sánh phối hợp với lối văn biền ngầu tự do đã bộc lộ rõ được nội dung mà tác giả muốn trình diễn .
Phân tích đoạn 2 Bình Ngô đại cáo – Mẫu 5
Nguyễn Trãi là một trong ba danh nhân văn hóa của dân tộc bản địa được UNESCO công nhận, đồng thời là nhà quân sự chiến lược lỗi lạc, nhà tư tưởng chính trị kiệt xuất của Nước Ta. Ông sinh ra và lớn lên trong toàn cảnh quốc gia rối ren, loạn lạc – nhà Trần suy yếu, nhà Hồ nhiễu nhương, lại phái quân cuồng Minh xâm lược, thực trạng ấy càng thổi bùng lên ý thức yêu nước vốn đã thấm nhuần trong tư tưởng truyền thống cuội nguồn xuất phát từ dòng tộc. Sự góp sức của Nguyễn Trãi lớn lao khôn tả, chẳng những là mưu sĩ với thần cơ diệu toán của khởi nghĩa Lam Sơn, ngòi bút của ông cũng góp thêm phần quan trọng vào sự nghiệp đánh đuổi giặc ngoại xâm, đem lại thái bình cho nước nhà, nổi bật là hai tác phẩm “ Quân trung từ mệnh tập ” và “ Đại cáo bình Ngô ”. Đặc biệt, tác phẩm “ Đại cáo bình Ngô ” được xem như “ bản tuyên ngôn độc lập thứ hai ” của dân tộc bản địa có giá trị cả về mặt chính trị, lịch sử dân tộc lẫn văn học. Không những là áng thiên cổ hùng văn về tư tưởng tự chủ tự cường của dân tộc bản địa mà còn là bản cáo trạng luận tội giặc Minh xâm lược, chỉ rõ sự gian ác nhơ bẩn của chúng :
“ … Độc ác thay, trúc Nam Sơn không ghi hết tội
Dơ bẩn thay, nước Đông Hải không rửa sạch mùi … ”
Đoạn hai của tác phẩm với những lí luận tinh tế, đanh thép, chứng cứ xác nhận, đã vạch mặt lũ ngoại xâm với mưu mô, thủ đoạn dơ bẩn và sự hung tàn, gian ác của chúng .
Bằng giải pháp phóng đại, Nguyễn Trãi đã chỉ rõ những điều bại hoại nhân nghĩa, luân lí mà giặc Minh đã làm với dân tộc bản địa ta qua hình tượng “ Độc ác thay, trúc Nam Sơn không ghi hết tội ” và “ Dơ bẩn thay, nước Đông Hải không rửa sạch mùi ”. Thực vậy, tội ác chúng gây ra nhiều không kể xiết đến nỗi ghi tạc chúng lên thân trúc Nam Sơn cũng chẳng hết, hình tượng này cho thấy sự phẫn nộ lên đến tột độ của nhân dân so với sự bạo ngược của quân xâm lược. Chẳng những quá đỗi tàn khốc, giặc Minh còn thi hành những chủ trương rất là nhơ bẩn, đê hèn và quỷ quyệt nhằm mục đích bẻ gãy ý chí dân tộc bản địa, niềm tin chiến đấu và thủ đoạn biến nước ta thành quận huyện, đồng điệu dân tộc bản địa ta thành người Hán và vĩnh viễn xóa sổ người Việt khỏi cõi trời đất. Chính vì lẽ ấy mà tác giả Nguyễn Trãi đã dành hẳn một phần nhiều trong tác phẩm để đưa ra những lí lẽ, dẫn chứng hùng hồn nhằm mục đích luận tội lũ giặc hung tàn và xảo quyệt .
