Phân tích Rừng xà nu, tài liệu hướng dẫn cách làm cùng tuyển tập những bài văn hay phân tích tác phẩm Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành do Đọc Tài Liệu tổng hợp và biên soạn. Đây sẽ là nguồn tài liệu tham khảo hữu ích giúp các em học sinh hoàn thành tốt dạng đề này. Cùng xem nhé!
I. Hướng dẫn cụ thểcách làm bài phân tích Rừng xà nu
1. Phân tích đề
– Yêu cầu đề bài: Phân tích nội dung, nghệ thuật, các chi tiết trong tác phẩm nhằm làm sáng tỏ những tư tưởng tác giả gửi gắm và giá trị của tác phẩm
Bạn đang đọc: Phân tích Rừng xà nu – Nguyễn Trung Thành | Văn mẫu 12
– Phương pháp làm bài : sử dụng thao tác phân tích
2. Luận điểm phân tích Rừng xà nu
– Luận điểm 1: Hình tượng rừng xà nu biểu tượng cho sức sống mạnh mẽ và sự nối tiếp của các thế hệ con người Tây Nguyên
– Luận điểm 2: Các thế hệ anh hùng Tây Nguyên, họ là một tập thể anh hùng, là sự nối tiếp nhau qua các thê hệ, biểu tượng cho vẻ đẹp của con người Tây Nguyên: giàu tình yêu thương, căm thù giặc sâu sắc, trung thành với cách mạng.
II. Lập dàn ý phân tích tác phẩm Rừng xà nu
1. Mở bài phân tích Rừng xà nu
– Giới thiệu tác giả Nguyễn Trung Thành ( tiểu sử, những tác phẩm chính, đặc thù sáng tác … )- Giới thiệu khái quát tác phẩm Rừng xà nu ( thực trạng sinh ra, tóm tắt ngắn gọn giá trị nội dung và nghệ thuật và thẩm mỹ )
2. Thân bài phân tích Rừng xà nu
a) Luận điểm 1: Hình tượng rừng xà nu
– Rừng xà nu là hình tượng Open xuyên suốt hàng loạt tác phẩm- Rừng xà nu có mối quan hệ ngặt nghèo và gắn bó thâm thúy với mảnh đất Tây Nguyên :+ Có trong mối quan hệ hằng ngày : những nhà bếp lửa đốt bằng cây xà nu, lửa mười đầu ngón tay Tnú tẩm bằng nhựa cây xà nu, khói xà nu làm thành bảng đen cho Tnú và Mai học chữ, dân làng Xô Man sống cùng cây xà nu, hẹn hò nhau dưới bóng cây xà nu và thậm chí chết họ cũng yên nghỉ bên cạnh cây xà nu .+ Xuất hiện cả trong những sự kiện trọng đại : cụ Mết kể chuyện cho dân làng nghe, ngọn lửa cây xà nu chiếu sáng cho cả dân làng mài giáo đánh giặc, …+ Ăn sâu vào tâm lý, tiềm thức của người dân Xô Man=> Mối quan hệ rất đặc biệt quan trọng, gắn bó khăng khít và trở thành một phần máu thịt của dân làng Xô Man- Rừng xà nu như một sinh thể, chịu sự tàn phá kinh hoàng của cuộc chiến tranh : cả rừng xà nu hàng vạn cây không cây nào là không bị thương, có những cây bị chặt đứt đổ ào ào như trận bão, vết thương không lành được loét mãi ra năm mười hôm thì cây chết, …- Cây xà nu có sức sống mãnh liệt, sinh sôi, nảy nở rất nhanh và rất khỏe : “ cạnh cây xà nu mới gục ngã đã có 4,5 cây con mọc lên ”, “ cây mẹ ngã đã có cây con mọc lên ”, “ nó vẫn sống đấy ( … ) Đố nó giết hết rừng xà nu này ”=> Hình ảnh hình tượng cho sức sống can đảm và mạnh mẽ và sự tiếp nối đuôi nhau của những thế hệ con người Tây Nguyên- Loại cây ham ánh sáng mặt trời : “ Cũng có ít loại cây ham ánh sáng mặt trời tới thế ( … ) thơm mỡ màng ”. Nó cũng giống như những con người Tây Nguyên luôn khao khát tự do và có một sức sống mãnh liệt
b) Luận điểm 2: Các thế hệ anh hùng Tây Nguyên
* Cụ Mết- Ngoại hình : râu dài tới ngực và vẫn đen bóng, mắt sáng và xếch ngược, vết sẹo ở má láng bóng, ngực căng như một cây xà nu lớn- Tính cách : cụ Mết như một cây xà nu cổ thụ, luôn yêu thương và hết mực che chở cho dân làng. Cụ Mết là hình tượng thế hệ anh hùng đi trước, quy tụ vẻ đẹp con người Tây Nguyên – quả quyết, dũng mãnh, sáng suốt, biết nhìn xa trông rộng .>> > Phân tích nhân vật cụ Mết trong tác phẩm Rừng xà nu* Tnú- Tnú Open qua lời kể của cụ Mết- Tnú là một người chiến sỹ :+ Gan góc, gan lì, mưu trí, sáng dạ : khi còn nhỏ cùng Mai vào rừng tiếp tế cho anh Quyết+ Dũng cảm và tuyệt đối trung thành với chủ với cách mạng : bị lửa đốt mười đầu ngón tay Tnú không thèm kêu van, không khai ra, bị giặc bắt, tra tấn, sống lưng Tnú ngang dọc vết dao chém của quân địch nhưng anh vẫn gan góc, trung thành với chủ+ Tính kỉ luật cao : cấp trên cho về một đêm thì Tnú về một đêm, sáng hôm sau lại đi ngay- Tnú là người chồng, người cha hết mực yêu thương vợ, con : khi tận mắt chứng kiến cảnh mẹ con Mai bị tra tấn “ con mắt anh giờ đây là hai cục lửa lớn ”, “ Tnú nhảy xổ ra ”- Tnú là người con của buôn làng Xô Man, luôn gắn bó và đầy tình nghĩa với dân làng : xin về thăm làng một đêm, để nước suối của làng giội lên người=> Tnú là người con xuất sắc ưu tú của núi rừng Tây Nguyên, là nòng cốt của cuộc kháng chiến, biết nén đau thương của cá thể vì quyền lợi của cả hội đồng, dân tộc bản địa>> > Phân tích hình tượng Tnú trong truyện ngắn Rừng xà nu* Nhân vật Dít và bé Heng- Dít : Là người con gái quả cảm, gan góc, có sức chịu đựng khác thường, biết nén đau thương để nung nấu ý chí trả thù : đem gạo vào rừng cho dân làng, giặc bắn súng dọa vẫn không khai, chị mất nhưng không khóc, …- Bé Heng : còn nhỏ tuổi nhưng đã tham gia làm trách nhiệm cách mạng : thông thuộc từng hố chông, từng chiến điểm để dẫn đường cho cán bộ cách mạng, cho khách đến làng. Bé Heng là thế hệ tiếp nối, kế tục cha anh để đưa đại chiến tới thắng lợi sau cuối .=> Họ là một tập thể anh hùng, là sự tiếp nối đuôi nhau nhau qua những thê hệ, hình tượng cho vẻ đẹp của con người Tây Nguyên : giàu tình yêu thương, căm thù giặc thâm thúy, trung thành với chủ với cách mạng .
