Đạo đức là gì?

Cáo buộc với bức chân dung của một thượng nghị sĩ Venice ( Allegory về đạo đức của những thứ trên trần gian ) do Tintoretto vẽ năm 1585 .

Đạo đức là một từ Hán-Việt, được dùng từ xa xưa để chỉ một yếu tố trong tính cách và giá trị của mỗi con người. Là hệ thống các quy tắc về chuẩn mực của cộng đồng và xã hội. Đạo là con đường, đức là tính tốt hoặc những công trạng tạo nên.
Khi nói một người có đạo đức là ý nói người đó có sự rèn luyện thực hành các lời răn dạy về đạo đức, sống chuẩn mực và có nét đẹp trong đời sống và tâm hồn.

Đạo đức trong tâm lý học[sửa|sửa mã nguồn]

Khái niệm đạo đức[sửa|sửa mã nguồn]

Đạo đức là mạng lưới hệ thống quy tắc, tiêu chuẩn, [ 1 ] chuẩn mực xã hội mà nhờ đó con người tự nguyện kiểm soát và điều chỉnh hành vi của mình cho tương thích với quyền lợi của hội đồng, xã hội .

[2] cơ bản của đạo đứcMột số phạm trùcơ bản của đạo đức[sửa|sửa mã nguồn]

Nghĩa vụ chính là trách nhiệm của cá nhân đối với nhu cầu, lợi ích[3] chung của cộng đồng, xã hội.
Có hai loại nghĩa vụ cơ bản là nghĩa vụ đạo đức và nghĩa vụ pháp lý.
Khi nhu cầu, lợi ích cá nhân[4] nảy sinh mâu thuẫn với nhu cầu lợi ích xã hội[5]: cá nhân phải biết hi sinh cái riêng vì cái chung; Xã hội có trách nhiệm[6] bảo đảm cho sự thoả mãn nhu cầu[7], lợi ích của cá nhân.

Bạn đang đọc: Đạo đức – Wikipedia tiếng Việt

Lương tâm hoàn toàn có thể được hiểu như lời nói bên trong đầy quyền uy hướng dẫn, thôi thúc con người ta làm những điều tốt, ngăn cản, chỉ trích làm những điều xấu .Theo quan điểm biện chứng của đạo đức học thì lương tâm là ý thức nghĩa vụ và trách nhiệm và tình cảm đạo đức của cá thể về sự tự nhìn nhận những hành vi, cách cư xử của mình trong đời sống xã hội. Sự hình thành lương tâm là quy trình tăng trưởng lâu bền hơn từ thấp đến cao trong quy trình lao động sản xuất và tiếp xúc xã hội. Có thể nêu ra những mức độ tăng trưởng của lương tâm như sau :

Ý thức về cái cần phải làm do sự sợ hãi bị trừng phạt bởi thiết chế xã hội hoặc ý niệm tâm linh.
Ý thức về cái cần phải làm, cần phải tránh vì xấu hổ trước người khác và trước dư luận xã hội.
Ý thức về cái cần phải làm vì xấu hổ với bản thân. Khi cá nhân xấu hổ với bản thân, với những hành vi của mình là bước đầu của cảm giác lương tâm. Từ cảm giác đó đến sự phán xét các suy nghĩ, hành vi của mình thì đó chính là lương tâm. Vì thế lương tâm có quan hệ chặt chẽ với ý thức nghĩa vụ của con người.

Khi con người làm những điều xấu, gian ác thì lương tâm cắn rứt. Trái lại khi cá thể làm những điều tốt, hùng vĩ thì lương tâm thanh thản. Do vậy, trong cấu trúc của lương tâm sống sót khái niệm xấu hổ, hối hận. Giữ cho lương tâm trong sáng là một tiêu chuẩn niềm hạnh phúc và tiêu chuẩn sống của con người. [ 8 ]

Thiện và Ác[sửa|sửa mã nguồn]