Chính sử Nước Ta chép rất rõ về những chủ trương quản lý vô cùng thâm độc trong ngót hai mươi năm đô hộ nước ta, tuy nhiên đa số đều biên soạn dựa theo những bản ghi chép của Nguyễn Trãi, đặc biệt quan trọng là “ Đại cáo bình Ngô ”, ấy cũng bởi mưu sĩ họ Nguyễn là người trực tiếp sống và chiến đấu trong tiến trình nước ta bị giặc Minh xâm lược. Từ đó hoàn toàn có thể thấy, những luận cứ trong bài đại cáo rất là xác nhận và giàu tính chiến đấu. Qua tác phẩm, tác giả đã tố cáo tội ác dã man của bè lũ xâm lược và bán nước :
“ … Vừa rồi :
Nhân họ Hồ chính vì sự phiền hà
Để trong nước lòng dân oán hận
Quân cuồng Minh thừa cơ gây họa
Bọn gian tà bán nước cầu vình … ”
Từ đây, từng câu từng chữ trong tác phẩm đều như một nét mực châm phá nên bức tranh về toàn cảnh loạn lạc của quốc gia, vè sự xảo trá, “ mượn gió bẻ măng ” và nham hiểm của giặc Minh. Chúng sử dụng giải pháp xâm lược “ phù Trần diệt Hồ ” với con cờ chủ chốt Trần Thiêm Bình nhằm mục đích mua chuộc quý tộc nhà Trần về phe chúng để đô hộ nước ta Những chủ trương của chúng đều sặc mùi dối trả, phỉnh gạt :
“ … Dối trời lừa dân đủ muôn nghìn kế
Gây binh kết oán trải hai mươi năm … ”
Chính từ đó, người đọc thấy rõ sự nhơ nhuốc, bại hoại nhân nghĩa và xảo quyệt không lường của bọn xâm lược :
“ … Bại nhân nghĩa nát cả đất trời
Nặng thuế khóa sạch không đầm núi … ”
Chung quy lại, mục tiêu duy nhất mà giặc Minh hướng đến khi gót giày chúng dẫm lên chủ quyền lãnh thổ Đại Việt là đô hộ và quản lý, thủ đoạn xóa khỏi và thôn tính nước ta, vì lẽ đó nên những điều ngụy biện của chúng chẳng thể dối gạt nhân dân Nước Ta, và tội ác, thủ đoạn của chúng thật là “ Dơ bẩn thay, nước Đông Hải không rửa sạch mùi ”
Sau khi chỉ rõ thủ đoạn và sự dơ bẩn trong kế sách xâm lược của quân Minh, tác giả khởi đầu chuyển mạch ngôn từ và liệt kê hàng loạt tội ác của chúng :
“ … Nướng dân đen trên ngọn lửa hung tàn
Vùi con đỏ xuống dưới hầm tai vạ … ”
Không từ thủ đoạn, quân xâm lược tàn sát người vô tội chẳng những nhằm mục đích thỏa mãn nhu cầu thú tính và thực chất hung tàn của chúng mà còn thủ đoạn diệt chủng dân nước Nam, ép những người không phục tùng chúng phải đi vào chỗ chết. Chẳng những vậy, so với những cuộc đấu tranh chống lại sự tàn độc của lũ xâm lược, chúng chẳng ngại ngần dìm những cuộc khởi nghĩa vào bể máu, gây cảnh binh đạo. CHưa hết, giặc Minh còn ra sức vơ vét của cải, sản vật quý và hiếm của nước Nam để thảo mãn nhu yếu vật chât, nụ cười xa hoa vô lối của chúng bằng cách bóc lột, bức ép người Việt phải săn lùng sản vật để cống nộp mặc kệ mạng sống :
“ … Người bị ép xuống biển dòng sống lưng mò ngọc, ngán thay cá mập, thuồng luồng
Kẻ bị đem vào núi đãi cát tìm vàng, khốn nỗi rừng sâu nước độc
Vét sản vật, bắt chim trả, chốn chốn lưới chăng
Nhiễu nhân dân, bẫy hươu đen, nơi nơi đặt cạm … ”
Bằng giải pháp liệt kê, tác giả đã tài tình khắc họa về thảm cảnh tang tóc do chủ trương quản lý hung tàn và vô luân lí của giặc Minh gây nên. Không dừng lại ở đó, quân xâm lược còn thi hành hàng loạt giải pháp tàn ác khác nhằm mục đích bóc lột sức lao động, vắt kiệt sinh khí của nước ta, đồng thời tàn phá kế sinh nhai của nhân dân :