3. Kết bài phân tích Rừng xà nu
– Khái quát lại giá trị nội dung và thẩm mỹ và nghệ thuật của tác phẩm :
+ Rừng xà nu là câu chuyện về cuộc đời của Tnú, sự giác ngộ lí tưởng cách mạng và cuộc nổi dậy từ tự phát đến tự giác của dân làng Xô Man biểu trưng cho cả đất nước Việt Nam đau thương mà quật cường trong kháng chiến chống Mĩ.
+ Rừng xà nu đã xây dựng được những hình tượng mang ý nghĩa biểu tượng sâu sắc: cây xà nu; những thế hệ xà nu – những thế hệ của bản làng Xô Man, của mảnh đất Tây Nguyên; người anh hùng Tnú.
III. Tuyển tập văn mẫu hay phân tích truyện ngắn Rừng xà nu
1. Phân tích Rừng xà nu ngắn gọn nhất mẫu số 1
Nguyễn Trung Thành còn có bút danh khác là nhà văn Nguyên Ngọc ông viết truyện ngắn ” Rừng xà nu ” sau những ngày đi tìm kiếm thực tiễn sáng tác tại núi rừng Tây Nguyên hoang sơ. Truyện ngắn ” Rừng xà nu ” nhằm mục đích ca tụng những người dân Tây Nguyên kiên cường, trung thành với chủ, quật cường trong cuộc kháng chiến chống quân địch xâm lược .
“Rừng xà nu” là một truyện ngắn chứa đựng nhiều ý nghĩa nhân văn, tình cảm và lòng yêu nước vô cùng to lớn của những người dân vùng núi đại ngàng. Tác phẩm chính là một bản hùng ca bi tráng mang đậm tính sử thi viết về những người dân Tây Nguyên gan dạ, mưu trí, yêu nước hơn yêu cả mạng sống của mình. Nhờ có tinh thần bất khuất kiên cường đó mà toàn dân ta mới chiến thắng trong cuộc kháng chiến chống lại hai kẻ thù xâm lược vô cùng lớn mạnh.
Xuyên suốt hàng loạt tác phẩm chính là hình ảnh những cánh rừng xà nu. Một rừng xà nu bạt ngàn xanh tươi, trải dài tới hút tầm mắt. Một rừng xà nu mà không cây nào không bị thương, bởi mỗ khi quân địch muốn đánh người dân nơi đây chúng đều thả rất nhiều bom đạn trút xuống cánh rừng xà nu. Nên việc xà nu bị thương là điều vô cùng dễ hiểu. Nhưng dù bị thương hay vết thương có khiến cho nhựa cây chảy ra thật nhiều thì những cây xà nu kia cũng không khi nào chết. Chỗ vết thương theo thời hạn sẽ tạo thành một vét sẹo mà thôi. Không có một loài cây nào ham sống như cây xà nu, nếu một cây to bị gục xuống thì ngay dưới chân nó lại có vài cây con mọc lên. Những cánh rừng xà nu cứ cho nên vì thế mà xanh tươi mãi mãi .Hình ảnh những cây xà nu kia chính là hình tượng của người dân Tây Nguyên, những con người luôn trung thành với chủ với Đảng với cách mạng và Bác Hồ. Những con người Tây Nguyên từ người già như cụ Mết, cho tới Tnú, Mai, Dít và bé Heng đều có niềm tin yêu nước. Những người dân của làng Strá dù ít dù nhiều dù lớn dù bé cũng luôn một lòng hướng về quê nhà của mình, có lòng căm thù giặc thâm thúy .Nhân vật chính TT song song với hình tượng cây xà nu chính là anh Tnú một người anh hùng. Một chiến sỹ cách mạng kiên trung dù trải qua nhiều đau khổ khó khăn vất vả trong tình cảm riêng tư nhưng Tnú càng thêm kiên cường và căm thù giặc thâm thúy. Tnú vốn là một cậu bé chịu nhiều xấu số trong đời sống ba mẹ anh qua đời trong một trận càn quét của giặc. Tnú được cụ Mết và người dân trong làng Xô Man nuôi dưỡng nên người. Ngay từ nhỏ Tnú đã tỏ rõ niềm tin quả cảm, kiên cường của mình, Tnú làm liên lạc việc đưa thư cho những chiến sỹ cách mạng, để tránh sự truy đuổi của quân địch Tnú thường đi đường mới không đi những con đường mòn dễ đi. Rất nhiều trách nhiệm khó đã được Tnú triển khai xong. Có lần Tnú bị giặc bắt được chúng tra tấn Tnú nhưng anh vẫn kiên cường không khai mà bí mật nuốt lá thư vào bụng của mình để bảo vệ bảo đảm an toàn của bức thư .Ngày còn nhỏ Tnú và Mai là bạn thanh mai trúc mã, cả hai được cán bộ Quyết dạy chữ. Mai mưu trí học đâu nhớ đó, còn Tnú thì cứ quên hoài nên anh đã lấy viên đá đập vào tay của mình để nhắc nhở mình phải ghi nhớ. Khi lớn lên Mai và Tnú kết hôn họ đã có thêm em bé là tác dụng tình yêu của hai người. Nhưng Mai bị bọn tay sai bắt đi tra tấn dã man khiến cho Mai và em bé trong bụng tử trận. Tnú đau đớn ôm xác vợ con. Anh bị bọn chúng tra tấn dã man và đốt cháy mười ngón tay, nhưng Tnú không hề cảm thấy đau đớn nỗi đau trong lòng anh còn lớn hơn nỗi đau thể xác. Tnú như một cây xà nu trưởng thành bị giặc bắn phá bị thương, nhưng vẫn luôn kiên cường vươn lên và không khi nào gục ngã .Truyện ngắn ” Rừng xà nu ” của nhà văn Nguyễn Trung Thành là một truyện ngắn vô cùng thành công xuất sắc của nhà văn viết về đề tài những người dân Tây Nguyên trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước của dân tộc bản địa ta. Hình ảnh những cây xà nu quả cảm hiên ngang tựa như những người dân làng Xô Man quật cường trung hậu, quả cảm .