Thiện và Ác là cặp phạm trù trái chiều nhau trong mọi thời đại, là thước đo đời sống đạo đức của mọi cá thể trong xã hộiCái Thiện là cái tốt đẹp biểu lộ lòng nhân ái của con người trong đời sống hàng ngày. Đó chính là hành vi biểu lộ quyền lợi của cá thể tương thích với nhu yếu và sự tân tiến xã hội. Cái thiện phải được biểu lộ qua việc góp thêm phần thôi thúc sự văn minh xã hội, đem lại quyền lợi cho mọi người trong xã hội. Hồ Chí Minh đã nói : ” Việc thiện thì dù nhỏ đến mấy cũng làm, việc ác thì dù nhỏ đến mấy cũng tránh ” ( Hồ Chí Minh, Về yếu tố giáo dục, Nhà xuất bản Giáo dục đào tạo, Thành Phố Hà Nội, 1990, tr. 55 ). Là cái thiện là phấn đấu cho đời sống của con người ngày càng trở nên tốt đẹp hơn và giàu tính nhân văn hơn .Cái Ác là cái đáng ghét, ghê tởm, cái cần phải gạt bỏ trong đời sống cá thể và xã hội. Cái ác làm mất đi sự văn minh của đời sống con người. Quan điểm về thiện và ác mang tính lịch sử và hoàn toàn có thể hoán đổi cho nhau. cái thiện và ác được tất cả chúng ta nhìn nhận tuỳ vào nó có thôi thúc hay cản trở sự tăng trưởng của xã hội, niềm hạnh phúc của con người. [ 8 ]

Đạo: Đường đi, hướng đi, lối làm việc, ăn ở.
Đức: Theo Khổng Tử, sống đúng luân thường là có Đức. Theo Đạo (Lão tử) tu thân tới mức hiệp nhất với trời đất, an hoà với mọi người là có Đức.

Đạo đức được xem là khái niệm luân thường đạo lý của con người, nó thuộc về yếu tố tốt-xấu, không chỉ có vậy xem như thể đúng-sai, được sử dụng trong 3 khoanh vùng phạm vi : lương tâm con người, mạng lưới hệ thống phép tắc đạo đức và trừng phạt đôi lúc còn được gọi giá trị đạo đức ; nó gắn với nền văn hoá, tôn giáo, chủ nghĩa nhân văn, triết học và những luật lệ của một xã hội về cách đối xử từ mạng lưới hệ thống này .Đạo đức thuộc hình thái ý thức xã hội, là tập hợp những nguyên tắc, quy tắc nhằm mục đích kiểm soát và điều chỉnh và nhìn nhận cách ứng xử của con người trong quan hệ với nhau, với xã hội, với tự nhiên trong hiện tại hoặc quá khứ cũng như tương lai chúng được triển khai bởi niềm tin cá thể, bởi truyền thống cuội nguồn và sức mạnh của dư luận xã hội [ 9 ] .