“ … Tàn hại cả giống côn trùng nhỏ cây cối
Nheo nhóc thay kẻ góa bụa khốn cùng … ”
Rồi thì :
“ … Nay xây nhà, mai đắp đất, tay chân nào phuc dịch cho vừa
Nặng nề những nỗi phu phen
Tan tác cả nghề canh cửi … ”
Tất cả những tội ác của chúng đều được vạch rõ và chứng tỏ bằng những chứng cứ xác đáng, không hề chối cãi, rồi dồn lại vào hình tượng trái chiều giữa lũ giặc mọi rợ hùng bạn với người dân nhỏ bé bị chúng hành hạ, vắt kiệt sức lực lao động, mồ hôi, máu và nước mắt :
“ … Thằng há miệng, đứa nhe răng, máu mỡ bất no nê chưa thỏa … ”
Bại hoại nhân nghĩa, trời bất dung, đất bất thứ là những thứ dùng để diễn đạt về những tội ác đẫm máu của quân Minh trên đất Đại Việt. Tất cả đều được ngòi bút sắc hơn ngọn giáo của Nguyễn Trãi ghi tạc vào sử sách bằng giọng điệu uất hận nghẹn ngào tích hợp với giải pháp phóng đại, hình ảnh kì vĩ, vô tận, tội ác chồng chất bị trình diện trong bản cáo trạng đẫm máu và nước mắt. ở đây, bản tuyên ngôn độc lập còn có giá trị như một bản tuyên ngôn nhân quyền, vạch rõ sự bại hoại nhân nghĩa của quân địch :
“ … Lẽ nào trời đất dung tha
Ai bảo thân nhân chịu được … ”
Tội ác mà thần bất dung, nhân bất thứ thì quả thật là “ Độc ác thay, trúc Nam Sơn không ghi hết tội. ”
Qua những phân tích nêu trên, hậu thế hoàn toàn có thể thấy thảm cảnh cuộc chiến tranh tang thương đến nhường nào, từ đó ra sức đấu tranh vì một đời sống độc lập tự do nỗ lực gìn giữ nền hòa bình dân tộc, chủ quyền lãnh thổ cương vực chủ quyền lãnh thổ. Đồng thời, phải ra sức phấn đấu rèn luyện nhằm mục đích góp sức và thiết kế xây dựng vương quốc giàu đẹp, ấy vậy mới xứng danh với giang sơn mà ông cha phải đánh đổi cả máu xương mới gìn giữa được .
Tóm lại, qua đoạn hai của “ Đại cáo bình Ngô ”, hoàn toàn có thể thấy rõ sự tàn tệ, thâm hiểm, gian ác của giặc xâm lược, tổng thể được khắc họa cụ thể nhờ nghệ thuật và thẩm mỹ chính luận tài tình của Nguyễn Trãi. Qua đó, hậu thế thấy được giá trị của việc bảo vệ và gìn giữ nước nhà gấm vóc Nước Ta .
Phân tích đoạn 2 Bình Ngô đại cáo – Mẫu 6
Nếu như đoạn 1 tôn vinh sự nhân nghĩa và khẳng định chắc chắn chủ quyền lãnh thổ dân tộc bản địa thì đoạn 2 của tác phẩm Bình ngô đại cáo chủ yếu tố cáo những tội ác của giặc Minh trong thời hạn chúng đô hộ nước ta .
Tác giả đề cập đến thời hạn nhà Hồ suy yếu, giặc Minh tận dụng danh nghĩa “ phù Trần diệt Hồ ” gây chia rẽ trong nước, gây bạo loạn và mục tiêu cướp quốc gia ta .
“ Nhân họ Hồ chính vì sự phiền hà
Để trong nước lòng dân oán hận
Quân cuồng Minh đã thừa cơ gây hoạ
Bọn gian ta còn bán nước cầu vinh ”
Giặc ngoại xâm thật thâm độc, chủ trương quản lý hung tàn, vô nhân tính chẳng khác nào hành vi diệt chủng như giết hại nhân dân “ Nướng dân đen trên ngọn lửa hung tàn – Vùi con đỏ xuống hầm tai vạ ”, ra sức thu thuế khóa mục tiêu chiếm càng nhiều gia tài càng tốt, sử dụng con người khai thác tài nguyên đến nguy hại tính mạng con người “ ép xuống biển mò ngọc ” đương đầu với mối nguy từ những cá mập, thuồng luồng, “ vào núi đãi cát tìm vàng ” nơi chốn rừng thiêng nước độc và rất nhiều người đã bỏ mạng .