Tham khảo:
2. Phân tích Rừng xà nu mẫu số 2
Nguyễn Trung Thành, một trong những gương mặt tiêu biểu của văn học Việt Nam. Ông sáng tác trên nhiều mảng, truyện ngắn, kí,… ở mảng nào cũng có những tác phẩm xuất sắc. Nhắc đến ông ta không thể không nhắc đến truyện Rừng xà nu, một tác phẩm mang khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn, in đậm dấu ấn phong cách của ông.
Mở đầu tác phẩm, cũng như xuyên suốt câu truyện này là hình tượng câu xà nu. Nhưng đồi xà nu, tiếp nối đuôi nhau nhau đến tận chân trời, mở ra một khoảng trống bát ngát, vô tận đầy sức sống, bạt ngàn, can đảm và mạnh mẽ. Bằng hình tượng cây xà nu, tác giả đã tái hiện vẻ đẹp đặc trưng, kỳ thú của mảnh đất Tây Nguyên. Đồng thời cây xà nu cũng chính là hình tượng cho dân làng Xô Man .Cây xà nu gắn bó mật thiết với dân làng, trong đời sống hàng ngày cho đến cả những sự kiện trọng đại. Kẻ thù tra tấn kinh hoàng Tnú, bằng cách tẩm dầu xà nu đốt mười đầu ngón tay của anh, xà nu đã trở thành đồ vật bị quân địch tận dụng để hủy hoại dân Xô Man. Nhưng cây xà nu còn cho thấy sự biến hóa của dân làng Xô Man, từ chỗ không dám cầm vũ khí đến dám cầm vũ khí đứng lên chống lại quân giặc. Và trong đêm Tnú về thăm làng : đuốc xà nu dẫn người dân làng Xô Man trên khắp nẻo đường dồn về tập trung chuyên sâu tại nhà Ưng, họ cầm ngọn lửa của mình để ném vào đống lửa giữa nhà, mọi người quây quần quanh đống lửa lớn để nghe cụ Mết kể về cuộc sống của anh Tnú .Không chỉ vậy, hình ảnh cây xà nu còn là hình tượng cho số phận, phẩm chất của người dân Tây Nguyên. Hình ảnh cả cánh rừng xà nu đầy thương tích, mỗi ngày giặc bắn đại bác hai lần, rừng xà nu ưỡn tấm ngực lớn che chở cho làng, hàng ngàn cây xa nu không cây nào không bị thương. Có những cây chặt đứt ngang nửa thân mình đổ ào ào như một trận bão, ở chỗ vết thương nhựa ứa ra … bầm lại đen, quện thành cục máu lớn. Có những cây con vừa lớn ngang tầm ngực người lại bị đạn đại bác chặt đứt làm đôi, … Hình ảnh cây xà nu bị thương cũng chính là hình tượng cho những đau thương mất mát mà dân làng Xô Man phải gánh chịu. Dân làng đem cả tính mạng con người mình nuôi giấu cán bộ, chịu bao hi sinh, những vẫn đồng lòng bảo vệ cách mạng .Và rừng xà nu chính là hình tượng đẹp tươi nhất cho phẩm chất tốt đẹp của dân làng Xô Man. Không có loài cây nào khao khát ánh sáng như xà nu, chúng có sức vươn lên can đảm và mạnh mẽ, giống như sức sống tiềm tàng của người dân Tây Nguyên. Không chỉ vậy, chúng còn có sức sống bất diệt, không gì cỏ thể tàn phá được. Xây dựng hình tượng cây xà nu tác giả đã gián tiếp nói lên những phẩm chất anh hùng, cốt cách đẹp tươi của con người Tây Nguyên, đồng thời cũng hé mớ cảnh cửa bước vào quốc tế và mày mò con người nơi đây .Nổi bật nhất trong tác phẩm là nhân vật Tnú quy tụ không thiếu vẻ đẹp của con người Tây Nguyên. Ngay từ bé, Tnú đã tỏ ra là một cậu bé rất là quả cảm, cậu nuôi giấu cán bộ, sẵn sàng chuẩn bị cầm đá đập vào đầu khi không học được. Khi làm trách nhiệm cậu không đi đường bằng phẳng mà tìm những con đường rừng, lội qua thác mạnh, để địch không bắt được. Khi trưởng thành, đã là một chiến sỹ cách mạng, sự gan góc, gan góc càng được thể hiện rõ hơn. Bị bắt giam, Tnú vượt ngục trở lại, khi vợ con bị rình rập đe dọa tính mạng con người, Tnú chuẩn bị sẵn sàng xông vào cứu vợ con. Và dù bị giặc tra tấn, Tnú không hề van xin, mà chịu đựng đau đớn cho đến cùng .Không chỉ vậy, Tnú còn là một người có tính kỉ luật cao, tuyệt đối trung thành với chủ với cách mạng. Ngày từ khi còn nhỏ Tnú đã có tình yêu và niềm tin với cách mạng, cậu nuôi giấu cán bộ và mang trong mình mong ước được trở thành chiến sỹ cách mạng để giải phóng bản làng. Tính kỉ luật của Tnú còn được biểu lộ rõ trong việc tuân thủ mệnh lệnh cấp trên, được nghỉ phép cậu chỉ về thăm làng đúng một đêm, sau đó ra đi ngay, dù trong lòng còn biết bao lưu luyến, bịn rịn .Nhưng bên trong một con người có vẻ như vẻ bên ngoài sắt đá, có tính kỉ luật cao như vậy là lại người có trái tim yêu thương nồng nàn. Tình yêu đó được bộc lộ trước hết là với buôn làng, Tnú lớn lên trong