Đạo đức là một hiện tượng lịch sử và xét cho cùng, là sự phản ánh của các quan hệ xã hội. Có đạo đức của xã hội nguyên thuỷ, đạo đức của chế độ chủ nô, đạo đức phong kiến, đạo đức tư sản, đạo đức cộng sản. Lợi ích của giai cấp thống trị là duy trì và củng cố những quan hệ xã hội đang có; trái lại, giai cấp bị bóc lột tuỳ theo nhận thức về tính bất công của những quan hệ ấy mà đứng lên đấu tranh chống lại và đề ra quan niệm đạo đức riêng của mình. Trong xã hội có giai cấp, đạo đức có tính giai cấp. Đồng thời, đạo đức cũng có tính kế thừa nhất định. Các hình thái kinh tế – xã hội thay thế nhau, nhưng xã hội vẫn giữ lại những điều kiện sinh hoạt, những hình thức cộng đồng chung. Tính kế thừa của đạo đức phản ánh “những luật lệ đơn giản và cơ bản của bất kì cộng đồng người nào” (Lênin). Đó là những yêu cầu đạo đức liên quan đến những hình thức liên hệ đơn giản nhất giữa người với người. Mọi thời đại đều lên án cái ác, tính tàn bạo, tham lam, hèn nhát, phản bội… và biểu dương cái thiện, sự dũng cảm, chính trực, độ lượng, khiêm tốn… “không ai nghi ngờ được rằng nói chung đã có một sự tiến bộ về mặt đạo đức cũng như về tất cả các ngành tri thức khác của nhân loại” (Enghen). Quan hệ giữa người với người ngày càng mang tính nhân đạo cao hơn. Ngay trong xã hội nguyên thuỷ đã có những hình thức đơn giản của sự tương trợ và không còn tục ăn thịt người. Với sự xuất hiện của liên minh bộ lạc và nhà nước, tục báo thù của thị tộc dần dần mất đi. Xã hội chủ nô coi việc giết nô lệ là việc riêng của chủ nô, đến xã hội phong kiến, việc giết nông nô bị lên án. Đạo đức phong kiến bóp nghẹt cá nhân dưới uy quyền của tôn giáo và quý tộc; đạo đức tư sản giải phóng cá nhân, coi trọng nhân cách. “Nhưng chúng ta vẫn chưa vượt được khuôn khổ của đạo đức giai cấp. Một nền đạo đức thực sự có tính nhân đạo, đặt lên trên sự đối lập giai cấp và mọi hồi ức về sự đối lập ấy chỉ có thể có được khi nào xã hội đã tới một trình độ mà trong thực tiễn của đời sống, người ta không những thắng được mà còn quên đi sự đối lập giai cấp“. Đó là trình độ của xã hội tương lai, xã hội cộng sản chủ nghĩa (Enghen).

Đạo ( 道 ) theo ý niệm của người xưa là con đường, là năng lượng phổ cập điều hành quản lý mọi sự mọi sự hoạt động và biến hóa không ngừng của vạn vật và vấn đề quanh ta. Đạo trong Kinh Dịch đặt trên nền tảng thiên kinh địa nghĩa : trật tự xã hội phản ánh trật tự thiên hà. Không có một đấng tối cao nào hoàn toàn có thể tùy tiện ban phúc giáng họa mà chỉ còn những nguyên tắc vô ngã Âm Dương, ngã 我 = tôi, vô ngã = không có cái tôi, mà theo ngôn từ tân tiến được hiểu là quy luật khách quan. Nói một cách khác theo ngôn từ của tất cả chúng ta ngày này thì Đạo là quy luật xảy ra xung quanh ta không tùy thuộc vào ý nguyện cá thể của bất kể ai .Đức 德 là hiểu Đạo. Đức là mức độ tập trung chuyên sâu của Đạo ở một con người. Nói theo ngôn từ ngày nay Đức là trình độ năng lượng nắm vững và vận dụng quy luật. Trình độ cao bao nhiêu thì Đức dày bấy nhiêu .Thánh nhân là người có Đức. Theo cách hiểu thời nay thánh nhân đơn thuần chỉ là ” người có trình độ ” nắm vững được sự hoạt động khách quan của quy luật, kể cả quy luật tự nhiên lẫn quy luật xã hội .Một khái niệm khác về Đạo Đức là Đức Hạnh .

quẻ Bát Thuần Khảm – Lời tượng viết: nước chảy không ngừng là hình tượng của quẻ tập Khảm. Người quân tử lấy việc rèn luyện năng lực thực hiện làm trọng.

Xem thêm: Chính sách ngự binh ư nông là gì?

Tượng Viết: Thủy tấn chí, tập khảm, quân tử dĩ thường đức hạnh, tập giáo sự. 象曰: 水洊至, 習坎, 君子以常德行, 習教事.

Hành 行 – Một âm là hạnh – đức hạnh .Như ở trên đã trình diễn, năng lượng là đức 德, khi thi hành gọi là hạnh 行. Chữ hạnh 行 này cùng một chữ với hành của hành vi 行動 .

Vì thế cho nên:[cần dẫn nguồn].