Không chỉ với con người mà chúng còn “ Tàn hại cả giống côn trùng nhỏ cây cối ” phá hoại thiên nhiên và môi trường nặng nề .
Tất cả đều khiến rất nhiều mái ấm gia đình ly tán chia lìa, xã hội tan thương, nhân dân rơi vào tình cảnh túng quẫn cùng cực .
Nguyễn Trãi trong đoạn 2 Bình ngô đại cáo đã tố cáo tội ác tàn tệ của giặc Minh nhiều đến nỗi “ trúc Nam Sơn không ghi hết tội ” “ nước Đông hải không rửa sạch mùi ”, qua đó tỏ thái độ phẫn nộ, uất ức bọn xâm lược đó cũng chính là nỗi đau nhân dân những tầng lớp nghèo khó trong xã hội. Chứng kiến những điều hung tàn, phi đạo lý đó lẽ nào trời đất dung thứ cho chúng ?
Lẽ nào trời đất dung tha
Ai bảo thần dân chịu được ?
Đoạn 2 Bình ngô đại cáo chính là lời tố cáo can đảm và mạnh mẽ sự tàn khốc, gian ác mà giặc Minh đang giày xéo trên quốc gia. Khi có sự áp bức chắc như đinh sẽ có đấu tranh, khởi nghĩa và hoàn toàn có thể chứng minh và khẳng định chính nghĩa chắc như đinh sẽ giành thắng lợi ở đầu cuối .
Hoàn thành bài phân tích đoạn 2 bài Bình ngô đại cáo. Đoạn 1 và đoạn 2 Bình ngô đại cáo đều có nhiều nét rực rỡ. Các em cần đọc kỹ để hiểu rõ hơn về một trong những tác phẩm hay của tác giả Nguyễn Trãi .
Phân tích đoạn 2 Bình Ngô đại cáo – Mẫu 7
Nếu như dân tộc bản địa ta biết đến Nam quốc sơn hà như một bản tuyên ngôn thứ nhất thì Bình ngô đại cáo của Nguyễn Trãi là áng thiên cổ hùng văn – bản tuyên ngôn quốc gia thứ hai. Nguyễn Trãi bằng kĩ năng văn chương và chính trị của mình đã viết lên bố cáo cho toàn thiên hạ được biết về trận chiến với giặc Minh. Đặc biệt phần một và phần hai của bài cáo khẳng định chắc chắn chủ quyền lãnh thổ dân tộc bản địa và vạch rõ thủ đoạn lấn chiếm nước ta của giặc Minh .
Trước hết Nguyễn Trãi nêu cao tư tưởng nhân nghĩa và khẳng định chắc chắn chủ quyền lãnh thổ độc lập dân tộc bản địa của nước ta. Việc nhân nghĩa theo Nguyễn Trãi là :
“ Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân
Quân điếu phạt trước lo trừ bạo ”
Tư tưởng nhân nghĩa được Nguyễn Trãi tiếp thu của nho giáo để đúc rút lên thành khái niệm. Theo nhà văn, nhân nghĩa là dân được yên ổn, sống một đời sống yên bình, ấm no. Mà để cho dân được sống một cuộc yên ổn thì phải lo trừ bạo, đơn cử là dẹp thù trong giặc ngoài .