sự săn sóc của dân làng, thế cho nên Tnú coi mọi người như người thân trong gia đình của mình. Cũng chính thế cho nên, dù thời hạn nghỉ phép vô cùng ngắn ngủi Tnú vẫn háo hức quay trở lại, xúc động khi được gặp lại mọi người và được ở trong vòng tay thân thương của những người cùng bản làng. Trái tim yêu thương đó càng được biểu lộ rõ hơn với vợ con của anh. Khi Mai sinh con, anh không hề đi mua vải được anh đã xé đôi tấm dồ của mình ra làm tấm choàng cho Mai địu con. Và trong khoảnh khắc, nhìn thấy vợ con bị tra tấn dã man, không hề xông vào cứu, Tnú đau đớn đến tột cùng. Nhưng ở đầu cuối tình yêu thương vợ con vượt lên trên tổng thể, tình cảm đã ép chế lí trí, Tnú đã lao vào cứu vợ con dù biết chắc mình hoàn toàn có thể sẽ phải hi sinh. Bởi anh hiểu rằng, khi ấy vợ con cần anh biết nhường nào .Tình yêu thương càng nồng nàn thì lòng căm thù giặc càng sục sôi, thâm thúy. Tnú mang trong mình ba mối thú lớn : mối thù tiên phong là với bản thân, sau lần bị giặc tra tấn, mỗi ngón tay đều cụt một đốt, lòng căm thù giặc trong Tnú càng trở nên thâm thúy hơn. Nhưng mối thù của bản thân vẫn không bằng mối thù của mái ấm gia đình, vợ con anh – những người mà anh yêu thương nhất đã bị giặc tra tấn dã man và chết, điều đó sẽ ám ánh trong tâm can anh đến hết cuộc sống, khiến cho lòng căm thù giặc càng sục sôi hơn. Và sau cuối là mối thù chung với dân làng, dân làng bị tan sát dã màn. Từ khối thù chung và riêng ấy đã thức tỉnh niềm tin chiến đấu trong Tnú .Hình tượng nhân vật Tnú là nổi bật cho con đường đấu tranh cách mạng của người dân Tây Nguyên, làm sáng tỏ chân lí thời đại : “ chúng nó đã cầm súng, mình phải cầm giáo ” – dữ thế chủ động đánh giặc, muốn dành được độc lập chỉ có con đường duy nhất là đấu tranh vũ trang. Không chỉ vậy Tnú còn tiêu biểu vượt trội cho vẻ đẹp và sức mạnh của con người Tây Nguyên trong những năm tháng kháng chiến chống Mĩ cứu nước .Ngoài hình tượng nhân vật Tnú, tác phẩm còn điển hình nổi bật với tập thể anh hùng làng Xô Man. Mỗi người là một chiến sỹ, mang trong mình niềm tin với Đảng, với cách mạng và lòng trung thành với chủ với cách mạng. Nhưng bên cạnh những đặc thù chung đó, mỗi người lại có những nét đẹp riêng. Trước hết là nhân vật cụ Mết, cụ là hiện thân của vẻ đẹp núi rừng và con người Tây Nguyên. Cụ Mết là người chỉ huy trực tiếp cuộc kháng chiến của dân làng Xô Man, cụ lãnh đạo nhân dân, kiến thiết xây dựng làng Xô Man thành làng kháng chiến để đấu tranh vĩnh viễn với giặc Mĩ. Không chỉ vậy, cụ còn giáo dục lòng yêu nước ở thế hệ sau, truyền nhiết huyết và quyết tâm giết giặc cho thế hệ trẻ. Dít và Heng hoàn toàn có thể coi là thế hệ trẻ tiêu biểu vượt trội của làng Xô Man. Dít mang trong mình sự gai góc, quyết đoán, sẽ là thế hệ tiếp bước cha ông xuất sắc .Tác phẩm mang tính sử thi Tây Nguyên đậm nét. Nghệ thuật thiết kế xây dựng hình tượng rực rỡ, mỗi nhân vật có số phận và tính cách riêng, nhưng ở họ đều ngời sáng lòng yêu nước và quả cảm. Lối kể chuyện mê hoặc : tác giả sử dụng cấu trúc chuyện lồng trong chuyện : câu truyện cuộc sống anh Tnú và chuyện của dân làng Xô Man. Ngôn ngữ trần thuật đậm chất Tây Nguyên, đem lại dấu ấn riêng cho tác phẩm .Tác phẩm là bài ca ca tụng vẻ đẹp vạn vật thiên nhiên Tây Nguyên hùng vĩ, anh hùng. Không chỉ vậy Rừng xà nu còn là khúc tráng ca ngợi ca vẻ đẹp phẩm chất anh hùng, quật cường của người dân Tây Nguyên. Kết hợp với ngôn từ và lối kể chuyện mê hoặc đã góp thêm phần tạo nên thành công xuất sắc của tác phẩm .
3. Phân tích Rừng xà nu mẫu số 3
Tây Nguyên hùng vĩ núi non, Tây Nguyên quật cường kiên cường với những con người bộc trực kiên trung một lòng đi theo cách mạng. Chính vùng đất sản sinh ra vố số những anh hùng dân tộc bản địa đi vào sử sách thì nơi đây cũng chính là vùng đất mang đến cảm hứng sáng tác cho tác giả Nguyễn Trung Thành. Trong những năm tháng của mốc son chói lọi trong lịch sử dân tộc dân tộc bản địa, cuộc chiến đấu anh hùng của nhân dân Tây Nguyên khơi nguồn cảm hứng cho ông viết truyện ngắn Rừng xà nu, một truyện ngắn xuất sắc của văn học thời chống Mĩ .