Tương đối tính[sửa|sửa mã nguồn]

Đạo đức vừa có tính phong phú và uyển chuyển, vừa có tính không bao giờ thay đổi tương đối. Đạo đức là những khái niệm manh mún, do những mối quan hệ xa hội từ thời rất lâu rồi tạo nên. Trong nhiều trường hợp, đạo đức bị phân ly thành nhiều dạng hành sự được gọi là tốt hoặc xấu so với một chủ quan. Đạo đức hoàn toàn có thể bộc lộ những hành sự xích míc với chính nó, đạo đức nhìn nhận phương tiện đi lại phân ly với mục tiêu, vì thế đạo đức chỉ là một cái ảo giác về ý nghĩa. Con người là không có tự ngã, là gồm những ham muốn, có những tư duy khác nhau trong từng thời gian, là những bản năng và vô thức tập thể được ẩn dấu rất sâu khiến một sự ham muốn nào đó tạo nên một hành sự đạo đức được dạy để bồi đắp cho cái mặt nạ cái tôi ( Atma ). Để thấy được cái cải trang kín kẽ ấy ta sē xem qua một ví dụ :

Một người thấy người đi đường rơi một cái ví có thể có ít hoặc rất nhiều tiền.
- trường hợp A:

Người đó định tâm không muốn lấy ví của người kia, nhưng lại cần một lời cảm ơn hay gì đó làm thỏa mãn nhu cầu cái tôi của anh ta là anh ta là một người có đạo đức, anh ta tự tâm đắc trong lòng là như vậy, và nếu có ai bảo anh ta vô đạo đức, anh ta sē nhớ lại hành vi tốt của mình và ấm ức trong lòng, thực ra hành vi trả ví trên là một hành vi chuộc lợi vô thức mang yếu tố tinh thần, những ham muốn được có cái tôi đạo đức bị ẩn đi, chỉ lộ ra hành vi đạo đức không có nguyên do rõ ràng .

- trường hợp A1:

anh ta trả lại ví do có nhiều con mắt người khác, hoặc sợ gặp rắc rối, hoặc đắn đo giữa ham muốn đạo đức ( A ), ham muốn tiền vì sợ người khác lấy không lấy phí, sau đó anh ta chọn một giải pháp bảo đảm an toàn một cách vô thức .

- trường hợp B:

Anh ta định tâm sē lấy trộm tiền, nếu anh ta trả lại tức là ham muốn A trên nhiều hơn ham muốn tiền bạc vì nhiều lý do như tiền ít chẳng hạn, lúc này quá trình tư duy tâm thần giống trường hợp A, nếu không trả bị phán xét là vô đạo đức.Nếu anh ta không lấy, cūng không trả lại, anh ta không ham muốn tiền, đạo đức cái tôi, anh ta không chăm chút cho cái tôi của mình nữa bởi nhiều lý do như chán trường, thù ghét xã hội, hoặc thậm chí là do lựa chọn có “ý thức” khi đã giác ngộ…v…v.Lúc này, cái đạo đức kia sē phán xét anh ta là vô đạo đức.
‘Kết luận, đạo đức là một cách gọi các hành xử xã hội chỉ được tạo bởi các phản ứng vô thức, vô ngã’.

Các loại đạo đức[sửa|sửa mã nguồn]

Trang nghiêm
Thuần hậu
Cẩn hạnh
Cẩn ngôn
Khiêm cung
Từ tốn
Kiên nhẫn
Trì thủ
Đại tín
Hy sinh
Lịch sự
Biết ơn
Lễ độ
Tự trọng
Tôn trọng
Thật thà
Giản dị
Tiết kiệm
Trung thực
Tôn sư trọng đạo
Tự tin
Đoàn kết
Dũng cảm
Khoan dung
Siêng năng
Tương trợ
Liêm khiết
Tự lập
Giữ chữ tín
Chí công vô tư
Tự chủ
Lý tưởng
Năng động, sáng tạo
Danh dự
Hạnh phúc
Lương tâm

Những nguyên tắc trong rèn luyện đạo đức[sửa|sửa mã nguồn]

Nguyên tắc thứ nhất: Muốn có đạo đức trước hết nói phải đi đôi với làm và luôn nêu gương về đạo đức.