Sau khi nêu cao tư tưởng nhân nghĩa, Nguyễn Trãi mở màn khẳng định chắc chắn chủ quyền lãnh thổ của dân tộc bản địa ta :
“ Như nước Đại Việt ta từ trước
Đã xưng nền văn hiến đã lâu
Núi sông bờ cõi đã chia
Phong tục bắc nam cũng khác
Từ Triệu, Đinh, Lý, Trần bao đời xây nền độc lập
Cùng Hán, Đường, Tống, Nguyên mỗi bên xưng đế một phương
Tuy mạnh yếu có lúc khác nhau
Nhưng hào kiệt đời nào cũng có ”
Nước Đại Việt là một nước được thiết kế xây dựng từ bao đời, có một nền văn hiến truyền kiếp. Từ thưở trước biên giới bờ cõi đã được phân loại rõ ràng. Phong tục hai bên cũng khác nhau. Tác giả đặt ngang hàng những thời đại của ta với những thời đại tương ứng của Trung Quốc để chứng minh và khẳng định chủ quyền lãnh thổ dân tộc bản địa. Có thể thấy Nguyễn Trãi khẳng định chắc chắn chủ quyền lãnh thổ quốc gia ta trên tổng thể những nghành : văn hóa truyền thống, biên giới, thời đại. Biện pháp nghệ thuật và thẩm mỹ so sánh, đối phối hợp với câu văn biền ngẫu đã biểu lộ rõ quan điểm của tác giả. Dù mạnh yếu khác nhau từng tuy nhiên hào kiệt đời nào cũng có. Để chứng tỏ cho câu nói “ hào kiệt đời nào cũng có ” và khẳng định chắc chắn chủ quyền lãnh thổ bờ cõi, Nguyễn Trãi đã nêu lên hàng loạt những dẫn chứng lịch sử dân tộc về những trận bại lớn của giặc :
“ Cho nên
Lưu Cung tham công nên thất bại
Triệu Tiết thích lớn phải diệt vong
Cửa Hàm Tử bắt sống Toa Đô
Sông Bạch Đằng giết tươi Ô Mã
Việc xưa xem xét, chứng cớ còn ghi ”
Lưu Cung, Triệu Tiết, Toa Đô, Ô Mã đều là những cái tên quan trọng của giặc. Chúng là những tên đứng đầu cả một đoàn quân với số lượng lớn nhằm mục đích lấn chiếm nước ta. Thế nhưng cuộc chiến tranh phi nghĩa thì không khi nào có tác dụng tốt. Đặc biết chúng là những tham công, thích lớn nên càng dễ bị thất bại và tàn phá. Hàm Tử, Bạch Đằng là những địa điểm của ta, đó không chỉ nơi diễn ra trận chiến với giặc mà còn là nấm mồ chôn xác chúng .
Sau khi chứng minh và khẳng định chủ quyền lãnh thổ dân tộc bản địa trên những nghành triều đại, văn hóa truyền thống, biên giới, lịch sử vẻ vang, Nguyễn Trãi trình diễn cho toàn dân thiên hạ biết về thủ đoạn lấn chiếm nước ta một lần nữa của bọn giặc Minh :
“ Vừa rồi :
Nhân họ Hồ chính vì sự phiền hà
Để trong nước lòng dân oán hận
Quân cuồng Minh thưà cơ gây hoạ
Bọn gian tà còn bán nước cầu vinh ”
Nhà văn chỉ rõ nguyên do do chính vì sự nhà Hồ gặp rắc rối vì vậy giặc Minh mượn cớ phù Trần diệt Hồ để hòng xâm lăng nước Đại Việt. Không chỉ quân giặc ngoại xâm mưu mô xảo trá mà bọn nội phản trong nước cũng ngóc đầu dậy bán nước cầu vinh. Chúng nghe theo lời của giặc ngoại xâm, đồng ý làm tay sai cho chúng .
Tội ác của chúng gây ra cho nhân dân Đại Việt không hề nhỏ, chúng tán tận lương tẩm đẩy con dân ta vào những tình cảnh khổ tận cam lại, khốn nạn thay chúng vét sạch cả núi sông và cả sức người Đại Việt :
Nướng dân đen trên ngọn lửa hung tàn
Vùi con đỏ xuống dưới hầm tai vạ
Dối trời lừa dân đủ muôn ngàn kế
Gây thù kết oán trải mấy mươi năm
Bại nhân nghĩa nát cả đất trời .
Nặng thuế khoá sạch không đầm núi .
Người bị ép xuống biển dòng sống lưng mò ngọc, ngán thay cá mập thuồng luồng .
Kẻ bị đem vào núi đãi cát tìm vàng, khốn nỗi rừng sâu nước độc .
Vét sản vật, bắt dò chim sả, chốn chốn lưới chăng .
Nhiễu nhân dân, bắt bẫy hươu đen, nơi nơi cạm đặt .