Rừng xu nu là bản anh hùng ca về cuộc chiến đấu anh hùng của đồng bào Tây Nguyên với sự trưởng thành của một thế hệ cách mạng mới, trẻ trung nhiệt tình, mưu trí và kiên cường. Nó chỉ là truyện ngắn nhưng dung lượng hiện thực to lớn mà giá trị lịch sử khẳng định.
” Rừng xà nu ” viết về những anh hùng ở làng Xô Man của người Strá trong cuộc kháng chiến chống Mĩ. Tác phẩm tiêu biểu vượt trội cho khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn của văn học Nước Ta tiến trình 1954 – 1975. Cảm hứng của nhà văn về nhân vật anh hùng gắn liền với cảm hứng về quốc gia hùng vĩ gắn với hình tượng cây xà nu của Tây Nguyên. Tác phẩm khởi đầu bằng hình ảnh rừng xà – một loại cây họ thông, gỗ và nhựa đều rất quý, có sức sống mãnh liệt và dẻo dai rất thân thiện với đời sống người dân Tây Nguyên để tượng trưng cho phẩm chất và sức mạnh ý thức quật cường của dân làng Xô Man và những dân tộc bản địa Tây Nguyên .Và đặc biệt quan trọng đó cũng là một rừng xà nu mặc kệ đạn bom, vượt lên sự tiêu diệt hung tàn để đảm nhiệm ánh nắng mặt trời duy trì sự sống của mình, rừng xà nu tràn ngập sức sống mặc dầu đại bác của bọn giặc “ đã thành lệ, mỗi ngày hai lần, hoặc buổi sớm và xế chiều, hoặc đứng bóng vào xẩm tối, hoặc nửa đêm và trở gà gáy ” dồn dập nã chết chóc đau thương vào nó. Truyện được khởi đầu và kết thúc bằng hình ảnh rừng xà nu đều mang dụng ý của tác giả Nguyên Ngọc .Suốt trong quy trình kể chuyện, hình ảnh rừng xà nu được nhắc đi nhắc lại tạo cảm xúc như một điệp khúc, gần 20 lần nhà văn nói đến rừng xà nu, cây xà nu, nhựa xà nu, ngọn xà nu, đồi xà nu, khói xà nu, lửa xà nu, dầu xà nu … Mọi thứ có vẻ như đều xoay quanh loại cây đặc biệt quan trọng này. Ngược đọc không khó nhận ra ý nghĩa của rừng xà nu là để nói lên sức sống bền vững và kiên cố, quật khởi của dân làng Xô Man, của Tây Nguyên quật cường .Chất sử thi của thiên truyện sẽ không trở thành giọng điệu chính của tác phẩm nếu thiếu đi hình tượng cây xà nu được khai thác từ nhiều góc nhìn, được lặp đi lặp lại nhiều lần như vậy, nhất là những hình ảnh ” đồi xà nu ” ( 4 lần ), ” rừng xà nu ” ( 5 lần ), với ” hàng vạn cây ” ” ưỡn tấm ngực lớn của mình ra che chở cho làng ” .Hình ảnh cây xà nu mở màn truyện như cách mở màn của bức tranh đấu tranh kinh khủng của dân làng và nó cũng là một hình ảnh mang tính dự báo. Bằng nghệ thuật và thẩm mỹ nhân hoá, tác giả nói lên được nỗi đau thương mất mát của dân làng Xô Man và tố cáo tội ác của quân địch. Mỗi cây xà nu ngã xuống, ta thấy thương tâm như một người dân làng Xô Man ngã xuống .Tác giả Nguyễn Trung thành đã có dụng ý miêu tả rừng xà nu bằng một thứ ngôn từ rất giàu chất thơ, chắt lọc và tinh xảo ở một thứ ngôn từ vừa tả vừa gợi, mở ra những liên tưởng đa dạng và phong phú cho người đọc. Hình ảnh rừng xà nu ở đây vừa là hình ảnh thực một rừng cây “ ham ánh sáng mặt trời ”, vừa là hình ảnh có nghĩa tượng trưng cho con người Tây Nguyên đau thương, quật cường, kiên cường trong những ngày đồng khởi chống Mĩ. Kết hợp bút pháp đặc tả phối hợp với thủ pháp nhân hóa đã phát huy tối đa hiệu lực thực thi hiện hành cua nó. Rừng xà nu hiện lên như một người bạn trung thành với chủ che chở cho dân làng Xô Man, như những con người đẹp của buôn làng. Và hoàn toàn có thể nói rừng xà nu chính là hình tượng về sức sống bất diệt của con người Tây Nguyên, của con người Nước Ta .Truyện ngắn hiện lên như một bức tranh tái hiện chân thực hàng loạt cuộc chiến đấu đầy gian khó nhưng không thiếu kiên cường của nhân dân Tây Nguyên trong những ngày đánh Mĩ, nhà văn tập trung miêu tả sự trưởng thành một thế hệ tiếp nối, phát huy truyền thống lịch sử anh hùng của cha ông và qua đó nhà văn cũng phản ánh sự trưởng thành của nhân dân Tây Nguyên trong đấu tranh một mất một còn với quân địch mới là đế quốc Mĩ. Tiêu biểu cho thế hệ người trẻ tuổi đó là Tnú và Dít. Sự trưởng thành của họ gắn liền với cuộc đấu tranh của nhân dân Strá làng Xô Man .Tnú nhân vật chính của Rừng xà nu đã mồ côi cha mẹ từ nhỏ, người con của núi rừng Tây Nguyên ấy lớn lên trong sự đùm bọc của dân làng, nuôi