Đối với mỗi người đều nói nhiều mà làm ít, nói mà không làm, không chỉ có vậy nói một đằng, làm một nẻo thì chỉ đem lại hậu quả phản tác dụng. Việc nêu gương thì không ở nghành nghề dịch vụ nào mà yếu tố nêu gương lại được đặt ra như trong nghành nghề dịch vụ đạo đức. Trong mái ấm gia đình : Đó là tấm gương của cha mẹ so với con cái, của anh chị so với những em ; trong nhà trường thì đó là tấm gương của thầy, cô giáo so với học viên ; trong tổ chức triển khai, tập thể, Đảng, Nhà nước là tấm gương của những người đứng đầu, đảm nhiệm, chỉ huy, của cấp trên so với cấp dưới ; trong xã hội thì đó là tấm gương của người này so với người khác. Một bài diễn văn hay không bằng một tấm gương sống .

Nguyên tắc thứ hai: Để rèn luyện đạo đức là xây đi đôi với chống.

Trong đời sống hàng ngày, những hiện tượng kỳ lạ tốt – xấu, đúng – sai, cái đạo đức và cái vô đạo đức vẫn còn xen kẽ nhau, đối chọi nhau, trải qua hành vi của mỗi một con người khác nhau. Thậm chí, những xen kẽ và đối chọi ấy còn diễn ra ngay trong bản thân mỗi một con người. Do đó việc xây và chống trong nghành đạo đức trọn vẹn là điều không đơn thuần. Để xây và chống có hiệu suất cao phải tạo thành trào lưu quần chúng thoáng rộng .

Nguyên tắc thứ ba là: Phải tu dưỡng đạo đức suốt đời.

Bởi mỗi người phải tiếp tục chăm sóc tu dưỡng đạo đức hàng ngày, đó là việc làm kiên trì, bền chắc suốt đời. Trong thực tiễn, có người trong lúc đấu tranh thì nhiệt huyết, trung thành với chủ, không sợ nguy hại, không sợ khó khăn, quyết tử, nhưng đến khi có ít quyền hạn thì đâm ra kiêu ngạo, xa xỉ, phạm vào tham ô, tiêu tốn lãng phí, quan liêu, biến thành người có tội .Đối với mỗi con người việc rèn luyện đạo đức cách mạng phải được thực thi trong hoạt động giải trí thực tiễn, trong đời tư cũng như trong đời công, hoạt động và sinh hoạt, học tập, lao động, chiến đấu ; trong mọi mối quan hệ xã hội từ hẹp đến rộng, từ nhỏ đến lớn, từ mái ấm gia đình đến nhà trường, đoàn thể, xã hội ; từ quan hệ bạn hữu đến chiến sỹ, bạn bè, cấp trên, cấp dưới, với Đảng, với nước, với dân và cả trong quan hệ quốc tế. [ 10 ]

Một số quan điểm về đạo đức[sửa|sửa mã nguồn]

Khi đạo Bà la môn ở Ấn Độ đang thống trị với sự phân chia đẳng cấp sâu sắc trong xã hội. Nỗi bất bình của thái tử Tất đạt đa về sự phân chia đẳng cấp, kì thị màu da và đồng cảm với nỗi khổ của muôn dân đã dẫn đến sự hình thành một tôn giáo mới. Sau này, khi môn đệ của Đức Phật Thích Ca thắc mắc tại sao các pháp sư Bà la môn tự xưng là cao cấp và kinh rẻ đẳng cấp mà đức Phật xuất thân, ngài trả lời (Trường bộ kinh):

“	Các vị Bà la môn sinh ra từ cửa miệng Phạm thiên chăng? Đâu có…,làm gì mà các vị ấy cao cấp được? Chỉ những ai có đủ đạo đức lương thiện là cao cấp, còn lại là ti tiện[11]	”
— Phật Thích Ca

Theo Trang Tử:

“	Cả những bậc đạo đức cao siêu không hẳn rõ tài hay bất tài, lúc lên lúc xuống, chỉ cốt lấy được hòa làm mức phiên việt cả muôn vật…Những bậc như thế thì có điều gì lụy đến thân được! Còn thói đời thường thì tính nào hoàn toàn có thể ? Hợp với người thì có lúc hòa tan, làm ra việc thì có người nghị luận, ngay thật thì đe nén, tôn trọng thì bị chê bai, làm thì có kẻ phá, giỏi thì có kẻ ghen, không ra gì thì thiên hạ lại khinh bỉ … Nhân tình như vậy, làm thế nào được ! Thương ôi ! Các ngươi nên nghi lòng, chỉ có đạo đức mới khỏi lụy mà thôi. [ 12 ]	”
— Trang Tử

Theo Hồ Chí Minh

“	Một dân tộc, một Đảng và mỗi một con người, ngày hôm qua là vĩ đại, có sức hấp dẫn lớn, không nhất định hôm nay và ngày mai vẫn được mọi người yêu mến và ca ngợi, nếu lòng dạ không trong sáng nữa, nếu sa vào chủ nghĩa cá nhân. Cho nên trong khi ta kiên trì và đẩy mạnh cuộc chiến đấu chống Mỹ, cứu nước, làm cho văn minh chiến thắng bạo tàn thì đồng thời phải loại trừ những cái xấu xa do chế độ cũ để lại trong xã hội và trong mỗi con người[10]	”
— Hồ Chí Minh

“	Muốn hướng dẫn nhân dân mình thì cán bộ, đảng viên phải làm mực thước trước cho người khác làm theo. Nói đi đôi với làm, phải nêu gương đạo đức.[13]	”
— Hồ Chí Minh

Đề thi tốt nghiệp Trung học phổ thông môn Văn năm 2011-2012 chính thức từ Bộ Giáo dục và Đào tạo (Việt Nam) có khẳng định:

“	Thói dối trá là biểu hiện của sự suy thoái về đạo đức trong đời sống xã hội.	”
— Bộ Giáo dục và Đào tạo (Việt Nam)

Đạo đức giả[sửa|sửa mã nguồn]

trái lại với Đạo đức là Đạo đức giả. Cùng với những thói ích kỷ, đố kị, xu nịnh, a dua, thói đạo đức giả là một thói xấu đang hoành hành mối quan hệ giữa con người và con người. Nó làm mất dần vẻ chân thực vốn có của đời sống xã hội. Nạn đạo đức giả sẽ làm suy yếu nền văn hóa truyền thống của một quốc gia .

Dân gian đã có rất nhiều thành ngữ, ca dao… để vạch mặt kẻ đạo đức giả:

Xem thêm: Binance – Wikipedia tiếng Việt

“Miệng nam mô, bụng một bồ dao găm”, hoặc

“Bề ngoài thơn thớt nói cười, bề trong nham hiểm giết người không dao”.

“ăn như rồng cuốn, nói như rồng leo, làm như mèo mửa”[13]

Thói đạo đức giả xuất hiện ở khắp mọi nơi, mọi chốn, nhưng rất khó bị phát hiện. Thói đạo đức giả luôn đi cùng với tâm ý cả tin. Ở đâu có sự cả tin thì ở đó có thói đạo đức giả. Đạo đức xã hội chủ nghĩa ( chân chính ) hướng con người tới ý thức cao quý của tâm hồn, văn hóa truyền thống. Bởi vậy, trong đời sống luôn yên cầu sự rèn luyện. Cảnh giác và tẩy trừ thói đạo đức giả là điều vô cùng thiết yếu, trước hết là sự cẩn trọng với chính bản thân mình .