Tàn hại cả giống côn trùng nhỏ cây cối
Nheo nhóc thay kẻ goá bụa khốn cùng ”
Chúng “ nướng dân đen ” rồi vùi “ con đỏ ” xuống hầm để khai thác tài nguyên vạn vật thiên nhiên cho chúng. Chúng lừa dối trời lừa dối dân bằng muôn ngàn kế sách nhằm mục đích vơ vét tài nguyên nước ta. Tội ác của chúng bại cả nhân nghĩa, tan nát cả đất trời, lòng dân oán hận biết bao nhiêu năm nhưng không hề làm gì được chúng. Chúng không chỉ vơ vét tài nguyên mà còn đặt ra hàng trăm thứ thuế đẩy người nông dân đến thực trạng khốn cùng. Người thì bị chúng ép xuống biển mò ngọc dù nơi đó cá mập vây quanh, con dân hoàn toàn có thể bị xé xác bất kể khi nào. Kẻ thì bị lên núi đãi cát tìm vàng dù rừng thiêng nước độc. Hiện trạng quốc gia được phô ra trước mắt với những hình ảnh đau thương, khắp nơi khắp chốn cạm bẫy, lưới giăng đến cây xanh còn bị sát hại huống chi đến con người. Từ những sản vật cho đến động vật hoang dã, thực vật đều không sống nổi với sự gian ác của giặc Minh. Khốn thay cho những người phụ nữ góa chồng .
Đối lập với nỗi khốn khổ của nhân dân Đại Việt, lũ giặc Minh giống như một lũ quỷ răng nanh máu me kinh điển :
“ Thằng há miệng, đứa nhe răng, máu mỡ bấy no nê chưa chán ,
Nay xây nhà, mai đắp đất, chân tay nào phục dịch cho vừa ?
Nặng nề những nổi phu phen
Tan tác cả nghề canh cửi .
Độc ác thay, trúc Nam Sơn không ghi hết tội ,
Dơ bẩn thay, nước Đông Hải không rửa sạch mùi !
Lẽ nào trời đất dung tha ? Ai bảo thần dân chịu được ? ”
Chúng hiện lên như những con quỷ béo mỡ, đáng sợ. Với cái miệng rộng và hàm răng quỷ dữ ấy chúng bắt nhân dân ta nay xây nhà mai đắp đất. Rồi ai phục dịch chúng cho vừa, nặng nề và tan tác cả nghề canh cửi. Tác giả sử dụng giải pháp nghệ thuật và thẩm mỹ hòn đảo cấu trúc câu “ gian ác thay … ” “ Dơ bẩn thay … ” nhằm mục đích nhấn mạnh vấn đề vào sự khinh bỉ và phẫn nộ tội ác của giặc Minh. Tội ác của chúng dẫu có bao nhiêu trúc Nam Sơn cũng không ghi hết tội, nước Đông Hải có nhiều cũng không rửa sạch mùi. Tội ác ấy trời đất chẳng lẽ nào dung tha cho chúng, lòng dân sẽ nổi dậy .
Như vậy, phần một và phần hai của bài cáo đã khẳng định chắc chắn chủ quyền lãnh thổ của nhân dân Đại Việt. Đồng thời vạch rõ thủ đoạn xâm lăng của giặc Minh. Tội ác của chúng được trình diện ra cho toàn dân thiên hạ được biết. Tội ác của chúng không thể nào dung tha. Bài cáo sử dụng nhiều giải pháp thẩm mỹ và nghệ thuật như trái chiều, miêu tả, so sánh phối hợp với lối văn biền ngầu tự do đã bộc lộ rõ được nội dung mà tác giả muốn trình diễn .
— — — — — — —
Hy vọng rằng các bài mẫu phân tích đoạn 2 Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi trên đây sẽ giúp các em hoàn thành bài làm của mình một cách hoàn thiện và thuận lợi nhất. Ngoài ra, các em có thể tham khảo thêm nhiều bài văn mẫu 10 khác được cập nhật thường xuyên tại THPT Sóc Trăng. Chúc các em luôn học tốt và đạt kết quả cao nhé!
Phân tích đoạn 2 Bình Ngô đại cáo – Tham khảo hướng dẫn cách làm và văn mẫu hay phân tích đoạn 2 Bình Ngô đại cáo, hay phân tích tội ác của giặc Minh .
Đăng bởi: THPT Sóc Trăng
Chuyên mục : Giáo dục đào tạo
Bạn đang xem : Phân tích đoạn 2 Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi
Source: https://tbdn.com.vn
Category: Văn học