dạy khôn lớn. Đó là người anh hùng dân tộc bản địa lớn lên, trưởng thành và kiên cường quật cường từ trong lòng của nhân dân, của dân tộc bản địa .Tnú đến với cách mạng ngay từ khi còn rất nhất vào thời gian của những ngày khó khăn, ác liệt nhất khi mà Mĩ Diệm đang ngày đêm khủng bố cách mạng ở khắp mọi nơi. Chính Tnú đã chững kiến cảnh đau thương của dân làng. Bọn giặc “ treo cổ anh Xút lên cây vả đầu làng, giết bà Nhan, chặt đầu cột tóc treo đầu súng ”, chỉ vì họ là những người dũng mãnh, dám nuôi dấu cán bộ cách mạng .Khi Tnú vào rừng nuôi cán bộ, đảm nhiệm tri thức, lẽ sống qua sự chỉ bảo của anh cán bộ Quyết. Một lần đi liên lạc, Tnú bị giặc phục kích, bắt được, chúng dẫn về làng, tra tấn đủ mọi cách, sống lưng Tnú ngang dọc những vết dao chém nhưng Tnú vẫn không khai báo, chỉ tỉnh bơ chỏ và bụng mình để vấn đáp câu hỏi cùa quân địch : ” Cộng sản ở đây này ”. Câu vấn đáp ấy đâu chỉ đơn thuần là một câu vấn đáp mà đó là cả một lời thử thách, sự gan góc ! Và chính lời thử thách ấy, Tnú phải trả giá bằng ba năm tù .Thoát ngục Kon Tum quay trở lại, Tnú là một người trẻ tuổi, trưởng thành hơn về nhân cách. Anh hiểu rõ trách nhiệm của mình khi tiếp nhận lời trăng trối của anh Quyết. Anh trở thành người chỉ huy cuộc chiến đấu của dân làng Xô Man. Anh triển khai ngay lời dặn của anh Quyết “ chuẩn bị sẵn sàng giáo, mác, vụ, rựa, tên, ná … ” chuẩn bị sẵn sàng mọi thứ thiết yếu cho cuộc chiến đấu sắp tới. Và niềm hạnh phúc đến với anh trong những ngày đó. Mai, cô bạn gái cùng anh đi liên lạc trở thành người bạn đời tri kỷ của anh .Lại một thử thách nữa đến với Tnú : bọn giặc ở đồn Dác Hà xuống làng Xô Man truy bắt anh, vợ con anh sa vào tay chúng. Không thể cầm lòng trước cảnh giặc tra tấn vợ con. Tnú đành phải ra cạnh tranh đối đầu với bọn chúng. Và trong cuộc cạnh tranh đối đầu này, phẩm chất kiên cường của anh càng sáng hơn khi nào hết. Giặc bắt Tnú, chúng đốt mười ngón tay anh, “ Mười ngón tay anh đã trở thành mười ngọn đuốc “, răng cắn chặt môi, không một tiếng kêu vang, Tnú trừng trừng ném căm giận vào quân địch .Có thể nói Tnú là hình ảnh của Tây Nguyên đau thương, quật cường. Sự tàn khốc của quân địch đã lên tới tột đỉnh và nhân dân cũng không hề cam chịu sống dưới ách tàn tệ đó. Cho nên, khi tiếng thét căm giận Tnú vang lên, tiếng thét như một lời báo hiệu triệu dân làng cầm vũ khí đứng lên, cả làng Xô Man đứng dậy. “ Tiếng giết ”, tiếng chân người đạp nhà ào ào. Tiếng bọn lính kêu thất thanh … Sự vùng dậy của dân làng đã cứu thoát Tnú rồi sau đó anh vào giải phóng quân đi giải phóng cho nhân dân, giải phóng quốc gia với một đánh giá và nhận định thâm thúy hơn .Điều này có thế thấy rõ qua lời tâm sự của Tnú với dân làng sau “ ba năm đi lực lượng ”. Anh kể rằng anh giết thằng Dục, tên chỉ huy đồn giặc ở Đắc Hà, kẻ đã giết vợ con anh, kẻ đã gieo đau thương cho làng Xô Man và theo anh thằng giặc nào “ cũng la thằng Dục cả ”. Rõ ràng, với anh chiếu sĩ giải phóng quân Tnú, mối thù chung của Tây Nguyên, của quốc gia cũng là mối thù của mái ấm gia đình, của quê nhà anh. Đó là một nhận thức thâm thúy, nhận thức mà Tnú rút ra được từ nỗi đau của bản thân, của buôn làng của quốc gia và từ cuộc chiến đấu của quê nhà .Cùng thế hệ của Tnú còn có Dít, cô bí thư chi bộ xã kiêm chính trị viên xã đội làng Xô Man. Ba năm trước, ngày Tnú ra đi. Dít “ còn là một cô bé không có áo mặc, đêm lạnh không ngủ … “. Vậy mà, khi Tnú quay trở lại, cô bé ấy đã đảm trách những việc làm trọng điểm nhất của làng Xô Man. Sự trưởng thành kì quặc của Dít không phải ngẫu nhiên mà là quy trình rèn luyện vượt qua thử thách lúc còn nhỏ. Dít là một đứa bé mưu trí, rất dũng mãnh. Lần ấy, Dít bị giặc bắt “ Chúng để con bé đứng giữa sân, lên đạn tôm xông rồi từ từ bắn từng viên một, không bắn trúng, đạn chỉ sượt qua tai, sém tóc, cày đất quanh hai bàn chân nhỏ của Dít. Váy nó rách nát tượt từng mảng. Nó khóc thét lên nhưng rồi đến viên thứ mười, nó chùi nước mắt, từ đó im bặt. Nó đứng lặng lẽ giữa bọn lính, cứ mỗi viên đạn nổ, cái thân hình mảnh dẻ của nó giật lên một cái