Do chủ nghĩa cá nhân, người nói dối trá vì quyền lợi của mình.
Thiếu những tấm gương đạo đức thực sự xung quanh người nói (chứ không phải trong sách vở), hoặc tâm lý ỉ lại vào những tấm gương mà không chịu làm gương trước do sợ thiệt.
Do áp lực (người quyền trên, từ lãnh đạo, từ đồng nghiệp…) đè nặng lên vai người nói, mà năng lực thì có hạn, người nói phải đối phó với sự thật có thể gây thất vọng cho người khác (bệnh thành tích). Muốn thật có khi cũng không được, bởi điều đó ảnh hưởng tới những người khác.[14]
Do tâm lý sống chung với tiêu cực của các thành viên trong xã hội, coi đạo đức giả là chuyện bình thường trong thời buổi hiện nay; thờ ơ, ngại va chạm, thiếu đấu tranh để bảo vệ lẽ phải.[15]
Do tâm lý đám đông, thấy người khách hô khẩu hiệu thì cũng chỉ hô khẩu hiệu theo chứ chưa nghĩ tới những khó khăn khi làm (tính chất phong trào).[14]
Đây là vấn đề rộng lớn, liên quan đến nhiều người, nhiều Bộ ngành, đia phương…. Một cá nhân hoặc ít người không thể thay đổi được. Mà đòi hỏi cả xã hội, các ngành nghề, mỗi người đều phải vào cuộc, tạo nên một sự thay đổi đồng bộ.[14]
Đôi khi đạo đức giả lại là công cụ bất đắc dĩ của một người, một nhóm người…để tự vệ trước thói đạo đức giả của một người, một nhóm người…khác (có khi bị cho là ngụy biện)

Sự mất uy tín của cá nhân (tổ chức…) do người đó (người trong tổ chức đó…) có thói đạo đức giả, ảnh hưởng ở trong nước và có thể đối với cả quốc tế.
Tạo ra một hệ thống cổ xúy lừa đảo và tham nhũng, bởi trong những hệ thống đàng hoàng hơn, chân chính hơn thì người đạo đức giả khó có chỗ đứng.
Những người sống đúng với đạo đức truyền thống, người làm khoa học nghiêm chỉnh bị o ép, coi thường, dẫn đến chán nản, khó phát huy khả năng do có nhiều bất công.
Sự lây truyền căn bệnh thành tích từ các em học sinh từ khi ngồi trên ghế nhà trường, bệnh lừa đảo… đến các thế hệ tiếp sau.
Các giá trị xã hội bị đảo lộn.
v.v.

Một số quan điểm về đạo đức giả[sửa|sửa mã nguồn]

Một lần vua Lý Thánh Tông hỏi Ỷ Lan về kế trị nước, Ỷ Lan tâu:

“	Muốn nước giàu dân mạnh, điều quan trọng là phải biết nghe lời can gián của đấng trung thần. Lời nói ngay nghe chướng tai nhưng có lợi cho việc làm. Thuốc đắng khó uống nhưng chữa được bệnh…Phải xem quyền hành là một thứ đáng sợ. Quyền lực và danh vọng thường làm thay đổi con người. Tự mình tu đức để giáo hóa dân thì sâu hơn mệnh lệnh. Dân bắt trước người trên thì nhanh hơn pháp luật. Muốn nước mạnh hoàng đế phải nhân từ với muôn dân. Phàm xoay cái thế thiên hạ ở nhân chứ không phải ở bạo. Hội đủ những điều ấy, nước Đại Việt sẽ vô địch.[16]	”
— Ỷ Lan

Nghe xong Lý Thánh Tông rất phục .

Theo Hồ Chí Minh:

“	“Hãy làm theo tôi nói, đừng làm theo tôi làm”, đó là thói đạo đức giả của các giai cấp bóc lột. Chúng ta phải phấn đấu để trong xã hội ta không còn những kẻ đạo đức giả, càng không cho phép những kẻ đạo đức giả vẫn đi dạy dỗ người khác về đạo đức.[10][13]	”
— Hồ Chí Minh

Theo Giáo sư Trần Hữu Dũng:

“	Tôi phải nhìn nhận rằng trong những năm gần đây, khi cơn lốc “thị trường” bao phủ lên đất nước ta thì (cùng với sự phồn vinh vật chất mà nó đem lại) một bộ phận không nhỏ chúng tôi, nhất là giới được xem là “trí thức”, đã tha hóa.Chúng tôi đã góp phần không nhỏ vào sự “chụp giật” của cuộc sống ngày nay, một số không ít chúng tôi đã co cụm lại, chỉ lo cho gia đình, con cháu mình mà không nghĩ đến các bạn, thái độ đạo đức giả của một số chúng tôi hẳn đã làm nhiều bạn chán ngán, buồn phiền.Một số chúng tôi đã có quyền, có lợi, nhưng chưa làm đầy đủ bổn phận với các bạn. Bởi vậy, trước hết, tôi có lời xin lỗi bạn, thế hệ trẻ. Tôi không dám thay mặt ai để xin lỗi, chỉ xin lỗi cho cá nhân tôi, song tôi nghĩ nhiều người ở thế hệ tôi cũng cùng một tâm trạng.[17]	”
— Trần Hữu Dũng

Nhà sử học Dương Trung Quốc phê phán thói đạo đức giả và đưa ra đề xuất “cần có một dự án luật để điều chỉnh vấn đề mại dâm”:

“	Cần bắt đầu bằng việc nhìn thẳng vào sự thật, dù vẫn phải giữ gìn truyền thống. Cần bớt đi thói đạo đức giả. Bởi không thể nói bản chất xã hội chúng ta là không có chuyện đó. Đừng nói mình là biệt lập, là đặc thù. Tôi cho rằng nên coi đó là một hiện thực. Cần có một bộ luật để công nhận và quản lý mại dâm[18]	”
— Dương Trung Quốc

Giáo sư Ngô Bảo Châu:

“

Người Đức có lẽ hiểu rất rõ rằng thức ăn cho tâm hồn con người chính là sự thật. Những dân tộc quen nấu sự dối trá cho mình ăn, sẽ dần dần quen với sự bạc nhược, sự đớn hèn của chính mình. Thế nhưng người ta vẫn thích nấu sự dối trá cho mình ăn. Vì sự thật nhiều khi không có lợi, hoặc là cứng quá, không tốt cho lợi[19]

”

Nhà sử học Nguyễn Khắc Thuần:

“	Không gì bằng những hành động mà người dân nào cũng mong đợi: xử lý nghiêm, công minh và minh bạch các vụ án tham nhũng, bảo vệ triệt để những người đứng ra tố cáo tham nhũng. Người dân phải nghe, thấy, sờ được những hành động này của Chính phủ[20]	”
— Nguyễn Khắc Thuần

Nhưng Bill Gates thì cho rằng:

“	Cuộc sống vốn không công bằng – Hãy tập quen dần với điều đó[15]	”
— Bill Gates

Đạo đức giả không đồng nghĩa tương quan với nói dối[sửa|sửa mã nguồn]

Nói dối có nhiều mục tiêu khác nhau :

Nói dối mà có lợi cho cả người nói và người nghe: là một biểu hiện của trêu đùa, bông đùa…Nhiều khi là liệu pháp tâm lý giúp người nghe, được ứng dụng trong Tâm lý trị liệu.(ám thị)
Nói dối mà có lợi cho người nói, không có lợi (hoặc có hại) cho người nghe, được gọi là dối trá[14], là một biểu hiện của lợi dụng, tham nhũng, bệnh thành tích, đạo đức giả, nịnh hót, mị dân…Trong chiến đấu thì nói dối có thể là chiến thuật, mưu kế…(ám thị)
Nói dối mà không có lợi cho người nói, có lợi cho người nghe là một biểu hiện của lòng cao thượng.
Nói dối mà có hại cho cả người nói và người nghe là khi thói đối trá bị lật tẩy, đôi khi là hậu quả của lời nói dối tưởng như vô hại.

Cả hệ thống chính trị cùng vào cuộc, mỗi người tự rèn luyện bản thân, người trách nhiệm càng cao thì càng phải làm gương cho người khác xung quanh mình, nâng cao tính kỷ luật của bản thân, nói đi đôi với làm.
Đảm bảo pháp luật được thực hiện một cách đầy đủ, nghiêm túc. Nghiêm trị những kẻ tham nhũng, cơ hội…
Nâng cao dân trí để không cả tin, không cho thói đạo đức giả có chỗ đứng.

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

Source: https://tbdn.com.vn
Category: 1000 Câu Hỏi Vì Sao