nhưng đôi mắt nó vẫn nhìn bọn giặc bình thản lạ lùng ” .Không chỉ gan góc Dít còn là một cô bé cương nghị. Chứng kiến cái chết đau thương của chị Mai, Dít “ lầm lì không nói gì cả, mắt ráo hoảnh trong khi mọi người cả cụ già, đều khóc ”. Cứ thế Dít lớn lên cùng với cuộc đấu tranh của làng Xô Man. Trở thành người chỉ huy cuộc chiến đấu của buôn làng, Dít cũng tỏ rõ là người có bản lĩnh, có sức thuyết phục quần chúng. Gặp lại Tnú, Dít, không khỏi xúc động, nhìn anh với “ đôi mắt mở to bình thản trong suốt ”. Ấy vậy, chị không quên nghĩa vụ và trách nhiệm của minh khi hỏi “ chiến sỹ có giấy không ? ”, khi công bố dứt khoát “ không có giấy thì không được, ủy ban phải bắt thôi ” và sau khi xem giấy của Tnú chị lại nói tiếp “ sao anh về có một đêm thôi ”. Con người Dít như vậy đó, gan góc, cương nghị, không kém phần tha thiết với quê nhà, đành rằng vẻ bên ngoài tưởng như chỉ có lãnh đạm bình thản .Tnú và Dít tiêu biểu vượt trội cho thế hệ người trẻ tuổi làng Xô Man, từ lòng căm thù của họ đến với cuộc chiến đấu của dân tộc bản địa và chính trong cuộc chiến đấu đó, họ trưởng thành. Sự trưởng thành của họ có cội nguồn của có một mặt là do họ tự vượt mình qua những thử thách lớn lao, mặt khác là do có sự dìu dắt cách mạng của cha ông. Đặc biệt sự trưởng thành của Tnú và Dít được Nguyên Ngọc miêu tả trong mối quan hệ với tiếp thị quảng cáo anh hùng của người Strá. Cụ Mết chính là đại diện thay mặt cho thế hệ cách mạng đi trước của làng Xô Man .Cụ là pho sử sống, là chỗ dựa ý thức của dân làng. Tuy già nhưng “ cụ vẫn quắc thước như xưa … ngực cũng như một tấm xà nu lớn … lời nói vẫn ồ ồ vang trong lồng ngực ”, vẫn sáng suốt ngày đêm chỉ huy cuộc chiến đấu của làng. Có lẽ cuộc sống cụ đã nếm trải qua nhiều đau khổ, đã thu lượm được nhiều kinh nghiệm tay nghề quý báu, do đó cụ luôn luôn nhắc nhờ con cháu nhớ tới quá khứ đau thương quật cường của quê nhà .Chứng kiến cái chết thảm thương của Mai và sự bất lực của Tnú trước sự tra tấn dã man tàn khốc của bọn thằng Dục, cụ Mết càng thấu hiếu : Đối với quân địch “ chỉ có hai bàn tay trắng, chỉ với bàn tay không ” thì không thể nào cạnh tranh đối đầu với chúng được, phải cầm vũ khí đứng lên ! Bài học này, cụ muốn truyền lại cho thế hệ tương lai : “ Nghe rõ chưa, những con, rõ chưa, nhớ lấy, ghi lấy. San này tao chết rồi, bay còn sống phải nói lại cho con cháu. Chúng nó cầm súng, mình phái cầm giáo ’ ’. Lời cụ rành rẽ vang lên trong ánh lửa bập bùng ở nhà ưng .Xây dựng nhân vật cụ Mết như một nhân vật lịch sử một thời, kết tinh nhiều phẩm chất tốt đẹp của con người Tây Nguyên, phải chăng Nguyên Ngọc muốn khẳng định chắc chắn vai trò của thế hệ đi trước so với thế hệ trẻ ! Cụ Mết vừa là người nối kết thế hệ truyền thống cuội nguồn, với lịch sử vẻ vang quê nhà, vừa là người dẫn dắt thế hệ người trẻ tuổi trong cuộc chiến đấu hiện tại. Chính vì có một thế hệ cha ông như cụ Mết mà thế hệ của Tnú, của Dít … có sự trưởng thành lớn lao .Và không chỉ có lớp người như Tnú, lớp sau Tnú như bé Heng, cũng lớn lên, lớn lên cùng với cuộc chiến đấu ác liệt của làng Xô Man. Với nhân vật bé Heng, Nguyên Ngọc chỉ phác họa vài ba đường nét miêu tả ngoại hình nhưng cũng đủ tạo ra ấn tượng thâm thúy cho người đọc .Tuổi của bé Heng, lẽ ra, là tuổi đến trường với những trang sách, với những game show vui nhộn nhưng quốc gia còn giặc, bé cũng còn nhỏ, bé Heng đã có hình dáng của “ một người lính thật sự, đội chiếc mũ sụp xin được của anh giải phóng quân nào đó, mặc vào một chiếc áo bà ba dài phết đít, vẫn đóng khố, súng đeo chéo ngang sống lưng ”. Hơn thế, Heng thuộc từng lớp hầm bẫy, hố chông, trở thành người liên lạc như Tnú năm xưa. Thật là từ hào và tin yêu với một lớp người như bé Heng ! Lớp ấy đang lớn lên, trưởng thành, xứng danh với thế hệ cha anh .
Đọc Rừng xà nu có cảm tưởng như được xem một bộ phim về số phận một con người với biết bao sự kiện. Truyện bắt đầu từ hiện tại từ cái thời điểm anh chiến sĩ giải phóng quân Tnú đặt chân lên mảnh đất quê hương ‘‘sau ba năm đi lực lượng” rồi ngược dòng thời gian trở về quá khứ.
Quá khứ cứ hiện dần lên trong sự hồi tướng của Tnú, trong lời kể của tác giả, trong lời kể của cụ Những mảng đời quá khứ, những mảng đời hiện tại, cứ đan ngang, soi tỏ cho nhau để cắt nghĩa sự trưởng thành của thế hệ Tnú, sự trưởng thành của làng Xô Man trong cuộc chiến đấu với quân địch, để làm nổi rõ chủ đề của truyện, từ nỗi đau riêng và nỗi đau chung, Tnú và làng Xô Man phải cầm vũ khí để tự cứu lấy mình, để giải phóng dân tộc bản địa và cuộc chiến đấu anh hùng của dân tộc bản địa sinh ra một thế hệ trẻ kế tục xứng danh với cha ông .Chính cái tư tưởng này đã chi phối cấu trúc của Rừng xà nu. Hệ thống sự kiện trong truyện, hầu hết được tố chức theo sự tăng trưởng tâm lí tính cách nhân vật TT, chứ không theo trật tự thời hạn thường thì. Tổ chức sự kiện theo cách đó, nhà văn có điều kiện kèm theo tập trung chuyên sâu miêu tả những trường hợp gay cấn làm điển hình nổi bật tính cách nhân vật, mặt khác cũng tương thích với ý nghĩa chính luận của tác phẩm .Hai lần cạnh tranh đối đầu trực tiếp với quân địch là hai lần Tnú bộc lộ rõ phẩm chất kiên cường của anh, tất yếu tác phẩm này bộc lộ ở mỗi lần có khác nhau và có sự tăng trưởng. Sa vào tay giặc khi còn là một cậu bé, Tnú tỏ rõ đức kiên trung quả cảm cùa mình. Còn lần cạnh tranh đối đầu với quân địch, Tnú rực sáng kiên cường quật cường trước bóng đen tàn khốc của quân địch .Khắc họa tính cách nhân vật, Nguyên Ngọc có sở trường trong việc lựa chọn những chi tiết cụ thể tiêu biểu vượt trội có ý nghĩa khái quát cao, những chi tiết cụ thể giàu chất tạo hình, giàu chất thơ. Trong nhận thức của người đọc, sừng sững hình ảnh tụ Mết với những nét khắc chạm rất tài tình của tác giả : một cụ Mết với những nét khắc chạm rất tài tình của tác giả : một cụ Mết quắc thước, râu dài, mắt sáng, ngực căng như một cây xà nu lớn .Và cũng xúc động lòng người một cụ Mết ân tình với cháu con lúc trở tay chùi hai giọt nước mắt lớn khi lặng nhìn tấm sống lưng rộng của Tnú còn ngang dọc những vết thương đã thành sẹo tím. Như vậy nhân vật anh hùng trong Rừng xà nu không chỉ rung cảm người đọc ở sự vượt lên thực trạng quyết liệt của họ mà còn ở những xúc động, những tình cảm thầm kín nơi họ .Trên những trang viết của mình. Nguyên Ngọc thường trải những xúc cảm trữ tình của ông về con người, quốc gia quê nhà. Giọng văn của Rừng xà nu đằm thắm chất trữ tình, khi trầm hùng theo ánh lửa chập chờn ở nhà nhưng trong lời kể trang nghiêm xúc động về quá khứ đau thương của cụ Mết, khi tha thiết tuôn chảy theo dòng hồi tường về người thân trong gia đình, theo dòng suy tưởng về quê nhà của Tnú … lời văn của Rừng xà nu giàu hình ảnh, giàu nhịp điệu, nhiều đoạn văn trau chuốt, óng mượt như ngôn từ của một bài thơ ( ví dụ : đoạn khởi đầu tác phẩm ). Chính cái vẻ cùa lời văn đã góp thêm phần tạo nên sức mê hoặc của tác phẩm .
Viết về cuộc khởi nghĩa của dân làng Xô Man trong cuộc kháng chiến chống Mĩ lại lấy tên là “Rừng xà nu”… Hình tượng cây xà nu là một sáng tạo nghệ thuật độc đáo của Nguyễn Trung Thành. Với bút pháp tượng trưng, tư tưởng chủ đề của truyện “Rừng xà nu” thêm sâu sắc. Chính nhờ hình tượng cây xà nu mà những nhân vật anh hùng thêm bất tử.
IV. Kiến thức lan rộng ra bài Rừng xà nu
1. Tóm tắt Rừng xà nu ngắn gọn
Mở đầu truyện là cảnh rừng xà nu bạt ngàn đứng trong “ tầm đại bác ” của giặc đang ưỡn tấm ngực lớn ra che chở cho làng Xô Man. Sau 3 năm đi lực lượng, Tnú được cấp trên được cho phép về thăm làng một đêm. Bé Heng nay đã trở thành một giao liên chững chạc, nhanh gọn. Dít nay đã trở thành bí thư chi bộ kiêm chính trị viên xã đội vững vàng. Đêm hôm đó, cụ Mết đã kể cho cả dân làng nghe về cuộc sống Tnú .Hồi đó Mĩ Diệm khủng bố gắt gao, được anh Quyết dìu dắt Tnú cùng Mai tham gia nuôi giấu cán bộ cách mạng từ nhỏ. Giặc bắt anh, sau 3 năm anh lại vượt ngục Kontum quay trở lại. Lúc này anh Quyết đã hi sinh, Tnú lấy Mai. Anh liên tục cùng dân làng mài giáo mác chuẩn bị sẵn sàng chiến đấu. Giặc nghe tin, chúng về làng càn quét, khủng bố. Kẻ thù bắt vợ con anh, tra tấn tàn ác ngay trước mắt anh .Căm hờn cháy bỏng, anh đã nhảy xổ ra giữa bọn lính nhưng cũng không cứu được mẹ con Mai. Giặc bắt anh, quấn giẻ tẩm nhựa xà nu đốt mười đầu ngón tay anh. Cụ Mết cùng người trẻ tuổi trong làng đã nổi dậy giết sạch bọn lính cứu Tnú. Sau đó anh gia nhập lực lượng quân giải phóng. Câu chuyện kết thúc bằng cảnh cụ Mết và Dít tiễn Tnú trở lại đơn vị chức năng, trước mắt họ là những cánh rừng xà nu tiếp nối đuôi nhau đến tận chân trời .
2. Ý nghĩa nhan đề Rừng xà nu
– Nhan đề Rừng xà nu là một sáng tạo nghệ thuật độc đáo của nhà văn. Hình ảnh rừng xà nu là linh hồn của tác phẩm, cảm hứng chủ đạo và dụng ý nghệ thuật của nhà văn được khơi nguồn từ hình ảnh này.
– Rừng xà nu là hình ảnh trung tâm có vẻ đẹp riêng, gắn bó mật thiết với cuộc sống vật chất và tinh thần của người dân Tây Nguyên, biểu tượng cho những phẩm chất cao đẹp của con người Tây Nguyên: sức sống mãnh liệt, kiên cường, bất khuất, khao khát tự do.
– Nhan đề còn gợi chủ đề, cảm hứng sử thi cho truyện ngắn .
3. Sơ đồ tư duy phân tích tác phẩm Rừng xà nu
Trên đây là tài liệu hướng dẫn làm bài phân tích Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành, hy vọng sẽ giúp các em nắm chắc kiến thức và hoàn thành đề bài văn này. Đừng quên tham khảo thêm nhiều bài văn mẫu 12 khác được cập nhật thường xuyên và đầy đủ tại doctailieu.com. Chúc các em học tốt !
Source: https://tbdn.com.vn
Category: Văn học
